• نسبت کارمزد به پاداش بیت‌کوین، به نسبت بین درآمد ماینرها از کارمزد تراکنش‌ها در مقایسه با پاداش کلی بلاک گفته می‌شود.
• این نسبت با تقسیم کارمزد تراکنش بر پاداش کل بلاک به دست می‌آید.
• نسبت کارمزد به پاداش تأثیر چشمگیری بر سلامت و امنیت شبکه بیت‌کوین دارد چون به مرور زمان یارانه بلاک کم شده و نهایتاً در سال 2140 به صفر می‌رسد.
• در اوایل سال 2023 فعالیت‌های مربوط به توکن‌های BRC-20 باعث شد که نسبت کارمزد به پاداش بیت کوین به بیش از 50 درصد برسد که بسیار نادر است.

نسبت کارمزد به پاداش بیت‌کوین چیست؟

برای درک بهتر نسبت کارمزد به پاداش بیت‌کوین، اول باید با سیستم پاداش دهی به ماینرهای بیت‌کوین آشنا باشیم. در شبکه بیت‌کوین، پاداش بلاک تعداد مشخصی بیت‌کوین است که ماینرها برای استخراج موفق یک بلاک جدید دریافت می‌کنند.

پاداش بلاک متشکل از هزینه تراکنش‌ها و یارانه بلاک (block subsidy) است.

یارانه بلاک چیست؟

در مکانیزم اجماع نظر اثبات کاری شبکه بیت‌کوین، ماینرها برای حل محاسبات پیچیده لازم جهت اضافه کردن بلاک‌های جدید به بلاک‌چین، از منابع پردازشی زیادی استفاده می‌کنند. در ازای انجام این کار به ازای هر بلاکی که به بلاک‌چین اضافه شود، تعداد مشخصی از بیت‌کوین‌های تازه ماین شده به ماینرها تعلق می‌گیرد که به آن یارانه بلاک گفته می‌شود و یکی از انگیزه‌های مهم ماینرهای بیت‌کوین برای حفظ امنیت شبکه است.

بیت‌کوین‌های جدید با استفاده از یک نوع تراکنش خاص به نام تراکنش کوین بیس تولید می‌شوند. معمولاً تراکنش کوین بیس اولین تراکنشی است که به یک بلاک اضافه می‌شود و از یک فیلد ورودی خالی، کوین تولید می‌کند.

کارمزد تراکنش چیست؟

هر تراکنش در شبکه بیت‌کوین حاوی مقدار کمی کارمزد است که برای پردازش تراکنش به ماینرها پرداخت می‌شود. ماینرها به تراکنش‌هایی با کارمزد بیشتر اولویت می‌دهند یعنی هر چقدر کارمزد تراکنش بیشتر باشد، احتمال قرار گرفتن آن در بلاک بعدی هم بیشتر خواهد بود.

سیستم کارمزد بیت‌کوین شبیه به سیستم مزایده است که در آن کاربران به تراکنش‌ها کارمزد بیشتری اضافه می‌کنند تا زمانی که تقاضا در شبکه زیاد است، ماینرها تراکنش آنها را در بلاک بعدی درج کنند.

از آنجایی که کارمزد تراکنش در مجموع درصد کمی از پاداش بلاک را تشکیل می‌دهد، معمولاً از اصطلاح پاداش بلاک به جای یارانه بلاک استفاده می‌شود اما با افزایش کارمزد تراکنش‌ها در شبکه بیت‌کوین به مرور زمان، آشنایی با تفاوت این دو اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

با توجه به این توضیحات می‌توان پاداش بلاک را به صورت فرمول زیر نشان داد:

پاداش بلاک = یارانه بلاک + کارمزد تراکنش

چگونه نسبت کارمزد به پاداش را محاسبه کنیم؟

نسبت کارمزد به پاداش معمولاً به صورت درصدی بیان شده و با تقسیم کردن کارمزد تراکنش‌ها بر پاداش بلاک با فرمول زیر به دست می‌آید:

نسبت کارمزد به پاداش = کارمزد تراکنش تقسیم بر پاداش بلاک × 100%

می‌توان این فرمول را به صورت زیر هم بیان کرد:

نسبت کارمزد به پاداش = کارمزد تراکنش‌ها/ پاداش بلاک

پاداش بلاک چه اهمیتی دارد؟

پاداش بلاک نقش یک عامل انگیزه دهنده را برای ماینرها دارد تا قدرت پردازشی تجهیزات خودشان را در اختیار شبکه بیت‌کوین قرار دهند. ماینرها در ازای انجام این کار، بیت‌کوین‌های تازه تولید شده را به همراه کارمزد تراکنش، به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. طراحی پاداش بلاک نقش مهمی در اقتصاد توکنی بیت‌کوین دارد چون به تولید کنترل شده بیت‌کوین‌های جدید با یک نرخی کاهشی کمک می‌کند.

این روش باعث ایجاد یک مدل اقتصادی ضدتورمی شده و به نوعی شبیه به فلزات ارزشمند است که روزبروز استخراج آنها سخت‌تر می‌شود. همچنین با این سیستم می‌توان مطمئن بود که طبق پروتکل بیت‌کوین، هیچ وقت بیشتر از 21 میلیون بیت‌کوین تولید نمی‌شود.

هاوینگ بیت‌کوین چیست؟

نسبت کارمزد به پاداش اهمیت زیادی دارد به خصوص با در نظر گرفتن رویداد هاوینگ بیت‌کوین که باعث می‌شود تقریباً هر چهار سال یک بار، پاداش دریافتی ماینرها نصف شود.

یارانه بلاک بیت‌کوین از 50 کوین شروع شد و هر 210 هزار بلاک یا به عبارتی تقریباً هر چهار سال یک بار کمتر شد و در سال 2012 به 25 بیت‌کوین، در سال 2016 به 12.5 بیت‌کوین و در سال 2020 به 6.25 بیت‌کوین رسید. قرار است در سال 2024 یارانه بلاک‌های بیت‌کوین به 3.125 عدد کاهش پیدا کند.

نسبت کارمزد به پاداش چه تأثیر و اهمیتی در حفظ امنیت بیت‌کوین دارد؟

با این نرخ نصف شدن بیت‌کوین، برآورد می‌شود که تقریباً در سال 2140 آخرین بیت‌کوین ماین شود. پس از این مرحله، یارانه‌ای به ماینرها تعلق نمی‌گیرد و تنها پاداش آنها کارمزد تراکنش‌ها است.

گرچه هنوز سال‌های زیادی با رسیدن به این مرحله فاصله داریم اما عده‌ای این سوال را مطرح کرده‌اند که آیا کارمزد تراکنش‌ها به اندازه‌ای افزایش پیدا می‌کند تا انگیزه ماینرها حفظ شود یا خیر.

با توجه به اینکه در سال 2024 یارانه بلاک به 3.125 و در سال 2028 به 1.5625 بیت‌کوین کاهش پیدا می‌کند، اهمیت این سوال روزبروز بیشتر می‌شود.

چشم‌انداز آینده نسبت کارمزد به پاداش

در بیشتر عمر شبکه بیت‌کوین، نسبت کارمزد به پاداش در حد اعداد تک رقمی کوچک بوده و به طور کلی، کارمزد تراکنش‌ها درصد کمی از درآمد کلی ماینرها را به خود اختصاص داده است.

اما کارمزد تراکنش‌ها توسط عوامل مختلف از جمله عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. وقتی تقاضا برای فضای بلاک افزایش پیدا کند، بین کاربران رقابت بیشتری شکل می‌گیرد و سعی می‌کنند با پرداخت کارمزد بیشتر تراکنش خودشان را در بلاک بعدی درج کنند.

مثلاً در سال‌های 2017 و 2020 کارمزدها به میزان زیادی افزایش پیدا کرد که احتمالاً دلیل آن افزایش اقبال عمومی، نوسان قیمت بیت‌کوین و تراکم شدید شبکه بود.

در اوایل سال 2023 فعالیت‌های مربوط به توکن‌های BRC-20 باعث شد که نسبت کارمزد به پاداش بیت‌کوین به سطح زیادی برسد. در این زمان نسبت کارمزد به پاداش به بیشتر از 50 درصد رسید یعنی اینکه کارمزد تراکنش‌های یک بلاک به میزان زیادی از یارانه بلاک بیشتر بود که این یک اتفاق نادر است. اما ممکن است این نسبت کارمزد به پاداش همیشگی نباشد.

جمع بندی

در نهایت زمانی که یارانه بلاک به صفر برسد، درآمد ماینرها فقط از کارمزد تراکنش‌ها خواهد بود. قبل از آن ممکن است نیاز به افزایش تدریجی کارمزد و رشد پایدار آن وجود داشته باشد تا ماینرها انگیزه کافی را برای مشارکت در شبکه بیت‌کوین داشته باشند.

البته افزایش نسبت کارمزد به پاداش باید در حدی انجام شود که کارمزد تراکنش‌ها هم معقول و برای کاربران منطقی باشد.