نام ارز | بیت کوین |
نام انگلیسی | Bitcoin |
نماد | BTC |
تاریخ راه اندازی | May 2013 |
موسس | ساتوشی ناکاموتو |
آیکن | |
آدرس سایت | https://bitcoin.org |
قابلیت استخراج | |
نوع ارز | Coin |
تعداد کل | 21,000,000 |
الگوریتم رمز نگاری | SHA-256 |
کیف پول ها | |
صرافی ها |
بیت کوین اولین و محبوب ترین ارز دیجیتالی است
یک سیستم جدید پرداخت الکترونیک غیر متمرکز و بدون احتیاج به یک سرور مرکزی است
بیت کوین چیست ؟
این مقاله به منظور برطرف کردن سوالاتی که در مورد بیت کوین در ذهن افراد شکل می گیرد نوشته شده است . در ابتدا برای آشنایی بهتر با مفهوم بیت کوین ما این ارز را به دو قسمت توکن بیت کوین و پروتکل بیت کوین تقسیم کردیم . قسمت اول توکن بیت کوین است که از یکسری کد کامپیوتری رمز گذاری شده ساخته شده است و نشان دهنده ی یک مالکیت دیجیتالی است و قسمت دوم یعنی پروتکل بیت کوین که یک شبکه توزیع شده است و توازن توکن بیت کوین را حفظ می کند .
سیستم بیت کوین این امکان را فراهم می کند تا بدون نیاز به یک نهاد بانکی یا یک درگاه پرداختی به معامله و تجارت بپردازید و بیت کوین با ارز های کاغذی کاملا متفاوت است و چاپ نمی شود .
این نخستین مثال برای ارز های رمز نگاری شده بود این ارزها یک طبقه رو به رشد از دارایی ها است که برخی از ویژگی های ارزهای سنتی را در خود داراست.
یک توسعه دهنده نرم افزار به نام satoshi nakamoto ، بیتکوین را در سال 2008 به عنوان یک سیستم پرداخت الکترونیک مبتنی بر اثبات های ریاضیاتی ارائه کرد. هدف او این بود که یک وسیله مبادلاتی بدون دخالت هیچ یک از نهاد های مرکزی ایجاد کند که بتواند مبادلات را به شکل الکترونیکی و امن، قابل تایید اعتبار و تغییرناپذیرانجام دهد.
تفاوت های آن با ارزهای سنتی چیست؟
بیت کوین یک روش پرداخت الکترونیکی است که همانند ارزهای کاغذی مانند دلار و یورو اما به صورت الکترونیکی مبادله می شود .
اما ارز های دیجیتال از ابعاد مهم دیگری با ارزهای سنتی تفاوت دارند:
سیستم غیر متمرکز
مهمترین ویژگی بیت کوین این است که ارزی غیر متمرکز است. هیچ نهادی امکان کنترل شبکه بیت کوین را ندارد. این شبکه توسط گروهی از کد نویسان حفظ و نگهداری می شود و دارای یک شبکه باز در سراسر جهان است که این امکان را برای همه فراهم می کند تا با استفاده از رایانه های خود بیت کوین را تولید کنند که همین مسئله باعث جذب افراد بسیاری به این سیستم غیر متمرکز شده است .
بیت کوین توانست "مسئله پرداخت دوگانه" ارزهای الکترونیکی که در آن ارزهای دیجیتال را می توان به راحتی نسخه برداری و دوباره مورد استفاده قرار داد را از طریق ادغام هوشمندانه ی ارز های دیجیتال با انگیزه های اقتصادی ، حل کند . در ارزهای الکترونیک فیات، این کارکرد توسط بانک ها انجام می شد. حالا با وجود بیت کوین، یکپارچگی مبادلات توسط یک شبکه توزیع یافته و باز که هیچ کس مالک آن نیست، حفظ می شود.
ارائه ی محدود
ارزهای فیات (دلار، یورو، ین،...) دارای منبع ارائه ی نامحدود هستند- بانک های مرکزی کشورها می توانند هرچقدر که می خواهند ارز تولید کنند و می توانند تلاش کنند تا ارزش نسبی یک ارز را نسبت به دیگری تغییر دهند.
اما در بیتکوین، میزان ارائه به شدت توسط یک الگوریتم اساسی، کنترل می شود. و در هر ساعت تنها تعداد کمی بیت کوین رمز نگاری می شوند و این روند تا زمانی که مقدار بیت کوین به 21 میلیون عدد برسد ، ادامه خواهد یافت . همین امر باعث جذب کاربران برای تولید بیت کوین می شود و اگر میزان تقاضا افزایش پیدا کند و میزان ارائه ثابت بماند، ارزش بیت کوین افزایش پیدا کرده و همین امر باعث افزایش سرمایه کاربران بیت کوین می شود ..
عدم نیاز به استفاده از نام اصلی در مبادلات
در حالی که برای استفاده از پرداخت های الکترونیکی سنتی کاربران مجبور بودند برای جلوگیری از پولشویی ویا رعایت نکردن قوانین از نام و مشخصات کامل خود در هنگام مبادلات استفاده کنند ، کاربران بیت کوین نیازی به استفاده از نام و اطلاعات شخصی کامل خود در هنگام مبادلات ندارند و از آن جایی که هیچ سیستم تایید کننده مرکزی برای اطلاعات کاربران وجود ندارند کاربران می توانند به صورت شناخته نشده یا با استفاده از یک نام مستعار به مبادله ی بیت کوین با کاربر دیگر بپردازند . زمانی که در خواست یک مبادله ثبت شود سیستم تنها میزان دارایی و اعتبار حساب آن کاربر را بررسی می کند تا متوجه شود آیا مقدار بیت کوین کافی در حساب شخص وجود دارد یا خیر و در صورت وجود اعتبار کافی معامله را انجام می دهد و نیازی به شناسایی هویت فرد ندارد.
در عمل، هر کاربر به وسیله آدرس کیف پولش شناسایی می شود. مبادلات نیز با کمی تلاش به همین صورت قابل ردیابی هستند. علاوه بر این، روش هایی وجود دارد تا کاربران را در صورت نیاز یا وجود تخلف شناسایی کرد .علاوه بر این، بر اساس قانون، در اغلب مبادلات می بایست پس از اینکه مشتریان اجازه ی خرید یا فروش بیت کوین را دریافت کردند، بررسی هویت شوند که این نیز باعث تسهیل روشی دیگر برای ردیابی کاربران بیت کوین می گردد. از آنجا که روند این شبکه نیز شفاف است پردازش هر مبادله برای همگان قابل مشاهده است و همین امر باعث می شود که بیت کوین وسیله ای برای پولشویان و یا کلاهبرداران نشود.
تغییر ناپذیری
مبادلات بیتکوین را نمی توان برخلاف مبادلات الکترونیکی فیات، بازگشت داد.
این امر به این دلیل است که هیچ سیستم مرکزی وجود ندارد که بتواند دستور بازگشت تراکنش ها را صادر کند و اگر از مبادله بیشتر از یک ساعت گذشته باشد تغییر در آن غیر ممکن است . ممکن است این ویژگی عده ای را نگران کند اما این ویژگی سبب می شود که تراکنش ها در شبکه بیت کوین مورد سو استفاده قرار نگیرند.
تقسیم پذیری
کوچکترین واحد بیتکوین را satoshi می گویند. این واحد، یک میلیونیم یک بیت کوین معادل 0.00000001 بیت کوین است - بر اساس قیمت های امروزی، این واحد ارزشی معادل یک صدم یک سنت دارد.این امر باعث می شود که امکان معامله قیمت های بسیار کم نیز توسط ارز های دیجیتال فراهم شود در صورتی که با ارز های سنتی این امکان وجود نداشت.
دلایل استفاده از بیت کوین
بیت کوین در ابتدا به عنوان یک روش جایگزین به صورت یک سیستم غیر متمرکز برای پرداخت های متمرکز راه اندازی شد . برخلاف انتقالات پولی بین المللی بانکی این روش پرداخت کم هزینه به شکل فوری انجام می شود. یکی از مزیت های این روش پرداخت برای تاجران این است که این نوع روش پرداخت غیر قابل برگشت و با هزینه های کم انجام می شود.
با این حال بهبود روش های پرداخت داخلی سبب کاهش مزایای بیت کوین شد علاوه بر این، افزایش میزان نظارت و قانون گذاری ها برای جلوگیری از پولشویی و مبادلات غیرقانونی باعث محدود شدن موارد استفاده از ارز های دیجیتال به دلیل مسائل امنیتی شد.
در برخی از قسمت های جهان، بیت کوین هنوز یکی از روش های موثر تر و کم هزینه تر برای انتقال پول در سر تا سر جهان شمرده می شود و تعداد زیادی از استارت آپ های مخصوص مبادله پول از این ویژگی به خوبی استفاده می کنند. در حال حاضر مزیت های بیت کوین به دلیل توسعه شبکه های پرداختی فعلی در حال کاهش است و قیمت کارمزد آن در حال افزایش است و همین امر سبب می شود که مشکل نقدینگی در بسیاری از کشور ها باقی بماند .
علاوه بر این تعدادی از کسب و کار های کوچک از بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت استفاده می کنند هر چند که گزارش ها نشان می دهد که هنوز تقاضا برای استفاده از این روش پرداخت بالا نیست و همچنین بسیاری از افراد احساس بهتری دارند که قسمتی از دارایی های خود را به عنوان بیت کوین نگه داری کنند تا هیچ نهاد مرکزی نتواند دارایی های آن ها را بلاک کند .
به نظر می رسد که بیت کوین به تازگی تبدیل به یک روش مناسب برای سرمایه گذاری و به دست آوردن دارایی شده است و تاجران و سرمایه گذران و نهاد های کوچک و بزرگ روز به روز از ارزش بیت کوین آگاه تر می شوند.
مطابق با برخی از منابع ، بیت کوین در حال حاضر به طور گسترده ای برای پولشویی استفاده می شود.به طور کلی بیت کوین آنگونه که جامعه فکر می کند ابزاری برای پولشویی اخاذی و کلاهبرداری نیست زیرا همانطور که گفته شد این ارز تبادلات و مبادلات را به طور شفاف نمایش می دهد که این یک ویژگی خوبی است که با استفاده از این ویژگی می توان تخلفات را پیگیری و حتی افراد متخلفی که بخواهند از بیت کوین برای پولشویی استفاده کنند را دستگیر کنند
نحوه ی کارکرد مبادلات بیت کوین چگونه است ؟
نسخه ی ساده
اگر من قصد داشته باشم که مقداری از بیت کوین خود را به شما ارسال کنیم در مرحله اول در خواستم را منتشر می کنم با انتشار در خواست خود node ها شروع به بررسی و اسکن کردن تمام شبکه بیت کوین می کنند تا مطمئن شوند که 1- من این مقدار بیت کوین را در حساب خود موجود دارم 2- و این مقدار را قبلا برای شخص دیگری ارسال نکرده باشم ، در صورت که این اطلاعات تایید شود مبادله من در یک بلاک قرار داده می شوند که به یک بلاک قبلی متصل است و سپس انجام می شود . نکته قابل توجه دیگر این است که مبادلات را نمی توان برگرداند و یا تغییر داد .
حال کمی نسخه پیچیده تر آن را بررسی می کنیم :
کیف پول بیت کوین در واقع شامل بیت کوین ها به صورت فیزیکی نیست. کار آن این است که آدرس بیت کوین را در خود نگهداری می کند که تمام تاریخچه مبادلات مالی و همینطور تعادل مالی شما را در خود ذخیره می کند . این آدرس یک رشته ی طولانی از 34 حرف و عدد است که آن را با نام "کلید عمومی" نیز می شناسیم.علاوه بر این اگر حتی تمام دنیا این آدرس 34 حرفی را ببینند مشکلی به وجود نمی آید زیرا هر کلید عمومی دارای یک کلید "اختصاصی" مبنی بر 64 حرف و عدد می باشد. این یک کلید اختصاصی است که باید در حفظ و نگهداری آن دقت کنید . این دو کلید به هم مرتبط هستند اما کسی نمی تواند از طریق کلید عمومی شما کلید اختصاصی شما را حدس بزند یا به آن دسترسی پیدا کند .
این امر اهمیت زیادی دارد زیرا هر مبادله ایی که از آدرس بیت کوین صادر می شود می بایست با استفاده از کلید اختصاصی خود آن را امضا کنید. برای انجام این کار شما باید کلید اختصاصی خود و همچنین جزئیات معامله مورد نظر خود را در بر روی نرم افزار بیت کوین خود وارد نمایید .نرم افزار با استفاده از این اطلاعات، یک امضای دیجیتالی را خلق می کند که به شبکه برای تایید اعتبار ارسال می شود.
این مبادله حالا می تواند با قرار دادن امضاء و کلید عمومی شما درون نرم افزار بیت کوین تایید اعتبار شود – یعنی تایید می شود که شما این مقدار بیت کوین را حساب خود دارید و اینکه پیش از این آن را برای فرد دیگری نفرستاده اید. این یکی از هوشمندانه ترین بخش های بیت کوین است: اگر امضایی که با استفاده از کلید اختصاصی شما ایجاد شده است با کلید عمومی مرتبط باشد ، ، نرم افزار مبادله را تایید اعتبار می کند بدون این که بداند کلید اختصاصی شما چیست و این کار بسیار هوشمندانه است.
شبکه سپس به وسیله ی بررسی کامل تاریخچه ی آدرس تراکنش های شما تایید می کند که این مقدار بیت کوین را پیش از این برای کسی ارسال نکرده باشید که این کار را به دلیل اینکه سیستم کلید عمومی شما را می داند و همچنین تمام تراکنش های شما در شبکه بیت کوین ثبت می شود امکان پذیر است .
حالا به صورت تخصصی تر این مسئله را بررسی می کنیم :
بعد از اینکه مبادله ی من تایید شد، درون یک "بلوک" به همراه چند مبادله دیگر قرار داده می شود.
در ابتدا لازم است که کمی در مورد اینکه hash چیست، صحبت شود: یک hash در حقیقت توسط یک "hash function " خلق می شود که یک معادله ریاضی پیچیده است که باعث کاهش هر مقداری از متن و داده به یک رشته ی 64 کاراکتری می گردد. این امر به شکل رندوم رخ نمی دهد- هر مرتبه که این مجموعه داده ی مشخص را درون hash function قرار می دهید، همان رشته ی 64 کاراکتری یکسان را دریافت خواهید کرد. کل این مقاله را به می توان به یک hash function تبدیل کرد و تا زمانی که متن را تغییر دهیم یا چیزی را به آن اضافه یا از آن حذف کنم، همان hash را می توان بارها و بارها تولید کرد. این راهی بسیار موثر برای این است که بررسی کنیم آیا چیزی تغییر کرده است یا خیر و به این صورت است که بلاک چین می تواند تایید کند که مبادله تغییر داده نشده است.
حال به بلاک ها برگردیم: هر بلاک شامل بخشی از داده و یک hash از بلاک قبلی است. و سبب ایجاد یک زنجیره میشود و به این خاطر ما از عبارت "بلاک چین" استفاده می کنیم .بنابراین اگر یک بخش کوچک از بلاک قبلی تغییر کرده باشد، hash بلاک کنونی نیز می بایست تغییر کند (به یاد داشته باشید که یک تغییر کوچک در ورودی hash function باعث تغییر خروجی آن می شود). بنابراین اگر بخواهید چیزی را در بلاک قبلی تغییر دهید، می بایست hash راد در بلاک کنونی را نیز عوض کنید، زیرا hash بلاک کنونی قرار دارد دیگر صحت ندارد. انجام این کار بسیار سخت است مخصوصا به این دلیل که شما دیگر به نیمه راه رسیده اید و احتمالاً بلاک دیگری بر روی بلاک کنونی نیز خلق شده است. در این صورت بایستی که آن را نیز تغییر دهید و این روند ادامه دارد. این همان چیزی است که بیت کوین را ضد تغییر کرده است.
نکته جالب
اگر می خواهید طریقه انجام مبادلات را در بیت کوین مشاهده کنید کافی است به سایت blockchain.info مراجعه کنی البته سایت BitBonkers نیز دارای این ویژگی است و سرگرم کننده تر است.
عملکرد ماینینگ در بیت کوین چگونه است؟
ممکن است وقتی عبارت " mining " در بیت کوین را بشنوید، تصور کنید که این سکه ها از داخل زمین استخراج می شوند اما همانطور که می دانیم بیت کوین اصلا وجود فیزیکی ندارد بنابراین چرا این کار را ماینینگ می نامیم؟
زیرا این کار شبیه به استخراج طلا از معادن است از این لحاظ که بیت کوین ها در طراحی پروتکل ها وجود دارند (درست مانند طلا که در زیر زمین وجود دارد) ولی هنوز در معرض دید همگان قرار نگرفته است (درست مانند طلایی که هنوز استخراج نشده است). در کل در این پروتکل 21 میلیون بیت کوین وجود دارد و آنچه ماینرها انجام می دهند، این است که آن ها را استخراج می کنند و در معرض دید همگان قرار می دهند .
آنها این کار را در ازای پاداش برای خلق بلاک هایی از مبادلات معتبر و قرار دادن آن ها در بلاک چین، انجام می دهند.
node
بهتر است کمی به عقب بروید، بیایید در مورد " node " صحبت کنیم. یک node در حقیقت یک رایانه قدرتمند است که نرم افزار بیت کوین را اجرا می کند و با شرکت در باز پخش کردن اطلاعات به جریان یافتن بیت کوین کمک می کند. هرکسی می تواند یک node را اجرا کند برای این کار لازم است نرم افزار بیت کوین را دانلود کنید و یک پرت مشخصی را باز کنید (تنها مشکل این کار این است که این کار نیاز به یک فضای اطلاعاتی بسیار زیادی دارد - میزان مورد نیاز فضا برای این شبکه برابر با 145 گیگابایت است). node ها باعث منتشر شدن مبادلات بیت کوین در طی شبکه می شوند. یک node اطلاعات را به node های معدود دیگری می فرستد که آنها نیز اطلاعات را به node های دیگری که می شناسند، باز پخش می کنند و این کار به همین روال ادامه می یابد. به این صورت، اطلاعات به سرعت در سرتاسر شبکه منتشر می شود.
برخی از node ها را mining nodes می نامند این گروه از node ها ،مبادلات را درون بلاک ها برجسته می کنند و آن ها را به بلاک چین اضافه می کنند. نحوه کارکرد آن ها به گونه ای است که آن ها باحل یک معادله ریاضی پیچیده که بخشی از برنامه بیت کوین است و قرار دادن پاسخ آن در بلوک، این کار را می کنند. این معادله که نیاز به حل شدن دارد در حقیقت تلاش برای یافتن عددی است که وقتی با داده های موجود در بلاک ترکیب شود و در یک تابع هش قرار داده شود، نتیجه ایی را خلق می کند که در دامنه ی مشخصی قرار داشته باشد. این کار از آنچه به نظر می آید، سخت تر است. این عدد را یک (nonce) می نامند که در بیت کوین nonce ، یک عدد صحیح بین 0 تا 4294967296می باشد.
چگونگی یافتن پاسخ معما
در حقیقت این کار با حدس اعداد به صورت رندوم یا تصادفی صورت می گیرد تابع هش پیش بینی خروجی را غیر ممکن می سازد. بنابراین، ماینرها این عدد را حدس می زنند و تابع هش این اعداد حدس زده شده را در داده های بلاک اعمال می کنند. هش نهایی می بایست با یک عدد از پیش تعیین شده که شامل صفر است ،شروع شود. هیچ راهی وجود ندارد که بدانیم این عدد چیست زیرا دو عدد صحیح متوالی به ما نتایج بسیار متفاوت را می دهد. نکته دیگر این است که امکان دارد که nonce های متعددی وجود داشته باشد که یک نتیجه دلخواه یکسان را خلق می کنند و یا اینکه ممکن است هیچ nonce وجود نداشته باشد که در این شرایط ماینرها همچنان تلاش می کنند و با تنظیمات متفاوت بلاک ها این کار را انجام می دهند.
اولین ماینری که یک هش نهایی با دامنه ی تعیین شده را پیدا کند، نتیجه مثبت را به بقیه شبکه ها اعلام می کند. تمامی ماینرها به سرعت دست از کار بر روی این بلاک می کشند و شروع به مشخص کردن این عدد مجهول برای بلاک بعدی می کنند. ماینرها به عنوان پاداشی برای این تلاش، مقداری بیت کوین جدید دریافت می کنند.
میزان پاداش
در زمان نوشتن این مقاله، پاداش برای ماینرها ، 12.5 بیت کوین تعیین شده است که ارزشی برابر با 200000 دلار دارد.
اگرچه این کار آنقدرها که به نظر می رسد، ساده نیست اما mining node های بسیاری در حال حاضر وجود دارند که برای کسب این پاداش با هم تلاش می کنند و البته رسیدن به این نتیجه، خود ترکیبی از عامل های شانس و قدرت محاسباتی رایانه است (هرچه محاسبات حدسی بیشتر باشد، میزان موفقیت و شانس شما هم بیشتر خواهد بود).
هر چه پردازشگر رایانه شما سریع تر عمل کند امکان حل معاملات با سرعت بیشتر ، افزایش می یابد اما نکته قابل توجه این است که هزینه های مربوط به الکتریسیته در ماینینگ زیاد است
نکته دیگر این است که مقدار پاداش تعیین شده برای این کار نیز کاهش خواهد یافت. امروزه این مقدار برابر با 12.5 بیت کوین است اما هر چهار سال به نصف کاهش میابد .اما ممکن ست با افزایش ارزش بیت کوین هزینه های برق برای ماینر ها جبران شود و ماینر ها بتوانند با این کار سود زیادی به دست بیاورند .
سختی شبکه
سختی محاسبات و شبکه که همان تعداد مورد نیاز از صفرها در شروع رشته ی هش است به صورت مداوم تغییر داده می شود به گونه ای که به طور متوسط برای پردازش یک بلوک به حدود 10 دقیقه وقت نیاز داریم زیرا این مقدار زمانی است که توسعه دهندگان بیت کوین می پندارند که برای جریان مداوم و نزول سکه های جدید تا زمان رسیدن به حداکثر مقدار 21 میلیون که توقع می رود تا سال 2140 رخ دهد ، مورد نیاز است.
در این مقاله مفهوم چگونگی کارکرد ماینینگ در بیت کوین و همچنین یک مفهوم کلی در مورد برنامه نویسی این ارز را به طور کامل درک کرده اید . این سیستم که یک سیستم غیر متمرکز ، عظیم ، ضد دستکاری و مطمئن است و انعکاس این موفقیت می تواند بسیار عظیم باشد.
نحوه ی راه اندازی یک ماینر بیت کوین
سه طبقه اصلی برای سخت افزار ماینر بیت کوین وجود دارد که هر کدام نسبت به نوع سخت افزارشان گرانتر و قدرتمندتر می باشند. در این مقاله سعی شده تا به بررسی سه موضوع مهم در سخت افزار دستگاه های ماینر بیت کوین بپردازیم
شما در این مرحله با نحوه راه اندازی دستگاه ماینر بیت کوین آشنا می شوید و پس از این مقاله می توانید دستگاه ماینر خود را راه اندازی کنید اما در ابتدا باید در مورد سخت افزار ماینر خود اطلاعاتی داشته باشید و بهترین مدل آن را انتخاب کنید در زمان انتخاب دستگاه باید دو امر را در نظر داشته باشید :
نرخ تولید هش
این مقدار در حقیقت تعداد محاسباتی است که سخت افزار شما می تواند در زمان تلاش برای حل مسائل ریاضی انجام دهد. نرخ هش به مقیاس های مگاهش، گیگاهش و تراهش بر ثانیه اندازه گیری می شود. هر چه این مقدار بالاتر باشد( در قیاس با نرخ هش متوسط کنونی)، احتمال بیشتری دارد که یک بلاک مبادلاتی را حل کند.
میزان مصرف انرژی
تمامی این قدرت محاسباتی نیاز به میزان زیادی برق دارد که هزینه بر می باشد. در زمان انتخاب بهتر است که به میزان مصرف انرژی سخت افزار به وات توجه کنید. شما می بایست اطمینان حاصل کنید که میزان درامد شما از میزان مصرف برق توسط ماینر های شما بیشتر است تا بتوانید در این راه سود کنید .
از این دو فاکتور برای تعیین میزان هش هایی که برای هر وات از الکتریسیته ی مصرف شده، استفاده کنید. برای انجام این کار، میزان هش را به میزان وات ها تقسیم کنید برای مثال اگر یک ابزار 500 گیگاهرتز بر ثانیه و 400 وات قدرت داشته باشید، بنابراین 1.52 گیگاهش بر ثانیه خواهید داشت.
در برخی از موارد، ممکن است شما از سخت افزار رایانه معمولی خود به عنوان ماینر استفاده کنید که در این صورت نیز میزان برق مصرفی شما باید محاسبه گردد تا در این راه بتوانید سود خوبی داشته باشید .
سخت افزار دستگاه ماینر بیت کوین
سه طبقه ی اصلی از سخت افزارها برای ماینربیت کوین وجود دارد: GPU, FPGA و ASIC ما آنها را به صورت کامل تر در قسمت ذیل بررسی می کنیم.
CPU/GPU در ماینر بیت کوین
اگر میخواهید میزان مصرف برق شما بسیار کم باشد می توانید از CPUرایانه شخصی خود به عنوان ماینر استفاده کنید . اما به دلیل کم بودن قدرت CPU در رایانه های معمولی این روند بسیار کند صورت می گیرد و میزان ماینینگ شما در مقایسه با دستگاه های ماینر بسیار کم است .
شما می توانید با اضافه کردن سخت افزار گرافیکی به رایانه شخصی خود عملکرد آن را در ماینینگ بهبود بخشید . کارت های گرافیک دارای واحد پردازش گرافیکی (GPU) می باشند که این کارت ها طراحی شده اند تا بتوانند تمامی شکل های پیچیده ایی که در بازی های رایانه ایی پیشرفته وجود دارد، را محاسبه کنند. این امر باعث می شود تا آنها برای ریاضیات هش سازی SHA مورد نیاز برای حل بلاک های مبادلاتی نیز مناسب باشند.
شما می توانید کارت گرافیک خود را از دو برند اصلی ATI و Nvidia خریداری کنید . کارت های پیشرفته می توانند چند صد دلار هزینه داشته باشند اما این کارت ها با افزایش نرخ هش CPU سبب افزایش سود شما در ماینینگ می شوند برای مثال، یک کارت گرافیک 5970 ATI به شما بیش از 800 مگاهش بر ثانیه قدرت می دهد در حالیکه یک CPU به شما کمتر از 10 مگاهش بر ثانیه قدرت می دهد.
یک ویژگی خوب دیگر در مورد GPU ها این است که استفاده از آن ها باعث می شود بتوانید ارز های دیگری را نیز ماین کنید. برای مثال، لایتکوین از الگوریتم متفاوتی نسبت به بیت کوین استفاده می کند که Scrypt نام دارد. این الگوریتم به نحوی طراحی شده است تا با CPU ها و GPU ها ارتباط خوبی داشته باشد و آن را تبدیل به گزینه ای مناسب برای ماینر ها می کند .
GPU این روزها به صورت گسترده ایی نادیده گرفته می شوند. با انتشار ASIC قدرت ماینر بیت کوین چنان شتاب گرفته است که GPU اصلا با آن نمی تواند رقابت کند. اگر می خواهید از آنها استفاده کنید، بهتر است برای خود شکلی از مادربرد را بخرید که بتواند بردهای مختلف را درخود جای دهد.
FPGA
یک رشته قابل برنامه نویسی است که یک مداریکپارچه است و به گونه ای طراحی شده تا بعد از خلق شدن، قابل تنظیم باشد و سبب می شود تا تولید کننده ی سخت افزار ماینر چیپ ها را با حجم بالا تهیه کند و سپس آن ها را برای ماینر بیت کوین پیش از قراردادنشان درون سخت افزارها، شخصی سازی کند. به دلیل اینکه آن ها برای ماینرشخصی سازی می شوند، بهبود عملکرد بهتری نسبت CPU و GPU دارند. برای مثال : FPGA های تک چیپی پیشرفته به میزانی نزدیک به 750 مگاهش بر ثانیه فعالیت می کنند . قابل ذکر است که می توان از چیپ های متعددی استفاده کرد .
ASIC
ASIC ها به شکل خاصی طراحی شده اند تا با سرعت بسیار بالا و مصرف برق نسبتا پایین به فعالیت خود ادامه دهند . به دلیل اینکه این چیپ ها می بایست به شکل خاصی طراحی شوند و سپس کپی گردند، تولیدشان بسیار گران و زمان بر است اما به هر حال عملکرد آن ها بسیار مناسب است.
این واحدها با سرعت هایی بین 5 تا 500 گیگاهش بر ثانیه کار می کنند. خرده فروشان در حال حاضر قول ابزارهای جدید ASIC با قدرت پردازش بیشتر تا حدود 2 تراهش بر ثانیه را داده اند.
محاسبه سودآوری ماینر
قبل از اینکه خرید کنید، میزان سودآوری پیش بینی شده ی ماینرتان را با استفاده از ماشین حساب سوداوری ماینرمحاسبه کنید. شما می توانید پارامترهایی مانند هزینه ی ابزارها، نرخ هش، میزان مصرف برق و نرخ کنونی بیت کوین را وارد کنید تا میزان سوداوری پروژه تان را مشاهده کنید.
یکی از سایر پارامترهای کلیدی در اینجا، سختی شبکه است. این مقیاس تعیین می کند که حل بلاک های مبادلاتی چقدر سخت است که این مقدار بر اساس نرخ هش شبکه تغییر می کند. میزان سختی شبکه با ورود ابزارهای ASIC به بازار، به صورت گسترده ایی افزایش میابد بنابراین افزایش این مقیاس در ماشین حساب، می تواند به شما نشان دهد که سود سرمایه شما با ورود افراد بیشتری در رقابت، چقدر خواهد شد.
بعد از اینکه نوع دستگاه ماینر و سخت افزار خود را انتخاب کردید باید چند کار دیگر را انجام دهید تا بتوانید به ماینینگ بیت کوین بپردازید:
نرم افزار را دانلود کنید
بسته به اینکه چه ابزاری را انتخاب کنید، نیاز خواهید داشت تا نرم افزار مشخصی را برای استفاده از آن، اجرا کنید. عموما در زمان استفاده از CPU ها و FPGA ها، به یک رایانه ی میزبان برای اجرای دو نرم افزار نیاز دارید: نرم افزار Standard bitcoin client و نرم افزار ماینینگ
Standard bitcoin client
این نرم افزار رایانه شما را به شبکه متصل می سازد و شما را قادر می سازد تا با ایستگاه های پردازشگر بیت کوین تعامل برقرار سازید و تبادلات را اجرا کند. دانلود کل بلاک چین بیت کوین برای این نرم افزار کمی زمان می برد. ایستگاه پردازش گر بیت کوین به شکل موثری اطلاعات را بین ماینر و شبکه بیت کوین باز پخش می کند.
نرم افزار ماینینگ بیت کوین
نرم افزار ماینینگ بیت کوین چیزی است که سخت افزار را تنظیم می کند تا کار سخت در این فرایند را انجام دهد و بلاک های مبادلاتی را ارسال کند تا آن را حل کند. مجموعه ی متفاوتی از این نرم افزارها در دسترس ما قرار دارد که به سیستم عامل شما بستگی دارد. این نرم افزارها برای سیستم عامل ویندوز، mac os x و سایر سیستم های عامل ها در دسترس است.
ممکن است که برای ماینر ASIC نیز به نرم افزار ماینینگ نیاز داشته باشید، اگرچه برخی از دستگاه های جدید شامل همه لازمه های از پیش تنظیم شده می باشند و تنها چیزی که در این دستگاه های جدید برای به کار گرفتن دستگاه ماینر نیاز دارید، به برق وصل کردن دستگاه می باشد.
یک سیستم عامل ماینر هوشمند که برای اجرا بر روی Raspberry Pi طراحی شده است یکی از رایانه های لینکوس است که کم هزینه و کم حجم می باشد و میزان برق بسیار کمی نیز مصرف می کند. از این سیستم عامل ماینر می توان برای قدرت دهی به یک ماینر ASIC وابسته به USB استفاده کرد.
به یک استخر ماینینگ بیت کوین بپیوندید
بعد از اینکه تمام مراحل گفته شده در این مقاله را انجام دادید ممکن است فکر کنید که می توانید به اندازه صندوق فدرال درآمد داشه باشید و بیت کوین استخراج کنید اما این عقیده اشتباه است مگر اینکه به یک انجمن ماینینگ بیت کوین بپیوندید تا بتوانید درآمد خود را افزایش دهید
استخرهای ماینینگ بیت کوین، چیستند؟
یکی از اولین سوالاتی که هرکس در ماینینگ ارزهای دیجیتال با آن رو به رو می شود این است که آیا باید به صورت فردی ماین کند یا اینکه به یک "استخر" ملحق شود. جنبه های مثبت و منفی مختلفی در مورد ملحق شدن به یک استخر وجود دارد . اما به دلیل اینکه میزان توزیع نرخ هش در شبکه بیت کوین مهم است پس توصیه می شود که ماینر ها به یک استخر ملحق شوند .
جنبه های مثبت و منفی
اگر می خواهید تصمیم بگیرید که به یک استخر ماینینگ ملحق شوید یا خیر، بهتر است که به آن مثل یک اتحادیه بخت آزمایی نگاه کنید- چرا که منافع و معایبشان نیز دقیقا یکسان است. انجام کار به تنهایی به این معنی است که شما نیازی به تقسیم پاداشتان با دیگران نخواهید داشت اما احتمال این که به تنهایی به این پاداش برسید نیز نسبت به کارگروهی، بسیار کمتر خواهد بود.اگرچه یک استخر دارای شانس بالاتری از حل یک بلاک و بردن پاداش دارد اما این پاداش می بایست بین تمامی اعضای استخر تقسیم شود.
بنابراین ملحق شدن به یک استخر جریان مداومی از درآمد را برای اعضا خلق می کند حتی اگر هر پرداخت در قیاس با پاداش بلاک کامل (که در حال حاضر برابر با 25BXT است)، بسیار کمتر باشد.
لازم به ذکر است که یک استخر ماینینگ نباید بیش از 51 درصد از قدرت هش سازی شبکه را در دست داشته باشد. اگر یک نهاد واحد کنترل بیش از 50 درصد از قدرت محاسباتی یک شبکه ارز دیجیتال را به دست بگیرد، ممکن است که به لحاظ نظری، به تخریب کل شبکه منجر شود. در اوایل سال 2014، نگرانی های بسیاری در مورد اینکه استخر ماینینگ GHash در حال رسیدن به مقدار آستانه ایی است و ماینران می بایست هرچه زودتر استخر را ترک کنند، به گوش می رسید.
سختی های شبکه
در مورد ارز بیت کوین، سطح سختی کنونی آنقدر بالاست که تقریبا برای افرادی که تکی کار می کنند، غیرممکن است که از ماینینگ سودی به دست بیاورند ، مگر اینکه محلی پر از ابزارهای ASIC داشته باشند. اگر در سطح مبتدی هستید، پیوستن به یک استخر ماینینگ یکی از راه های عالی برای به دست آوردن پاداشی کوچک در یک زمان کم خواهد بود.
چه چیزی را باید استخراج کرد؟
قابل ذکر است که بیت کوین تنها ارز موجود نیست- یافتن فهرستی از استخر های ماینر برای ارز دیجیتال منتخب شما کار بسیار ساده ایی می باشد.
یک روش ماینینگ که بیت کوین آن را تسهیل می کند، "merged mining" نام دارد. در این روش، بلاک های حل شده برای بیت کوین را می توان برای ارزهای دیگری مانند : namecoin و devcoin که از الگوریتم های یکسانی استفاده می کنند، مورد استفاه قرار داد.
ماینران تازه کاری که سخت افزارهای قدرتمند کمی دارند می بایست به جای بیت کوین به دنبال آلتکوین باشند – مخصوصا ارزهایی که به جای الگوریتم SHA256 بر مبنای الگوریتم Scrypt خلق شده اند. این مسئله به این دلیل است که سختی شبکه برای محاسبات بیت کوین برای پردازشگرانی که در رایانه های عادی مشغول به ماینینگ هستند بسیار زیاد است و میزان در آمد آن ها در صورت ملحق نشدن به یک استخر بسیار کم است .
اگر مطمئن نیستید که کدام یک از ارزها را باید ماین کنید، استخری به نام "Multipool "وجود دارد که به صورت خودکار سخت افزار ماینر شما را بین سودمندترین آلتکوین ها تغییر می دهد. این انجمن به صورت خودکار در هر سی دقیقه به روز رسانی می شود.
به هر حال، مارک از سایت nut2pools.com درباره این نوع از استخر ها گفته است:" دنبال کنندگان ارز های دیجیتال ازاینگونه استخر ها متنفرند زیرا در زمانی که سختی شبکه مرتبط با یک سکه سقوط کند، میزان سود آوری آن رشد خواهد کرد و این استخر ها سریع میزان سختی آن را در عرض چند ساعت به سرعت بالا می برند . این کار باعث می شود که دنبال کنندگان ارز های دیجیتال، به ماینینگ با سطح سختی بالاتری مشغول شوند که سودآوری کمتری در پی دارد.
پاداش های انجمن
وقتی که تصمیم دارید بین انجمن ها مختلف یکی را انتخاب کنید ،می باست میزان پاداشی که در پرداخت ها قرار می دهند و میزان هزینه ایی که از آن کم می کنند را بررسی کنید.
طرح های پرداختی متفاوتی در بین انجمن ها رایج هستند. اغلب انها بر میزان "سهم" که یک ماینر به انجمن به عنوان "اثبات کار" ثبت می کند، تمرکز دارند.
درک مفهوم سهم ها، بسیار سخت است. دو چیز را به یاد بسپارید: اول اینکه ماینینگ فرایند حل معماهای ارزهای دیجیتال است؛ دوم اینکه ماینینگ دارای یک سطح سختی شبکه است.
وقتی که یک ماینر یک بلاک را حل می کند، یک سطح سختی برای آن راه حل تخصیص داده می شود. این سطح را می توان مقیاسی برای تعیین کیفیت دانست. اگر نرخ سختی راه حل یک ماینر بالاتر از سطح سختی کل ارز باشد، آن را به زنجیره ی بلاک ارز اضافه می کنند و پاداش پرداخت می شود.
علاوه بر این، یک انجمن ماینینگ یک سطح سختی را بین 1 تا سختی شبکه ارز تعیین می کند. اگر یک ماینر بلاکی را برگرداند که سطح سختی بین سطح سختی انجمن و سطح سختی ارز داشته باشد، این بلاک را به عنوان "سهم" ثبت می کند. آنها علاوه بر این نشان دهنده ی این هستند که چه میزان قدرت محاسباتی را به انجمن اضافه کرده اند و هرچه سخت افزار بهتر باشد، میزان سهم های بیشتری خلق می شود.
ساده ترین نسخه از تقسیم سهم ها را مدل PPS می نامند. نسخه های متفاوت این امر ، محدودیت هایی را بر روی نرخ پرداخت بر سهم ایجاد می کنند. انجمن ها ممکن است پرداخت ها را بر اساس نحوه ی ثبت اخیر سهم ها توسط ماینران، اولویت بندی کنند .
فاکتور دیگری که در این باره باید در نظر بگیرید این است که انجمن چه میزان از پرداختی های ماینر شما را به خود اختصاص می دهد. مقادیر رایج چیزی بین 1 درصد تا 10 درصد است، اما برخی از انجمن ها هم وجود دارند که هیچ چیزی از شما کسر نمی کنند.
شروع به ماینینگ با یک استخر
حال که تصمیم گرفته اید که کدام ارز را ماین کنید و همچنین به کدام انجمن ملحق شوید، زمان آن رسیده است که کار را شروع کنید. برای شروع کار نیاز خواهید داشت تا یک حساب کاربری بر روی وبسایت انجمن خلق کنید که درست شبیه به ثبت نام برای هر وبسایت دیگری است. بعد از اینکه حساب کاربریتان را خلق کردید، نیاز خواهید داشت تا یک "worker" را خلق کنید. برای هر قطعه از سخت افزار ماینر که استفاده می کنید، خواهید توانست تا worker های متعددی را خلق کنید. تنظیمات پیش فرض بر روی اغلب انجمن ها این است که worker ها عددی را به عنوان نام کاربری خود داشته باشند و یک گذر واژه قوی برای خود ثبت کنند البته می توانید این تنظیمات را به هر چیزی که دوست دارید، تغییر دهید.
نحوه ذخیره سازی بیت کوین
شما پیش از اینکه بخواهید هر اندازه بیت کوین داشته باشید باید کیف پولی برای ذخیره آن ها فراهم کنید این کیف پول ها به جای نگه داری بیت کوین به صورت فیزیکی به شما یک کلید خصوصی می دهد تا بتوانید به آدرس بیت کوین خود دسترسی پیدا کنید . اگر نرم افزار کیف پول به خوبی طراحی شده باشد قابلیت این را دارد که بیت کوین های شما را به بهترین شکل ذخیره کند به طوری که انگار بیت کوین ها به صورت فیزیکی ذخیره شده اند که باعث می شود آسان و سریع تر به دارایی های خود دسترسی پیدا کنید .
در واقع، یک کیف پول عموما در خود کلیدهای اختصاصی متعددی را ذخیره می کند و بسیاری از سرمایه گذاران بیت کوین از کیف پول های متعددی استفاده می کنند.
کیف پول ها می توانند یا به صورت الکترونیکی بر روی رایانه شما یا به صورت آفلاین و کاغذی یا حتی به عنوان نرم افزاری بر روی گوشی همراهتان استفاده شوند.
در این مقاله ما شما را با انواع کیف پول آشنا می کنیم.
کیف پول الکترونیکی
کیف پول های الکترونیکی می توانند یک نرم افزار دریافت شده یا یک فضای ذخیره شده بر روی یک سرور کلود باشند . گزینه ی اول یک فایل فرمت شده است که بر روی رایانه شما قرار دارد که باعث تسهیل انجام مبادلات می گردد. کیف پول هایی که بر روی یک سرور کلود ذخیره شده اند دارای رابط کاربری بهتری می باشند اما برای استفاده از این نوع کیف پول شما باید به یک شخص ثالث که کلید خصوصی شما را دارد ، اعتماد کنید.
کیف پول نرم افزاری
نصب کیف پولی که به صورت مستقیم بر روی رایانه شما قرار گیرد امنیت بیشتری دارد و شما می توانید به راحتی کلید های مختلف را کنترل کنید. این کیف پول ها دارای تنظیمات نسبتا ساده ای بوده و رایگان است. اما این گونه کیف پول ها نیاز به یک بک آپ دارند زیرا اگر رایانه شما دزدیده شود یا خراب شود و شما هیچ بک آپی از کیف پول خود نداشته باشید نمی توانید به بیت کوین هایتان دسترسی داشته باشید و آن ها را از دست می دهید.
علاوه بر این ، این کیف پول ها نیاز به امنیت بیشتری دارند و اگر کامپیوتر شما هک شود و هکر بتواند به کلید خصوصی شما دست یابد می تواند به راحتی به بیت کوین هایتان دست پیدا کند .
کیف پول اصلی بیت کوین ، پروتکلBitcoin Core است که برنامه ایی است که شبکه ی بیت کوین را اجرا می کند. اما برای استفاده از این نرم افزار باید دفتر کل تمامی مبادلات از زمان ظهور بیتکوین (سال 2009) را نیز دانلود کنید. و با توجه به این مسئله این نرم افزار فضای زیادی را بر روی رایانه شما به خود اختصاص می دهد که برابر با 145 گیگابایت است.
اغلب کیف پول های استفاده شده در دوران کنونی را کیف پول های "سبک" یا SPV (تایید پرداخت ساده شده) را تشکیل می دهند که تمام معاملات در دفترکل را دانلود نمی کنند بلکه آن اطلاعات را با زمان واقعی، هماهنگ می سازند. Electeum یکی از کیف پول های مشهور SPV برای بیت کوین است که یک گزینه کاملا آفلاین برای امنیت بیشتر به نام (( cold storage )) را نیز پیشنهاد می کند . . کیف پول Exodus می تواند دارایی های متعددی را با یک واسطه ی کاربری پیچیده ، دنبال کند. برخی از این کیف های پول مانند Jaxx می توانند دامنه ی گسترده ایی از دارایی های دیجیتال را ذخیره کنند و برخی از آنها مانند Copay استفاده از حساب های مشترک را پیشنهاد می دهند.
کیف پول آنلاین
کیف های پول آنلاین راحتی بیشتر را برای کاربران به همراه دارند- شما با استفاده از این کیف های پول می توانید به بیت کوین های خود بر روی هر دستگاهی دسترسی داشته باشید تنها باید رمز عبور درست کیف پول خود را وارد کنید . راه اندازی آن ها بسیار ساده است و اینگونه کیف پول ها اپلیکیشن موبایل مخصوص خود را نیز دارند که اغلب آن ها رایگان است و با استفاده از آن ها می توانید راحت تر به بیت کوین هایتان دسترسی داشته باشید .
مشکل این گونه کیف پول ها امنیت پایین آن است و و هنگامی که شما کلید خصوصی خود را بر روی این سرور ها ذخیره میکنید می بایست به میزان امنیت این سرور اعتماد کنید و همینطور مطمئن شوید که این سرور قصد دزدی از حسابتان را ندارد و و یا اینکه بعد از مدتی خدمات رسانی خود را قطع کند و شما دیگر تنوانید به حساب خود دسترسی داشته باشید
برخی از کیف پول آنلاین به مبادلات الصاق شده اند مانند Сoinbaseو Blockchain . و برخی دیگر مانند Xapp و Coinbase دارای ویژگی امنیتی بیشتری هستند و ذخیره سازی آفلاین را نیز ارائه می دهند .
کیف پول موبایل
کیف های پول موبایل به عنوان اپلیکیشن برای گوشی های هوشمند در دسترس هستند و و برای مبادلات بیت کوین و خرید فروش آن و همچنین بسیار مناسب هستند تمامی کیف های پول آنلاین و اغلب کیف های پول رایانه ایی که در بالا ذکر شده اند دارای نسخه موبایل نیز می باشند در حالیکه سایرین مانند Abra,Airbitz,Bread تنها به صورت یک اپلیکیشن بر روی موبایل مورد استفاده قرار می گیرند .
کیف پول سخت افزاری
کیف های پول سخت افزاری ابزارهای هوشمندی هستند که تنها در هنگام انجام مبادلات به محیط شبکه اینترنت متصل می شوند.و به دلیل اینکه بیشتر مواقع به صورت آفلاین هستند از امنیت بسیار بالایی برخوردارند و قابل هک نیستند اما ممکن است که این گونه کیف پول ها در صورت بی احتیاطی کاربر دزدیده و یا حتی گم شوند . برخی از سرمایه گذاران بزرگ کیف های پول سخت افزاری خود را در مکان های امنی مانند صندوق های بانکی نگه می دارند. مثال های قابل توجه از این کیف پول ها عبارتند از Trezor, KeepKey, Ledgerm Case.
کیف پول کاغذی
احتمالا ساده ترین فرم کیف های پول می باشند ، این کیف پول ها در حقیقت کاغذ هایی هستند که بر روی آنها کلیدهای عمومی و اختصاصی آدرس بیت کوین چاپ شده است و برای ذخیره ی طولانی مدت بیت کوین و یا برای هدیه دادن بیت کوین ایده آل می باشند اما باید به دور از آب نگه داری شوند ، این کیف ها به دلیل اینکه به هیچ شبکه ایی متصل نمی شوند، امن تر هستند اما امکان گم شدن آن ها بیشتر است .
با خدماتی مانند WalletGenerator و BitcoinPaperWallet شما می توانید به راحتی یک آدرس جدید را خلق کنید و کیف پول را با استفاده از پرینتر ، چاپ کنید. و سپس کاغذ پرینت شده را تا کنید و در جای امنی نگه داری کنید حالا می توانید هر اندازه بیت کوینی را که می خواهید به آدرس کیف پول خود بفرستید و به صورت ایمن آن ها را ذخیره کنید .
آیا کیف های پول بیت کوین، امنیت مناسبی دارند؟
این امر به نوع کیف پول شما انتخاب شده توسط شما و همچنین نحوه نگهداری شما بستگی دارد .
امن ترین گزینه ی موجود در اینجا استفاده از کیف پول سخت افزاری است که دارایی هایتان را در یک مکان امن و آفلاین ذخیره می کند . شما به این صورت، ریسک هک شدن حساب، دزدیدن کلید ها و برداشتن بیت کوین ها را از بین می برید. اما اگر کیف پول را گم کنید، بیت کوین های شما دیگر از دست خواهد رفت مگر اینکه یک نسخه ی بک آپ از آن داشته باشید .
ناامن ترین گزینه موجود نیز استفاده از کیف پول آنلاین است زیرا این کلیدها توسط یک شخص ثالث ذخیره می شود. این کیف پول دارای ساده ترین شکل از راه اندازی و استفاده است .
بسیاری از سرمایه گذاران جدی بیت کوین از یک رویکرد ترکیبی استفاده می کنند: آنها یک مقدار بسیار زیاد و طولانی مدت از بیت کوین های خود را به صورت آفلاین ذخیره می کنند در حالیکه مقداری از سرمایه خود را برای مسئله نقدینگی در یک اپلیکیشن موبایل نگهداری می کنند. انتخاب شما به این بستگی دارد که چطور می خواهید از بیت کوین های خود استفاده کنید .
و به این نکته توجه کنید که از هر کیف پولی که استفاده می کنید بک آپ بگرید و مراقب باشید که کسی به غیر نزدیکانتان از محل این کیف پول مطلع نشود.