نکات کلیدی

• PPP امکان مقایسه ارزهای مختلف را با نگاهی به قیمت خرید یک سبد کالا در کشورهای مختلف فراهم می‌کند. به این ترتیب، می‌توانید متوجه شوید که چه ارزهایی قدرت خرید شما را افزایش می‌دهند.
• PPP نقش مهمی در تنظیم GDP داشته و دید بهتری از استانداردهای زندگی و وضعیت سلامت اقتصادی در نقاط مختلف جهان فراهم می‌کند.
• PPP می‌تواند ارتباط غیرمستقیمی با دنیای کریپتو داشته باشد و با استفاده از آن می‌توان متوجه شد که مردم کشورهایی با ارز ضعیف‌تر، چطور از ارزهای دیجیتال و استیبل کوین‌ها برای حفظ قدرت خرید خودشان استفاده می‌کنند.

مقدمه

شاید برای شما سوال شده باشد که چرا قیمت خرید کالاها در کشورهای مختلف متفاوت است. مفهوم برابری قدرت خرید (purchasing power parity) برای پاسخ دادن به این سوال طراحی شده است. PPP اصطلاحی است که اقتصاددانان از آن برای مقیاسه قدرت خرید ارزهای مختلف در سطح جهان استفاده می‌کنند.

به زبان ساده، با استفاده از PPP می‌توانید ارزیابی کنید که با پول خودتان در کشورهای مختلف چه چیزهایی می‌توانید بخرید. مثلاً یک فنجان قهوه در برزیل، یک جفت کفش در آلمان و غیره. با PPP مقایسه این قیمت‌ها در کشورهای مختلف معنادارتر می‌شود.

در ادامه توضیح می‌دهیم که این مفهوم چطور کار می‌کند و چرا درک آن برای آشنایی بهتر با شرایط اقتصاد جهانی لازم است.

PPP چطور کار می‌کند؟

ایده کلی برابری قدرت خرید، مفهومی به نام قانون قیمت واحد است. طبق این قانون، اگر هیچ مانعی وجود نداشت، قیمت کالاهای مشابه با در نظر گرفتن نرخ تبدیل ارز، در همه جا یکسان بود.

فرض کنید که قصد خرید یک گوشی جدید را دارید. اگر همان گوشی در آمریکا 500 دلار و در ژاپن 55000 ین قیمت داشته باشد، طبق قانون PPP نرخ مبادله ین و دلار باید 110 به یک باشد.

اما شرایط در دنیای واقعی به این سادگی نیست. عواملی مثل مالیات، هزینه‌های حمل و نقل و تقاضای محلی باعث می‌شوند که یک کالا در یک منطقه خاص گران‌تر یا ارزان‌تر از مناطق دیگر باشد. بنابراین، به جای در نظر گرفتن تنها یک قلم، اقتصاددانان از یک سبد کالا استفاده می‌کنند – ترکیبی از محصولاتی مثل خوارک، پوشاک، هزینه مصرف و انرژی در کشورهای مختلف. با مقایسه این سبد دارایی‌ها، می‌توان قدرت نسبی ارزهای مختلف را ارزیابی کرد.

PPP چه اهمیتی دارد؟

PPP صرفاً مختص اقتصاددانان نیست. این مفهوم در زندگی واقعی هم مهم است؛ به خصوص برای ارزیابی اقتصاد کشورها و هزینه زندگی. هنگام ارزیابی تولید ناخالص داخلی (GDP) یک کشور (یعنی میزان تولیدات کشور)، معمولاً از PPP برای تنظیم تفاوت قیمت‌ها استفاده می‌کنیم. به این ترتیب، بهتر متوجه می‌شویم که هزینه و درآمد واقعی افراد چقدر است.

مثلاً هند را در نظر بگیرید. اگر صرفاً نرخ مبادله معمولی را در نظر بگیریم، GDP این کشور نسبت به سرانه آن کم به نظر می‌رسد. اما پس از به کار بستن PPP که هزینه پایین‌تر زندگی را هم در نظر می‌گیرد، شرایط تغییر می‌کند. در این حالت، میانگین درآمد هندی‌ها با کشورهای دیگر قابل قیاس‌تر شده و تصویر بهتری از استاندارد زندگی در این کشور به دست می‌آید.

سازمان‌هایی مثل صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، GDP را با PPP تنظیم می‌کنند تا دید واضح‌تر و بهتری از توزیع ثروت در سطح جهان به دست آورند.

مقایسه استانداردهای زندگی

یکی از مفیدترین ویژگی‌های PPP کمک به مقایسه استانداردهای زندگی است. با در نظر گرفتن قیمت‌های محلی، می‌توانیم شرایط حقوق و دستمزد را در کشورهای مختلف مقایسه کنیم. مثلاً شاید بتوان با 50 هزار دلار در سال در یک کشور زندگی خوبی داشت اما امکان گذران زندگی با این مبلغ در کشوری دیگر وجود نداشته باشد.

پیش بینی نرخ مبادله ارز در بلند مدت

معمولاً نرخ مبادله ارزهای مختلف به دلایل متعدد – مسائل سیاسی، بازارهای بورس و غیره – در نوسان است. اما به مرور زمان، به آنچه که PPP نشان می‌دهد نزدیک‌تر می‌شود. اقتصاددانان از این موضوع برای پیش بینی تغییرات بلندمدت ارزها استفاده می‌کنند.

فاش کردن دستکاری‌های اقتصادی

گاهی اوقات، دولت‌ها نرخ رسمی مبادله ارزها را دستکاری می‌کنند تا ارز کشور آنها قوی‌تر به نظر برسد. PPP می‌تواند در چنین شرایطی ابزار مفیدی باشد و مشخص کند که آیا نرخ ارز یک کشور منعکس کننده ارزش واقعی آن هست یا خیر.

نمونه‌هایی واقعی از PPP

شاید با شاخص بیگ مک آشنا باشید. بیگ مک یک روش ساده و جذاب برای درک PPP است که توسط اکونومیست طراحی شده و ایده کلی آن به این صورت است: از آنجایی که ساندویچ‌های بزرگ مک دونالد تقریباً همه جا هستند، مقایسه قیمت آنها در کشورهای مختلف درک خوبی از قدرت خرید هر ارز فراهم می‌کند. اگر یک بیگ مک در آمریکا 5 دلار و در هند 3 دلار قیمت داشته باشد، مقایسه این دو قیمت می‌تواند نکات مهمی را درباره ارزش ارز هر کشور فراهم کند.

به مرور زمان، شاخص‌های مشابه دیگری مثل شاخص آی‌پد یا کی‌اف‌سی هم طراحی شده‌اند که از محصولات روزمره برای درک نقش PPP در زندگی واقعی استفاده می‌کنند.

چالش‌ها و محدودیت‌های PPP

با وجود فواید PPP این معیار هم بی‌نقص نیست. یکی از مشکلات رایج این ابزار، به کیفیت محصولات مربوط است. مثلاً ممکن است قیمت محصولی در یک کشور خاص به دلیل بالاتر بودن کیفیت آن بیشتر باشد؛ حتی اگر در کشورهای مختلف به یک شکل به نظر برسد. بنابراین، چنین مقایسه‌ای کامل و بی‌نقص نیست.

یکی دیگر از محدودیت‌های PPP مربوط به کالاهای غیر قابل معامله (در سطح جهانی) است. مثلاً چیزهایی مثل املاک یا خدمات محلی (مثل آرایشگری یا خدمات برق) در سطح جهان معامله نمی‌شوند و قیمت این کالاها و خدمات بسته به شرایط محلی متفاوت خواهد بود.

تورم و حساسیت زمانی هم می‌توانند چالش آفرین باشند. PPP فرض می‌کند که قیمت‌ها به مرور زمان تقریباً پایدار می‌مانند اما همه ما در جریان هستیم که تورم می‌تواند این شرایط را تغییر دهد. ممکن است یک مقایسه قیمت امروز درست و منطقی به نظر برسد، اما چند ماه بعد منسوخ شود.

PPP و رمز ارزها

PPP و ارزهای دیجیتال ارتباط مستقیمی ندارند؛ اما این مفهوم می‌تواند اطلاعات خوبی را درباره برخورد مردم کشورهای مختلف با ارزهای دیجیتال فراهم کند.

بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال جزء دارایی‌های جهانی هستند و محدود به یک کشور خاص نیستند. اما برای مردم کشورهایی با ارز ضعیف‌تر (بر اساس PPP)، خرید ارز دیجیتال هزینه بیشتری دارد و به حفاظت از قدرت خرید آنها در برابر کاهش ارزش پول کمک می‌کند. به خصوص در کشورهایی که ابرتورم را تجربه می‌کنند.

در کشورهایی با ارز ضعیف‌تر یا تورم بیشتر، استیبل کوین‌ها به مردم برای حفظ قدرت خرید خودشان کمک کرده و می‌توانند یک ابزار اقتصادی کاربردی بسیار مفید باشند. این ارزها هم ریسک‌های خاص خودشان را دارند اما PPP به تعیین اینکه تبدیل یک ارز محلی به استیبل کوین می‌تواند مفید باشد یا خیر، کمک می‌کند.

جمع بندی

برابری قدرت خرید ابزار قدرتمندی است که مقایسه قیمت‌ها، درآمد و اقتصادهای مختلف را در سطح جهان آسان‌تر می‌کند. این ابزار کامل و بی‌نقص نیست اما با استفاده از آن، مقایسه قدرت اقتصادی کشورهای مختلف منطقی‌تر می‌شود.

همچنین، این ابزار می‌تواند برای پیش بینی نرخ ارزها، برنامه ریزی مالی و مقایسه قدرت خرید در کشورهای مختلف مفید باشد.