بازارهای غیرمتمرکز یکی از موضوعات و اهداف اصلی استفاده از فناوری بلاک‌چین هستند. این بازارها به کاربران امکان می‌دهند تا در یک پلتفرم جهانی، بدون مجوز و مستقل تعامل و تراکنش داشته باشند. می‌توان در این بازارها خانه، سس تند، تی شرت و انواع کالاهای دیگر را بدون نیاز به اعتماد به واسطه‌ها خرید و فروش کرد.

خلاصه

• بازارهای غیرمتمرکز، شبکه‌هایی بدون نیاز به اعتماد هستند که متکی بر واسطه‌ها نیستند.
• این شبکه‌ها برای اجرای تراکنش متکی بر قراردادهای هوشمند هستند.
• این شبکه‌ها هنوز در اولین مراحل زندگی و تکامل خود قرار دارند و بسیاری از آنها برای جلب مخاطب سخت در تلاش هستند.

پلتفرم بازارهای متمرکز این قابلیت را دارند که خدمات و اطمینان لازم برای کاربران معمولی را عرضه کنند اما از طرفی ممکن است ریسک عدم شفافیت، کارمزد بالای تراکنش‌ها و اعمال قوانینی که شاید کاربران با آنها موافق نباشند را به همراه داشته باشند. اینجاست که بازارهای غیرمتمرکز می‌توانند مفید واقع شوند. در ادامه به شما توضیح خواهیم داد که بازار غیرمتمرکز چیست، چطور کار می‌کند و مثال‌هایی عملی از این بازارها در اختیار شما قرار می‌دهیم.

بازار غیرمتمرکز چیست؟

بازار غیرمتمرکز کاربرد و هدف اصلی از طراحی فناوری بلاک‌چین را شامل می‌شود. این بازارها به اشخاص امکان می‌دهند که بر روی یک پلتفرم خودکار، بدون نیاز به مجوز و جهانی با یکدیگر تعامل داشته باشند و تراکنش اجرا کنند. می‌توان در این بازارها خانه، سس تند، تی شرت و انواع کالاهای دیگر را بدون نیاز به اعتماد به واسطه‌ها خرید و فروش کرد.

هدف اصلی بازار غیرمتمرکز برقراری ارتباط بین خریداران و فروشندگان کالاها و خدمات است. بیشتر قابلیت‌های مهم این بازارها مثل اجرای معاملات و آزادسازی وجوه توسط یک قرارداد هوشمند یا یک برنامه کامپیوتری اجرا می‌شود نه اشخاص.

به این ترتیب خریداران و فروشندگان باید بر سر شرایط قرارداد با یکدیگر به توافق برسند و پس از اینکه شرایط قرارداد برقرار شد، تراکنش به صورت خودکار توسط برنامه اجرا می‌شود. این ویژگی باعث شده که بازارهای غیرمتمرکز بدون نیاز به اعتماد، مقاوم در برابر سانسور و بدون نیاز به کسب مجوز باشند. از آنجایی که در این پلتفرم‌ها برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات از ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود، همه مزایای یک سیستم پرداخت شبانه روزی جهانی در آنها وجود دارد.

تاریخچه‌ای مختصر

• Craigslist و eBay جزء اولین بازارهای اینترنتی هستند که هر دو در سال 1995 تاسیس شدند و هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهند.
• در سال 2011، Silk Road راه اندازی شد و هر چند یک بازار کاملاً غیرمتمرکز محسوب نمی‌شد ولی کاربران می‌توانستند در آنجا هزینه کالاها و خدمات را با استفاده از بیت کوین پرداخت کنند.
• یکی از شناخته شده ترین و باسابقه ترین بازارهای غیرمتمرکز OpenBazaar است که در آوریل 2014 در یک هکاتون طی پروژه‌ای به نام Dark Market راه اندازی شد. OpenBazaar امروزی انشعابی از Dark Market محسوب می‌شود.
• Syscoin یک شبکه بلاک چین، متمرکز بر اپلیکیشن‌های بازارهای غیرمتمرکز است که در آوریل 2014 راه اندازی شد.

ویژگی خاص این بازار چیست؟

مهم ترین تفاوت بین یک بازار غیرمتمرکز و بازار متمرکز نیاز به وجود واسطه‌ها است. حذف حضور واسطه‌ها باعث می‌شود که کارمزدها بسیار کمتر شده یا اصلاً نیازی به پرداخت آن وجود نداشته باشد. بدون وجود واسطه‌ها، کارمزدها بسیار کمتر هستند و گاهی اوقات اصلاً نیازی به پرداخت کارمزد وجود ندارد. بعلاوه قانون این بازارها کاملاً شفاف است و امکان تغییر آنها بدون پذیرش کاربران وجود ندارد. وقتی سرویس‌هایی مثل قابلیت درج نظر، بررسی اعتبار و حل اختلاف نظر به این سیستم اضافه شود، بازار غیرمتمرکز بسیاری از مزایای بازارهای سنتی را به همراه قابلیت شفافیت بیشتر و کارمزد کمتر خواهد داشت.

بازارهای غیرمتمرکز تنظیمات و انواع مختلفی دارند. تمرکز اصلی ما بازارهای مخصوص بلاک‌چین، اپلیکیشن‌های بازار و پلتفرم‌های بازار است.

بلاک چین‌های بازار

Syscoin یک شبکه یا پروتکل بلاک‌چین مجهز به یک پلتفرم داخلی برای تجارت الکترونیک و بازارهای غیرمتمرکز است. کاربران می‌توانند از بلاک‌چین مخصوص Syscoin که به دلیل «ماینینگ ادغامی» با بیت‌کوین نرخ تراکنش و امنیت بالایی دارد، استفاده کنند. بعلاوه، بلاک‌چین Syscoin با استفاده از Syscoin Bridge قابلیت تعامل و سازگاری با سایر بلاک‌چین‌ها را هم دارد.

اپلیکیشن‌های بازار

OpenBazaar به خودی خود یک بلاک چین نیست اما شبیه اپلیکیشنی کار می‌کند که نظیر به نظیر است یا به عبارتی کاربران اپلیکیشن را به صورت مستقیم به اشخاصی که قصد اجرای تراکنش با آنها را دارند، متصل می‌کند. این سیستم خیلی از مزایای بلاک چین را دارد از جمله عدم وابستگی به واسطه‌ها، قدرت‌های متمرکز یا دیتابیس‌های متمرکز اما از آنجایی که فقط برای اجرای تراکنش و خرید آنلاین طراحی شده، نیازی به الگوریتم‌های اجماع نظر پیچیده یا حضور ماینرها ندارد.

OpenBazaar مزیت عدم وجود کارمزد یا محدودیت استفاده را هم دارد. همه می‌توانند این نرم‌افزار را دانلود کرده و اجرای معامله را با استفاده از آن شروع کنند. این برنامه برای اجرای تراکنش‌ها از ارزهای دیجیتال مختلف بیت‌کوین، بیت‌کوین کش، لایت کوین و زی کش استفاده می‌کند.

پلتفرم‌های بازار

یکی دیگر از راه‌های ایجاد بازارهای غیرمتمرکز، پلتفرم یا پروتکلی است که توسعه دهندگان در آن به ساختن ابزارهایی می‌پردازند که امکان ایجاد بازارهای غیرمتمرکز را توسط خود کاربران فراهم می‌کنند. Origin Protocol و Origami Network دو مورد از پروژه‌هایی هستند که اشخاص با استفاده از بلاک‌چین اتریوم آنها را طراحی کرده اند. این پلتفرم‌ها با ایجاد سیستمی متشکل از استانداردها و قراردادهای هوشمند تقریباً به همه امکان می‌دهند که بازار غیرمتمرکز خود را داشته باشند و اداره کنند. همچنین هر دو پلتفرم به کاربران امکان می‌دهند که به روشی ساده و آسان نظرات، رتبه‌ها، خریداران و فروشندگان و حساب‌ها را مدیریت کنند.

توکن‌های بازار

بعضی از بازارهای غیرمتمرکز برای کمک به تسهیل عملکرد بازار توکن‌های خاصی دارند. کاربران Syscoin می‌توانند بر روی پلتفرم Syscoin توکن‌های مخصوص خودشان به نام توکن پلتفرم Syscoin (به اختصار SPT) را بسازند. توکن‌های Origin هم برای تصمیم گیری‌های حاکمیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و دارندگان این توکن‌ها می‌توانند بر تصمیم گیری‌های این پلتفرم تاثیرگذار باشند. همچنین این توکن به کاربران، توسعه دهندگان و گردانندگان بازار پاداش می‌دهد. Origami هم توکن ERC20 خاص خود به نام ORI را دارد. از ORI برای حل اختلافات و همچنین در سیستم پرداخت غیرمتمرکز این شبکه جهت کاهش هزینه تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

کارهای قابل انجام با بازارهای غیرمتمرکز

بیشتر بازارهای غیرمتمرکز به شما امکان می‌دهند که تقریباً هر چیزی را خرید و فروش کرده و هزینه آن را با استفاده از ارزهای دیجیتال بپردازید. این بازارها امکان صرفه جویی در کارمزد پلتفرم‌ها را برای کاربران فراهم کرده و از هر جایی بدون نیاز به ارائه اطلاعات شخصی یا اعتماد کردن به یک شخص ثالث در دسترس هستند.

آینده

از آنجایی که بازارهای غیرمتمرکز هنوز از نظر ابعاد، مقیاس و کاربرد در حد مدل‌های متمرکز نیستند تقریباً چالش همه آنها جذب خریدار و فروشنده به پلتفرم خودشان است. مثل سایر بخش‌های صنعت کریپتو در این حوزه نیز پذیرش و اقبال عمومی نقشی کلیدی دارد.