خلاصه

گیم فای به بازی‌های سبک play-to-earn یا بازی و درآمدزایی در بلاک‌چین گفته می‌شود که انگیزه‌های اقتصادی خاصی برای بازیکنان ایجاد می‌کنند. معمولاً بازیکنان می‌توانند با انجام یکسری کار خاص، مبارزه با سایر بازیکنان و پیشرفت در مراحل مختلف بازی درآمدزایی کنند.

بر خلاف بازی‌های ویدیویی سنتی اکثر بازی‌های بلاک‌چین به بازیکنان امکان می‌دهند آیتم‌های بازی را به خارج از دنیای مجازی بازی منتقل کنند. به این ترتیب بازیکنان می‌توانند این آیتم‌ها را در بازارهای NFT مبادله کنند یا درآمدهایی به صورت ارز دیجیتال داشته باشند.

مقدمه

پس از ظهور بازی اکسی اینفینیتی شاهد توسعه سریع گیم فای و پیشی گرفتن آن از صنعت گیمینگ سنتی بودیم. گیم فای با ایجاد فرصتی برای درآمدزایی همزمان با لذت بردن و سرگرمی، کاربران را به خود جذب می‌کند. اما گیم فای چیست و چه تفاوتی با بازی‌های ویدیویی سنتی دارد که همه ما با آنها آشنا هستیم؟

گیم فای چیست؟

گیم فای ترکیبی از کلمات game  (بازی) و finance (اقتصاد) است و به بازی‌های سبک play-to-earn بلاک‌چین گفته می‌شود که انگیزه‌های اقتصادی خاصی برای بازیکنان ایجاد می‌کنند. اکوسیستم گیم فای از ارزهای دیجیتال، توکن‌های تعویض ناپذیر و فناوری بلاک‌چین برای ایجاد یک محیط بازی مجازی استفاده می‌کند.

معمولاً پلیرها می‌توانند با انجام یکسری وظایف مشخص، رقابت با سایر بازیکن‌ها و پیشرفت در مراحل بازی پاداش کسب کنند. همچنین می‌توانند پاداش‌های به دست آمده را به خارج از محیط بازی یعنی اکسچنج‌های کریپتو و بازارهای NFT منتقل کنند.

گیم فای چگونه کار می‌کند؟

در گیم فای پاداش‌ها شکل و فرم‌های مختلفی دارند مثل ارز دیجیتال یا آیتم‌های درون بازی از جمله زمین مجازی، آواتار، سلاح و پوشش‌های خاص. هر پروژه گیم فای یک مدل و اقتصاد خاص دارد. در اکثر موارد دارایی‌های درون بازی توکن‌های تعویض ناپذیری هستند که روی بلاک‌چین کار می‌کنند یعنی می‌توان آنها را در بازارهای NFT معاوضه کرد. اما در بعضی دیگر از موارد باید این دارایی‌های درون بازی را به NFT تبدیل کرد تا امکان معاوضه یا فروش آنها فراهم شود.

معمولاً دارایی‌های درون بازی مزایای خاصی برای بازیکنان دارند و امکان کسب پاداش بیشتر را برای آنها فراهم می‌کنند اما بعضی از بازی‌ها یکسری آواتار و پوشش خاص دارند که صرفاً بصری هستند و تأثیری بر گیم پلی و درآمدها ندارند.

بسته به نوع بازی بازیکن‌ها می‌توانند با تکمیل وظایف، مبارزه با دیگران یا ایجاد سازه‌های خاص در زمین‌های خودشان درآمد کسب کنند. بعضی از بازی‌ها به بازیکنان امکان می‌دهند بدون انجام بازی و از طریق استیکینگ یا اجاره دادن آیتم‌های درون بازی به دیگران، درآمد کسب کنند. در ادامه نگاهی به بعضی از امکانات رایج در گیم فای خواهیم داشت.

مدل بازی برای درآمدزایی (P2E)

محوریت اصلی پروژه‌های گیم فای، مفهوم بازی برای درآمدزایی است که یک مدل انقلابی است. این مدل نسبت به مدل پرداخت برای بازی (pay-to-play) که در بازی‌های ویدیویی سنتی وجود دارد کاملاً متفاوت است. در مدل پرداخت برای بازی، گیمرها باید برای شروع بازی هزینه کنند. مثلاً در بازی‌های ویدیویی مثل Call of Duty بازیکنان باید مجوز بازی یا اشتراک پلتفرم موردنظر را بخرند.

در اکثر موارد، بازی‌های ویدیویی سنتی هیچ بازده اقتصادی برای بازیکنان ندارند و دارایی‌های درون این بازی‌ها تحت کنترل و اختیار شرکت بازی ساز قرار دارند. در مقابل، بازی‌های P2E می‌توانند کنترل کامل آیتم‌های درون بازی را به بازیکنان بدهند و همزمان فرصت‌های درآمدزایی را برای آنها ایجاد کنند.

اما دقت داشته باشید که همه چیز بستگی به مدل و طراحی بازی دارد که در پروژه‌های گیم فای از آنها استفاده می‌شود. تکنولوژی بلاک‌چین می‌تواند (و باید) کنترل کامل دارایی‌های درون بازی را به بازیکنان بدهد اما همیشه هم اینطور نیست. پس حتماً قبل از ورود به بازی‌های P2E کاملاً با سبک بازی مورد نظر و تیم پروژه آشنا شوید.

نکته مهم بعدی این است که ممکن است اجرای بازی‌های P2E رایگان باشد و باز هم برای پلیرها پاداش تولید کنند اما در بعضی از پروژه‌های گیم فای بازیکنان باید ارزهای دیجیتال یا توکن‌های NFT خاصی بخرند تا امکان بازی کردن را پیدا کنند. بنابراین باز هم همانطور که اشاره شد باید تحقیقات کامل را انجام داده و ریسک‌ها را ارزیابی کنید. اگر در یک بازی P2E نیاز به سرمایه گذاری زیادی وجود دارد و بازده کمی در اختیار بازیکنان قرار می‌دهد، احتمال از دست رفتن سرمایه اولیه بیشتر است.

یکی از محبوب ترین بازی‌های سبک P2E اکسی اینفینیتی است. این بازی یک بازی NFT مبتنی بر اتریوم است که از سال 2018 تا به امروز محبوبیت زیادی کسب کرده است. گیمرها می‌توانند با استفاده از حیوانات NFT (اکسی) خودشان و با انجام وظایف درون بازی و رقابت با دیگران، توکن‌های SLP به دست آورند.

همچنین در صورت رسیدن بازیکنان به یک رتبه PvP خاص، به آنها پاداش AXS تعلق می‌گیرد. بعلاوه کاربران می‌توانند از AXS و SLP برای تولید اکسی‌های جدید استفاده کنند که بعد امکان استفاده از آنها در بازی یا معاوضه آنها در بازار NFT درون بازی وجود دارد.

به غیر از خرید و فروش اکسی‌ها، بازیکنان می‌توانند آنها را به دیگران هم اجاره دهند و به این ترتیب فرصت کسب درآمد بدون نیاز به انجام بازی را پیدا می‌کنند. به این مدل خاص، طرح کمک مالی گفت می‌شود که به بازیکنان امکان می‌دهد از اکسی‌های قرض گرفته شده برای بازی کردن و درآمدزایی استفاده کنند.

به عبارت دیگر مالک اکسی می‌تواند با اجاره دادن آن به دیگران درآمدی ثابت کسب کند بدون اینکه نیاز به سرمایه گذاری داشته باشد. سپس پاداش کسب شده بین مالک اکسی و شخصی که آن را اجاره کرده توزیع می‌شود.

مالکیت دارایی دیجیتال

همانطور که اشاره شد، فناوری بلاک‌چین امکان مالکیت دارایی‌های درون بازی را فراهم می‌کند یعنی بازیکنان می‌توانند از دارایی‌های درون بازی به روش‌های مختلف استفاده کنند.

مثل بازی‌های ویدیویی، در این بازی‌ها هم بازیکنان می‌توانند آواتار، حیوان، خانه، سلاح، ابزار و آیتم‌های مختلف دیگر داشته باشند اما در گیم فای امکان صدور یا ایجاد این آیتم‌ها به صورت NFT در بلاک‌چین وجود دارد. به این ترتیب بازیکنان کنترل کامل دارایی‌های مجازی خودشان را در اختیار خواهند داشت و امکان اعتبارسنجی و تأیید این مسئله وجود دارد.

در بعضی از بازی‌های متاورسی محبوب مثل دیسنترالند و سندباکس، تمرکز اصلی مفهوم اجاره دادن زمین‌ها است. به این ترتیب کاربران می‌توانند از زمین‌های مجازی خودشان کسب درآمد کنند. در سندباکس بازیکنان می‌توانند قطعه زمین‌های مجازی بخرند و از آنها برای کسب درآمد استفاده کنند. مثلاً می‌توانند از کاربرانی که از زمینشان عبور می‌کنند، هزینه دریافت کنند، با میزبانی رویداد و محتوا پاداش کسب کنند یا زمین‌ها را به دیگران اجاره دهند.

اپلیکیشن‌های DeFi

بعضی از پروژه‌های گیم فای شامل محصولات و امکانات DeFi (اقتصاد غیرمتمرکز) نیز هستند مثل استیکینگ، ماینینگ نقدینگی و کشت سود. معمولاً پلیرها می‌توانند توکن‌های درون بازی خودشان را برای کسب پاداش، آنلاک کردن آیتم‌های انحصاری یا دسترسی به سطوح جدیدی از بازی استیک کنند.

اضافه شدن عناصر DeFi می‌تواند به تمرکززدایی هر چه بیشتر از بازی‌ها کمک کند. برخلاف استودیوهای بازی سنتی که کنترل آپدیت‌های بازی را در اختیار دارند، بعضی از پروژه‌های گیم فای به جامعه کاربران امکان می‌دهند که در فرایند تصمیم گیری مشارکت داشته باشند. به این ترتیب کاربران می‌توانند از طریق سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) درباره آپدیت‌های آینده پروژه رأی بدهند.

مثلاً بازیکنان دیسنترالند می‌توانند با قفل کردن توکن‌های حاکمیتی بازی (MANA) در DAO درباره سیاست‌های درون بازی و سازمانی رأی دهند. هر چقدر کاربران توکن بیشتری را قفل کنند، قدرت رأی دهی بیشتری خواهند داشت. با این روش گیمرها می‌توانند مستقیماً با توسعه دهندگان ارتباط برقرار کرده و بر توسعه بازی تأثیرگذار باشند.

آیا بازی‌های ویدیویی گیم فای محسوب می‌شوند؟

بازیکنان بازی‌های ویدیویی سنتی هم می‌توانند ارزهای اختصاصی درون بازی و همچنین آیتم‌های دیجیتال خاصی برای ارتقای کاراکتر خودشان جمع آوری کنند. اما امکان معامله این توکن‌ها و آیتم‌ها خارج از بازی وجود ندارد. در اکثر موارد این آیتم‌ها هیچ ارزشی خارج از بازی ندارند. حتی اگر اینطور هم نباشد کاربران از درآمدزایی با این آیتم‌ها یا معامله آن‌ها در دنیای واقعی منع شده اند.

در بازی‌های بلاک‌چینی، معمولاً توکن‌ها و دارایی‌های درون بازی ارزهای دیجیتال و NFT هستند. یکسری از بازی‌های بلاک‌چینی هم هستند که به جای کریپتو یا NFT از توکن‌های مجازی استفاده می‌کنند اما باز هم بازیکنان باید امکان تبدیل آیتم‌های درون بازی را به NFT داشته باشند. این یعنی گیمرها می‌توانند درآمدهای خودشان را به والت کریپتو یا بازارهای NFT منتقل کنند. سپس سودی که در قالب ارز دیجیتال به دست آورده اند به ارز فیات تبدیل کنند.

چگونه وارد بازی‌های گیم فای شویم؟

هزاران بازی بلاک‌چینی در بازار وجود دارد که هر کدام از آنها عملکرد متفاوتی دارند. در این بین باید مراقب سایت‌های جعلی و پروژه‌های کلاهبرداری باشید. اتصال والت یا دانلود بازی از هر سایتی حرکت خطرناکی است. بهتر است برای این کار یک والت جدید بسازید و موجودی کمی در آن داشته باشید. اگر از امن بودن بازی مورد نظر اطمینان دارید، مراحل زیر را برای شروع طی کنید.

1. ایجاد والت کریپتو

برای دسترسی به دنیای گیم فای نیاز به یک والت سازگار با بازی مورد نظر مثل تراست والت یا متامسک دارید. بسته به بازی که قصد اجرای آن را دارید ممکن است نیاز به استفاده از والت‌های مختلف یا اتصال به بلاک‌چین‌های متفاوت داشته باشید.

مثلاً اگر قصد اجرای بازی‌های بلاک‌چین در BNB Smart Chain (بایننس اسمارت چین سابق) را دارید، باید اول متامسک را به شبکه BSC متصل کنید. می‌توانید از تراست والت یا هر والت پشتیبانی شده دیگری هم استفاده کنید. برای تشخیص والت‌های پشتیبانی شده سایت رسمی بازی را بررسی کنید.

می‌توانید والت کریپتوی خودتان را به بلاک‌چین اتریوم متصل کرده و به بیشتر بازی‌هایی که در شبکه اتریوم اجرا می‌شوند دسترسی پیدا کنید. بعضی از بازی‌ها مثل Axie Infinity و Gods Unchained هم برای کاهش هزینه‌ها و ارتقای کارایی، والت‌های خاص خودشان را دارند.

اکسی اینفینیتی بر روی اتریوم ساخته شده اما تیم پروژه شبکه رانین را به صورت یک زنجیره جانبی طراحی کرده است. بنابراین برای تعامل با اکوسیستم اکسی اینفینیتی نیاز به استفاده از والت رسمی رانین دارید. شبکه رانین به عنوان یک زنجیره جانبی به کاهش هزینه‌های معامله و پرورش اکسی‌ها کمک می‌کند.

2. اتصال والت به بازی

برای اجرای یک بازی بلاک‌چین باید والت را متصل کنید. برای انجام این کار باید از سایت رسمی پروژه استفاده کنید نه سایت‌های جعلی. به سایت اصلی بازی رفته و گزینه اتصال والت کریپتو را پیدا کنید.

برخلاف بازی‌های آنلاین سنتی که در آنها نیاز به یک نام کاربری و پسورد دارید، در بیشتر بازی‌های بلاک‌چین از والت کریپتو به عنوان حساب بازی استفاده می‌شود در نتیجه برای اتصال والت به بازی باید یک پیام خاص را در والت امضاء کنید.

3. بررسی الزامات بازی

در اکثر بازی‌های گیم فای باید توکن یا NFTهای بازی را بخرید تا امکان بازی را داشته باشید. الزامات بازی‌ها متفاوت است اما همیشه باید ریسک بالقوه و کلی این کار را در نظر داشته باشید. حتماً مدت زمان برگشت سرمایه و زمان شروع درآمد و سود را برآورد کنید.

برای بازی اکسی اینفینیتی باید 3 اکسی در والت بازی داشته باشید که می‌توانید آنها را از بازار بازی بخرید. برای خرید اکسی‌ها باید توکن WETH (wrapped ETH) را در والت رانین داشته باشید. می‌توانید اتر را از اکسچنج‌هایی مثل بایننس بخرید و از پل رانین برای انتقال اتر به والت رانین خودتان استفاده کنید.

اگر مایل به پرداخت چنین هزینه‌هایی نیستید می‌توانید از دیگران NFT قرض بگیرید که البته باید درآمد به دست آمده را با مالک NFT سهیم شوید.

آینده گیم فای

تعداد پروژه‌های گیم فای در سال 2021 رشد چشمگیری داشته و احتمالاً در سال‌های پیش رو نیز افزایش خواهد داشت. در حال حاضر بیشتر از 1400 بازی بلاک‌چین در DappRadar لیست شده اند و در بلاک‌چین‌های مختلف مثل اتریوم، اسمارت چین BNB، پلی گان، ‌هارمونی، سولانا و غیره بازی‌های محبوبی وجود دارند.

با ادامه رشد و توسعه تکنولوژی بلاک‌چین انتظار می‌رود که روند رو به رشد گیم فای نیز ادامه داشته باشد. قابلیت خرید آیتم‌های درون بازی و درآمدزایی از بازی‌ها باعث جذابیت بسیار زیاد گیم فای شده است به ویژه در کشورهای در حال توسعه.

جمع بندی

از همان اولین روزهای شکل گیری بیت‌کوین شاهد بودیم که بعضی از افراد سعی می‌کردند با استفاده از بازی‌های ساده شانس خودشان را برای درآمدزایی امتحان کنند. گرچه هنوز بازی‌های بیت‌کوینی وجود دارند اما قطعاً پیشرفت اتریوم و قراردادهای هوشمند دنیای گیمینگ بلاک‌چین را تغییر داده و حالا امکان ارایه تجربیاتی جذاب تر برای کاربران فراهم شده است.

امروزه شاهد هستیم که گیم فای با ترکیب انگیزه‌های اقتصادی و سرگرمی گیمرها را به خود جذب کرده است. با افزایش محبوبیت بازی‌های بلاک‌چینی به احتمال زیاد شاهد ساخت محصولات بیشتر توسط شرکت‌های بزرگ در متاورس خواهیم بود.