اکسچنج شبکه‌ای (یا تودرتو) اکسچنجی است که خدمات تریدینگ را از طریق اکانتی در یک اکسچنج دیگر ارائه می‌کند و خود آن مستقیماً خدمات مبادله ارز را ارائه نمی‌دهد. در واقع این اکسچنج نقش پلی بین کاربران و سایر ارائه دهندگان سرویس را دارد. در بانکداری سنتی هم از این روش برای ارائه خدماتی که یک بانک خاص قادر به انجام آنها نیست مثل انتقال وجه بین المللی استفاده می‌شود.

در حوزه کریپتو، اکسچنج‌های شبکه‌ای معمولاً فرایندهای سختگیرانه‌ای در زمینه AML و KYC ندارند و از کلاهبرداری، پرداخت باج برای باج افزار و پولشویی پشتیبانی می‌کنند.

وقتی در چنین اکسچنجی فعالیت می‌کنید، در واقع موجودی خودتان را در اختیار یک شرکت دیگر قرار می‌دهید که نسبت به اکسچنج‌های غیرمتمرکز یا متمرکز سختگیری‌های قانونی یا امنیتی کمتری دارد. ممکن است کار کردن در این اکسچنج‌ها برای کاربران در بعضی کشورها مشکل قانونی ایجاد کند.

اگر اکسچنجی بررسی‌های لازم برای احرازهویت را انجام نمی‌دهد و امکان مبادله فوری را فراهم می‌کند، باید بیشتر درباره آن تحقیق کنید. یک اکسچنج سالم و معتبر معمولاً شیوه انجام مبادلات را مخفی نمی‌کند و می‌توان با یک بلاک‌چین اکسپلورر منبع ارزهای موجود در آن اکسچنج را تشخیص داد.

مقدمه

برای خرید و فروش ارز دیجیتال باید از یک سایت مطمئن و معتبر استفاده کنید که معمولاً در این سایت‌ها فرایندهای بررسی خاصی برای احرازهویت وجود دارد. به همین دلیل بعضی از کاربران به دنبال اکسچنج‌هایی هستند که بررسی‌های امنیتی و قانونی کمتری داشته و امکان اجرای معامله بلافاصله پس از ثبت نام را فراهم می‌کنند.

گرچه بعضی از این سرویس‌ها، اکسچنج‌های غیرمتمرکز معتبری هستند اما بعضی دیگر اکسچنج‌های شبکه‌ای هستند که بارها پولشویی و سرقت وجه انجام داده اند. هیچ تضمینی برای ایمن بودن موجودی شما در چنین اکسچنج‌هایی وجود ندارد. برای حفظ امنیت دارایی خودتان باید با این اکسچنج‌های شبکه‌ای، عملکرد و طرز کار آنها آشنا شوید.

عملکرد شبکه‌ای یا تودرتو چیست؟

وقتی یک ارائه دهنده خدمات مالی، حسابی در یک مؤسسه مالی دیگر ایجاد می‌کند تا از خدمات آن استفاده کند، Nesting یا سیستم شبکه‌ای ایجاد شده است. صاحب اکانت نقش یک پل را بازی می‌کند که از طریق این حساب شبکه‌ای، به مشتریانش خدمات ارائه می‌دهد. این کار به دلایل مختلف انجام می‌شود. مثلاً بانکی در یک کشور اکوسیستم و خدمات بانکی خودش را برای بانکی که در کشوری دیگر فعالیت می‌کند ارائه می‌دهد که به این روش "بانکداری مکاتبه ای" گفته می‌شود.

فرض کنید که یک مشتری قصد انتقال وجه به یک حساب بانکی در استرالیا را دارد. ممکن است بانک او امکان انجام این کار را نداشته باشد اما می‌تواند از یک بانک مکاتبه‌ای برای انتقال این وجه استفاده کند. بانک مشتری درخواست انتقال وجه را از طریق حساب شبکه‌ای که در بانک مورد نظر دارد، انجام می‌دهد. بانک مقصد باید بررسی‌های لازم را برای بانک‌هایی که با آنها همکاری دارد انجام دهد. در واقع بانک مقصد به مشتریانی خدمات ارائه می‌دهد که آنها را نمی‌شناسد بنابراین باید با بانکی همکاری کند که نسبت به عملکرد آن اطمینان دارد.

اکسچنج شبکه‌ای چیست؟

طرز کار اکسچنج شبکه‌ای نسبتاً ساده است. یک شخص یا نهاد حسابی در یک اکسچنج قانونی ایجاد می‌کند. سپس از این حساب برای ارائه خدمات معامله‌ای به اشخاص ثالث استفاده می‌کند. این اکسچنج‌های شبکه‌ای معمولاً به عنوان اکسچنج لحظه‌ای و فوری شناخته می‌شوند و در اکسچنج‌های مختلف حساب دارند.

بعضی از این اکسچنج‌ها مدارک شناسایی از کاربران دریافت می‌کنند و بعضی خیر. همین مسئله باعث شده که چنین اکسچنج‌هایی بین کلاهبرداران و عوامل اجرای حملات باج افزاری محبوبیت زیادی داشته باشند. حتی بعضی از این اکسچنج‌ها امکان خرید و فروش ارز دیجیتال به صورت حضوری با پول نقد را هم فراهم کرده اند.

اکسچنج شبکه‌ای چه خطراتی دارد؟

یکی از بزرگترین مشکلات در اقتصاد سنتی، خطر پولشویی است. از آنجایی که بانک مکاتبه‌ای فقط با بانک درخواست دهنده سروکار دارد نه مشتری اصلی، در جریان نیست که واقعاً برای چه اشخاصی خدمات ارائه می‌دهد. به همین دلیل نیاز به بررسی بیشتر بانک‌های همکار وجود دارد چون ممکن است مشتریان آنها در لیست سیاه یا تحریم باشند. اگر بانک مورد نظر از این قوانین پیروی نکند، ممکن است بانک مکاتبه‌ای (مقصد) به کارهایی مثل دور زدن تحریم‌ها یا پولشویی متهم شود.

از آنجایی که قوانین صنعت ارزهای دیجیتال هنوز کامل نیست، فعالیت اکسچنج‌های شبکه‌ای راحت تر است. ممکن است چنین اکسچنجی در یک اکسچنج بزرگ حساب باز کند بدون اینکه اکسچنج مقصد از این موضوع باخبر شود.

وقی با یک اکسچنج شبکه‌ای کار می‌کنید، به غیر از اکسچنج مقصد، شما هم در معرض خطر هستید. به چند دلیل:

تضمین امنیت سپرده شما نسبت به یک اکسچنج قانونی کمتر است؛

ممکن است ناخواسته از فعالیت‌های غیرقانونی حمایت کنید.

ممکن است قانونگذاران، اکسچنج شبکه‌ای را تعطیل کنند در نتیجه شما هم موجودی خودتان را از دست خواهید داد.

اگر آگاهانه با چنین اکسچنج‌هایی کار کنید، ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار بگیرید.

بهترین راه مقابله با این خطرات خودداری از کار با چنین اکسچنج‌هایی است. برای حفاظت از خودتان و تشخیص چنین اکسچنج‌هایی، نکات زیر را در نظر داشته باشید.

فرق بین اکسچنج شبکه‌ای و اکسچنج غیرمتمرکز

در نگاه اول اکسچنج‌های شبکه‌ای و غیرمتمرکز شبیه به هم به نظر می‌رسند. اکسچنج‌های غیرمتمرکز هم نیازی به طی کردن مراحل KYC ندارند اما روش انجام معاملات در آنها متفاوت است. اکسچنج غیرمتمرکز خریدار و فروشنده را مستقیماً به هم متصل کرده و حتی از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کند. این اکسچنج کنترل و مدیریت ارزهای دیجیتال مبادله شده را در اختیار ندارد و قراردادهای هوشمند این کار را انجام می‌دهند. اما اکسچنج شبکه‌ای کنترل مستقیم موجودی شما را در اختیار دارد و از خدمات یک اکسچنج دیگر استفاده می‌کند.

حادثه اکسچنج شبکه‌ای Suex

در 21 سپتامبر 2021، دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی آمریکا، اکسچنج Suex را که در جمهوری چک فعالیت دارد تحریم کرد. Suex OTC با استفاده از خدمات بایننس و سایر اکسچنج‌های بزرگ، خدمات اکسچنج شبکه‌ای را در اختیار مشتریانش قرار می‌داد. این اکسچنج هیچ نظارتی برای اجرای قانون KYC نداشت و حتی امکان مبادله حضوری و نقدی ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کرد.

بر اساس تحقیقات Chainalysis، Suex به انتقال مبالغ زیادی برای عوامل اجرای حملات باج افزاری و هک کمک کرده است. بایننس هم چندین حساب مربوط به این اکسچنج را تعلیق کرد و OFAC حدود 30 والت بیت‌کوین، تتر و اتریومی مرتبط با این اکسچنج را در لیست سیاه قرار داد. بایینس در راستای این اقداماتش بانک کریپتوی Chatex را هم که ظاهراً با Suex در ارتباط بوده، تحریم کرد. پس از این اقدام OFAC، هر شخصی که با Suex در تعامل باشد هم در معرض ریسک قانونی قرار دارد و احتمال از دسترس خارج شدن سایت‌های همکار با این اکسچنج وجود دارد.

تشخیص اکسچنج‌های شبکه‌ای

خصوصیات زیر از جمله علائم یک اکسچنج شبکه‌ای هستند:

چنین اکسچنج‌هایی بررسی‌های AML یا KYC را انجام نمی‌دهند یا الزامات محدودی در این زمینه دارند. معمولاً می‌توان به صورت تقریباً فوری در این اکسچنج‌ها حساب باز کرد.

در رابط کاربری اکسچنج، به صورت دقیق و واضح مشخص نیست که معاملات کجا انجام می‌شوند.

هیچ بیانیه واضحی مبنی بر اینکه این اکسچنج امکان اجرای معامله را فراهم می‌کند وجود ندارد. در اکسچنج‌های سالم معمولاً به این نکته اشاره می‌شود که معاملات از طریق خود اکسچنج انجام می‌شوند نه یک حساب شبکه‌ای.

وقتی اکسچنجی نرخ‌های مختلفی برای معامله در اختیارتان قرار می‌دهد، این یعنی از حساب‌های شبکه‌ای در اکسچنج‌های مختلف استفاده می‌کند.

اگر مشکوک شدید که از یک اکسچنج شبکه‌ای استفاده کرده اید، می‌توانید ردپای ارزهای دیجیتال خودتان را در یک بلاک‌چین اکسپلورر دنبال کنید. ممکن است در نهایت به این نتیجه برسید که این وجوه از والت مربوط به یک اکسچنج دیگر به دست آمده اند.

نکات پایانی

وقتی با یک اکسچنج قانونی کار می‌کنید، امنیت شما و دارایی شما حفظ می‌شود. گرچه ممکن است ثبت نام در چنین اکسچنج‌هایی کمی زمان ببرد اما می‌توانید از ایمن بودن خودتان مطمئن باشید و از ریسک‌های قانونی دوری کنید. اکسچنج‌ها را هم مثل سایر مؤسسات مالی در نظر بگیرید و پیش از استفاده از خدمات آنها، بررسی‌های لازم را انجام دهید.