هر چهار سال یک بار، تعداد بیت‌کوین‌هایی که به ماینرها اهداء می‌شود نصف می‌شود و این رویداد هالوینگ نام دارد.

خلاصه

• هالوینگ بیت‌کوین رویدادی است که در آن پاداشی که به ماینرها اهداء می‌شود نصف می‌شود.
• این رویداد هر چهار سال یک بار رخ می‌دهد و جزء قوانین است که از قبل در کد بیت‌کوین تعبیه شده است.

هر چهار سال یک بار، تعداد بیت‌کوین‌هایی که به ماینرهای بیت‌کوین اهداء می‌شود نصف می‌شود. به این فرایند هالوینگ (یا هالونینگ halvening) گفته می‌شود. در این مطلب هر آنچه باید درباره این رویداد بدانید را به شما خواهیم گفت.

محدودیت تولید بیت‌کوین

برای درک و آشنایی با رویداد هالوینگ، اول باید با طرز تولید بیت‌کوین آشنا شویم.

ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت‌کوین معتقد بود که کمیاب کردن بیت‌کوین منجر به ارزشمند شدن هر چه بیشتر آن می‌شود. مثلاً فقط یک مونالیزای واقعی و یک پیکاسو داریم و حجم موجودی طلا روی زمین هم محدود است.

بیت‌کوین از این جهت انقلابی و منحصربفرد بود که باعث کمیاب شدن یک آیتم دیجیتال می‌شد. در واقع سقف نهایی تولید بیت‌کوین، 21 میلیون عدد است.

ایده محدود کردن تولید بیت‌کوین بر خلاف طرز کار ارزهای فیات مثل دلار آمریکا است. ارزهای فیات مثل دلار آمریکا در ابتدا با قوانینی سفت و سخت طراحی شده بودند. در واقع برای ایجاد هر یک دلار آمریکا، دولت آمریکا باید مقدار مشخصی طلا در خزانه خودش ذخیره می‌کرد. به این قانون استاندارد طلا گفته می‌شود.

به مرور زمان و با مدرنیزه شدن اقتصاد این قوانین هم کمرنگ تر شدند در نتیجه دولت آمریکا در دوره‌های بحران اقتصادی مثل دوره رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم، پول بیشتری چاپ کرد تا به تحریک و پیشبرد هر چه بیشتر اقتصاد رو به افول این کشور کمک کند. به مرور زمان، این قوانین تغییر یافته و به سیستم اقتصاد امروزی تبدیل شدند که در آن دولت‌ها می‌توانند هر چقدر که خواستند، پول چاپ کنند.

ساتوشی ناکاموتو معتقد بود که این کاهش ارزش ارز فیات می‌تواند اثرات فاجعه باری داشته باشد و با تمهیدات خاصی که در کدنویسی بیت‌کوین سنجیده بود مانع از چاپ و تولید بیشتر بیت‌کوین توسط هر نهاد یا شخصی شد.

هالوینگ بیت‌کوین چیست؟

کد بیت‌کوین طوری نوشته شده که در مجموع تنها 21 میلیون عدد از آن قابل تولید باشد. بیت‌کوین‌های جدید از طریق فرایند ماینینگ و به عنوان پاداش بلاک تولید و عرضه می‌شوند. ماینرها کار حفظ و ایمن سازی دفترکل بیت‌کوین را انجام می‌دهند و در ازای انجام این کار، مقداری از بیت‌کوین‌های تولید شده به آنها تعلق می‌گیرد.

اما تقریباً هر چهار سال یک بار، پاداش ماینینگ در رویدادی به اسم halving (هالوینگ) نصف می‌شود. هر هالوینگ منجر به کمتر شدن سرعت تولید بیت کوین می‌شود و حدوداً در سال 2140 تولید بیت کوین متوقف خواهد شد.

آیا می‌دانستید؟

یک میلیون بیت‌کوین ابتدایی در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو ماین شد. از آن زمان به بعد حدود 89 درصد از موجودی کل بیت‌کوین ماین شده و تنها 2.2 میلیون بیت‌کوین دیگر تولید خواهد شد.

تاریخچه‌ای مختصر

• 2009 – ماینینگ بیت‌کوین با پاداش 50 بیت‌کوین به ازای هر بلاک شروع شد.
• 2012 – اولین هالوینگ بیت‌کوین رخ داد و منجر به کاهش پاداش ماینینگ به 25 بیت‌کوین شد.
• 2016 – دومین هالوینگ اجرا شده و منجر به کاهش پاداش ماینینگ به 12.5 بیت‌کوین شد.
• 2020 – سومین هالوینگ اجرا شده و پاداش ماینینگ به 6.25 عدد بیت‌کوین کاهش یافت.
• 2140 – شصت و چهارمین و آخرین هالوینگ اجرا شده و دیگر هیچ بیت‌کوین جدیدی تولید نخواهد شد.

ویژگی خاص هالوینگ چیست؟

اگر قرار باشد به یک شخص، گروه یا دولت اعتماد کنیم تا تولید پول را مدیریت کند، باید به عدم دستکاری تولید پول توسط این شخص یا نهاد اطمینان کنیم. بیت‌کوین طوری طراحی شده که به صورت غیرمتمرکز و بی نیاز به اعتماد یک شخص یا نهاد خاص کار کند. از آنجایی که بیت‌کوین تحت کنترل هیچ شخص یا نهاد واحدی قرار ندارد، باید درباره تولید و عرضه آن قوانین سخت و مشخصی وجود داشته باشد.

با نوشتن قوانین مربوط به تولید و رویداد هالوینگ در کد بیت‌کوین، سیستم پولی بیت‌کوین تغییر ناپذیر بوده و هیچ کس امکان دستکاری آن را نخواهد داشت. این سقف تولید یعنی بیت‌کوین به نوعی مثل طلا یک «پول سخت» محسوب می‌شود در نتیجه سقف تولید مشخصی داشته و امکان تغییر این سقف تولید وجود نخواهد داشت.

چه اتفاقی برای ماینرهای بیت‌کوین رخ می‌دهد؟

ماینرهای بیت‌کوین برای فعالیت ریگ‌های ماینینگ تجهیزات سخت‌افزاری و همچنین انرژی برق را تأمین می‌کنند. این هزینه‌ها با پاداش ماینینگ جبران می‌شود اما پس از نصف شدن هالوینگ چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

از آنجایی که هالوینگ منجر به کاهش پاداش ماینینگ می‌شود، انگیزه ماینرها برای کار کردن در شبکه بیت‌کوین هم به مرور زمان کمتر می‌شود در نتیجه ماینرهای کمتری در سیستم فعالیت کرده و امنیت شبکه هم کاهش پیدا می‌کند.

به همین دلیل، پس از ماین شدن آخرین بیت‌کوین، پاداش ماینرها برای ادامه فعالیتشان (با فرض اینکه هیچ تغییر مهمی در پروتکل بیت‌کوین رخ ندهد) با کارمزد تراکنش‌ها پرداخت می‌شود.

در حال حاضر، این کارمزدها درصد کمی از درآمد ماینرها را تشکیل می‌دهند. ماینرها در حال حاضر حدود 900 بیت‌کوین در روز ماین می‌کنند (یعنی تقریباً 33.5 میلیون دلار) اما درآمد آنها از کارمزد تراکنش‌ها بین 60 تا 100 بیت‌کوین (2.2 تا 3.7 میلیون دلار) است. این یعنی در حال حاضر کارمزد تراکنش تنها 6.5 درصد از درآمد ماینرها را شامل می‌شود اما قرار است در سال 2140 این عدد به صددرصد برسد.

Ben Zhou مدیرعامل اکسچنج ByBit می‌گوید: "احتمالاً برای جبران کم شدن پاداش ماینینگ، کارمزد تراکنش‌ها برخلاف آن حرکت کرده و رشد می‌کند."

این احتمال هم وجود دارد که مکانیزم پاداش بیت‌کوین پس از ماین شدن آخرین بلاک دستخوش تغییر شود. در حال حاضر بیت‌کوین با مکانیزم اجماع «اثبات کار» کار می‌کند که به دلیل مشکلاتی مثل مصرف شدید انرژی و اثرات محیط زیستی منجر به انتقاد افرادی از جمله ایلان ماسک شده است.

بلاک‌چین رقیب بیت‌کوین یعنی اتریوم در حال حاضر به دنبال حرکت به سمت مکانیزم کم مصرف تر اثبات سهام است که در آن اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایمن سازی شبکه با قفل کردن یا به عبارتی گروگذاری مقداری از این ارز دیجیتال انجام می‌شود.

این احتمال وجود دارد که بیت‌کوین هم همین روند را دنبال کند. Niklas Nikolajsen بنیانگذار کارگزاری ارزهای دیجیتال Bitcoin Suisse در مصاحبه‌ای با تلویزیون آلمان گفت "من مطمئنم که وقتی کارایی اثبات سهام ثابت شود، بیت‌کوین هم همین روند را دنبال می‌کند."

تأثیر هالوینگ بر قیمت بیت‌کوین

بحث بر سر تأثیرات هالوینگ بر قیمت بیت‌کوین یا اینکه این رویداد همین حالا هم تأثیرش را بر قیمت بیت‌کوین نشان داده یا خیر، همواره در جریان است.

طبق قانون عرضه و تقاضا، کاهش عرضه بیت‌کوین منجر به افزایش تقاضا و قیمت آن می‌شود. نظریه‌ای به اسم مدل «نسبت موجودی به گردش» وجود دارد که یک نسبت خاص را محاسبه می‌کند. این نسبت بر اساس موجودی فعلی بیت‌کوین و سرعت ورود آن به بازار محاسبه می‌شود و البته هر هالوینگ بر این نسبت تأثیرگذار است. اما بعضی دیگر فرضیاتی که این نظریه بر اساس شکل گرفته را مورد انتقاد قرار می‌دهند.

معمولاً همیشه پس از هالوینگ، قیمت بیت‌کوین بیشتر شده اما نه فوراً و عوامل دیگر هم بر این موضوع تأثیرگذار هستند.

در هنگام اجرای هالوینگ ژوئن 2016، قیمت بیت‌کوین حدود 600 دلار بود اما پس از هالوینگ قیمت بیت‌کوین به صورت افقی حرکت کرد تا اواخر ماه و بعد از آن در آگوست به 533 دلار ریزش کرد. با این حال، پس از این ریزش قیمت، بیت‌کوین یک روند صعودی را تجربه کرده و تا اواخر سال با رشد 2916 درصدی به رکورد 20 هزار دلار رسید.

به همین ترتیب در هالوینگ 2020 قیمت بیت‌کوین از 9 هزار دلار در اواخر سال به 27 هزار دلار رسید – هر چند در دو ماه پس از هالوینگ نتوانست از مرز 10 هزار دلار عبور کند. لازم به ذکر است که عوامل دیگری هم بر روند صعودی بیت‌کوین تأثیرگذار بودند که مهم ترین آنها سرمایه گذاری شرکت‌هایی مثل میکرواستراتژی و تصمیم پی‌پال در زمینه فراهم کردن قابلیت خرید و نگه داشتن بیت‌کوین برای کاربرانش بود.