خلاصه

کریپتوپانک‌ها (CryptoPunks) یکسری آیتم‌های کریپتوی قابل کلکسیون سازی هستند که با توکن NFT (توکن تعویض ناپذیر) روی بلاک‌چین اتریوم نمایش داده می‌شوند. در حال حاضر 10 هزار پانک کوچک 8 بیتی وجود دارد که هر کدامشان ویژگی‌های منحصربفرد خاصی دارند. این توکن‌ها که جزء مشهورترین پروژه‌های حوزه NFT هستند الهام بخش بسیاری از هنرمندان حوزه کریپتو و حتی استاندارد توکن ERC-721 برای آیتم‌های دیجیتال قابل کلکسیون سازی شدند. این پروژه در سال 2021 پس از آنکه یکسری از کریپتوپانک‌ها به ارزش میلیون‌ها دلار فروخته شده و تبدیل به یکی از گران ترین توکن‌های NFT شدند، محبوبیت زیادی کسب کرد.

مقدمه

در نگاه اول، این فیس‌های پیکسلی کوچک چیز خیلی خاصی به نظر نمی‌رسند. بعضی از این آیتم‌ها به شکل یک شخصیت با پیپی روی لب طراحی شده، بعضی دیگر کلاه دارند. حتی بعضی از آنها آدم فضایی هستند اما در رابطه با توکن‌های NFT نباید گول ظاهر را خورد. ارزش بعضی از این آیتم‌های کوچک به قدری است که ممکن است بتوانید با آنها یک آپارتمان کوچک یا حتی یک عمارت بزرگ بخرید. کریپتوپانک‌ها که تعدادشان به 10 هزار عدد محدود است، یک سری NFT هستند که در حال حاضر حجم تقاضا برای آنها بسیار زیاد است. کریپتوپانکز یکی از اولین پروژه‌های حوزه NFT محسوب می‌شود.

چه کسی کریپتوپانکز را ایجاد کرد؟

کریپتوپانکز حاصل کار Larva Labs در نیویورک است که توسط Matt Hall و John Watkinson تأسیس شد. این پروژه در سال 2017 به صورت آزمایشی در زمینه ارزش NFTها و آثار هنری شروع به کار کرد و در نهایت به محبوبیت آنچه که امروز به عنوان هنر کریپتو می‌شناسیم کمک زیادی کرد.

این توکن‌ها هم ارز دیجیتال محسوب می‌شوند اما با ارزهایی مثل بیت‌کوین یا بایننس کوین تفاوت زیادی دارند. هر یک از این 10 هزار پانک یک NFT منحصربفرد و متمایز است که روی بلاک‌چین اتریوم ثبت شده است. 3840 مورد از آنها جنسیت مذکر و 6039 عدد آنها جنسیت مؤنث دارند. همچنین یکسری حیوان، موجود فضایی و زامبی هم بین آنها وجود دارد.

ترکیبی از صفات مختلف باعث به وجود آمدن 10 هزار توکن شده که هر یک نسبت به بقیه متمایز و منحصربفرد است.

این پانک‌ها در ابتدا به صورت رایگان تهیه و توزیع می‌شدند. تنها کاری که باید برای خرید آنها انجام می‌دادید، پرداخت کارمزد تراکنش اتریوم مربوط به آنها بود.

از آن زمان به بعد محبوبیت این آثار هنری در کنار خود NFTها به طور چشمگیری افزایش یافته است. حتی محلی به اسم خانه حراجی Christie برای حراج این آیتم‌ها تأسیس شده و ارزش مجموع آنها چندین میلیون دلار برآورد می‌شود.

در حال حاضر این پانک که به شکل یک آدم فضایی رنگ پریده با یک هدبند طراحی شده، رکورد با ارزش ترین کریپتوپانک را در اختیار دارد و ارزش آن 4200 اتر یا به عبارتی با قیمت فعلی اتر 7.58 میلیون دلار برآورد می‌شود. جایگاه دوم متعلق به کریپتوپانک شماره #7804 است که تقریباً به همین تعداد اتر فروخته شد (که در زمان فروش 7.57 میلیون دلار ارزش داشت). تفاوت قیمت این دو به دلیل افزایش قیمت اتر است.

در مجموع در حوزه توکن‌های تعویض ناپذیر، این دو آیتم جایگاه دوم و سوم گران ترین توکن‌های تعویض ناپذیر را تا به امروز به خود اختصاص داده اند. توکن مربوط به اثر هنری EVERYDAYS: THE FIRST 5000 DAYS[1] که به قیمت 69346250 دلار فروخته شده جایگاه اول را به خود اختصاص داده است.

کریپتوپانکز چطور کار می‌کند؟

در زمان رونمایی از این پروژه، پروتکل توکن ERC-721 که در حال حاضر برای توکن‌های تعویض ناپذیر استفاده می‌شود هنوز وجود نداشت در نتیجه Larva Labs مجبور به کار کردن با ERC-20 بود.

در نهایت تیم پروژه کد ERC-20 را تغییر داد تا آیتم‌های تعویض ناپذیری ایجاد کند که مدتی بعد الهام بخش توسعه ERC-721 شدند.

اگر نگاهی به وضعیت این توکن در Etherscan داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که حداکثر حجم تولید آنها (Max Total Supply) 10 هزار عدد است اما همانطور که اشاره شد این توکن‌ها متمایز بوده و یکسان نیستند.

می توان با هش کردن عکس مرجع یک کریپتوپانک و مقایسه آن با یک هش عکس که در قرارداد توکن موجود است، اعتبار هر کریپتوپانک را بررسی کرد.

از آنجایی که این عکس‌ها برای ذخیره روی بلاک‌چین بیش از حد بزرگ هستند، Larva Labs یک تصویر ترکیبی شامل همه 10 هزار پانک ایجاد کرده که هش آن در قرارداد توکن کریپتوپانکز موجود است.

اما چطور می‌توانید تشخیص دهید که چه توکنی دارید؟ برای پاسخ دادن به این سوال، هر توکن پانک حاوی ابرداده‌هایی است که به محل آن در تصویر ترکیبی مورد نظر اشاره دارد. مثلاً کریپتوپانک شماره 7804 در این عکس ترکیبی بزرگ جایگاه شماره 7804 را دارد.

کریپتوپانک‌ها را از کجا بخریم؟

Larva Labs در کنار طراحی خود کریپتوپانک‌ها، یک بازار در سایت کریپتوپانکز طراحی کرده است. کاربران می‌توانند در این بازار برای خرید و فروش کریپتوپانک‌ها پیشنهاد بدهند. می‌توانید از طریق نصب و اتصال به متامسک (MetaMask) با این بازار کار کنید.

کریپتوپانکز به بازار OpenSea هم که جزء بازارهای مشهور در حوزه NFT در اتریوم محسوب می‌شود راه پیدا کرده است. البته این پانک‌های پیکسلی کمی متفاوت هستند و در پوشش توکن‌های ERC-721 طراحی شده اند (یا اصطلاحاً wrap شده اند) بنابراین می‌توان در بازارهای NFT هم آنها را خرید و فروش کرد.

می توان به راحتی یک کریپتوپانک ERC-721 را به شکل ERC-20 اصلی آن تبدیل کرد. فرایند تبدیل و لغو آن در سایت Wrapped PUNKS انجام شده و می‌توان آن را با والت متامسکی که کریپتوپانک در آن قرار دارد هم انجام داد.

صحبت‌های پایانی

گرچه کریپتوپانک‌ها در حوزه NFT منحصربفرد و متمایز نیستند اما زمانی پیشگام این حوزه محسوب می‌شدند. برخلاف کریپتوکیتیز که عناصر بازی گونه سازی هم دارد، هر پانک چیزی جز یک عکس ساده نیست. با این حال تا به امروز شاهد محبوبیت چشمگیر آنها و الهام گرفتن خیلی از پروژه‌ها از کریپتوپانکز بوده ایم.