غیرمتمرکز بودن درجات مختلفی دارد. در این مقاله به بررسی میزان غیرمتمرکز بودن بیت‌کوین، اتریوم، ریپل و EOS می‌پردازیم.

کوینی غیرمتمرکز است که هیچ شخص یا نهاد خاصی کنترل آن را در اختیار نداشته باشد. در ادامه به بررسی این ویژگی برای کوین‌های مختلف می‌پردازیم.

بیت‌کوین

بیت‌کوین، آغازگر مفهوم تمرکززدایی بود.

• بیت‌کوین توسط یک برنامه نویس ناشناس به اسم ساتوشی ناکاموتو طراحی شد که حالا دیگر با این نام فعالیتی ندارد.
• بیشتر از 360 نفر در طراحی کد بیت‌کوین نقش داشته اند.
• بلاک‌های بلاک‌چین بیت‌کوین توسط ماینرها ایجاد شده و همه می‌توانند ماینر شوند.
• حدود 10 هزار نود بیت‌کوین وجود دارد که کار آنها بررسی و تأیید درست بودن تراکنش‌هاست.

بیت‌کوین چقدر متمرکز است؟

• شبکه بیت‌کوین توسط ماینرها اداره می‌شود. ماینرها با هم در استخرهای ماینینگ جمع می‌شوند تا به صورت ثابت و منسجم پاداش دریافت کنند اما کمپانی ماینینگ Bitmain مالک استخرهای ماینینگ com و Antpool کنترل بیشتر از یک چهارم ماینرها را در اختیار دارد.
• دشواری ماینینگ به اندازه‌ای بالاست که ماینرها نمی‌توانند از کامپیوتر معمولی برای این کار استفاده کنند و باید به جای آن از پردازنده‌های گران قیمت استفاده کنند. بنابراین همه قادر به تهیه این سیستم‌ها نیستند.
• 16 هزار آدرس 60 درصد از موجودی کل بیت‌کوین را در اختیار دارند هر چند بعضی از اکسچنج‌ها کوین‌های کاربران را برای آنها نگهداری می‌کنند.

نتیجه: بیت‌کوین بسیار غیرمتمرکز است اما با رشد و توسعه بیت‌کوین، میزان تمرکززدایی آن هم کمتر شده است.

آیا می‌دانستید؟

ساتوشی ناکاموتو در یکی از آخرین ایمیل‌های خودش نوشته "من باید به امور دیگر رسیدگی کنم. بیت‌کوین را به دست گوین و همگی می‌سپارم."

اتریوم

اتریوم همیشه از نظر ارزش بازار بعد از بیت‌کوین رتبه دوم را داشته و هیچ وقت نتوانسته جایگاه بیت‌کوین را تصاحب کند اما دو بار به آن نزدیک شده است. از نظر غیرمتمرکز بودن باید به این ویژگی‌های اتریوم داشته باشیم:

• اتریوم 14 هزار نود دارد که درستی تراکنش‌ها را در این شبکه بررسی و تأیید می‌کنند.
• بیش از 100 نفر در طراحی کد اتریوم که در Github موجود است، مشارکت داشته اند.
• امکان ماین کردن اتریوم با کارت گرافیک وجود دارد در نتیجه افراد بیشتری قادر به تهیه سیستم‌های لازم برای ماین کردن آن هستند.

اتریوم چقدر متمرکز است؟

• ویتالیک بوترین هم‌بنیانگذار اتریوم مهم ترین چهره اتریوم بوده و دیدگاه‌های او تأثیر زیادی دارند.
• تنها یکی از استخرهای ماینینگ 25 درصد از شبکه ماینینگ را در اختیار دارد در نتیجه از هر 4 بلاک، 1 بلاک توسط این استخر ماین می‌شود.
• 25 آدرس بیش از 20 درصد کوین‌های اتریوم را در اختیار دارند هر چند بعضی از آنها اکسچنج‌ها هستند.

نتیجه: اتریوم هم بسیار غیرمتمرکز است اما تیم مدیریت آن مشخص تر هستند و حتی اگر کنترلی بر شبکه نداشته باشند، دیدگاهایشان اهمیت خاصی دارد.

"به شخصه امیدوارم که اکسچنج‌های متمرکز در جهنم بسوزند." ویتالیک بوترین

ریپل

درباره اینکه آیا شرکت ریپل کنترل XRP را در اختیار دارد یا خیر بحث‌های زیادی وجود داشته و پرونده‌هایی هم درباره موجودی دلار این شرکت در جریان هستند.

• هر چند ریپل تعداد زیادی XRP دارد اما این امر تأثیر مستقیمی بر کنترل شبکه توسط این شرکت ندارد.
• طبق طراحی XRP Ledger 80 درصد اعتبارسنج‌ها باید به صورت پیوسته طی یک دوره دو هفته‌ای از تغییرات یک پیشنهاد حمایت کنند تا این تغییرات پیاده سازی شوند.
• بدون وجود شرکت ریپل هم XRP به وجود خود ادامه می‌دهد.

آیا XRP متمرکز است؟

• ریپل قابلیت بلوکه کردن IOUها (سند بدهکاری) در شبکه و لغو تراکنش‌ها را دارد.
• ریپل بیشتر موجودی XRP را در اختیار دارد و قطعاً این موضوع می‌تواند بر قیمت XRP تأثیرگذار باشد پس می‌توان گفت که ریپل بر قیمت این کوین کنترل دارد.
• دیوید شوارتز که به نام جوئل کاتز هم شناخته می‌شود، برجسته ترین چهره سهیم در کدهای Github ریپل است و در حال حاضر مدیر ارشد فناوری این شرکت است.
• XRP بیشتر از 900 نود دارد اما کمتر از 150 عدد آنها بیشتر کانکشن‌ها را در اختیار دارند چون ریپل یک فهرست از اعتبارسنج‌های توصیه شده دارد. این لیست شامل نودهایی است که توسط ریپل اداره می‌شوند.
• به غیر از مقدار XRP که در اختیار ریپل قرار دارد، 100 اکانت اول، 80 درصد موجودی XRP را در اختیار دارند.

نتیجه: معمولاً نام کمپانی ریپل و ارز XRP به جای هم استفاده می‌شود. احتمالاً به این دلیل که این دو همپوشانی زیادی با هم دارد. این کوین ویژگی‌های غیرمتمرکزی هم دارد اما از جهات مختلف تحت کنترل یک نهاد خاص قرار دارد پس این یعنی غیرمتمرکز نیست.

"بحث تمرکززدایی در بلاک‌چین موضوع بسیار ظریفی است که سوء تفاهم‌های زیادی درباره آن وجود دارد و در حال رشد و تکامل است."

EOS

ادعا می‌شود که EOS قادر است هر کاری که اتریوم انجام می‌دهد را بهتر از آن انجام دهد. EOS سریع تر از اتریوم است و می‌تواند توان عملیاتی بیشتری داشته باشد. اما آیا EOS غیرمتمرکز است؟

• تولیدکننده‌های بلاک از طریق یک مکانیزم رای گیری انتخاب می‌شوند. یعنی در صورتی که درست رفتار نکنند می‌توان آنها را حذف کرد.
• توزیع EOS بسیار یکنواخت و متعادل است.

EOS چقدر متمرکز است؟

• EOS 21 تولیدکننده بلاک دارد که همه تراکنش‌ها را اعتبارسنجی و پردازش می‌کنند.
• تولیدکننده‌های بلاک می‌توانند حساب‌ها را بلوکه کرده و تراکنش‌ها را لغو کنند.
• EOS توسط یک کمپانی متمرکز به نام one ساخته شده با چهره‌های شناخته شده‌ای مثل دن لارمیر و برندان بلومر.
• one 10 درصد از موجودی EOS را در اختیار دارد که می‌تواند از آن برای رای دادن به نفع یا بر علیه تولید کنندگان بلاک استفاده کند.

نتیجه: قطعاً EOS مزایای خاص خود دارد اما بدون شک قدرت زیادی از این شبکه در اختیار چند نهاد محدود قرار دارد.

آیا می‌دانستید؟

شعار Block.one همیشه "غیرمتمرکز کردن همه چیز" بوده است.