وقتی از والت خودتان به حساب اکسچینج خودتان کوینی واریز می‌کنید، باید کارمزد (کارمزد واریز) پرداخت کنید. همچنین وقتی کوینی از والت اکسچینج خودتان برداشت کرده و به والت شخصی خودتان واریز می‌کنید هم باید کارمزد پرداخت کنید (کارمزد برداشت). این هزینه‌ها در واقع کارمزدهای شبکه یا به عبارتی کارمزدهای معاملاتی هستند که شما برای هر معامله موفقیت آمیز باید پرداخت کنید. هر چند این کارمزدها متفاوت هستند اما بیشتر اکسچینج‌های محبوب از سیستم پر کاربردی به نام مدل سفارش گذار (maker) و سفارش بردار (taker) استفاده می‌کنند.

شاید در بایننس و سایر اکسچینج‌ها مشاهده کرده باشید که مدل سفارش گذار و سفارش بردار دارای چنین ساختاری است و برای هر کدام از آنها کارمزد متفاوتی دریافت می‌شود.

اکسچینج‌هایی که از مدل کارمزد سفارش گذار/سفارش بردار استفاده می‌کنند اغلب مواقع برای سفارشات سفارش گذار کارمزدی دریافت نمی‌کنند (limit order) و برای سفارشات سفارش بردار کارمزد دریافت می‌کنند (market order). درک این مفاهیم اهمیت بسیار زیادی دارد چون وقتی یک سفارش معاملاتی در یک اکسچینج ثبت می‌کنید سفارش شما در یکی از این دو گروه قرار می‌گیرد: شما یا سفارش گذار هستید یا سفارش بردار. اما کارمزد سفارش گذار و سفارش بردار به چه صورت محاسبه می‌شود و مفهوم آنها چیست؟ در ادامه این مفاهیم را توضیح می‌دهیم و به شما خواهیم گفت که چرا اکسچینج‌ها از این مدل استفاده می‌کنند.

کارمزد سفارش گذار و کارمزد سفارش بردار چیست؟

اکسچینج‌ها بسته به نوع معامله از سفارش گذار و سفارش بردار کارمزد دریافت می‌کنند. برای درک این مفاهیم ابتدا با دو نوع معامله متداول یعنی limit order و market order آشنا می‌شویم.

Limit Order یا سفارش محدود: سفارشات محدود سفارشاتی هستند که در آنها کاربران سعی می‌کنند پایین تر از قیمت فعلی بازار خرید کنند و بعد با قیمتی بالاتر از قیمت فعلی بازار بفروشند. به عبارت دیگر حداکثر قیمت برای سفارشات فروش و حداقل قیمت برای سفارشات خرید را مشخص می‌کنند. این نوع سفارشات بلافاصله اجرا نمی‌شوند. در عوض معامله گر باید منتظر بماند تا وقتی که یک کاربر (خریدار یا فروشنده) حاضر به پرداخت قیمت فروش آنها باشد.

Market Order یا سفارش بازار: سفارشات بازار سفارشاتی هستند که در آن کاربران با قیمت فعلی بازار معامله (خرید یا فروش کوین) را انجام می‌دهند. کاربرانی که از سفارش بازار استفاده می‌کنند افرادی هستند که پیشنهاد معامله شما را بلافاصله قبول می‌کنند. این معاملات سریع و ساده هستند و سفارشات همان لحظه با مناسب ترین قیمت ممکن اجرا می‌شوند.

بسته به نوع معامله ذکر شده از شما یک کارمزد اندک دریافت می‌شود یا هیچ کارمزدی دریافت نخواهد شد. اگر شما کاربری باشید که سفارش محدود ثبت می‌کند، در این صورت کارمزد سفارش گذار یا maker از شما دریافت می‌شود و اگر شما کاربری باشید که سفارش بازار ثبت می‌کند در این صورت کارمزد سفارش بردار یا taker از شما دریافت می‌شود. در بیشتر اکسچینج‌ها معمولاً کارمزد سفارش گذار صفر یا کمتر از کارمزدهای سفارش بردار است چون سفارش گذار برای اکسچینج نقدینگی ایجاد می‌کند ولی سفارش بردار نقدینگی را از اکسچینج برداشت می‌کند.

سفارش گذار و سفارش بردار چه افرادی هستند؟

برای درک مفهوم سفارش گذار و سفارش بردار اول باید مفهوم دفتر سفارشات را درک کنید که چیزی جز یک لیست حاوی تمام سفارشات مربوط به یک جفت معاملاتی خاص نیست. سفارشات خرید و سفارشات فروش هر دو در دفتر سفارشات ثبت می‌شود.

اما توجه داشته باشید که maker و taker ارتباطی به بحث خریدار و فروشنده ندارند. کارمزدهای maker و taker هم به سفارشات فروش و هم به سفارشات خرید اعمال می‌شوند.

maker یا سفارش گذار فردی است که در دفتر سفارش یک سفارش ثبت می‌کند و سایز دفتر سفارش را افزایش می‌دهند در نتیجه باعث می‌شود حجم نقدینگی اکسچینج بیشتر شود اما taker یا سفارش بردار افرادی هستند که سفارشات را از دفتر سفارشات برمی دارند، سایز دفتر سفارشات را کاهش می‌دهند در نتیجه باعث مصرف نقدینگی می‌شوند.

سفارش گذار:

• سفارش خرید: اگر شما یک سفارش خرید (خرید محدود) کمتر از قیمت فروش فعلی بازار ثبت کنید، سفارش گذار محسوب می‌شوید.
• سفارش فروش: اگر شما یک سفارش فروش (فروش محدود) بالاتر از قیمت فعلی تیکر ثبت کنید در این صورت شما باز هم سفارش گذار محسوب می‌شوید.

در مثال‌های بالا شما سفارش گذار هستید. چه خرید و چه فروش شما یک سفارش با قیمتی متفاوت با قیمت جاری بازار ثبت کرده اید بنابراین سفارش شما وارد دفتر سفارش بازار می‌شود (چه به صورت کامل و چه جزئی). در این حالت شما به دفتر سفارشات نقدینگی اضافه می‌کنید و در نتیجه کارمزد سفارش گذار را پرداخت می‌کنید.

اما سفارش محدود شما بلافاصله اجرا نمی‌شود. سفارشات ثبت شده در دفتر سفارشات وقتی اجرا می‌شوند که شخصی (سفارش بردار) با آن منطبق شود. اگر کسی تمایل به پذیرش قیمت شما نداشته باشد، بازار به محدوده قیمت تعیین شده توسط شما نمی‌رسد و سفارش شما اجرا نمی‌شود. این سفارش در دفتر سفارشات باقی می‌ماند تا وقتی که اجرا یا منقضی شود و یا شما آن را لغو کنید.

سفارش بردار:

• سفارش خرید: اگر سفارش خرید (خرید بازار) را از طریق تطبیق فوری با سفارش موجود در دفتر سفارش ثبت کنید، در این صورت سفارش بردار هستید.
• سفارش فروش: به طور مشابه اگر سفارش فروش (فروش بازار) را از طریق تطبیق با سفارش خرید موجود در دفتر سفارشات ثبت کنید، در این صورت هم شما سفارش بردار هستید.

سفارش بردارها افرادی هستند که مایل به اجرای فوری سفارش خودشان (خرید یا فروش) با بهترین قیمت فعلی بازار هستند. سفارشات سفارش بردارها هیچ وقت وارد دفتر سفارشات نمی‌شوند و با قیمتی که از قبل در دفتر سفارشات لیست شده، تطبیق داده می‌شوند. از آنجایی که سفارش بردارها سفارش را از دفتر ثبت سفارشات برمی دارند به آنها سفارش بردار گفته می‌شود و باید کارمزد سفارش بردار را پرداخت کنند. سفارش بردار کسی است که مایل است کمترین قیمت خرید را برای فروش و بیشترین قیمت فروش را برای خرید پرداخت کند.

اما چرا کارمزد سفارش بردارها معمولاً بیشتر از سفارش گذارها است و اکسچینج‌ها چه سودی از این مدل می‌برند؟

چرا اکسچینج‌ها از مدل سفارش گذار/سفارش بردار استفاده می‌کنند؟

همانطور که پیش از این اشاره شد، سفارش گذارها با اضافه کردن نقدینگی به اکسچینج‌ها به بازار کمک می‌کنند و سفارش بردارها هم نقدینگی را از دفتر سفارشات اکسچینج کم می‌کنند. برای درک این مفاهیم شرایط زیر را در نظر بگیرید:

سفارش خرید محدود (Maker): فرض کنید شما قصد خرید 1 بیت‌کوین از اکسچینجی را دارید که از ساختار کارمزد maker/taker استفاده می‌کند. قیمت فعلی بازار (نرخ مبادله) بیت‌کوین 5020 دلار است. حالا فرض کنید که شما تصور می‌کنید قیمت بیت‌کوین به 4700 دلار کاهش پیدا می‌کند و یک سفارش خرید محدود 4700 دلاری ثبت می‌کنید. حالا با اضافه شدن این سفارش بیت‌کوین به دفتر سفارشات اکسچینج شما برای این اکسچینج نقدینگی ایجاد می‌کنید. این کار باعث می‌شود حجم معاملات اکسچینج بیشتر شده و در نتیجه تجربه معامله کاربران اکسچینج بیشتر شود. در این حالت شما کارمزد سفارش گذار را پرداخت می‌کنید که معمولاً کمتر از کارمزد سفارش بردار است.

سفارش خرید بازار (Taker): حالا فرض کنید شما قصد خرید فوری بیت‌کوین را دارید و با قیمت فعلی بازار مشکلی ندارید در نتیجه یک سفارش خرید 5020 دلاری ثبت می‌کنید. از آنجایی که این نرخ، نرخ فروش فعلی بازار است و از قبل در دفتر سفارشات موجود بوده، درخواست شما بلافاصله اجرا می‌شود. در این مثال شما چیزی به دفتر سفارشات اضافه نمی‌کنید بلکه باعث حذف نقدینگی شده و فرصت خرید بیت‌کوین با این قیمت برای دیگران را کمتر می‌کنید. در این حالت شما کارمزد سفارش بردار را پرداخت می‌کنید.

مزایای مدل کارمزد سفارش گذار/سفارش بردار

همه اکسچینج‌ها تمایل به افزایش ترافیک دارند. هر چه کاربران بیشتر باشند، معاملات بیشتری اجرا می‌شود در نتیجه درآمد اکسچینج بیشتر می‌شود. دلیل استفاده از این مدل این است که به تحریک فعالیت‌های معاملاتی کمک می‌کند. سفارش گذارها معمولاً کارمزد پرداخت نمی‌کنند چون نقدینگی ایجاد می‌کنند اما سفارش بردارها باید کارمزد پرداخت کنند چون نقدینگی را از اکسچینج کم می‌کنند.

این کار باعث می‌شود که کاربران تشویص شوند در دفتر سفارشات بیشتر سفارش ثبت کنند تا اینکه سفارشات را از آن بردارند.

اما وقتی می‌توان با ایجاد سفارش محدود کارمزد کمی پرداخت کرد یا حتی هیچ کارمزدی پرداخت نکرد چرا باید کاربران تمایل به پرداخت کارمزد سفارش بردار داشته باشند؟

چرا کاربران market order ثبت می‌کنند نه limit order

وقتیت شما سفارش بازار یا market order ثبت می‌کنید یعنی می‌خواهید کوین‌ها را با حداکثر سرعت ممکن بخرید یا بفروشید. اکسچینج‌ها تمایل دارند از کاربرانی که به دنبال اجرای سریع معاملاتشان هستند کارمزد دریافت کنند. اما چرا وقتی می‌توان یک سفارش محدود با تفاوتی کم ایجاد کرد چرا بعضی کاربران سفارش بازار ثبت می‌کنند و کارمزد بیشتری برای آن پرداخت می‌کنند؟

این مثال را در نظر بگیرید: بیت‌کوین هم اکنون با قیمت 5020 دلار معامله می‌شود و یک کاربر با ثبت سفارش محدود 5010 دلاری به دنبال کسب سود است. همانطور که مشاهده می‌کنید تفاوت بین قیمت فعلی و سفارش کاربر چند دلار است. اگر این سفارش با موفقیت اجرا شود، کاربر به سود رسیده اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این سفارش اجرا شود. حالا تصور کنید که قیمت بیت‌کوین به 6 هزار دلار یا حتی بیشتر می‌رسد. سفارش کاربر در 5010 دلار می‌ماند و باید منتظر بماند تا قیمت‌ها کمتر شود.

معمولاً کاربران برای دوری از ریسک از دست دادن فرصت معامله سفارش بازار ثبت می‌کنند و در مقابل برای محافظت از خودشان در برابر زیان‌های ناگهانی مایل به پرداخت کارمزد تراکنش هستند.

تفاوت بین سفارش گذار و سفارش بردار

سعی می‌کند با قیمت کمتر از بهترین پیشنهاد فعلی خرید کند.	معاملات را با قیمت معادل یا بیشتر از بهترین پیشنهاد فعلی اجرا می‌کنند.
سعی می‌کند با قیمتی بیشتر از بهترین پیشنهاد فعلی فروش انجام دهد.	با قیمتی معادل یا کمتر از بهترین پیشنهاد فعلی فروش انجام می‌دهد.
سفارش گذارها افرادی هستند که استراتژی بلندمدت دارند.	سفارش بردارها افرادی هستند که معامله را بلافاصله اجرا می‌کنند.
سفارشات سفارش گذارها معمولاً در دفتر سفارشات باقی می‌ماند تا اینکه اجرا شود.	سفارشات سفارش بردارها بلافاصله از دفتر سفارشات برداشته می‌شود.
سفارش گذارها با افزودن نقدینگی به اکسچینج‌ها کمک می‌کنند.	سفارش بردارها با پرداخت کارمزد بیشتر از ریسک کردن اجتناب می‌کنند.