شاید بعضی از نوسانات بازار تصادفی به نظر برسند اما پشت بعضی از آنها یک منطق مخفی وجود دارد. می‌توان خیلی از این رویدادها را با استفاده از نظریه "دست نامرئی" در اقتصاد توضیح داد. اصطلاح دست نامرئی در ابتدا برای توضیح دلیل اینکه چرا برخی از سرمایه داران گاهی اوقات تصمیماتی می‌گیرند که به نفع جامعه است، ابداع شد. اما این اصطلاح برای بازارهای کریپتو و دنیای سرمایه‌گذاری هم قابل استفاده است. برای آشنایی با نظریه دست نامرئی با ما همراه باشید.

نکات کلیدی:

• طبق نظریه اقتصادی "دست نامرئی"، بازار به صورت خودکار برای تطبیق پیدا کردن با نیازهای مردم تنظیم می‌شود.
• در حوزه کریپتو تریدینگ، دست نامرئی به این دیدگاه گفته می‌شود که قیمت‌ها به صورت طبیعی به یک نقطه تعادل می‌رسند تا نیازهای خریداران و فروشندگان را رفع کنند.

دست نامرئی چیست؟

طبق نظریه اقتصادی "دست نامرئی"، بازار به صورت خودکار برای تطبیق پیدا کردن با نیازهای مردم تنظیم می‌شود. و در حوزه کریپتو این نظریه یعنی قیمت‌ها به صورت طبیعی به یک نقطه تعادل می‌رسند که مطابق با نیازهای هر دو گروه خریدار و فروشنده باشند.

دست نامرئی چگونه کار می‌کند؟

برای درک کامل مفهوم دست نامرئی باید اول با نظریه‌ای که این مفهوم بر اساس آن ساخته شده آشنا شویم. این مفهوم در اصل ریشه در یک نظریه اقتصادی در سال 1776 دارد که توسط اقتصاددانی به نام آدام اسمیت منتشر شد. به گفته اسمیت، با اینکه هر فرد در بازار در راستای منافع خودش اقدام می‌کند، اما در نهایت همه این تلاش‌ها با هم ترکیب شده و یک جامعه سرمایه دار تشکیل می‌دهند که فعالیت‌های آنها در مجموع به نفع آن ملت بوده و از بروز بحران اقتصادی جلوگیری می‌کند. مثلاً اجاره نشین‌ها مایل هستند که کمترین نرخ ممکن را برای اجاره پرداخت کنند و در عین حال، مالکان به دنبال گرفتن حداکثر نرخ اجاره هستند. همه این نیروها در مجموع منجر به شکل گیری یک "دست نامرئی" می‌شوند که از افزایش یا کاهش شدید نرخ اجاره جلوگیری می‌کنند.

این نظریه قرن‌ها پیش ساخته شده اما حتی برای سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو و بازارهای مالی مدرن هم کاربرد دارد. این نظریه نشان می‌دهد که چطور ممکن است یک سیستم اقتصادی بازار آزاد، خودبخود تحت تأثیر یکسری نیروهای خاص قرار بگیرد. حتی اگر یک دولت قیمت‌ها را به صورت رسمی تنظیم نکند، باز هم همه افراد می‌توانند به صورت خودجوش درباره ارزش یک دارایی با هم به توافق برسند. همچنان که خریداران، فروشندگان و سازندگان ارزهای دیجیتال هر کدام در راستای تحقق اهداف خودشان عمل می‌کنند، منافع شخصی هر یک از آنها در مجموع منجر به ایجاد سیستمی می‌شود که برای همه خوب کار می‌کند.

دست نامرئی چه اهمیتی دارد؟

با استفاده از دست نامرئی می‌توان تغییراتی که در بازار کریپتو رخ می‌دهند را توصیف کرد. با در نظر گرفتن این نظریه، به جای اینکه نوسانات بازار را کاملاً تصادفی ببینیم، می‌توانیم با عوامل بنیادی تأثیرگذار بر آنها آشنا شویم. از منظر فلسفی هم چنین دیدگاهی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا در نوسانات بازار هم آرامش خودشان را حفظ کنند. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران به جای ترس و وحشت از ریزش قیمت‌ها، متوجه می‌شوند که این سیستم، یک بازار آزاد است و به صورت اجتناب ناپذیر برای رفع نیازهای سرمایه‌گذاران و کاربران خودش تطبیق پیدا می‌کند.

در سطح عملی و کاربردی هم آشنایی با مدل دست نامرئی مهم است چون درک طرز کار بازار کریپتو، اولین گام برای پیش‌بینی حرکات آن است. سرمایه‌گذاران می‌توانند از نظریه اقتصاد برای تحلیل حرکات بازار کریپتو و پیش‌بینی حرکت بعدی بازار استفاده کنند. آنها می‌توانند با در نظر گرفتن تأثیر منافع خودشان و انتخاب‌های دیگران بر بازار، حرکت بعدی بازار را پیش‌بینی کنند.

دست نامرئی چه تأثیری بر بازار کریپتو دارد؟

دست نامرئی همواره بر قیمت‌های بازار کریپتو تأثیرگذار است. لازم به ذکر است که این نظریه اقتصادی پیچیده موضوعاتی فراتر از عرضه و تقاضا را پوشش می‌دهد و به همه عوامل تأثیرگذار بر بازار آزاد توجه دارد.

برای بازار کریپتو، دست نامرئی می‌تواند هر چیزی باشد از قیمت پردازنده‌های کامپیوتری گرفته تا میم‌های اینترنتی. هر زمان قیمت‌ها بدون نقش آفرینی مستقیم قانونگذاران افزایش یا کاهش پیدا می‌کنند، دست نامرئی در کار است! در ادامه نگاهی به برجسته‌ترین نمونه‌های نقش آفرینی نظریه دست نامرئی در بازار کریپتو داریم.

تأثیر بر بیت کوین

چندین جهش قیمت بیت‌کوین که در سال 2023 رخ دادند، نشان دهند تأثیر دست نامرئی بودند. اخیراً سرمایه‌گذاران با خرید قراردادهای کال آپشن روی قیمت‌های آتی گمانه زنی می‌کنند. این نوع قرارداد آپشن، اختیار خرید ارز دیجیتال را با یک قیمت خاص برای شما فراهم می‌کند و به این ترتیب در صورت افزایش قیمت بیت‌کوین، شما به سود می‌رسید. جهت تأمین ارز دیجیتال برای این قرارداد، یک بازار گردان باید وارد عمل شده و توکن‌های لازم را تأمین کند. اما وقتی سرمایه‌گذاران کاملاً متمرکز بر کال آپشن شوند، بازارگردان‌ها وارد یک حلقه بازخورد منفی می‌شوند که باعث اوج گرفتن قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود.

خوشبختانه، دست نامرئی در این شرایط وارد عمل می‌شود تا از اوج گرفتن بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری کند. نوسان شدید قیمت‌ها در بازار ارزهای دیجیتال، قیمت آپشن‌ها را افزایش می‌دهد و کم کم خریداران نگران می‌شوند که قیمت بیت‌کوین از این بیشتر نمی‌شود. در نهایت، افزایش سطح ریسک و قیمت با هم ترکیب شده و باعث کاهش خریدها می‌شوند و در نهایت، نیروهای بازار ریزش قیمت بیت‌کوین را رقم می‌زنند. در این شرایط، دست نامرئی وارد عمل شده تا به حفظ ثبات قیمت بیت‌کوین کمک کند.

تأثیر بر اتریوم

از آنجایی که اتریوم کاربرد زیادی در پروژه‌های دیفای دارد، نیازهای کاربران به روش‌های مختلف می‌توانند بر بازار این ارز دیجیتال تأثیرگذار باشند. مثلاً پروژه Otherside را در نظر بگیرید که سال 2022 توسط Yuga Labs راه‌اندازی شد. راه‌اندازی این پروژه پرطرفدار باعث شد که فعالیت‌های بازار اتریوم شدت پیدا کند در نتیجه قیمت گس افزایش پیدا کرد. در این شرایط کاربران باید برای اجرای تراکنش‌های خودشان کارمزد بیشتری پرداخت می‌کردند و در مجموع برای پرداخت هزینه‌های گس، 175 میلیون دلار خرج شد.

این شرایط بحث و سروصداهای زیاد بر پا کرد و Yuga Labs خبر از طرح‌هایی برای تغییر روش مینت کردن توکن‌های تعویض ناپذیر داد. سایر پروژه‌ها هم متوجه این مشکل شده و تصمیم گرفتند به جای ساختن پروژه روی شبکه اتریوم، بلاک‌چین‌های اختصاصی خودشان را راه‌اندازی کنند.

در نهایت، جامعه اتریوم مجبور شد که فعالیت‌های خود را کاهش داده و پروژه‌های جدید را طوری طراحی کند که تأثیر شدیدی بر قیمت گس نداشته باشند. این شرایط نشان داد که دست نامرئی چطور می‌تواند باعث ایجاد پیشرفت در این اکوسیستم شود بدون اینکه نیازی به مداخله قانونگذاران وجود داشته باشد.

تأثیر بر سایر ارزهای دیجیتال

رایج‌ترین روش تأثیرگذاشتن دست نامرئی بر ارزهای دیجیتال، از راه قیمت‌ها است. وقتی قیمت یک کوین محبوب دچار ریزش می‌شود، کاربران تعداد زیادی از آن کوین را خریده و باعث افزایش قیمت‌ها می‌شوند. در مقابل، وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، ترس از بی‌ثباتی بازار می‌تواند باعث ریزش دوباره آنها شود. به لطف وجود دست نامرئی، قیمت‌ها تقریباً همیشه در یک حد مشخص قرار دارند.

دست نامرئی بر تنظیم عملکرد سایر بخش‌های بازار مثل اکسچنج‌ها هم تأثیرگذار است. با وجود ترس‌هایی که در رابطه با احتمال بروز بحران اقتصادی در اثر قانونمند نبودن اکسچنج‌های کریپتو وجود دارد، بارها مشخص شده که دست نامرئی می‌تواند عملکرد اکسچنج‌ها را به صورت خودبخود تنظیم کند.

جمع بندی

مفهوم دست نامرئی که توسط آدام اسمیت ابداع شده، ابزار بسیار مفیدی برای سرمایه‌گذاران کریپتو محسوب می‌شود. هیچ نظریه اقتصادی خاصی قادر به خلاصه کردن کامل عملکرد بازار ارزهای دیجیتال نیست اما نظریه دست نامرئی به توضیح اینکه چرا معمولاً قیمت‌ها در یک سطح خاص باقی می‌ماند و بازارها خودبخود تنظیم می‌شوند، کمک می‌کند. از طریق آشنایی با تأثیر نیروهای بازار بر سیستم اقتصادی بازار آزاد، می‌توانیم درک بهتری در رابطه با بازارهای کریپتو به دست آورده و توانایی خودمان را برای پیش‌بینی الگوهای تکرار شونده افزایش دهیم.