واگرایی یک نوع الگو است که در نمودارهای قیمت کریپتو مشاهده می‌شود و نشان دهنده در پیش بودن تغییر روند است. واگرایی معمولی یا کلاسیک در پایان یک روند مشاهده می‌شود و واگرایی مخفی در انتهای دوره تحکیم روند مشاهده می‌شود.

معمولاً هر دو مدل واگرایی زیاد در نمودارهای کریپتو مشاهده می‌شوند. تریدرهای هوشیاری که این واگرایی‌ها را تشخیص دهند، می‌توانند فرصت‌های سرمایه گذاری را پیدا کنند.

واگرایی چیست؟

واگرایی یک نوع الگوی تحلیل تکنیکال است که وقتی قیمت یک ارز دیجیتال در جهت مخالف یک اندیکاتور تکنیکال یا مخالف داده‌های دیگر حرکت کند، روی نمودارهای قیمت مشاهده می‌شود. واگرایی هشداری است که نشان می‌دهد روند کنونی در حال تضعیف است و ممکن است تغییر کند.

واگرایی سیگنال می‌دهد که ممکن است به زودی شاهد حرکت منفی یا مثبت قیمت باشیم. واگرایی مثبت (گاوی) سیگنال می‌دهد که ممکن است به زودی قیمت افزایش پیدا کند. واگرایی منفی (خرسی) سیگنال می‌دهد که ممکن است به زودی قیمت کاهش پیدا کند.

زمانی که واگرایی مثبت روی نمودارهای معاملاتی مشاهده می‌شود، تریدرهایی که در حال حاضر در پوزیشن Short (فروش) هستند، تصمیم به خروج از پوزیشن و بستن آن می‌گیرند. تریدرهایی که در پوزیشن long هستند آماده می‌شوند که به پوزیشن خودشان اضافه کنند چون واگرایی مثبت سیگنالی است که نشان می‌دهد ممکن است به زودی شاهد اوج گیری قیمت باشیم.

دو نوع واگرایی وجود دارد که می‌توانند نشان دهنده در پیش بودن حرکت صعودی باشند. واگرایی کلاسیک یا معمولی، متداول ترین نوع است. تشخیص واگرایی مخفی سخت تر است اما می‌تواند الگویی قدرتمند باشد که در پیش بودن تغییر روند را نشان می‌دهد.

واگرایی کلاسیک یا معمولی چیست؟

واگرایی کلاسیک زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک ارز دیجیتال بالاتر رفته و قله بالاتری تشکیل می‌دهد اما اندیکاتور قله پایین تری را شکل می‌دهد.

در تصویر بالا، بیت‌کوین به ایجاد رکوردهای اوج جدید ادامه می‌دهد. اما اندیکاتور شاخص نسبی قدرت (RSI) یکسری قله پایین تر را تشکیل می‌دهد. این نشانه‌ای نزولی از مومنتوم بازار است و نشان می‌دهد که ممکن است به زودی شاهد تغییر روند از صعودی به نزولی باشیم.

ممکن است همین اتفاق در جهت مخالف نیز رخ دهد.

در مثال بالا، بیت‌کوین در حال تجربه کردن یک اصلاح است و قیمت آن همچنان نزولی است. اما اندیکاتور MACD کف‌های بالاتری ایجاد می‌کند که این موضوع نشان می‌دهد مومنتوم نزولی تضعیف شده و به زودی یک روند صعودی شروع خواهد شد. طی چند هفته بیت‌کوین حدود 20 درصد صعود پیدا می‌کند.

واگرایی مخفی چیست؟

واگرایی مخفی زمانی ایجاد می‌شود که قیمت یک ارز دیجیتال کف بالاتری ایجاد می‌کند و همزمان اندیکاتوری، یک کف پایین تر شکل می‌دهد. معمولاً واگرایی مخفی را می‌تواند جزء واگرایی‌های مخفی خرسی یا گاوی دسته بندی کرد.

مثلاً واگرایی مخفی گاوی در حین اصلاح روندی صعودی و زمانی که قیمت یک ارز کف بالاتری تشکیل می‌دهد، رخ می‌دهد. اما اوسیلاتور همچنان یک کف پایین تر شکل می‌دهد. این مسئله معمولاً یعنی تداوم روند صعودی به تریدرها نشان می‌دهد که باید سودشان را محقق کنند.

از طرفی واگرایی مخفی خرسی برعکس است. یعنی نرخ یک دارایی قله پایین تری تشکیل می‌دهد اما اوسیلاتورها قله بالاتری را نشان می‌دهند. این سیگنال معکوس شدگی روند است که در آن تریدر باید در اسرع وقت حد توقف را فعال کرده و موجودی را بفروشد.

در تصویر بالا اتریوم در حال تحکیم است و به تدریج حرکتی افقی را شروع می‌کند و کف بالاتری تشکیل می‌دهد. همزمان، اندیکاتور استوکستیک یک کف پایین تر تشکیل می‌دهد. این یک واگرایی مخفی گاوی است و نشان می‌دهد که به زودی شاهد شکل گیری یک افزایش قیمت هستیم. همانطور که مشخص است، اتریوم در چند هفته بعد حدود 90 درصد افزایش بها پیدا کرد.

واگرایی مخفی می‌تواند سیگنال اصلاحی عمیق تر هم باشد.

پس از یک صعود ضعیف بعد از اصلاح می ‌2021، اتریوم یک الگوی واگرایی مخفی خرسی ایجاد می‌کند. اتریوم یک قله پایین تر روی نمودار تشکیل می‌دهد و همزمان اندیکاتور MACD یک قله بالاتر تشکیل می‌دهد. این شرایط نشان می‌دهد که ممکن است به زودی شاهد تداوم روند نزولی باشیم. مدتی بعد، اتریوم 35 درصد ریزش می‌کند.

چه زمانی از واگرایی مخفی یا معمولی استفاده کنیم

تفاوت بین واگرایی مخفی و معمولی بسیار ظریف است.

معمولاً واگرایی معمولی در پایان یک روند طولانی مدت ایجاد شده و نشان دهنده فاز اصلاحی جدید است. واگرایی مخفی معمولاً در انتهای دوره تحکیم رخ داده و سیگنال می‌دهد که به پایان تحکیم نزدیک هستیم و روند اصلی تداوم خواهد یافت.

واگرایی معمولی در انتهای یک روند طولانی استفاده می‌شود و واگرایی مخفی در انتهای تحکیم.

واگرایی مخفی با مدل معمولی چه تفاوتی دارد؟

واگرایی مخفی از نظر محل الگو، با واگرایی معمولی تفاوت دارد. واگرایی مخفی در روند جاری رخ می‌دهد و نشان دهنده پایان مرحله تحکیم در روند بزرگتر است. به این دلیل این واگرایی را مخفی می‌نامیم که افراد آموزش ندیده و غیرماهر قادر به تشخیص آن نیستند.

در تصویر بالا، یک روند صعودی قوی در نمودار بیت‌کوین مشاهده می‌کنیم. دو نمونه واگرایی مخفی صعودی در میانه این روند صعودی مشاهده می‌شود. اولی چهارم فوریه 2021 رخ داده است. اندیکاتور RSI یک کف پایین تر تشکیل داده و قیمت بیت‌کوین یک کف بالاتر تشکیل می‌دهد. این مسئله نشان دهنده خاتمه دوره تحکیم کوچک است چون بیت‌کوین باز هم صعود می‌کند.

سپس، بین دهم و چهاردهم فوریه یک تحکیم دیگر رخ می‌دهد. باز هم RSI یک کف پایین تر تشکیل می‌دهد و قیمت بیت‌کوین یک کف بالاتر. این واگرایی مخفی نشان دهنده خاتمه دوره اصلاح کوچک و بالاتر رفتن قیمت بیت‌کوین است.

با خسته شدن روند کنونی، واگرایی نزولی شکل می‌گیرد که نشان می‌دهد ممکن است به زودی خط روند پایین تر برود. از 19 تا 21 فوریه، قیمت بیت‌کوین یکسری قله بالاتر شکل می‌دهد اما RSI همزمان به قله‌های پایین تر اشاره دارد که این مسئله نشان دهنده تضعیف مومنتوم و نزدیک بودن معکوس شدن روند است. پس از آن، بیت‌کوین 25 درصد دیگر اصلاح می‌شود.

واگرایی مخفی در هر دو جهت خرسی و گاوی رخ می‌دهد. مثال بالا با استفاده از بیت‌کوین نمونه خیلی خوبی از واگرایی مخفی گاوی است.

یک تریدر خبره می‌تواند از واگرایی خرسی مخفی هم برای تشخیص اینکه چه موقع ممکن خط روند حرکت نزولی را ادامه دهد، استفاده کند. این مسئله زمانی که بازارهای کریپتو اصلاح را تجربه می‌کنند مفید است هر چند تریدرهای معمولی مطمئن نیستند که آیا اصلاح عمیق تر خواهد بود یا خیر.

در تصویر بالا، وقتی بیت‌کوین در اواخر مارس 2021، اصلاح بیشتری را تجربه می‌کند، واگرایی مخفی خرسی شکل می‌گیرد. روی نمودار یک قله بالاتر توسط RSI شکل گرفته و همزمان نمودار قیمت بیت‌کوین قله پایین تری تشکیل داده است. این یک سرنخ است که نشان می‌دهد ریزش بیشتری در راه است. مدتی بعد قیمت بیت‌کوین ظرف دو روز حدود 12 درصد ریزش می‌کند.

چگونه واگرایی‌های مخفی را تشخیص دهیم؟

ممکن است تشخیص واگرایی مخفی برای افراد آموزش ندیده سخت باشد اما با کمی تمرین می‌توانید واگرایی را تشخیص داده و از آن برای اجرای معامله به نفع خودتان استفاده کنید. همچنین امکان تشخیص واگرایی معمولی و مخفی روی همه بازه‌های زمانی نمودارهای کریپتو وجود دارد بنابراین فرصت‌های زیادی برای تمرین تشخیص این واگرایی روی نمودارهای کریپتو وجود دارد.

یکی از نکات کلیدی برای دیدن واگرایی، استفاده از یک اندیکاتور تکنیکال است. اکثر اوسیلاتورها برای انجام این کار قابل استفاده هستند اما دقت داشته باشید که افزودن اوسیلاتورهای بیشتر روی نمودار معادل با مطمئن تر شدن سیگنال نیست. اوسیلاتور یا ابزاری را انتخاب کنید که با آن راحت تر هستید. صرف نظر از اندیکاتور انتخابی، همان اندیکاتور می‌توان به شما برای تشخیص واگرایی‌های مخفی و معمولی کمک کند.

ما در چند مثال بالا از RSI استفاده کردیم. در مثال‌های بعدی استفاده از MACD و استوکستیک‌ها را نمایش می‌دهیم که دو مورد از پرکاربردترین ابزارها برای تشخیص واگرایی هستند.

واگرایی مخفی با استفاده از MACD

توضیحات را با اندیکاتور MACD شروع می‌کنیم که همانطور که اشاره شد سه بخش دارد:

1. خط MACD
2. خط سیگنال MACD
3. هیستوگرام

هنگام استفاده از MACD برای تشخیص واگرایی‌ها، می‌توانید از هر یک از این سه بخش استفاده کنید. برای تشخیص واگرایی نیازی به هر سه بخش ندارید. ما در اینجا متمرکز بر خط MACD خواهیم شد. توصیه می‌کنیم که خط MACD را روی نمودار پررنگ تر کنید تا راحت تر آن را تشخیص دهید.

در مرحله بعد، جهت روند را مشخص کنید. اگر روند صعودی است، در این صورت باید به دنبال واگرایی گاوی مخفی باشیم یعنی خط MACD یک کف پایین تر تشکیل می‌دهد و نمودار قیمت یک کف بالاتر. اگر روند نزولی باشد، در این صورت به دنبال واگرایی مخفی خرسی هستیم که در آن خط MACD یک قله بالاتر تشکیل می‌دهد و خط قیمت یک قله پایین تر.

در این تصویر مثالی از نمودار قیمت یک ساعته از مارس 2021 را داریم. پس از شکل گیری کف قیمت در 25 مارس، بیت‌کوین شروع به صعود می‌کند. تحکیم بین 27 تا 28 مارس رخ می‌دهد. 28 مارس خط MACD کف‌های پایین تری نسبت به 27 مارس شکل می‌دهد - و با این حال قیمت بیت‌کوین بالاتر است. این شرایط نشان دهنده در پیش بودن یک اوج قیمت دیگر است. وقتی تحکیم خاتمه پیدا کند، بیت‌کوین در دو روز بعد 9 درصد افزایش بها پیدا می‌کند.

تشخیص واگرایی‌های مخفی با استفاده از استوکستیک‌ها

اوسیلاتور استوکستیک (که در بعضی پکیج‌ها به آن استوکستیک کند گفته می‌شود) یک اوسیلاتور سه ورودی است که دو خط چاپ می‌کند. معمولاً مقادیر ورودی این اندیکاتور 15-5-5 است اما 14-3-3 هم مفید است.

با افزایش ضخامت خط %K می‌توان آن را راحت تر تشخیص داد.

در قسمت بالا مشاهده می‌کنید که اتریوم در نمودار 1 ساعته ژوئن 2021 روی روند نزولی قفل شده است. از 15-7 ژوئن یک واگرایی مخفی خرسی روی نمودار دیده می‌شود چون اوسیلاتور استوکستیک قله بالاتری تشکیل می‌دهد و اتریوم قله‌ای پایین تر.

این الگو نشان می‌دهد که تحکیم روند نزولی به پایان رسیده و ممکن است اتریوم همچنان ریزش کند. همانطور که مشاهده می‌شود، اصلاح قیمت اتریوم شدت گرفته و در دو روز بعد، این ارز دیجیتال حدود 20 درصد ارزش خود را از دست داده است.

به کار بستن واگرایی مخفی برای تحلیل تکنیکال کریپتو

یادگیری تشخیص الگوهای واگرایی مخفی کار سختی نیست - به خصوص وقتی میزان رخ دادن واگرایی مخفی روی نمودارهای کریپتو را در نظر بگیریم. در ادامه مطلب راهنمای گام به گام اجرای معامله را خواهیم داشت.

مرحله اول: فیلتر کردن معاملات

واگرایی مخفی الگویی است که پایان دوره تحکیم قیمت را نشان می‌دهد. برای بیت‌کوین، این واگرایی نشان دهنده تداوم روند قبلی است. برای اینکه حداکثر بهره را از معامله ببرید، به دنبال الگوی واگرایی مخفی در روند بزرگتر باشید.

مثلاً اگر روند بزرگتر صعودی است، به دنبال واگرایی مخفی گاوی (صعودی) باشید. وقتی الگوی واگرایی مخفی گاوی را شناسایی کردید، از آن به عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. در روند صعودی، الگوهای واگرایی مخفی خرسی را نادیده بگیرید.

در یک روند نزولی عکس این کار را انجام دهید: به دنبال واگرایی مخفی خرسی باشید و الگوهای گاوی را نادیده بگیرید. وقتی الگوی واگرایی مخفی خرسی را پیدا کردید، به دنبال فروش باشید.

زمانی که الگوی واگرایی مخفی با جهت روند بزرگتر بازار تطبیق داشته باشد، سیگنال مطمئن تری دارید.

مرحله دوم: مشخص کردن حد ضرر

پس از تشخیص یک واگرایی مخفی که با روند بزرگتر بازار تطبیق دارد، وقت تنظیم پارامترهای معامله است. الگوهای واگرایی برای تشخیص تغییر روند پیش رو بسیار مفید هستند اما برای تشخیص زمان تغییر روند، چندان مطمئن نیستند. بنابراین باید کمی صبر کنید. نباید اجازه دهید که حرکات معمولی بازار معامله شما را برهم بزنند.

پس از تشخیص واگرایی مخفی، حد ضرر را درست در مرز نوسان قیمت شدید اخیر قرار دهید. در رابطه با واگرایی مخفی خرسی، حد ضرر را پایین کف سوئینگ قرار دهید جایی که سیگنال خرید مشخص شده است. در واگرایی مخفی خرسی، حد ضرر را بالای قله سوئینگ قرار دهید، جایی که سیگنال فروش شکل گرفته است.

مرحله سوم: مشخص کردن هدف

همانطور که در جریان هستید، ممکن است بازار با نرخ سرسام آوری حرکت کند. تریدرهایی که به دنبال سود بی انتها هستند، معاملاتی با پایان باز و بدون برنامه خروج اجرا می‌کنند اما توصیه ما این است که متفاوت فکر کنید.

اگر بر حسب بازه‌های زمانی کوتاه تر مثل 1 یا 2 ساعت معامله می‌کنید، مشخص کنید که چه موقع ممکن است بخشی از معامله یا کل آن را حذف کنید. به عنوان یک قانون کلی، بهتر است حداقل دو برابر فاصله با حد توقفتان را هدف بگیرید. مثلاً اگر حد توقف ضرر شما 100 اتر است، حداقل 200 اتر را هدف بگیرید. اگر خوش شانس بودید و قیمت به نفع شما حرکت کرد، واگرایی کلاسیک را که نشان دهنده نزدیک بودن پایان روند است، در نظر داشته باشید.

محدودیت‌های واگرایی مخفی

با کمی تمرین، می‌توانید الگوهای واگرایی را روی نمودارهای کریپتو پیدا کنید اما یکسری محدودیت وجود دارد که باید مراقب آنها باشید.

اول اینکه، تشخیص الگوهای واگرایی روی نمودارهای گذشته کار راحتی است اما تشخیص آنها در لحظه ممکن است سخت باشد چون وضعیت احساسی بازار باعث می‌شود که نسبت به جهش صعودی خوشبین باشید اما بعد متوجه شوید که این جهش یک واگرایی مخفی خرسی بوده است. سعی کنید احساسات خودتان را از بازار حذف کنید. داشتن دید احساسی می‌تواند تحلیل شما را خراب کند.

دوماً زمانی که واگرایی مخفی در مراحل بعدی یک روند رخ می‌دهد، نسبت ریسک به سود چندان مطمئن نیست. بخش عمده‌ای از روند طی شده و زمانی که منتظر واگرایی قیمت و اوسیلاتور هستید، در بدترین نقطه قیمت وارد روند شده اید.

در نهایت اینکه، الگوهای قیمت برای ارزهای دیجیتال کوچکتر به اندازه آنچه برای بازارهای بزرگتر مثل بیت‌کوین و اتریوم مشاهده می‌شود مطمئن نیستند. خریداران و فروشندگان کمتری به یک بازار کوچک علاقمند هستند و همین موضوع آن را در معرض نوسان و تیک‌های نامطلوب قرار می‌دهد.

نتیجه گیری

واگرایی‌های مخفی خرسی و گاوی، الگوهایی قدرتمند هستند که در پایان دوره تحکیم مشاهده می‌شوند و نشان دهنده تداوم روند اصلی بازار هستند. این الگوها در بازار بیت‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال زیاد مشاهده می‌شوند در نتیجه یادگرفتن آنها راحت تر است.

اما تشخیص این الگوها به صورت لحظه‌ای می‌توان سخت باشد. بعلاوه، اگر واگرایی مخفی در اواخر روند تشخیص داده شود، معمولاً چنین روندی خیلی امیدبخش نیست.

کلید موفقیت برای اجرای معامله بر اساس واگرایی مخفی، فیلتر کردن معاملات در جهت روند کلی تر است. همیشه جو بازار را تحلیل کنید و بهتر است برای تأیید سیگنال‌ها، از یک اندیکاتور مومنتوم دنبال کننده روند استفاده کنید.