خلاصه

با رشد و توسعه اکوسیستم اقتصاد غیرمتمرکز، توکن‌های تعویض ناپذیر هم روزبروز محبوبیت بیشتری کسب می‌کنند. وقتی قصد معامله یا نگه داشتن توکن‌های تعویض ناپذیر و سایر ارزهای دیجیتال را دارید، می‌توانید یک سرویس کاستدی یا غیرکاستدی را انتخاب کنید. سرویس کاستدی کلیدهای خصوصی که برای دسترسی به والت شما استفاده می‌شوند را در اختیار داشته و به عبارتی دارایی‌های شما را تحت حضانت خود (به انگلیسی کاستدی) نگه می‌دارد. بازار توکن‌های تعویض ناپذیر بایننس (Binance NFT Marketplace) یک نمونه خوب از پلتفرم‌های کاستدی است که می‌توانید با یک اکانت ثبت شده وارد آن شوید.

در سرویس‌های غیرکاستدی کاربران کنترل کاملی بر ارزهای دیجیتال و والت‌های خودشان دارند و می‌توانند مستقیماً از والت خودشان توکن‌های تعویض ناپذیر را خرید و فروش کنند. به این ترتیب بازاری ایجاد می‌شود که نیاز به مداخله واسطه‌ها ندارد. در پلتفرم غیرکاستدی توکن‌های تعویض ناپذیر بایننس به اسم Featured By Binance هم شرایط به همین صورت است. با تولید توکن‌های تعویض ناپذیر بر روی بلاک‌چین، یک ارتباط مستقیم بین سازنده این توکن‌ها و طرفداران آنها ایجاد می‌شود که خطری از سمت پلتفرم آن را تهدید نمی‌کند.

مقدمه

توکن‌های تعویض ناپذیر در اکوسیستم‌های DeFi و بلاک‌چین حجم تقاضای زیادی دارند. اطلاعات زیادی درباره موضوع NFT موجود است اما معمولاً بحث کاستدی بودن آنها زیاد مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. در نتیجه ممکن است نسبت به آنچه که تصور می‌کنید، کنترل کمتری بر توکن‌های تعویض ناپذیر خودتان داشته باشید.

اگر قبل از این به والت‌ها و ارزهای دیجیتال نگاهی داشتید، این مفهوم برای شما آشناست. در واقع شما هم می‌توانید حضانت و کنترل دارایی خودتان را در اختیار داشته باشید و هم اینکه آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهید. همه چیز بستگی به این دارد که به دنبال چه چیزی هستید و می‌خواهید چه نوع مسئولیتی در این زمینه داشته باشید.

وقتی به دنبال انتخاب یک والت و پلتفرمی برای معامله یا ایجاد توکن‌های تعویض ناپذیر هستید، ممکن است با مفهوم توکن کاستدی و غیرکاستدی روبرو شوید.

والت ارزهای دیجیتال چیست؟

والت ارزهای دیجیتال یک ابزار مهم و ضروری برای نگه داشتن ارزهای دیجیتال و کار با بلاک‌چین محسوب می‌شود. اگر قصد اجرای تراکنش یا استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را داشته باشید، به والت نیاز دارید. برای هر والت دو عنصر مهم وجود دارد: کلید عمومی و کلید خصوصی.

کلید عمومی برای تولید آدرس‌هایی استفاده می‌شود که شما یا دیگران می‌توانید به آنها ارز دیجیتال ارسال کنید. کلید خصوصی که باید مثل یک پسورد از آن مراقبت کنید، برای امضای تراکنش‌ها و دسترسی به موجودی شما استفاده می‌شود. هنگام انتخاب والت گزینه‌های مختلفی خواهید داشت. امکان چاپ کلیدها روی یک تکه کاغذ وجود دارد یا اینکه می‌توان از طریق یک اپلیکیشن کامپیوتری یا یک والت سخت‌افزاری به آنها دسترسی پیدا کرد.

نیازی نیست که این والت‌ها فقط ارز دیجیتال نگه دارند. بعضی از والت‌ها قابلیت ذخیره توکن‌های تعویض ناپذیر را هم دارند. به احتمال زیاد از والت برای ارسال یا دریافت ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین، اتر یا کوین‌های باثبات استفاده کرده اید اما بعضی از والت‌ها قابلیت ذخیره و انتقال توکن‌های تعویض ناپذیر را هم دارند که بر روی یک بلاک‌چین صادر می‌شوند.

والت کاستدی چیست؟

با والت کاستدی شما کنترل کامل کلیدهای خصوصی خودتان را در اختیار ندارید. در این حالت یک شخص ثالث (اکسچنج یا ارائه دهنده سرویس کاستدی) ارزهای دیجیتال شما را برایتان نگه می‌دارد. در این حالت خود شما نمی‌توانید به کلیدهای خصوصی خودتان دسترسی پیدا کنید اما لزوماً این مسئله بد نیست و همه چیز به نیازهای شما بستگی دارد.

به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بلاک‌چین، در صورت گم کردن کلیدهای خصوصی برای همیشه دسترسی به والت خودتان را از دست می‌دهید. اگر یک سرویس کاستدی کلیدهای خصوصی را برای شما نگه دارد، این مسئولیت به آن سرویس محول می‌شود. حتی اگر رمز عبور حساب اکسچنج خودتان را از دست بدهید، به احتمال زیاد با کمک پشتیبانی اکسچنج می‌توانید دوباره به حسابتان دسترسی پیدا کنید.

اما فراموش نکنید که در این حالت، یک شخص ثالث حضانت دارایی‌های شما را در اختیار دارد. در این صورت امنیت دارایی شما بستگی به عملکرد آن سرویس دارد. به همین دلیل همیشه باید یک اکسچنج یا سرویس مطمئن را انتخاب کنید.

والت غیرکاستدی چیست؟

والت غیرکاستدی، والتی است که در آن فقط مالک والت کلیدهای خصوصی و کنترل آن را در اختیار دارد. برای کاربرانی که می‌خواهند کنترل بیشتری بر دارایی خودشان داشته باشند، والت‌های غیرکاستدی بهترین گزینه محسوب می‌شوند.

اما همانطور که قبل از این اشاره شد، مسئولیت حفظ امنیت کلیدهای شما در این حالت با خود شماست. اگر کلیدها یا عبارت بازیابی را گم کرده و یا فراموش کنید، والت و موجودی آن برای همیشه از دست می‌رود. والت‌های غیرکاستدی مختلفی به صورت اپلیکیشن، فایل اجرایی و افزونه مرورگر موجود هستند. تراست والت و متاماسک جزء محبوب ترین‌های این حوزه هستند. یکسری سرویس والت مثل Tor.us هم وجود دارد که به کاربران امکان می‌دهند از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی برای ایمن سازی کلیدهای خودشان و حفظ امنیت و راحتی این فرایند استفاده کنند.

از چه والت‌هایی می‌توان با توکن‌های تعویض ناپذیر استفاده کرد؟

می توانید از والت‌های کاستدی و غیرکاستدی برای ذخیره کریپتو آرت یا سایر توکن‌های تعویض ناپذیر استفاده کنید اما باید والت مورد استفاده شما از نوع توکن مورد نظرتان پشتیبانی کند. توکن‌های تعویض ناپذیر روی بلاک‌چین‌های مختلف وجود دارند و حتی ممکن است در یک بلاک‌چین چندین استاندارد توکن داشته باشیم. هر استانداردی ویژگی‌ها و قوانین خاصی دارد که نحوه تولید و استفاده از توکن‌ها را رقم می‌زند.

پرکاربردترین استانداردها عبارتند از:

1. اتریوم: ERC-721, ERC-1155
2. بایننس اسمارت چین: BEP-721, BEP-1155

اگر قصد ذخیره توکن NFT در یک والت کاستدی (مثل یک اکسچنج) یا یک والت غیرکاستدی را دارید، اول استاندارد توکن را بررسی کنید. پس از کسب این اطلاعات مطمئن شوید که والت شما از بلاک‌چین و استاندارد توکن مورد نظرتان پشتیبانی کند.

متاماسک، تراست والت و مث والت همگی جزء والت‌های غیرکاستدی هستند که بیشتر توکن‌های تعویض ناپذیر را قبول می‌کنند اما هنگام کار با یک اکسچنج غیرمتمرکز، معمولاً از یک والت کاستدی استفاده می‌کنید. بهترین گزینه، بررسی صفحه پرسش و پاسخ اکسچنج یا سایت سرویس مورد نظر برای کسب اطلاعات درباره توکن‌های مورد پذیرش است.

چگونه از طریق والت، توکن تعویض ناپذیر بخریم؟

نحوه خرید توکن‌های تعویض ناپذیر (NFT) به دو موضوع بستگی دارد: نوع والت و بازاری که قصد استفاده از آن را دارید. اگر ترجیح می‌دهید کنترل کاملی بر NFT خودتان داشته باشید و آن را در یک والت غیرکاستدی نگه دارید، باید از یک پلتفرم غیرمتمرکز مثل Featured by Binance استفاده کنید.

پلتفرم‌های غیرمتمرکز (غیرکاستدی)

اگر قبلاً از اکسچنج غیرمتمرکز بایننس یا یک اکسچنج غیرمتمرکز دیگر استفاده کرده باشید، به احتمال زیاد با سیستم‌های غیرکاستدی آشنایی دارید. اکسچنج‌های غیرمتمرکز شما را ملزم به ایجاد اکانت یا ثبت نام نمی‌کنند. همچنین معمولاً در این روش معاملات به صورت مستقیم بین دو طرف اجرا می‌شود.

بازارهای NFT (کاستدی)

بازار NFT نقش کاستدی را حین اجرای فرایند خرید بازی می‌کند. اگر بخواهید در یک حراجی پیشنهاد قیمت بدهید، باید موجودی خودتان را به آن پلتفرم ارسال کنید تا در حساب امانی نگه داشته شود. پس از خرید NFT می‌توانید آن را در والت کاستدی نگه دارید یا به یک والت دیگر ارسال کنید.

Binance NFT Marketplace هم کاربران را برای خرید و پیشنهاد دادن درباره توکن‌های NFT ملزم به نگه داشتن وجوه در والت غیرکاستدی خودشان می‌کند. در این حالت حساب بایننس شما باید ارز دیجیتال داشته باشد چون این وبسایت ارتباط مستقیمی با والت‌های بیرونی ندارد.

چگونه با استفاده از والت توکن تعویض ناپذیر ساخته یا بفروشیم؟

پلتفرم‌های غیرمتمرکز (غیرکاستدی)

به فرایند ایجاد توکن‌های تعویض ناپذیر، minting یا تولید توکن گفته می‌شود. برای تولید یک توکن تعویض ناپذیر باید والت خودتان را به پلتفرم توکن تعویض ناپذیر مثل Featured by Binance متصل کرده و به آن ارز دیجیتال واریز کنید. در اینجا می‌توانید عکس، صدا یا ویدیو به همراه یکسری ابر داده (توضیحات توکن) بارگذاری کنید. می‌توانید توکن‌های تعویض ناپذیر مجزا یا یک مجموعه از این توکن‌ها بسازید.

پس از تولید، توکن‌های شما روی زنجیره نگه داشته شده و امکان تغییر آنها وجود ندارد. در صورت تمایل می‌توانید توکن‌های خودتان را به فروش بگذارید. در حال حاضر Featured by Binance از دو روش فروش برای بازار ثانویه پشتیبانی می‌شود که شامل فروش با قیمت ثابت و حراجی انگلیسی است.

به محض تکمیل فرایند فروش، توکن شما به خریدار تعلق می‌گیرد. هزینه خرید این توکن‌ها از حساب والت خریدار کسر شده و به والت شما اضافه می‌شود. این فرایند به صورت خودکار اجرا شده و قوانین قراردادهای هوشمند از آن حفاظت می‌کند.

بازار توکن‌های تعویض ناپذیر (کاستدی)

برای فروش توکن‌های تعویض ناپذیر خودتان در یک بازار کاستدی باید آنها را به پلتفرمی که از آن استفاده می‌کنید واریز کنید. این پلتفرم باید از نوع NFT که قصد فروش آن را دارید پشتیبانی کند. اگر به این موضوع دقت نکنید ممکن است با ارسال موجودی خودتان به پلتفرمی ناسازگار آن را از دست بدهید. هر بازار گزینه‌های مختلفی برای فروش دارد مثل فروش با قیمت ثابت یا حراجی.

پس از فروش توکن‌های شما، بازار به صورت خودکار آن را به مالک جدید پرداخت می‌کند. به این ترتیب موجودی شما به صورت مستقیم به والت اکسترنال ارسال شده یا در پلتفرم باقی می‌ماند تا آن را برداشت کنید.

مزایا و معایب سرویس‌های کاستدی

سرویس کاستدی راه آسانی برای انطباق دادن خریداران و فروشندگان NFT فراهم می‌کند که استفاده از آن برای افراد مبتدی و تازه کار راحت است. در این حالت نیازی به نگرانی برای از دست دادن یا گم کردن کلیدهای خودتان ندارید که این قابلیت حتی برای کاربران حرفه‌ای هم آرامش خاطر ایجاد می‌کند. به طور کلی اینترفیس این سرویس‌ها کاربر پسند بوده و در صورت بروز خطا یا مشکل، خود پلتفرم پشتیبانی لازم برای رفع مشکل را در اختیار شما قرار می‌دهد.

اما برای خیلی از شیفتگان ارزهای دیجیتال که تمرکززدایی از نظر آنها اهمیت ویژه‌ای دارد، نداشتن کنترل کامل بر موجودی یک ایراد مهم محسوب می‌شود. بررسی‌های قانون KYC (شناسایی و احرازهویت مشتریان) هم در بعضی از سرویس‌های کاستدی که نیاز به دریافت نام، آدرس و کارت شناسایی کاربران دارند وجود دارد. وقتی داده‌های شما در این پلتفرم‌ها ذخیره شود، خطر سرقت یا افشای آنها وجود دارد.

مزایا و معایب سرویس غیرکاستدی

سرویس‌های غیرکاستدی کنترل بیشتری بر فرایند اجرای تراکنش ایجاد می‌کنند. اجرای مستقیم معاملات با استفاده از والت و بدون وجود واسطه‌ها باعث کاهش کارمزد تراکنش‌ها و افزایش سطح امنیت می‌شود اما این عوامل بستگی به شبکه‌ای دارند که از آن استفاده می‌کنید. اگر امنیت برای شما مهم است، می‌توانید از سرویسی فاقد بررسی‌های KYC استفاده کنید تا معاملات شما به صورت ناشناس اجرا شود و در این حالت تنها چیزی که برای شروع به آن نیاز دارید، یک والت است.

روش غیرکاستدی هم معایب خاص خودش را دارد. برای کاربران تازه کاری که آشنایی زیادی با والت‌ها ندارند، کار با روش غیرکاستدی چندان راحت نیست. اما خوشبختانه سرویس‌هایی مثل Tor.us ابزارهایی تولید می‌کنند که باعث راحت شدن کار با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز می‌شوند.

در حال حاضر اکسچنج‌های غیرکاستدی نقدینگی و حجم معاملات کمتری دارند به غیر از اکسچنج‌های بزرگی مثل یونی سواپ؛ اما در رابطه با توکن‌های تعویض ناپذیر، باید گفته که این صنعت هنوز در ابتدای راه قرار دارد در نتیجه نمی‌توان خیلی راحت آن را ارزیابی کرد. حجم نقدینگی هم بستگی به تعداد کاربر و حجم معاملات دارد و این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک، سرویس‌های غیرکاستدی نسبت به مدل‌های کاستدی رشد بیشتری پیدا کنند. پروژه‌هایی هم هستند که روی بازارهای غیرکاستدی چند پلتفرمی کار می‌کنند که ممکن است مانع از بروز مشکلات نقدینگی شوند.

صحبت‌های پایانی

بسته به اینکه چه نیاز و خواسته‌ای داشته باشید، سرویس‌های کاستدی و غیرکاستدی هر کدام مزایای خاص خودشان را دارند. سرویس‌های غیرکاستدی مثل Featured By Binance انتخاب مناسبی برای اشخاصی هستند که به استقلال و امنیت اهمیت می‌دهند.

برای کاربرانی که تجربه کمتری دارند، ممکن است استفاده از والت و بازار کاستدی مناسب تر باشد. با استفاده از این سرویس‌ها زمان کمتری را صرف یادگیری کار با والت می‌کنید که Binance NFT Marketplace یکی از آنها است.