• بیس یک راهکار لایه دوم است که توسط اکسچنج کوین بیس و با همکاری Optimism طراحی شده تا یک محیط امن، مقرون به صرفه و دولوپر پسند برای ساختن اپلیکیشن‌های درون زنجیره‌ای ایجاد کند.
• بیس با همه والت‌های EVM (ماشین مجازی اتریوم) و کوین بیس سازگاری دارد.
• بیس کاربردهای مختلفی دارد از جمله برای اپلیکیشن‌های پرداخت، مبادله توکن، تأمین نقدینگی، پل توکن و راه‌اندازی DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز).

بیس چیست؟

بیس یک بلاک‌چین لایه دوم اتریومی است که نهم آگوست 2023 توسط اکسچنج کوین بیس مستقر در آمریکا راه‌اندازی شد. از آنجایی که بیس اولین بلاک‌چین راه‌اندازی شده توسط یک شرکت سهامی عام بود، توجه زیادی را در جامعه بلاک‌چین به خود جلب کرد.

بیس با همکاری بلاک‌چین لایه دو اتریوم Optimism و روی OP Stack (یک استک توسعه اپن سورس و استانداردسازی شده) راه‌اندازی شد. توسعه دهندگان می‌توانند با استفاده از بیس اپلیکیشن غیرمتمرکز بسازند و به اکوسیستم کوین بیس متشکل از 110 میلیون کاربر تأیید شده و بیش از 80 میلیارد دلار دارایی دسترسی داشته باشند.

چشم‌انداز بیس، ایجاد یک Superchain با کمک Optimism است که یک جامعه از توسعه دهندگان حامی آن است. بیس رسماً اعلام کرده که در حال حاضر به دنبال راه‌اندازی توکن جدیدی نیست بنابراین کاربران باید مراقب کلاهبردارانی که توکن‌های جعلی بیس را ارایه می‌دهند، باشند.

لایه 2 چیست؟

بلاک‌چین لایه 2 به فریم ورک‌ها یا پروتکل‌های ثانوی گفته می‌شود که بر روی یک بلاک‌چین (لایه 1) موجود مثل اتریوم ساخته می‌شوند. کاربرد اصلی بلاک‌چین‌های لایه 2 ارتقای شفافیت، توان عملیاتی اجرای تراکنش‌ها و بهره وری بلاک‌چین لایه 1 مربوطه است بدون اینکه امنیت یا تمرکززدایی آن را دچار خدشه کنند.

در حال حاضر چندین فناوری لایه 2 وجود دارد از جمله کانال‌های وضعیت (شبکه لایتنینگ برای بیت‌کوین و شبکه رایدن برای اتریوم)، زنجیره‌های جانبی (شبکه لیکوئید برای بیت‌کوین و شبکه Loom برای اتریوم) و رولاپ‌ها (رولاپ‌های خوشبینانه و رولاپ‌های ZK).

Optimism، zkSync، پلی گان و آربیتروم از جمله شبکه‌های بلاک‌چین لایه 2 پرکاربرد هستند.

اپتیمیسم چیست؟

اپتیمیسم (Optimism) یک راهکار لایه دوم است که بر روی شبکه اتریوم ساخته شده تا مقیاس پذیری و توان عملیاتی اجرای تراکنش‌ها را افزایش و کارمزدهای مربوطه را کاهش دهد. اپتیمیسم از فناوری خاصی موسوم به رولاپ‌های اپتیمیسم (خوشبینانه) استفاده می‌کند که در این روش، چند تراکنش برون زنجیره‌ای با هم در قالب یک واحد داده درون زنجیره‌ای ترکیب شده و بعد به زنجیره اصلی اتریوم ارسال می‌شوند.

اپتیمیسم از یک سیستم ضد کلاهبرداری استفاده می‌کند که در آن فرض بر این است که همه تراکنش‌های تجمیع شده رولاپ، در ابتدا معتبر هستند. کاربران می‌توانند این تراکنش‌ها را به چالش کشیده و در یک بازه زمانی خاص، اثبات تقلب آنها را ارسال کنند. اگر طی این بازه زمانی فعالیتی برای جعل و کلاهبرداری شناسایی شود، کاربر متخلف جریمه شده و تراکنش رول بک می‌شود.

بیس چه کاربردهایی دارد؟

مثل سایر شبکه‌های لایه دوم، می‌توان از بیس هم برای کارهای مختلف استفاده کرد از جمله:

1. اپلیکیشن‌های پرداخت

Beam یک اپلیکیشن پرداخت است که کاربران با استفاده از آن می‌توانند با استیبل کوین USDC یا توکن بومی این اپلیکیشن یعنی Eco تراکنش اجرا کنند. کاربران می‌توانند وارد حساب توئیتر خودشان شده و با استفاده از USDC یا Eco هزینه‌های گس را پوشش دهند. بعلاوه، Beam شامل درگاهی برای تبدیل فیات به کریپتو و کریپتو به فیات نیز هست.

2. مبادله توکن

قابلیت مبادله توکن در اکسچنج‌های غیرمتمرکز (دکس) به کاربران بیس امکان می‌دهد که ارزهای دیجیتال مختلف را با یکدیگر معامله کنند. در حال حاضر، چند اکسچنج غیرمتمرکز وجود دارند که بر مبنای بیس کار می‌کنند مثل یونی سواپ، Maverick و Dackieswap.

3. تأمین نقدینگی

کاربران می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مختلف مثل یونی سواپ، بیس سواپ و داکی سواپ (Dackieswap) در بلاک‌چین بیس تأمین نقدینگی کنند. این اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز به تأمین کنندگان نقدینگی امکان می‌دهند که از تراکنش‌های اجرا شده در استخرهای نقدینگی، کارمزد دریافت کنند.

4. پل‌ها

بیس یک پل رسمی به نام بیس بریج دارد که با بیشتر والت‌های اتریومی مثل متامسک یا کوین بیس سازگار است. کاربران می‌توانند توکن‌های ERC-20 را بین بیس و اتریوم بریج کنند.

معمولاً پل زدن از اتریوم به بیس چند دقیقه طول می‌کشد در حالی که پل زدن از بیس به اتریوم حدود 7 روز زمانی می‌برد.

5. راه‌اندازی DAO

یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) یک سازمان مبتنی بر بلاک‌چین است که تصمیم گیری‌های آن جامعه محور بوده و از طریق قراردادهای هوشمند اداره می‌شود. Aragon پروتکلی برای ساختن DAO است که یک اپلیکیشن غیرمتمرکز بدون کد روی شبکه بیس راه‌اندازی کرده که فرایند ایجاد DAO را ساده سازی می‌کند.

آیا در نهایت توکن بیس ارایه خواهد شد؟

در بایوی حساب رسمی توییتر و همچنین در نقشه راه بیس اعلام شده که این پروژه قصدی برای عرضه توکن در آینده ندارد.

اما گاهی اوقات پروژه‌هایی که ادعا می‌کنند برنامه‌ای برای ایردراپ ندارند، در آینده یک ایردراپ اعلام نشده اجرا می‌کنند. معمولاً این کار برای پاداش دادن به حامیان پروژه انجام می‌شود که در شبکه نقش آفرینی کرده و جامعه پروژه را تقویت می‌کنند.

چگونه به شبکه بیس متصل شده و از تست نت آن استفاده کنیم؟

اتصال به شبکه بیس کار نسبتاً آسانی است و می‌توان این کار را با والت کوین بیس یا هر والت سازگار با EVM انجام داد.

1. اتصال به بیس با استفاده از یک والت کوین بیس

برای استفاده از بیس با والت کوین بیس، مراحل زیر را طی کنید:

1. افزونه مرورگر والت کوین بیس را راه‌اندازی کرده و وارد حسابتان شوید.

2. با استفاده از والت کوین بیس، به یک اپلیکیشن متصل شوید (ما در این مثال از BaseSwap استفاده می‌کنیم).

3. با کلیک کردن روی نماد شبکه در گوشه سمت راست بالای صفحه، به منوی انتخاب شبکه دسترسی پیدا کنید.

4. Base را از این فهرست انتخاب کنید.

5. حالا شبکه فعال، Base خواهد بود.

2. اتصال به بیس با متامسک

کاربران می‌توانند با استفاده از والت‌های EVM مختلف به بیس متصل شوند. برای مثال در ادامه از والت متامسک استفاده می‌کنیم.

1. افزونه مرورگر متامسک را راه‌اندازی کنید.

2. با کلیک کردن روی دکمه دراپ داون بالای افزونه، به منوی دراپ داون انتخاب شبکه دسترسی پیدا کنید.

3. دکمه اضافه کردن شبکه را انتخاب کنید.

4. گزینه اضافه کردن شبکه به صورت دستی را انتخاب کنید.

5. در دیالوگ باکس add a network manually اطلاعات زیر را برای تست نت Base Goerli ذخیره کرده و روی Save کلیک کنید:

6. حالا باید بتوانید در منوی دراپ داون انتخاب شبکه، به شبکه بیس متصل شوید.

شبکه بیس چه مزایایی دارد؟

مزایای اصلی شبکه بیس عبارتند از:

1. کم هزینه

مثل سایر رولاپ‌های اپتیمیسم، بیس هم کارمزد کمی دارد و برای کاهش چشمگیر کارمزد تراکنش‌ها و افزایش توان عملیاتی طراحی شده است. بیس برای رسیدن به این هدف، تراکنش‌ها را به صورت برون زنجیره‌ای تجمیع کرده و در قالب یک اثبات واحد ترکیب می‌کند.

2. دسترس پذیری

زنجیره‌های سازگار با EVM مثل بیس، به توسعه دهندگان امکان می‌دهند که به راحتی ابزارها، فریم ورک‌ها و قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم را روی چندین پلتفرم مستقر کرده و استفاده کنند.

3. مقیاس پذیری

مقیاس پذیری لایه دوم با افزایش ظرفیت و توان عملیاتی تراکنش‌های شبکه‌های لایه دوم، مزایای قابل توجهی ایجاد می‌کند. این تغییر و اصلاح به از بین رفتن تنگناهای شبکه و کاهش ناکارآمدی‌ها کمک کرده و در نهایت برای کاربران و توسعه دهندگان، راهکارهایی سریع‌تر و مقرون به صرفه‌تر ایجاد می‌کند.

شبکه بیس چه معایبی دارد؟

مهم‌ترین محدودیت‌ها و نگرانی‌های مربوط به شبکه بیس عبارتند از:

1. متمرکزسازی

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های مطرح شده درباره بیس، میزان متمرکز شدن است. کوین بیس تنها نود ترتیب دهنده (sequencer) در بیس است و همین مسئله باعث شده که کوین بیس کنترل زیادی بر تراکنش‌ها داشته باشد. نود ترتیب دهنده، یک نود اختصاصی در یک شبکه بلاک‌چین است که مسئولیت مرتب سازی و نهایی کردن تراکنش‌ها را به ترتیب تعیین شده بر عهده دارد و توان عملیاتی تراکنش‌ها را بهبود می‌بخشد.

وجود یک نود ترتیب دهنده، باعث متمرکز شدن قدرت پردازش و مرتب کردن تراکنش‌ها در یک موجودیت واحد می‌شود. بعلاوه، این موجودیت واحد، توانایی تنظیم و تغییر کارمزدهای مربوط به Sequencer کوین بیس را دارد. کوین بیس اعلام کرده که ممکن است در آینده، امکان ادغام با نودهای شخص ثالث فراهم شود.

2. زمان برداشت طولانی

یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های بلاک‌چین بیس، طولانی بودن زمان برداشت است که حدود 7 روز زمان می‌برد. دلیل این تأخیر، سیستم ضد جعل و کلاهبرداری اپتیمیسم ذکر شده که به کاربران امکان می‌دهد در همین بازه زمانی تراکنش‌ها را به چالش کشیده و اثبات‌های جعل و کلاهبرداری را ارسال کنند.

همین طولانی بودن زمان برداشت می‌تواند باعث افت کیفیت تجربیات کاربری شود.

3. امنیت

بیس به عنوان یک لایه دوم که بر روی OP Stack ساخته شده، با یکسری ریسک‌های امنیتی خاص روبرو است. اولین ریسک به تأثیر مکانیزم‌های ضد کلاهبرداری به عنوان یک تدبیر امنیتی ارتباط دارد. اثبات کلاهبرداری و جعل، مستلزم نظارت و دقت اعضای شبکه بر تراکنش‌های برون زنجیره‌های و به چالش کشیدن تراکنش‌های غیر معتبر پیش از نهایی شدن آنها در بلاک‌چین اصلی است.

اما این مکانیزم هم با چالش‌های خاصی همراه است از جمله مشکلات مربوط به انگیزه دهی به اعضای شبکه و آسیب‌پذیری در برابر حملات عدم ارایه داده‌ها.

جمع بندی

از زمان راه‌اندازی بیس، این پروتکل توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در حال حاضر یعنی هفتم سپتامبر سال 2023 بیس بیشتر از یک میلیون کاربر و 385 میلیون دلار ارزش کل قفل شده دارد. این دستاورد مهم باعث شده که بیس از نظر ارزش قفل شده، رتبه هشتم را به خود اختصاص داده و حتی از بلاک‌چین‌های محبوبی مثل کاردانو و سولانا پیشی بگیرد.

از آنجایی که بیس اولین بلاک‌چین راه‌اندازی شده توسط یک شرکت سهامی عام است، این بلاک‌چین می‌تواند باعث ایجاد امکانات و قابلیت‌های جدیدی برای جذب مخاطبین بیشتر و ورود کاربران به دنیای وب 3 شود. همچنان این پلتفرم به رشد و تکامل خود ادامه می‌دهد، کاربران و توسعه دهندگان باید برای تعامل با بیس تصمیماتی آگاهانه بگیرند و با تحقیق و بررسی کامل وارد این مسیر شوند.