احساسات بر بازار کریپتو سلطه دارند. معمولاً طمع منجر به ایجاد روند صعودی می‌شود و ترس بالعکس. روانشناسی انسان‌ها به میزان زیادی قابل پیش بینی است و معمولاً خیلی از انسان‌ها در شرایط مشابه واکنش یکسانی از خود نشان می‌دهند. تحلیل جو احساسی بازار هم به دنبال شناسایی چنین عواطفی است و با در نظر گرفتن روانشناسی انسان، وضعیت عاطفی بازار را تحلیل می‌کند.

می‌توان از نتیجه گیری‌های به دست آمده برای پیش بینی پرایس اکشن استفاده کرد. یک نمونه از چنین رفتاری، تأثیر FOMO (ترس از دست دادن) است که با تغییرات قیمت شدید رخ می‌دهد و کاربران را تشویق به انجام کارهای عجولانه می‌کند.

به همین ترتیب می‌توان از ابزارهای تحلیل تکنیکال مثل آمار گذشته و حجم معاملات هم برای پیش بینی حرکات قیمت استفاده کرد.

اگر انسان‌ها در شرایطی خاص رفتار یکسانی داشته باشند، آیا می‌توان با رفتاری متفاوت و عکس رفتار دیگران به سود رسید؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید با شاخص ترس و طمع کریپتو آشنا باشید.

شاخص ترس و طمع چیست؟

شاخص ترس و طمع در ابتدا توسط CNN Business برای بازار بورس طراحی شده بود. این اندیکاتور تحلیلی، جو احساسی بازار را ارزیابی می‌کند. عوامل مختلفی در این اندیکاتور نقش دارند که هر کدام وزن متفاوتی دارند. در مجموع عدد این شاخص از صفر (ترس) تا صد (طمع) است که 50 در آن خنثی محسوب می‌شود.

برای رسیدن به یک نتیجه معنادار، کیفیت داده‌ها اهمیت زیادی دارد. چون حتی خطاهای کوچک هم می‌توانند تأثیر نامطلوبی زیادی در نتیجه داشته باشند و باعث تصمیم گیری‌های غلطی شوند که خسارت زیادی برای تریدرها ایجاد می‌کنند.

می‌توان از عدم قطعیت بازار کریپتو به عنوان یک فرصت استفاده کرد. معمولاً وجود ترس در بازار نشان دهنده شکل گیری روند نزولی است. چنین وضعیتی می‌تواند فرصتی برای خرید در کف باشد. به همین ترتیب طمع زیاد در بازار می‌تواند نشان دهنده نزدیک شدن به پایان بازار صعودی باشد. بنابراین فروش در این نقطه و پیش از ریزش هر چه بیشتر بازار، ایده خوبی است.

رفتار اکسچنج‌های کریپتوی بزرگ نقش مهمی در تحلیل احساس دارد. معمولاً تغییرات قیمت بزرگ اول در این پلتفرم‌ها رخ می‌دهد و بعد سایر اعضای بازار خودشان را با آنها هماهنگ می‌کنند. مثلاً تحلیل دفتر سفارشات شاخصی است که نمی‌توان آن را در یک اندیکاتور خاص منعکس کرد اما تأثیر زیادی بر رفتار تریدرها دارد.

شاخص ترس و طمع در بازار کریپتو چگونه کار می‌کند؟

از نظر تئوری خود شما هم می‌توانید شاخص ترس و طمع خودتان را طراحی کنید. فقط باید داده‌های مورد استفاده شما درست بوده و درست از آنها استفاده کنید. مثلاً باید یک دانش پایه از رویدادها و واکنش‌های بازار برای ارزیابی واقع گرایانه تأثیر رویدادها داشته باشید. وزن و میزان اهمیت عوامل مختلف هم نقش مهمی در تحلیل دارد.

قسمت‌های مختلف در نمودار شاخص و اسلایدر معنای متفاوتی دارند.

ارزیابی شاخص ترس و طمع به این صورت است:

• 0-24: ترس شدید
• 25-49: ترس
• 50-74: طمع
• 75-100: طمع شدید

در نمودار این شاخص، ترس (با امتیاز بین 0 تا 49) نشان دهنده کمتر شدن قیمت یک ارز دیجیتال نسبت به ارزش واقعی آن است. طمع (امتیاز بین 50 تا 100) نشان دهنده بیشتر شدن قیمت یک ارز دیجیتال نسبت به ارزش واقعی و احتمال ایجاد حباب در بازار است. هر 8 ساعت، از ساعت 00:00 تا 8 و 16، شاخص ترس و طمع کریپتو نوسازی می‌شود. برای تعیین مقدار این شاخص، از داده‌های به دست آمده از 6 منبع مختلف استفاده می‌شود (در سایت Bybit).

این شاخص چگونه ارزیابی می‌شود؟

محدوده شاخص ترس و طمع برای بیت‌کوین، از فاکتورهای زیر تشکیل شده است:

نوسان (25 درصد)

نوسان شدید قیمت، یکی از نشانه‌های بازار نسبتاً مضطرب است. در مقابل پایدار بودن قیمت، نشان دهنده امنیت بیشتر است. شاخص ترس و طمع، نوسان فعلی بازار را ارزیابی کرده و آن را به ترتیب با میانگین نوسان 30 و 90 روز اخیر مقایسه می‌کند. بنابراین، نوسان غیرطبیعی و شدید تأثیر مستقیمی بر قیمت دارد و می‌تواند منجر به واکنش زنجیره‌ای شود.

مومنتوم بازار و حجم (25 درصد)

مومنتوم بازار به نرخ کلی شتاب بازار گفته می‌شود و از آن برای ارزیابی جو احساسی بازار استفاده می‌شود. مومنتوم می‌تواند روندی صعودی یا نزولی داشته باشد که تغییرات حجم معاملات می‌تواند آن را تأیید کند.

این یعنی هر چقدر حجم بیشتر باشد، تریدرهای بیشتری در بازار مشارکت دارند. می‌توان این فاکتور را از حجم فعلی بازار و با استفاده از میانگین‌های 30 یا 90 روز اخیر به دست آورد. هر چقدر حجم خرید در یک بازار مثبت بیشتر باشد، ضریب طمع هم بیشتر است.

می‌توان حجم بازار را با استفاده از نسبت put-call ارزیابی کرد. این نسبت با تقسیم کردن تعداد کل قراردادهای اختیار فروش (پوزیشن‌های Short) بر تعداد کل قراردادهای اختیار معامله (پوزیشن‌های Long) محاسبه می‌شود. اگر عدد به دست آمده بزرگتر از 1 باشد این یعنی قراردادهای اختیار فروش بر بازار غلبه دارند و اکثر فعالان، بازار را بر اساس احساسات منفی ارزیابی می‌کنند (یعنی انتظار دارند قیمت‌ها ریزش کند).

شبکه‌های اجتماعی (15 درصد)

شبکه‌های اجتماعی محل خوبی برای مبادله اطلاعات درباره بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال هستند. در واقع در توئیتر یک جامعه کاربری قوی وجود دارد که به طور پیوسته بازار را نظارت کرده و مستقیماً به آن واکنش نشان می‌دهد. با ارزیابی برخی هشتگ‌ها و مشخص کردن تعداد هشتگ‌های مربوط به بیت‌کوین در یک بازه زمانی خاص، می‌توان جو احساسی را به درستی ارزیابی کرد. هر چقدر درخواست‌ها و توجه کاربران به این حوزه بیشتر باشد، می‌توان گفت که ضریب طمع بیشتر است.

همچنین شبکه‌های اجتماعی باعث شکل گیری انواع «پامپ و دامپ» می‌شوند. برای مثال مطالب شبکه‌های اجتماعی می‌توانند اطلاعات به ظاهر ارزشمندی منتشر کنند که باعث ترغیب افراد به خرید می‌شوند. زمانی که ترس از دست دادن (FOMO) در بازار سرایت کرده و خریداران به این قطار بپیوندند، ارزش ارز موردنظر افزایش پیدا می‌کند و افرادی که این اطلاعات را منتشر کرده بودند، دست به فروش می‌زنند و باعث ریزش قیمت می‌شوند. سپس این افراد می‌توانند همان توکن‌هایی که فروخته بودند را با قیمت کمتر بخرند.

نظرسنجی‌ها (15 درصد)

نظرسنجی‌ها برای ارزیابی وضعیت روحی فعالان بازار و سایر طرف‌های دخیل مفید هستند. یکسری سایت معتبر وجود دارند که در فواصل منظم نظرسنجی‌هایی با حجم نمونه خیلی خوب اجرا می‌کنند. این نظرسنجی‌ها به ارزیابی جو احساسی کلی بازار کمک می‌کنند چون مجموعه انتخاب شده به اندازه‌ای بزرگ هست که نماینده وضعیت روحی کلی سرمایه گذاران و تریدرهای کریپتو باشد.

معمولاً کمپین‌های بازاریابی از این روش برای تبلیغ هر چه بهتر محصولاتشان استفاده می‌کنند. معمولاً در این کمپین‌ها آرا خریداری شده و نظرسنجی تنها با هدف بازاریابی بهتر انجام می‌شود. جاستین سان بنیانگذار پلتفرم ترون هم به دلیل استفاده از این روش برای بازاریابی و تبلیغ پلتفرم خودش مورد انتقاد قرار گرفته بود.

میزان سلطه بیت‌کوین (10 درصد)

بیت‌کوین به نوعی پادشاه بازار کریپتو محسوب می‌شود. سلطه بیت‌کوین بر بازار کریپتو با توجه به ارزش چشمگیر بازار آن کاملاً مشهود است. زیاد بود میزن سلطه بیت‌کوین می‌تواند نشان دهنده جو تردید در بازار باشد چون خیلی از سرمایه گذاران تصمیم می‌گیرند به جای آلت کوین‌ها از بیت‌کوین استفاده کنند. در چنین شرایطی بیت‌کوین یک دارایی امن محسوب می‌شود که از سرمایه گذاران در برابر ریزش شدید قیمت‌ها حفاظت می‌کند.

اما می‌توان این فاکتور را به نحو متفاوت تفسیر کرد چون حجم بالای سرمایه گذاری در بازار بیت‌کوین می‌تواند نشان دهنده امن بودن محیط بازار هم باشد.

گوگل ترندز (10 درصد)

گوگل ترندز ابزاری بسیار قدرتمند برای تحلیل علایق کاربران است. با استفاده از این ابزار می‌توانید وضعیت جستجوهای کاربران را ارزیابی کنید. مثلاً به محض افزایش توجه به علاقه نسبت به بیت‌کوین، کوئری‌های مرتبط به آن بیشتر می‌شوند. معمولاً همیشه افزایش جستجوهای بیت‌کوین در گوگل با افزایش چشمگیر نوسان قیمت ارزهای دیجیتال تلاقی دارد.

شاخص ترس و طمع چه اطلاعاتی فراهم می‌کند؟

همیشه قبل از معکوس شدن صعودی قیمت ارزهای دیجیتال شاهد شدت گرفتن ترس هستیم. در این سطح، این شاخص نشان می‌دهد که قیمت بسیار کم است چون خیلی از تریدرها و سرمایه گذاران تصمیم به فروش می‌گیرند و این اقدام باعث ریزش قیمت می‌شود. برای تریدرهای خبره معمولاً این یک نقطه بهینه برای خرید است. این شاخص به درستی معکوس شدن روند قیمت ارزهای دیجیتال را نشان می‌دهد. هر زمان این شاخص به سطح اضطراب شدید برسد، معکوس شدن روند قیمت را پیش بینی می‌کند.

به همین ترتیب، طمع شدید که معمولاً به دلیل ترس از دست دادن ایجاد می‌شود یعنی قیمت‌ها در منطقه "اشباع خرید" هستند. در چنین شرایطی خطر انفجار حباب وجود دارد و ماندن در بازار فایده بسیار کمی خواهد داشت. این وضعیت یک نوع سیگنال Short یا فروش محسوب می‌شود. معمولاً همیشه پیش از ریزش قیمت، شاهد ایجاد طمع شدید هستیم.

این نکات نشان می‌دهند که جو احساسی شدید بازار می‌تواند ابزاری برای پیش بینی دقیق چرخش قیمت‌ها باشد. همیشه ترس شدید منجر به افزایش قیمت و طمع شدید منجر به ریزش قیمت شده است.

آیا می‌توان از شاخص ترس و طمع برای پیش بینی بازار استفاده کرد؟

شاخص ترس و طمع کریپتو یک ابزار مفید برای پیش بینی شکل گیری یک کف محلی در نمودار قیمت و احتمال حرکت صعودی است. در صورت استفاده درست از این ابزار می‌توانید به خوبی تغییر جو احساسی بازار و معکوس شدن نمودار قیمت را پیش بینی کنید.

معمولاً این شاخص با رسیدن به محدوده ترس شدید معکوس می‌شود. در این لحظه، اولین نشانه‌های تبدیل ترس به طمع مشاهده شده و سپس وارد محدوده طمع کامل می‌شویم.

شاخص ترس و طمع کریپتو می‌تواند برای نظارت بر معکوس شدن جو احساسی بازار مفید باشد. نوسان شدید می‌تواند فرصتی برای ورود یا خروج زودهنگام به پوزیشن باشد.

این شاخص برای تحلیل روند طولانی مدت بازار مناسب نیست. در یک دوره صعودی یا نزولی طولانی، بارها شاهد شکل گیری ترس و طمع خواهیم بود که این جابجایی‌ها برای تریدرهای سوئینگ ارزشمند هستند.

جمع بندی

گرچه شاخص ترس و طمع کریپتو می‌تواند ابزاری بسیار مهم و مفید برای تحلیل ارزهای دیجیتال باشد اما نباید آن را به تنهایی و به صورت مستقل در نظر گرفت. چندین عامل مختلف در قیمت‌ها تأثیر دارند که باید به آنها توجه داشت.

مثلاً شاخص ترس و طمع فقط به تحلیل احساسی ارتباط دارد در حالی که تحلیل تکنیکال و بنیادی مستقل از احساسات بازار کار می‌کنند. اما فراموش نکنید که بعضی از رویدادهای اقتصادی یا ژئوپلتیک جدید می‌توانند هر تحلیلی را بی اثر کنند!