مارکت کپ یا ارزش بازار (Market capitalization) از ضرب ارزش پولی یک کوین یا توکن در تعداد واحدهای در گردش آن به دست می‌آید. ارزش بازار می‌تواند مشخص کننده میزان ثبات و پایداری یک دارایی در بلندمدت باشد. گرچه بازار کریپتو یک بازار پرنوسان است اما معمولاً ارزهایی با ارزش بازار زیاد پایدارتر هستند چون ارزهایی که ارزش بازار کمی داشته باشند در برابر تغییرات جو احساسی بازار آسیب پذیرند.

ارزش بازار چه اهمیتی دارد؟

در بازار ارزهای دیجیتال، خود قیمت به تنهایی نمی‌تواند پتانسیل و ارزش یک پروژه را مشخص کند. حتی بیت‌کوین که از نظر ارزش بازار بزرگترین ارز دیجیتال جهان است از نوسان در امان نیست و ممکن است بر اساس عواملی مثل تغییر رویکرد عموم، تغییرات سریع موجودی در گردش یا ممنوعیت ارزهای دیجیتال در بعضی کشورها ناگهان دچار ریزش شود. رویدادهای این چنینی معمولاً بر دیدگاه کلی مردم نسبت به پتانسیل کلی دنیای کریپتو تأثیرگذار هستند.

معمولاً سرمایه گذاران کریپتو به دنبال کوین یا توکنی هستند که تعداد (یا موجودی) آن کم اما ارزش آن زیاد باشد. با این حال سرمایه گذاران ارزش بازار را یک شاخص کلیدی برای مقایسه ارزش ارزهای دیجیتال و تعیین پتانسیل رشد آنها می‌دانند. در مجموع، معمولاً سرمایه گذاران بیشتر مایل به انتخاب دارایی‌هایی با ارزش بازار زیاد هستند.

مثلاً وقتی سرمایه گذاران به موجودی کل یک ارز دیجیتال اشاره دارند، از اصطلاح موجودی کاملاً رقیق شده (FDV) استفاده می‌کنند. ارزش بازار کاملاً رقیق شده بر اساس ارزش همه کوین‌های قابل تولید یک ارز دیجیتال محاسبه می‌شود نه فقط کوین‌های در گردش آن. یکی از دلایل تداوم عملکرد خوب بیت‌کوین این است که موجودی کاملاً رقیق شده آن، در مجموع فقط 21 میلیون عدد است. در حال حاضر بیشتر از 2 میلیون عدد از این کوین‌ها هنوز ماین نشده اند در نتیجه موجودی در گردش بیت‌کوین بیشتر از 18 میلیون عدد است. بنابراین بیت‌کوین به دلیل کمیابی و کاربردش جزء ارزهایی است که بهترین عملکرد را دارند. وقتی درباره موجودی کل یک توکن صحبت می‌شود باید مشخص کرد که در محاسبات از FDV استفاده شده یا موجودی در گردش. در نظر گرفتن ارزش بازار کمک می‌کند تا تصویر کلی تری از وضعیت یک توکن یا کوین به دست آمده و تصمیمات آگاهانه تری برای سرمایه گذاری گرفته شود.

تشخیص یک ارز دیجیتال مطلوب

یک ارز دیجیتال خوب ارزی است که سرمایه گذاران از آینده آن مطمئن باشند و آنها را متقاعد کند که آینده‌اش از تاریخچه نمودارهایش بهتر خواهد بود. درست همانطور که طلا نقش استانداردی برای بازار فلزات ارزشمند را دارد، جامعه کریپتو هم بیت‌کوین را به عنوان ارز دیجیتال استاندارد قبول دارند. با افزایش قیمت هر یک بیت‌کوین، ارزش بازار این ارز دیجیتال هم بیشتر می‌شود.

در اول ژانویه 2015 قیمت بیت‌کوین حدود 320 دلار و ارزش بازار آن 4.32 میلیارد دلار بود. ظرف پنج سال هر دو عدد افزایش چشمگیری پیدا کردند، قیمت بیت‌کوین به 7196 و ارزش بازار آن به بیش از 130 میلیارد دلار رسید. امروز این اعداد تقریباً 9 برابر شده اند چون ارزش هر بیت‌کوین به بیش از 60 هزار دلار رسیده است. صرف نظر از اینکه یک پروژه کریپتو چقدر جذاب است، ارزش بازار متناسب با میزان موجودی و ارزش هر کوین تغییر می‌کند.

برای سرمایه گذاران تازه کار، در نظر گرفتن ارزش بازار می‌تواند به پیشگیری از اشتباهات رایج و افزایش شانس موفقیت کمک کند. گرچه همیشه باید اظهارات چهره‌های پرنفوذ بازار کریپتو را با تردید نگاه کرد اما ذکر مداوم کلمه "ارزش بازار" بی دلیل نیست چون یکی از مطمئن ترین و مفیدترین داده‌هایی است که سرمایه گذاران به آن دسترسی دارند.

طبقه بندی ارزهای دیجیتال

ارزش بازار برای هر کلاس دارایی متفاوت است. در حال حاضر در بازار ارزهای دیجیتال هم مثل بازار بورس مرز تعریف دارایی‌هایی با ارزش بازار زیاد، 10 میلیارد دلار است. خرید ارزهایی با ارزش بازار زیاد برای افرادی که به سرمایه گذاری در بازار بورس معمولی عادت دارند، مثل خرید سهام شرکت‌های «بلوچیپ» است. ارزش بازار بین 1 میلیارد و 10 میلیارد دلار، متوسط محسوب می‌شود. ارزش بازار کمتر از 1 میلیارد دلار هم کم محسوب می‌شود. البته نباید فراموش کرد که با توجه به نوسان شدید قیمت ارزهای دیجیتال، ارزش بازار ثابت نیست و ممکن است افزایش یا کاهش پیدا کند.

اما همه ارزهایی که در حال حاضر ارزش بازار زیادی دارند، از ارزش بازار کم شروع به کار کردند. استراتژی درست این است که روی پروژه‌ای با پتانسیل رشد خوب سرمایه گذاری کرده و ارزش بازار آن را تحت نظر داشته باشید. در دنیای کریپتو چهره‌های سرشناس و رهبران فکری زیادی بر بازار نفوذ دارند. حتی در مواردی به دلیل توئیت‌های یک نفر وضعیت بازار تغییر کرده اما باید به جای توجه به اظهارنظر چنین افرادی متمرکز بر آماری مثل ارزش بازار باشید چون تضمینی وجود ندارد که این افراد چنین صحبت‌هایی را در راستای منافع خودشان مطرح نکنند.

ارزش بازار زیاد

بیت‌کوین، اتریوم، کاردانو و بایننس کوین جزء ارزهای دیجیتالی هستند که در حال حاضر بیشترین ارزش بازار را دارند. ریپل در حال حاضر ارزش بازار 50 میلیون دلاری دارد و ارزش بازار رقیق شده آن بیشتر از 100 میلیارد دلار است. این‌ها کوین‌هایی هستند که نامشان بیشتر شنیده می‌شود. رسیدن به چنین حدی از ارزش بازار برای هر پروژه‌ای یک حرکت بزرگ محسوب می‌شود.

گرچه بازار ارزهای دیجیتال در چنین سطحی باز هم پرنوسان محسوب می‌شود اما معمولاً سرمایه گذاران، ارزهای دیجیتالی با ارزش بازار زیاد را کم ریسک می‌دانند چون سابقه بیشتری دارند و توانایی رشد و نقدینگی خودشان را اثبات کرده اند. احتمال ریزش شدید ناگهانی چنین ارزهایی کمتر است حتی اگر تعداد زیادی از سرمایه گذاران از بازار خارج شوند. در هر صورت، هر شخصی که با بازار کریپتو آشنا باشد در جریان هست که در این بازار هیچ چیز غیرممکن نیست.

ارزش بازار متوسط

چنین کوین‌هایی هنوز به ارزش بازار 10 میلیارد دلاری نرسیدند اما به سمت این رکورد حرکت می‌کنند. پلی‌گان، اکسی اینفینیتی، لومن و وی‌چین از جمله چنین کوین‌هایی هستند. در حال حاضر الگورند که قبلاً جزء این گروه بود وارد گروه کوین‌هایی با ارزش بازار زیاد شده است. گرچه ریسک سرمایه گذاری روی چنین پروژه‌هایی زیاد است اما افرادی که زودتر از دیگران وارد این پروژه‌ها شوند به سود بیشتری می‌رسند. مثلاً بعید است که شانس خرید بیت‌کوین 100 دلاری دوباره تکرار شود.

ارزش بازار کم

معمولاً پروژه‌هایی با ارزش بازار کم سروصدای زیادی در فضای آنلاین ایجاد می‌کنند. برای افرادی که به دنبال پروژه‌های پرریسک اما سودآور هستند، چنین کوین‌هایی جذابیت زیادی دارند. امروزه خیلی از پروژه‌های دیفای (اقتصاد غیرمتمرکز) که توجه زیادی به خود جلب کرده اند ارزش بازار کمی دارند. شاید پروژه‌هایی مثل نورد فایننس (NORD) محصولات جذاب جدیدی مثل پیشرفت‌هایی در ماینینگ نقدی داشته باشند اما هنوز خیلی از ارزهای دیجیتالی که ارزش بازار کمی دارند، نسبتاً تازه کار هستند. گرچه هنوز چنین پروژه‌هایی خودشان را به صورت کامل اثبات نکرده اند اما سرمایه گذاران شناخت بهتری از محصولات و امکانات آنها به دست آورده اند.

مقایسه ارزش ارزهای دیجیتال

از آنجایی که ارزش بازار یک ارز دیجیتال همگام با قیمت آن تغییر می‌کند، در اختیار داشتن اطلاعات لحظه‌ای قیمت لازم است. بیشتر اکسچنج‌ها و تجمیع کننده‌های کریپتو، قیمت، ارزش بازار و موجودی در گردش ارزهای دیجیتال را به صورت لحظه‌ای مشخص می‌کنند. مثلاً CoinMarketCap و CoinGecko اطلاعات جدید وسیعی درباره ارزهای دیجیتال ارایه می‌دهند و Bybit هم اطلاعات زنده از نرخ گردش 24 ساعته ارزهای دیجیتال را منتشر می‌کند. در مجموع توجه به ارزش بازار و پیگیری آن جزء مشخصات سرمایه گذاران حرفه‌ای تر است.

استراتژی "ارزش بازار وزن دار"

برای سرمایه گذارانی که به دنبال اضافه کردن یک عنصر دیگر به استراتژی‌های سرمایه گذاری خودشان هستند، ارزش بازار وزن دار می‌تواند مفید باشد. مثلاً اگر ارزش بازار ارز A 20 دلار باشد (برای راحت تر شدن محاسبات از اعداد کوچک استفاده می‌کنیم) و ارزش بازار ارز B 80 دلار باشد، در این صورت جمع ارزش بازار این دو ارز 100 دلار است. شخصی که 100 دلار سرمایه گذاری می‌کند می‌تواند 20 دلار از آن را به ارز A و 80 دلار را به ارز B اختصاص دهد. استراتژی ارزش بازار وزن دار که از دنیای اقتصاد متمرکز (CeFi) اقتباس شده بیشتر به نفع سرمایه گذاری روی کوین‌هایی که ارزش بازار بیشتری دارند، عمل می‌کند. عده‌ای معتقدند که این تکنیک‌ها در دنیای کریپتو به اندازه اقتصاد سنتی کارایی ندارند اما خیلی‌ها هر روز از این استراتژی سرمایه گذاری استفاده می‌کنند.

چه عواملی بر ارزش بازار تأثیرگذار هستند؟

عوامل تأثیرگذار بر ارزش بازار، حجمِ موجودی و قیمت هستند. افزایش قیمت باعث صعودی شدن نمایی ارزش بازار می‌شود. گرچه حجم موجودی همیشه بخشی از این تساوی است اما اگر سرمایه گذاران از هیجان زودگذر درباره قیمت‌ها اجتناب کرده و آمار مربوط به ارزش بازار را در نظر داشته باشند می‌توانند به دید واضح تری از آینده یک ارز دیجیتال برسند.

جمع بندی

ارزش بازار می‌تواند به عنوان یک ابزار سرمایه گذاری، بسیار مفید باشد. مثل هر سرمایه گذاری، افرادی که قصد شرکت در دنیای کریپتو را دارند باید از داده‌های واقعی استفاده کنند. تصمیم گیری احساسی - بخصوص در دنیای ارزهای دیجیتال - امری رایج است. خیلی از رسانه‌ها درباره هر صعود بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال هیاهوی زیادی ایجاد می‌کنند اما بازار راکد طولانی مدت را به همین اندازه پوشش نمی‌دهند. سرمایه گذاری که ارزش بازار را در نظر می‌گیرد از همان رویکرد خلبانی استفاده می‌کند که داشبورد کنترل هواپیما را با مشاهده اولین نشانه از مشکل بررسی می‌کند. خلبان در جریان است که به جای وحشت و نگاه کردن به بیرون، در نظر گرفتن جدیدترین داده‌ها به او برای انتخاب بهترین تصمیم کمک می‌کند تا باز هم بتواند در آسمان اوج بگیرد.