اگر به ارزهای دیجیتال علاقمند هستید، باید با طرز کار این بازار آشنایی داشته باشید. بازار ارزهای دیجیتال امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را به شما می‌دهد بنابراین این بازارها نقش مهمی در سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند. با نگاهی به بازارهای کریپتوی مختلف، متوجه خواهید شد که امکان انتخاب بین دو گزینه یعنی بازارهای اولیه (یا اصلی) و ثانویه را دارید. اما کدام یک از این بازارها بهتر است؟

در این مطلب با جزئیات هر دو بازار آشنا می‌شوید تا در نهایت بهترین سبک را متناسب با شرایط خودتان انتخاب کنید.

نکات کلیدی

• بازار اولیه به بازاری گفته می‌شود که در آن کوین‌های جدید به فروش می‌رسد یعنی کوین‌هایی که قبلاً مالکی نداشته‌اند. بازار ثانویه به بازاری گفته می‌شود که در آن امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال متعلق به سایر تریدرها یا سازمان‌ها وجود دارد.

آشنایی با بازارهای کریپتو

بازارهای کریپتو پلتفرم‌هایی محبوب برای خرید و فروش آنلاین ارزهای دیجیتال هستند. این بازارها در اصل مثل نسخه‌ای دیجیتال از بازار بورس هستند که در آنها می‌توانید قیمت ارزهای دیجیتال را مشاهده کرده و روی ارزهای دلخواهتان سرمایه‌گذاری کنید.

هر جایی که امکان فروش ارزهای دیجیتال در آن وجود داشته باشد، یک نوع بازار کریپتو است. از جمله بازارهای محبوب می‌توان به بایننس، یونی سواپ و بای بیت اشاره کرد. امکان دسترسی به بازارهای کریپتو از طریق یک سایت یا اپلیکیشن موبایلی وجود دارد. طراحی بازار به هر سبکی باشد، در هر صورت در آنجا می‌توانید یک یا چندین نوع ارز دیجیتال را خریداری کنید. بازارها معمولاً داده‌های مفیدی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند از جمله اطلاعات حجم معاملات یا تاریخچه قیمت کوین‌ها. برخی از بازارهای کریپتو خدمات دیگری مثل امکان تبدیل به ارز فیات را هم در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

انواع بازارهای کریپتو

بازارهای کریپتو انواع مختلفی دارند. برخی از این بازارها به صورت یک صفحه وب ساده هستند که یک ارز خاص در آنها به فروش می‌رسد و برخی دیگر کسب و کارهایی چندین میلیون دلاری هستند که هزاران ارز دیجیتال و خدمات مرتبط مختلف را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. صرف نظر از نوع کسب و کار چنین بازارهایی، می‌توان آنها را در یکی از دو دسته بندی زیر قرار داد:

بازارهای اولیه

بازار اولیه، بازاری است که ارز دیجیتال ارایه شده در همانجا تولید می‌شود. معمولاً در دنیای کریپتو چنین بازارهایی در قالب عرضه اولیه کوین (ICO) کار می‌کنند. معمولاً یک شرکت کوین‌ها را تولید کرده و آنها را برای جذب سرمایه می‌فروشد. برخی از شرکت‌ها کوین‌های تازه تولید شده پروژه را هم در اکسچنج‌های خصوصی خودشان به فروش می‌رسانند که در این حالت هم با یک بازار اولیه روبرو هستیم.

بازارهای ثانویه

بازارهای ثانویه فروشنده‌های شخص ثالث هستند. وقتی مردم یک ارز دیجیتال را از محلی دیگر خریداری کرده یا تولید کردند، آنها را برای فروش یا معاوضه با ارزهای دیگر به این بازارها منتقل می‌کنند. مثل بازار سهام، قیمت‌های بازار ثانویه هم متناسب با تأثیر عرضه و تقاضا افزایش یا کاهش پیدا می‌کند.

بازار اولیه چیست؟

بازار اولیه، یکی از انواع بازار کریپتو است که در آن کوین‌های جدیدی به فروش می‌رسد که قبلاً مالکی نداشته‌اند. گاهی اوقات، سازمان ارایه دهنده این کوین‌ها همان تولید کننده آنها است و می‌تواند هر نرخ دلخواهی برای توکن‌های خودش تعیین کند. در برخی موارد هم ممکن است سازمان‌ها از طریق یک پلتفرم شخص ثالث مثل یک لانچ پد و یا ICO توکن‌های پروژه خودشان را به فروش برسانند.

بازار اولیه چگونه کار می‌کند؟

بازار اولیه همیشه با تولید کوین شروع به کار می‌کند. سازمان‌های حوزه کریپتو که بلاک‌چین مستقل خودشان را دارند می‌توانند یک توکن بر اساس طراحی متمایز خودشان تولید کنند. برخی شرکت‌ها هم تصمیم می‌گیرند که بر اساس بلاک‌چین‌های موجود توکن تولید کنند مثل توکن‌های ERC-20 که بر اساس بلاک‌چین اتریوم تولید می‌شوند.

وقتی کوین تولید شد، بازار اولیه شروع به ارایه آن به مشتریان می‌کند. اگر شرکت ارایه دهنده هنوز تازه کار بوده و قبلاً این توکن را ارایه داده باشد، به این رویداد عرضه اولیه کوین گفته می‌شود. اما بعضی از بازارهای اولیه کریپتو مدتها پس از اینکه سایر بخش‌های سازمان مربوطه فعال و راه‌اندازی شد، کوین جدید عرضه می‌کنند. در این حالت هم قیمت کوین‌ها و حجم تولید و عرضه آنها می‌تواند ثابت یا متغیر باشد.

مشتریانی که قصد خرید از بازارهای اولیه را دارند چند راه برای خرید توکن دارند. در برخی از این بازارها کاربران می‌توانند یک حساب بانکی یا کارت اعتباری برای حساب کاربری خودشان تعیین کنند. بعضی از بازارها هم پرداخت در قالب سایر کوین‌ها و توکن‌ها مثل بیت‌کوین یا USDT را قبول می‌کنند. پس از تکمیل خرید، کوین‌های خریداری شده مستقیماً به والت شما منتقل می‌شوند.

مزایا و ریسک‌های ترید کردن در بازار اولیه

مثل هر محیطی برای ترید کردن کریپتو، بازارهای اولیه هم مزایا و معایب خودشان را دارند.

مزایا

عرضه اولیه کوین در یک بازار اولیه می‌تواند جذاب و هیجان انگیز باشد. اگر پروژه موفقیت آمیز باشد ممکن است قیمت اولیه کوین‌ها کمترین نرخ ممکن برای خرید آنها باشد. از نظر سرمایه‌گذاران، ICOها راه بسیار خوبی برای ورود به یک پروژه در اسرع وقت هستند.

یکی دیگر از مزایای بازار اولیه، راحتی آن است. در این بازارها می‌توانید توکن‌ها را مستقیماً از ارایه دهنده خریداری کنید و از آنها برای دسترسی به سایر خدمات ارایه دهنده توکن استفاده کنید. مثلاً با خرید توکن‌های بازی از بازارهای اولیه، می‌توانید فوراً آنها را به حساب خودتان لینک کنید و از این توکن‌ها در بازی مربوطه استفاده کنید.

بازارهای اولیه در مقایسه با خرید ارز دیجیتال از یک فروشنده خصوصی، قابل اطمینان‌تر هستند. از آنجایی که خرید را مستقیماً از تولیدکننده کوین انجام می‌دهید می‌توانید مطمئن باشید که کلید جعلی در اختیار شما قرار نمی‌گیرد. بعلاوه، خرید توکن‌ها از لانچ پدی که سابقه عملکرد خوبی دارد و بررسی‌های جامعی روی پروژه‌ها انجام می‌دهد، اطمینان شما را نسبت به پیشگیری از کلاهبرداری افزایش می‌دهد.

ریسک‌ها

مهم‌ترین ریسک خرید از یک بازار اولیه این است که معمولاً سازنده کوین قیمت آن را تعیین می‌کند. اگر ارز مورد نظر محبوبیت چندانی نداشته باشد، هیچ شخص دیگری مایل به پرداخت این هزینه نخواهد بود. ممکن است توکن‌های خریداری شده از یک بازار اولیه را بعداً نتوانید با همان نرخ یا بیشتر از آن به فروش برسانید.

مشکل بعدی خرید از بازار اولیه این است که اغلب باید کوین‌ها را از ICOها بخرید بدون اینکه اثبات مفهومی از آنچه سازندگان پروژه وصف می‌کنند در اختیار داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است یک کاربر اطلاعات لازم برای تصمیم گیری آگاهانه جهت خرید یک کوین را نداشته باشد. این ناآگاهی به راحتی می‌تواند منجر به انتخاب پروژه‌هایی شود که سرمایه کاربر را نابود می‌کنند (یکی از کلاهبرداری‌های رایج در دنیای کریپتو موسوم به راگ پول). بنابراین، هنگام خرید کوین از بازار اولیه باید بسیار محتاط بود.

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه یکی از انواع بازارهای کریپتو است که در آن می‌توانید ارزهای دیجیتال به دست آمده از سایر تریدرها یا سازمان‌ها را خرید و فروش کنید. قیمت‌ها بر اساس نوسان تغییر می‌کنند و معمولاً امکان انتخاب ارز دلخواهتان را از بین یک مجموعه متنوع دارید.

بازار ثانویه چطور کار می‌کند؟

بازار ثانویه در اصل یک فروشنده شخص ثالث است که امکان مبادله ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کند. بازار ثانویه خود ارز دیجیتال را نمی‌فروشد بلکه یک اینترفیس برای کاربران فراهم می‌کند تا بتوانند در آنجا ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنند.

در ساده‌ترین سطح، بازار ثانویه امکان ثبت کردن ارزهای دیجیتال برای فروش با یک نرخ خاص را فراهم می‌کند. پس از ثبت، سایر کاربران این فهرست را مشاهده می‌کنند و می‌توانند با نرخ تعیین شده اعلام موافقت کرده و ارز مورد نظر را خریداری کنند. سپس بازار این ارزها را برای مالک جدید منتقل کرده و وجه واریز شده را برای فروشنده آزاد می‌کند. در بیشتر بازارهای ثانویه، همزمان میلیون‌ها مورد از چنین تراکنش‌هایی در حال اجرا هستند. قیمت‌ها متناسب با عرضه و تقاضا تغییر می‌کنند و بازار به صورت خودکار ارزهای مختلف و ارز فیات را تبدیل می‌کند تا معاملات، نهایی شوند.

بازارهای ثانویه گزینه‌های مختلفی برای ذخیره ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در بیشتر این بازارها می‌توانید حساب خودتان را به یک والت مستقل وصل کنید. در چنین مواردی، ارز خریداری شده مستقیماً وارد والت شما می‌شود. بسیاری از بازارهای ثانویه، والت‌های میزبانی شده هم دارند. در این سیستم، بازار ارزهای دیجیتال را برای شما ذخیره می‌کند تا شما بتوانید خرید و فروش را مستقیماً از طریق بازار انجام دهید.

مزایا و ریسک‌های ترید کردن در یک بازار ثانویه

ترید کردن در بازارهای ثانویه مزایا و معایب خاصی دارد که در ادامه به مرور آنها می‌پردازیم.

مزایا

بازارهای ثانویه جزء بهترین راه‌های فعالیت در جامعه کریپتو هستند. با نگاهی به بیشتر بازارهای ثانویه می‌توانید اطلاعات ارزشمندی درباره ارزهای دیجیتال به دست آورید. می‌توانید با مروری بر قیمت‌های قبل، مسیر احتمالی آینده یک ارز دیجیتال را پیش بینی کنید. هر روزه میلیون‌ها نفر در بازارهای ثانویه فعالیت دارند به همین دلیل این پلتفرم‌ها بخش مهمی از صنعت کریپتو هستند. و از آنجایی که این بازارها معیار بسیار خوبی برای سنجش عرضه و تقاضا هستند، معمولاً می‌توانند بهترین راه تعیین نرخ ارزهای دیجیتال باشند.

خرید و فروش ارزهای دیجیتال در بازارهای ثانویه بسیار آسان است. خود بازار جزئیاتی مثل واریز وجه به حساب شما و نگهداری از ارزهای دیجیتال را انجام می‌دهد تا شما بتوانید متمرکز بر انتخاب و خرید بهترین توکن‌ها برای خودتان شوید. با این سرویس‌های مفید همه می‌توانند ارز دیجیتال بخرند حتی اگر کارشناس و متخصص کریپتو نباشند. یک بازار خوب کل این فرایند را برای شما هموار کرده و برای نمایش روش خرید ارزهای دیجیتال، از یک اینترفیس ساده استفاده می‌کند.

معمولاً بازارهای ثانویه امکانات مفید دیگری هم دارند مثل توصیه به خرید، توضیح اصطلاحات مهم صنعت کریپتو یا انتشار تازه‌ترین اخبار صنعت. ارایه خدماتی مثل تبدیل ارز و آپشن تریدینگ هم باعث شده که بازارهای ثانویه فراتر از محلی برای خرید ساده ارزهای دیجیتال عمل کنند. حتی کاربرانی که به دنبال ترید کردن روزانه ارزهای دیجیتال نیستند هم می‌توانند از خدمات بازارهای ثانویه استفاده کنند.

ریسک‌ها

گرچه استفاده از بازارهای کریپتوی ثانویه راحت و مفید است اما این بازارها هم مشکلات و ایرادات خاص خودشان را دارند. طرز کار خاص بازارهای ثانویه باعث نوسان زیاد این بازارها شده است. ممکن است ارز دیجیتالی که یک روز در این بازار خریداری می‌کنید، روز بعد نصف ارزش خود را از دست بدهد. با وجود پتانسیل سود زیاد این بازارها، ریسک ضرر شدید هم در آنها وجود دارد.

یکی دیگر از ملاحظاتی که باید در نظر داشت این است که کیفیت یک بازار کاملاً بستگی به سرویس ارایه دهنده آن دارد. اگر امنیت بازار ضعیف باشد، هکرها می‌توانند دارایی کاربران را سرقت کنند. مثلاً سرقت 600 میلیون دلار از کاربران اکسچنج FTX منجر به اعلام ورشکستگی این پلتفرم شد. بنابراین ضروری است که پیش از ارایه اطلاعات مالی خودتان، تحقیقات کامل را انجام داده و یک بازار قابل اطمینان را انتخاب کنید.

شباهت‌های بازار اولیه و ثانویه

با وجود تفاوت‌های بازارهای اولیه و ثانویه یکسری ویژگی مشترک بین آنها وجود دارد که عبارتند از:

اقتصاد دیجیتال

بازارهای اولیه و ثانویه هر دو بخشی از دنیای اقتصاد غیرمتمرکز هستند. این بازارها توکن‌های دیجیتالی ارایه می‌دهند که می‌توانید در تراکنش‌های آنلاین مختلف از آنها استفاده کنید. از آنجایی که دارایی‌های موجود در هر دو بازار ارز فیات نیستند، مقید به قوانین و مقررات خاصی هستند.

انواع محصولات

چه در بازار ثانویه خرید انجام دهید و چه در بازار اولیه، محصولی که دریافت می‌کنید یک توکن ارز دیجیتال است. هیچ یک از این دو بازار کالاها یا خدمات ملموسی را به فروش نمی‌رسانند.

ریسک‌های سرمایه‌گذاری

بازار اولیه و ثانویه هیچکدام امکان تضمین ثابت ماندن قیمت یک ارز دیجیتال را ندارند. وقتی کوینی را خریداری می‌کنید، احتمال افزایش یا کاهش ارزش آن وجود دارد. تنها راه به حداقل رساندن این ریسک، انجام مطالعات کامل درباره کوین‌ها پیش از خرید آنها است تا بتوانید تصمیماتی آگاهانه بگیرید.

تفاوت بازارهای اولیه و ثانویه

با وجود یکسری شباهت بین بازارهای اولیه و ثانویه، تفاوت‌های مهمی هم بین آنها وجود دارد از جمله:

حجم معاملات

تعداد تریدرهای بازارهای اولیه و ثانویه می‌تواند بسیار متفاوت باشد. بازارهای اولیه حجم معاملات نسبتاً کمی دارند اما حجم معاملات بازارهای ثانویه به دلیل تعداد زیاد تریدرهایی که انواع ارزهای دیجیتال را خرید و فروش می‌کنند، بسیار زیاد است.

قیمت گذاری

قیمت بازارهای اولیه کاملاً بستگی به خواست و نظر سازندگان آنها دارد. خیلی از بازارها برای هر توکن یک قیمت مشخص دارند که هیچ وقت تغییر نمی‌کند. در عین حال، قیمت‌های بازار ثانویه کاملاً بستگی به عرضه و تقاضا دارند. ممکن است ظرف چند دقیقه قیمت یک کوین چند صد دلار تغییر کند. گرچه این سیستم قیمت گذاری اطلاعات بیشتری درباره ارزش واقعی یک کوین برای عموم مردم فراهم می‌کند اما از طرفی باعث می‌شود که هیچ ارزی قیمت ثابت و تعریف شده‌ای نداشته باشد.

ارزهای در دسترس

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های بازار اولیه و ثانویه، نوع ارزهای ارایه شده در آنها است. مجموعه ارزهای موجود در یک بازار اولیه بسیار محدود است. بیشتر این بازارها یک ارز دیجیتال خاص دارند اما برخی سازمان‌ها دو یا سه توکن ارایه می‌دهند. در عین حال، بازارهای ثانویه می‌توانند گزینه‌های نامحدودی داشته باشند و بازارهای ثانویه بزرگ، امکان خرید یا فروش صدها نوع ارز مختلف یا بیشتر از آن را برای کاربران فراهم می‌کنند.

در کدام بازار ترید کنیم؟ بازار اولیه یا ثانویه؟

بازارهای اولیه، فرصت‌های جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. نه تنها در این بازارها می‌توانید روی پروژه‌هایی که به آنها باور دارید سرمایه‌گذاری کنید بلکه گاهی اوقات در این بازارها می‌توانید توکن‌های یک پروژه را پیش از صعود چشمگیر آنها، با قیمت بسیار مناسب تهیه کنید. بعلاوه ممکن است با خرید در این بازارها شرایط دریافت کالاهای دیگر را هم پیدا کنید که فقط در اختیار خریداران اولیه پروژه قرار می‌گیرند. اما معمولاً چالش این بازارها برای تریدرهای مبتدی بیشتر است چون اینترفیس آنها چندان کاربرپسند نیست و کار در آنها نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. برای افرادی که بدون تحقیق درباره یک پروژه یا محصول وارد بازارهای اولیه می‌شوند، احتمال از دست دادن سرمایه وجود دارد.

در عین حال، کار کردن در بازارهای ثانویه بسیار آسان‌تر است. در این بازارها انواع مختلف ارزهای دیجیتال وجود دارد و خرید، فروش یا ذخیره ارزهای دیجیتال در آنها به راحتی انجام می‌شود. همچنین بازارهای ثانویه خدمات مفیدی مثل راهنمای کاربری و آمادگی برای پرداخت مالیات را ارایه می‌دهند بنابراین کار کردن با آنها راحت‌تر است. فقط دقت داشته باشید که وقتی از بازارهای ثانویه خرید انجام می‌دهید، وجه پرداخت شده توسط شما به دست سازنده ارز مربوطه نمی‌رسد.

در نهایت، انتخاب درست بستگی به سلایق و مهارت‌های شما دارد. کار کردن در هر دو بازار و استفاده از مزایای آنها می‌تواند برای بیشتر تریدرها مفید باشد.

جمع بندی

بازارهای اولیه و ثانویه هر دو نقش مهمی در اقتصاد غیرمتمرکز دارند. در بازارهای اولیه، سازنده یک ارز دیجیتال توکن‌های تازه تولید شده را به فروش می‌رساند و در بازارهای ثانویه امکان خرید و فروش ارزهایی که قبلاً مالک داشته‌اند وجود دارد. اگر به دنبال خرید در کف و مشارکت در پروژه‌های آینده دار هستید، بازار اولیه می‌تواند برای شما مفید باشد اما اگر به دنبال ترید کردن کوین‌های محبوب در یک محیط آسان و راحت هستید، احتمال