نکات کلیدی:

• لیکوئید استیکینگ نقش مهمی در ایمن نگه داشتن بلاک چین‌های اثبات سهامی دارد؛ در این سیستم، دارایی‌های کاربران نقش یک وثیقه را داشته و به ترویج و ترغیب رفتارهای درست کمک می‌کنند.
• برای استیک کردن ارزهای دیجیتال باید دارایی‌های خودتان را در شبکه قفل کنید اما لیکویید استیکینگ به کاربران امکان می‌دهد که در پروتکل‌های دیفای مختلف از این دارایی‌ها استفاده کنند.
• لیکویید استیکینگ در اکوسیستم لجر هم به راحتی و به صورت امن قابل انجام است.

شاید شما هم یک آشنایی کلی با استیکینگ ارزهای دیجیتال داشته باشید. به طور خلاصه، استیکینگ مکانیزمی است که به ایمن نگه داشتن بلاک‌چین‌های اثبات سهامی کمک می‌کند. شاید تصور کنید که این کوین‌ها برای همیشه در سیستم بلوکه می‌شوند اما واقعیت این است که راه‌هایی برای استیک کردن کوین‌ها، دریافت پاداش و استفاده از ارزش این کوین‌ها برای مشارکت در اکوسیستم بلاک‌چین وجود دارد.

اگر این توضیحات مقدماتی برای شما آشنا نیستند، در ادامه مطلب توضیحات را از پایه شروع می‌کنیم تا ابتدا یک آشنایی کلی با مفهوم کریپتو استیکینگ و انواع آن پیدا کنید.

در ابتدا، باید دقت داشته باشیم که بلاک‌چین‌ها با استفاده از مکانیزم‌های اجماع نظر که دو نوعی کلی یعنی اثبات کار و اثبات سهام دارند ایمن سازی می‌شوند. اما برای این مقاله شما باید با مکانیزم اثبات سهام آشنا شوید.

اثبات سهام: ریشه همه روش‌های استیکینگ

در مکانیزم‌های اثبات سهامی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تولید بلاک‌ها، اعضای شبکه باید مقدار مشخصی ارز دیجیتال را در شبکه بلوکه کنند که این ارزها نقش وثیقه را دارند. به این روش، کریپتو استیکینگ هم گفته می‌شود. اما در استیکینگ معمولی شما نمی‌توانید از کوین‌های خودتان در سرویس‌ها یا اپلیکیشن‌های بلاک‌چین مورد نظر استفاده کنید. در واقع کوین‌ها در شبکه بلاک می‌شوند تا اعتبارسنج‌های بلاک‌چین در راستای منافع شبکه کار کرده و قوانین را نقض نکنند. اگر رفتاری خلاف قوانین از اعتبارسنج‌ها سربزند، کوین‌های استیک شده را از دست خواهند داد.

از آنجایی که در این روش مقدار زیادی کوین در شبکه قفل می‌شود، برنامه نویسان و طراحان کریپتو راهی برای غلبه بر این نقطه ضعف پیدا کرده‌اند. حالا با لیکویید استیکینگ کاربران می‌توانند بدون از دست دادن کوین‌های استیک شده، آنها را در اکوسیستم بلاک‌چین استفاده کنند و در عین حال پاداش هم دریافت کنند.

به این مکانیزم لیکویید استیکینگ گفته می‌شود و به شما امکان می‌دهد که همزمان با مشارکت در ایمن سازی بلاک‌چین، از کوین‌های خودتان در اپلیکیشن‌های بلاک‌چین و پروتکل‌های دیفای استفاده کنید. اما لیکویید استیکینگ دقیقاً چیست و چطور کار می‌کند؟

لیکویید استیکینگ چیست؟

در لیکویید استیکینگ هم مثل استیکینگ معمولی شما باید توکن‌های خودتان را در یک قرارداد هوشمند در پلتفرم لیکویید استیکینگ قفل کنید. در واقع، شما برای آن پلتفرم نقدینگی تأمین می‌کنید.

اما، مهم‌ترین تفاوت مربوط به مرحله بعد است. پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ، برای کاربران یکسری توکن جداگانه صادر می‌کنند که به نوعی حکم رسید توکن‌های استیک شده را دارند. به این دارایی‌ها توکن لیکویید استیکینگ (LST) یا مشتقات لیکویید استیکینگ (LSD) گفته می‌شود که ارزش آنها به ارزش دارایی اصلی گره خورده است. نکته جالب درباره این توکن‌ها این است که دقیقاً مثل هر توکن دیگری هستند و می‌توانید از آنها در اپلیکیشن‌های بلاک‌چین و پروتکل‌های دیفای استفاده کنید. اما به غیر از این، چند نکته در رابطه با این توکن‌ها وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.

لیکویید استیکینگ چطور کار می‌کند؟

به طور کلی، لیکویید استیکینگ سه مرحله اصلی دارد یعنی: استیک کردن دارایی‌ها، صدور توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) و در نهایت لغو استیکینگ. در ادامه این فرایند را به صورت کامل‌تر بررسی می‌کنیم.

استیکینگ

اولین گام لیکویید استیکینگ شبیه به فرایند استیکینگ معمولی است. در این مرحله کاربران کوین‌های خودشان را به پلتفرم دلخواهشان ارسال می‌کنند که در این مثال این پلتفرم همان پلتفرم لیکویید استیکینگ است. سپس پلتفرم اصالت و مشروعیت توکن‌ها را بررسی کرده و در یک قرارداد هوشمند ذخیره می‌کند اما تفاوت این دو روش از همین قسمت شروع می‌شود. پلتفرم در این مرحله برای کاربر LST صادر می‌کند که این توکن‌ها به نوعی گواهی و نشان دهنده دارایی‌های اولیه هستند.

اما برای این دارایی‌های استیک شده چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ از این توکن‌ها برای استیک کردن استفاده می‌کنند. یعنی این پلتفرم‌ها توکن‌های شما را برای ایمن سازی یک بلاک‌چین اثبات سهامی استفاده کرده و در ازای انجام این کار پاداشی در قالب توکن‌های تازه تولید شده دریافت می‌کنند. در مقابل، پلتفرم به صورت منظم بخشی از این پاداش‌ها را برای کاربرانی که توکن‌های خودشان را استیک کرده‌اند واریز می‌کند. کاربران این پاداش‌ها را در قالب توکن‌های LST دریافت می‌کنند.

مسلماً این یک مزیت مهم برای علاقمندان به امکانات دنیای دیفای است چون استیک کننده باز هم توکن‌های جایگزینی دریافت می‌کند که می‌تواند با آنها معامله انجام دهد. علاوه بر این، مقداری پاداش هم به استیک کننده تعلق می‌گیرد - یک روش ساده برای کسب درآمد بدون فعالیت زیاد.

LST چیست؟

همانطور که قبلاً اشاره شد، توکن‌های لیکویید، توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) یا مشتقات لیکویید استیکینگ (LSD) در اصل یکسری رسید بلاک‌چینی هستند که ثابت می‌کنند شما مالک یک دارایی استیک شده هستید. بعلاوه، ارزش این توکن‌ها به ارزش دارایی اولیه گره می‌خورد. مثل هر دارایی بلاک‌چینی دیگری، LSTها هم برای کاربردهای مختلف در اکوسیستم دیفای مناسب هستند. مثلاً می‌توانید از آنها برای ترید کردن یا معاوضه با سایر توکن‌های کریپتو استفاده کنید.

در واقع، می‌توانید از LSTها برای وام دهی و حتی به عنوان وثیقه برای قرض گرفتن توکن‌های دیگر استفاده کنید. LSTها در اصل نوعی دارایی توکنیزه شده هستند و می‌توانند برای کاربردهای مختلف مفید باشند. کاربرد این توکن‌ها به قدری زیاد است که نمی‌توان همه آنها را در این مقاله پوشش داد.

یک مثال خوب از توکن‌های LST، stETH است که در واقع یک توکن لیکویید استیکینگ و معادل اتر است. امروزه stETH محبوب‌ترین توکن لیکویید استیکینگ است و در انواع پلتفرم‌های بلاک چین و پروتکل‌های دیفای کاربرد دارد.

لغو استیکینگ (Unstaking)

زمانی که کاربر قصد لغو کردن استیکینگ را داشته باشد، باید توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) را بسوزاند. معمولاً کاربران باید برای انجام این کار توکن‌ها را به یک آدرس خاص ارسال کنند. سپس پلتفرم استیکینگ با بررسی تراکنش در زنجیره، از سوزانده شدن توکن‌ها اطمینان حاصل می‌کند. اگر تراکنش معتبر باشد، کاربر توکن‌های لغو استیک شده را دریافت می‌کند. لازم به ذکر است که انجام این کار مستلزم پرداخت یک کارمزد مشخص است و ارزان نیست.

مزایای لیکویید استیکینگ

حالا که با لیکویید استیکینگ آشنا شدید، در ادامه مطلب به بررسی مزایای این روش می‌پردازیم.

دسترس پذیری

یکی از مزایای کلیدی لیکویید استیکینگ، دسترس پذیری آن است. در این روش کاربران به محض لغو استیکینگ توکن‌های خودشان را دریافت می‌کنند. این در حالیست که بیشتر پلتفرم‌های استیکینگ یک دور bonding دارند یعنی شما باید برای دریافت دوباره توکن‌های استیک شده خودتان، چند روز یا هفته منتظر بمانید.

نقدینگی

مهم‌ترین مزیت لیکویید استیکینگ، نقد شوندگی آن است یعنی اینکه می‌توانید از توکن‌های استیک شده خودتان مثل هر دارایی دیجیتال دیگری استفاده کنید. این یعنی شما می‌توانید توکن‌ها را بفروشید، معاوضه کنید یا اینکه آنها را به شخص دیگری بدهید. معمولاً با استیکینگ این توکن‌ها در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شوند اما با لیکویید استیکینگ می‌توانید از توکن‌های LST برای کارهای دیگر استفاده کنید.

ترکیب پذیری با دیفای

توکن‌های رسید دریافت شده برای لیکویید استیکینگ فقط برای فروش مناسب نیستند بلکه می‌توانید در تعداد بی‌شماری از پلتفرم‌های دیفای از آنها استفاده کنید. به این ویژگی ترکیب پذیری با دیفای گفته می‌شود. مثلاً می‌توانید توکن‌های LST را به کاربران دیگر قرض داده یا حتی با استفاده از آنها به عنوان وثیقه، دارایی‌های دیجیتال دیگری را قرض بگیرید. این قابلیت منجر به ایجاد دنیایی از کاربردها و امکانات جدید برای توکن‌های استیک شده می‌شود.

پاداش‌ها

یکی از مهم‌ترین مزایای لیکویید استیکینگ، افزایش پاداش است. در ابتدا شما فقط برای لیکویید استیکینگ پاداش دریافت می‌کنید. سپس می‌توانید از این توکن‌های رسید در اپلیکیشن‌های دیفای استفاده کنید در نتیجه می‌توانید بدون خرید و سرمایه گذاری بیشتر، پاداش‌های خودتان را افزایش دهید. مثلاً فرض کنید که شما یک اتر در یک پلتفرم لیکویید استیکینگ استیک کرده و در مقابل توکن‌های LST را دریافت می‌کنید. شما برای استیک کردن توکن‌های اصلی پاداش دریافت می‌کنید اما می‌توانید از این LSTها در سایر پلتفرم‌های استیک هم استفاده کرده و پاداش خودتان را افزایش دهید. اگر این کار را به صورت هوشمندانه انجام دهید، می‌توانید نسبت به سرمایه گذاری‌های سنتی یا نرخ بهره بانکی سود بسیار بیشتری به دست آورید.

معایب لیکویید استیکینگ

با وجود همه مزایای لیکویید استیکینگ، این روش سرمایه گذاری معایب و نقطه ضعف‌های خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی برخی ریسک‌های استفاده از پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ می‌پردازیم.

سوء استفاده

اولاً لیکویید استیکینگ شامل ارسال دارایی‌های اصلی به یک قرارداد هوشمند است. متأسفانه این کار با ریسک‌های خاصی همراه است چون ممکن است باگ‌های قرارداد هوشمند باعث آسیب پذیر شدن دارایی‌ها در برابر سوء استفاده شوند. مثلاً اگر یک مهاجم، خطایی را در یک کد قرارداد پیدا کند، به راحتی می‌تواند از آن سوء استفاده کند.

نوسان قیمت

لیکویید استیکینگ خطر نوسان قیمت را هم ایجاد می‌کند. از آنجایی که LSTها با استفاده از یک قرارداد هوشمند به قیمت یک دارایی گره خورده‌اند، این ریسک وجود دارد که قیمت آنها از هم تفکیک شود. اگر این اتفاق رخ دهد، ارزش این دو دارایی دیگر با هم برابر نخواهد بود. اگر توکن‌های LST شما نسبت به دارایی مبنا کم ارزش‌تر باشند، شما در واقع ضرر کرده و بخشی از دارایی خودتان را از دست خواهید داد.

تنبیه از طریق اسلشینگ

استفاده از پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ یعنی اینکه نیازی نیست که شما پول زیادی را در شبکه قفل کنید تا از آن به سود برسید. اما با این کار شما به اعتبارسنج‌های پلتفرم اعتماد می‌کنید تا رفتار درستی داشته باشند. اگر این افراد تصمیم به تقلب و نقض قوانین بگیرند، مبلغ استیک شده آنها کسر شده در نتیجه سهم شما از پاداش هم کمتر می‌شود.

کارمزدها

در نهایت، لیکویید استیکینگ مستلزم پرداخت کارمزد است که در هر پلتفرمی مبلغ آن فرق می‌کند. استفاده از پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ مزایای خاصی دارد اما معمولاً کارمزد آنها بیشتر از سایر انواع استیکینگ است و می‌تواند برای بعضی کاربران یک عامل بازدارنده باشد. پس قبل از اینکه دست به کار شوید، بهتر است اول میزان کارمزدی که باید پرداخت کنید را ارزیابی کنید.

تفاوت بین استیکینگ و لیکویید استیکینگ

حالا که با لیکویید استیکینگ آشنا شدید، ممکن است تفاوت‌های آن با استیکینگ سنتی یا بومی برای شما سوال شده باشد.

در استیکینگ سنتی شما مقداری ارز دیجیتال را در شبکه قفل می‌کنید تا در مکانیزم اجماع نظر بلاک‌چین مشارکت کنید. این کار فقط در بلاک‌چین‌های اثبات سهامی ممکن است و از این وثیقه برای حفظ امنیت شبکه استفاده می‌شود. در واقع، شرکت کنندگان شبکه که تراکنش‌ها را اعتبارسنجی می‌کنند، باید انگیزه رفتار درست و سالم را داشته باشند. اگر اعتبارسنجی بد رفتار کند، مبلغ استیک شده او کاهش پیدا می‌کند. اما باید این مبلغ استیک شده به اندازه‌ای باشد که مانع از رفتارهای بد شود. بعلاوه، این دارایی‌ها کاملاً در قرارداد هوشمند قفل می‌شوند. مثلاً شما برای اینکه اعتبارسنج اتریوم شوید، باید 32 اتر را در شبکه قفل کنید.

در مقابل، مشارکت در لیکویید استیکینگ باعث می‌شود که در ازای این کار توکن دریافت کنید. می‌توانید هر مبلغی که مایل بودید را استیک کرده و در عین حال از دارایی‌های توکنیزه شده در پروتکل‌های دیفای و غیره استفاده کنید. این روش شییه به عملکرد استخرهای استیکینگ است با این تفاوت که شما برای استفاده از پلتفرم، بلافاصله توکن جایگزین دریافت می‌کنید.

چگونه لیکویید استیکینگ را شروع کنیم؟

لیکویید استیکینگ ساده است اما برای کاربران مبتدی توصیه نمی‌شود.

کاربران مجرب‌تر می‌توانند از طریق اکوسیستم لجر در این فرایند مشارکت کنند. کافیست دستگاه لجر خودتان را به لجر لایو وصل کرده و وارد تب Discover شوید. از این قسمت می‌توانید از خدمات Stader همکار لجر استفاده کنید که در حال حاضر از خدمات لیکویید استیکینگ در پلی گان، هدرا، بی‌ان‌بی، نیر، ترا 2 و فانتوم پشتیبانی می‌کند. این یعنی شما انواع دارایی و پروتکل‌های دیفای را برای استفاده از LSTهای جدید در اختیار خواهید داشت.

جمع بندی

مسلماً باید هنگام انجام استیکینگ، از امنیت دارایی‌های خودتان اطمینان داشته باشید. با استفاده از مدل امنیتی لجر و اکوسیستم وسیع آن، می‌توانید لیکویید استیکینگ را راحت‌تر و امن‌تر انجام دهید.

در اکوسیستم لجر می‌توانید لیکویید استیکینگ و استیکینگ سنتی را با امنیت انجام دهید چون اکوسیستم لجر امنیت لازم را برای پیمایش حوزه استیکینگ با اطمینان کامل برای شما فراهم می‌کند. ممکن است این کار در ابتدا پیچیده به نظر برسد اما با استفاده از ابزارهای مناسب می‌توانید ارزهای دیجیتال را استیک کرده، پاداش به دست آورده و در بلاک‌چین‌های اثبات سهامی فعالیت کنید.