خلاصه

دیفای 2 به جنبش ایجاد شده توسط پروژه‌هایی گفته می‌شود که سعی به حل مشکلات دیفای 1 دارند. هدف دیفای یا اقتصاد متمرکز قرار دادن خدمات اقتصادی در دسترس توده مردم است اما در حال حاضر درگیر چالش‌هایی مثل مقیاس پذیری، امنیت، متمرکزشدن، نقدینگی و دسترس پذیری اطلاعات است. دیفای 2 سعی دارد این مشکلات را حل کرده و تجربیات کار با این فناوری‌ها را کاربرپسندتر کند. دیفای 2 در صورت موفقیت می‌تواند به کاهش ریسک و پیچیدگی‌هایی که مانع استفاده کاربران از ارزهای دیجیتال می‌شوند، کمک کند.

تا به امروز کاربردهای مختلفی از دیفای 2 مشاهده کرده ایم. بعضی از پلتفرم‌ها به کاربران امکان می‌دهند از توکن‌های LP و توکن‌های LP کشت سود به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کنند. با این مکانیزم می‌توانید همزمان با کسب پاداش‌های استخر، باز هم از توکن‌ها درآمدزایی داشته باشید.

می توانید وام‌هایی با بازپرداخت خودکار هم دریافت کنید که در این حالت وثیقه برای وام دهنده سود ایجاد می‌کند. این سود، برای بازپرداخت وام استفاده می‌شود و نیازی نیست که قرض گیرنده بهره پرداخت کند. کاربردهای دیگر این سیستم، بیمه کاربران در برابر مشکلات قراردادهای هوشمند و ضرر ناپایدار است.

یکی از گرایشات رو به رشد در حوزه دیفای 2، تمرکززدایی و حاکمیت به سبک DAO است اما ممکن است دولت‌ها و قانونگذاران در نهایت بر شیوه اداره خیلی از پروژه‌ها تأثیرگذار شوند. وقتی قصد سرمایه گذاری در این پروژه‌ها را دارید، این نکته را در نظر داشته باشید چون احتمال ایجاد تغییراتی در سرویس‌های ارایه شده وجود دارد.

مقدمه

تقریباً دو سال از رونق چشمگیر اقتصاد غیرمتمرکز که از سال 2020 شروع شد، می‌گذرد. از آن زمان تا به امروز شاهد راه اندازی پروژه‌های بسیار موفقی مثل یونی سواپ بوده ایم که روش‌هایی برای تمرکززدایی اقتصاد و معاملات و راه‌های جدیدی برای کسب سود در دنیای کریپتو فراهم می‌کنند. اما همانطور که در رابطه با بیت‌کوین تجربه کردیم، هنوز مشکلات متعددی در چنین حوزه جدیدی وجود دارند که باید به آنها رسیدگی کرد. در پاسخ به این نیاز، اصطلاح دیفای 2 فراگیر شد که نشان دهنده نسل جدید اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز دیفای است.

در این مقاله به شما خواهیم گفت که دیفای چیست و وجود دیفای 2 به حل چه مشکلاتی در اکوسیستم اقتصاد غیرمتمرکز کمک می‌کند.

دیفای 2 چیست؟

دیفای 2 جنبشی است که سعی دارد دیفای اصلی را ارتقاء داده و مشکلات آن را حل کند. دیفای با قرار دادن سرویس‌های مالی غیرمتمرکز در اختیار همه کاربران تنها با یک والت کریپتو تبدیل به یک فناوری انقلابی شد اما هنوز نقطه ضعف‌های خاص خود را دارد. در دنیای کریپتو با عرضه بلاک‌چین‌های نسل دوم مثل اتریوم شاهد پیشرفت‌های زیادی نسبت به بیت‌کوین بودیم. دیفای 2 هم باید به مقررات جدیدی که دولت‌ها قصد پیاده سازی آنها را دارند مثل قانون احرازهویت (KYC) و ضدپولشویی (AML) واکنش نشان دهد.

برای مثال، استخرهای نقدینگی (LP) در دنیای دیفای بسیار موفق بودند چون تأمین کنندگان نقدینگی می‌توانند برای استیک کردن جفت توکن‌ها، کارمزد دریافت کنند. اما اگر نسبت قیمت توکن‌ها تغییر کند، تأمین کنندگان نقدینگی با خطر از دست دادن پول (ضرر ناپایدار) روبرو خواهند شد. پروتکل‌های دیفای 2 می‌توانند با یک کارمزد و هزینه کم، کاربران را در برابر این ضرر بیمه کنند. این راهکار انگیزه سرمایه گذاری در LPها را افزایش داده و به نفع کاربران، استیک کننده‌ها و کل فضای دیفای است.

محدودیت‌های دیفای

پیش از پرداختن به کاربردهای دیفای 2، اول نگاهی به مشکلاتی داریم که این نسخه از اقتصاد غیرمتمرکز به دنبال حل آنها است. بسیاری از مشکلات این حوزه هم شبیه به مشکلاتی هستند که بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال با آنها روبرو هستند یعنی:

1. مقیاس پذیری: پروتکل‌های دیفای در بلاک‌چین‌هایی با کارمزد گس و ترافیک بالا، اغلب کند و پرهزینه هستند. در این سیستم‌ها انجام کارهای ساده هم زمانبر شده و از نظر هزینه مقرون به صرفه نیستند.
2. اوراکل‌ها و اطلاعات شخص ثالث: محصولات اقتصادی که به اطلاعات بیرونی بیشتری وابسته هستند، نیاز به اوراکل‌هایی (منابع داده شخص ثالث) با کیفیت بالاتر دارند.
3. متمرکزسازی: افزایش تمرکززدایی باید جزء اهداف دیفای باشد اما خیلی از پروژه‌ها هنوز اصول DAO را ندارند.
4. امنیت: بیشتر کاربران با خطرات موجود در دیفای آشنا نیستند. این افراد میلیون‌ها دلار را در قراردادهای هوشمندی استیک می‌کنند که از ایمن بودن یا نبودن آنها اطلاعاتی ندارند. گرچه یکسری بازرسی‌های امنیتی در این زمینه وجود دارد اما با توجه به اجرای آپدیت‌های مکرر، ارزش آنها کمتر می‌شود.
5. نقدینگی: بازارها و استخرهای نقدینگی در پلتفرم‌ها و بلاک‌چین‌های مختلف توزیع شده و نقدینگی بین آنها تقسیم شده است. همچنین در سیستم تأمین نقدینگی، دارایی‌ها و ارزش کل آنها قفل می‌شود. در اکثر موارد، توکن‌های استیک شده در استخرهای نقدینگی در جاهای دیگر قابل استفاده نخواهد بود و همین مسئله باعث ناکارآمدی سرمایه می‌شود.

دیفای 2 چه اهمیتی دارد؟

حتی برای هولدرها و کاربران مجرب حوزه کریپتو، گاهی اوقات کار کردن با دیفای سخت و چالش برانگیز است. اما دیفای 2 قصد دارد موانع ورود را کاهش داده و فرصت‌های جدیدی برای درآمدزایی در اختیار مالکان ارزهای دیجیتال قرار دهد. کاربرانی که به هر دلیل نمی‌توانند از بانک‌های سنتی وام بگیرند، می‌توانند این کار را با دیفای انجام دهند.

دیفای 2 از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند بدون ایجاد مخاطرات جدید، اقتصاد را دموکراتیزه کند. همچنین دیفای 2 سعی دارد مشکلات ذکر شده در بخش قبلی را حل کرده و تجربیات کاربری را ارتقاء دهد. اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم و انگیزه‌های بیشتری برای کاربران ایجاد کنیم، همه از این شرایط منفعت خواهند برد.

کاربردهای دیفای 2

برای دیدن کاربردهای دیفای 2 نیاز نیست منتظر بمانیم! همین حالا هم پروژه‌هایی در شبکه‌های مختلف مثل اتریوم، بایننس اسمارت چین، سولانا و سایر بلاک‌چین‌هایی با قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند وجود دارند که سرویس‌های جدید دیفای را ارایه می‌دهند. در ادامه مطلب نگاهی به پرکاربردترین این سرویس‌ها داریم.

آزادسازی ارزش توکن‌های استیک شده

وقتی جفت توکنی را در یک استخر نقدینگی استیک می‌کنید، در ازای انجام این کار توکن LP دریافت خواهید کرد. در دیفای 1 می‌توانستید این توکن‌های LP را در یک فارم سود استیک کنید تا سود شما ترکیب شود. قبل از دیفای 2 برای انجام این کار محدودیت‌هایی وجود داشت. میلیون‌ها دلار در والت‌هایی (vault) که نقدینگی تأمین می‌کنند قفل شده اما پتانسیل افزایش بهره وری سرمایه وجود دارد.

دیفای 2 یک گام فراتر رفته و از توکن‌های LP به عنوان وثیقه استفاده می‌کند. این وثیقه برای وام‌های کریپتویی که از یک پروتکل وام دهی دریافت می‌شوند یا در فرایندی شبیه به MakerDAO (DAI) استفاده می‌شود. جزئیات مکانیزم مورد استفاده در هر پروژه‌ای متفاوت است اما ایده کلی این است که باید بتوان همزمان با تولید APY، از ارزش توکن‌های برای فرصت‌های جدید استفاده کرد.

بیمه قرارداد هوشمند

بررسی دقیق قراردادهای هوشمند برای افرادی غیر از توسعه دهندگان مجرب کار سختی است. بدون داشتن اطلاعات فنی نمی‌توانید یک پروژه را به صورت کامل ارزیابی کنید. همین مسئله باعث شده که سرمایه گذاری روی پروژه‌های دیفای ریسک زیادی به همراه داشته باشد. اما با دیفای 2 می‌توان برای قراردادهای هوشمند خاص، بیمه دیفای گرفت.

فرض کنید که از یک بهینه ساز سود استفاده می‌کنید و توکن‌های LP خودتان را در قرارداد هوشمند آن استیک کرده اید. اگر این قراردادهای هوشمند دچار مشکلات امنیتی و هک شوند، ممکن است کل واریزی‌های خودتان را از دست بدهید. پروژه‌های بیمه می‌توانند واریزی‌های شما در فارم‌های نقدینگی را به صورت رایگان تضمین کنند. دقت داشته باشید که این تضمین فقط برای یک قرارداد هوشمند خاص ارایه می‌شود. معمولاً اگر قرارداد استخر نقدینگی دچار مشکل شود، مبلغی دریافت نمی‌کنید. اما اگر قرارداد کشت سود مورد نظر تحت پوشش بیمه باشد، امکان دریافت خسارت وجود دارد.

بیمه ضرر ناپایدار

اگر در یک استخر نقدینگی سرمایه گذاری کرده و شروع به ماین کردن نقدینگی کنید، هر تغییری در نسبت قیمت دو توکن قفل شده، می‌تواند منجر به ضرر مالی شود. به این فرایند ضرر ناپایدار گفته می‌شود اما پروتکل‌های دیفای 2 به دنبال یافتن روش‌های جدیدی برای کاهش این خطر هستند.

مثلاً فرض کنید یک توکن به یک LP یک طرفه اضافه می‌کنید و نیازی به اضافه کردن توکن جفت در این استخر وجود ندارد. سپس پروتکل، توکن بومی پروژه را به عنوان جفت توکن اضافه می‌کند. حالا شما از مبادلات سواپی که با توکن مربوطه اجرا می‌شوند، کارمزد دریافت می‌کنید، همچنین خود پروتکل.

به مرور زمان، پروتکل از کارمزدهای جمع آوری شده برای ساختن یک صندوق بیمه جهت ایمن سازی دارایی‌های شما در برابر تأثیرات ضرر ناپایدار استفاده می‌کند. اگر کارمزد کافی برای پرداخت ضررها وجود نداشته باشد، پروتکل می‌تواند توکن‌های جدید تولید کند تا هزینه‌ها را پوشش دهد. اگر توکن اضافه وجود داشته باشد، می‌توان آنها را برای استفاده‌های آینده نگه داشت یا توکن‌های اضافه را سوزاند.

وام‌هایی با بازپرداخت خودکار

معمولاً دریافت یک وام شامل ریسک نقدینگی و نیازمند پرداخت بهره است. اما با دیفای 2، شرایط فرق می‌کند. مثلاً فرض کنید که یک وام صد دلاری از یک سیستم وام دهی کریپتو دریافت می‌کنید. وام دهنده به اندازه 100 دلار ارز دیجیتال در اختیار شما قرار می‌دهد اما باید یک وثیقه 50 دلاری داشته باشید. وقتی واریز را انجام دهید، وام دهنده از آن برای دریافت بهره جهت بازپرداخت وام شما استفاده می‌کند. پس از اینکه وام دهنده 100 دلار ارز دیجیتال و کارمزد وام را به دست آورد، سپرده شما برگشت داده می‌شود. در این سیستم خطر تسویه هم وجود ندارد. اگر ارزش توکن وثیقه کاهش پیدا کند، فقط مدت بازپرداخت وام شما طولانی تر خواهد شد.

کنترل دیفای 2 در اختیار چه اشخاصی است؟

همیشه در صنعت بلاک‌چین، گرایش به تمرکززدایی وجود داشته و دیفای هم از این شرایط مستثنی نیست. یکی از اولین پروژه‌های دیفای 1، MakerDAO بود که استاندارد این جنبش را تعریف کرد. حالا شاهد فراهم شدن امکان نظردهی و مشارکت جامعه کاربران در بسیاری پروژه‌ها هستیم.

بسیاری از توکن‌های پلتفرم‌ها نقش توکن حاکمیتی را هم دارند و مالکان این توکن‌ها حق رأی پیدا می‌کنند. انتظار می‌رود که دیفای 2 تمرکززدایی این حوزه را بیشتر کند اما نقش قوانین و مقررات هم در این حوزه روزبروز پررنگ تر می‌شود چون قانونگذاران به دنبال نظارت و قانونمندسازی این حوزه هستند.

دیفای 2 چه خطراتی دارد و چگونه می‌توان از آنها پیشگیری کرد؟

دیفای 2 هم خیلی از خطرات دیفای 1 را دارد که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. احتمال وجود در پشتی، ضعف امنیتی یا هک شدن قراردادهای هوشمند: هرگز بازرسی قراردادهای هوشمند تضمینی برای امنیت آنها فراهم نمی‌کند. سعی کنید تا حد امکان درباره پروژه مورد نظر تحقیق کرده و ریسک‌های موجود در آن را شناسایی کنید.
2. احتمال تأثیر مقررات بر سرمایه گذاری‌های شما: در حال حاضر توجه دولت‌ها و قانونگذاران سراسر جهان به اکوسیستم دیفای جلب شده است. گرچه این قوانین می‌توانند باعث ایجاد امنیت و ثبات در اکوسیستم کریپتو شوند اما ممکن است با ایجاد قوانین جدید، بعضی از پروژه‌ها ملزم به تغییر خدماتشان شوند.
3. ضرر ناپایدار: حتی با وجود بیمه باز هم ماینینگ نقدینگی خطرات زیادی به همراه دارد. هرگز نمی‌توان این خطرات را به طور کامل از بین برد.
4. احتمال سخت شدن دسترسی به دارایی‌ها: اگر از طریق اینترفیس سایت یک پروژه دیفای استیکینگ را انجام می‌دهید، بهتر است قرارداد هوشمند آن را در یک بلاک‌چین اکسپلورر هم بررسی کنید. در غیر این صورت ممکن است در صورت از دسترس خارج شدن سایت، نتوانید برداشت انجام دهید. اما تعامل مستقیم با قراردادهای هوشمند هم نیاز به دانش و تخصص فنی دارد.

صحبت‌های پایانی

گرچه پروژه‌های موفق زیادی در حوزه دیفای وجود دارند، اما هنوز پتانسیل کامل دیفای 2 مشاهده نشده است. این موضوع همچنان برای بیشتر کاربران پیچیدگی‌های خاصی دارد و هیچکس نباید از محصولات اقتصادی که درکی نسبت به آنها ندارد استفاده کند. همچنان جای کار زیادی برای ایجاد یک فرایند ساده وجود دارد به ویژه برای کاربران جدید. تا به امروز شاهد موفقیت‌های زیادی برای کاهش ریسک و افزایش بازده بوده ایم اما باید منتظر ماند و دید که آیا دیفای 2 قادر به تحقق همه وعده‌های ایجاد شده هست یا خیر.