نکات کلیدی:

• توکن گیتینگ، یک راهکار پویا برای ترویج تعامل، پاداش دادن به هولدرها و ایجاد تجربیاتی منحصربفرد فراهم می‌کند.
• توکن گیتینگ، به جامعه وب 3 امکان می‌دهد که محتوای اختصاصی، رویدادها و مزایا را بین اعضای خودشان توزیع کنند.
• توکن گیتینگ هم با ریسک‌های خاصی همراه است که تکنیک‌هایی مثل تفکیک دارایی‌ها به مقابله با این ریسک‌ها کمک می‌کنند.

همه ما به داشتن تجربیاتی منحصربفرد و متمایز علاقه داریم چه این تجربیات مربوط به رویدادهای واقعی باشند و چه مجازی و آنلاین؛ در هر صورت رویدادهای انحصاری (یا به اصطلاح گیت شده که فقط افراد خاصی به آنها دسترسی دارند)، محبوبیت زیادی دارند. مثلاً اگر همه افراد به مکان‌هایی مثل Soho House دسترسی داشتند، جذابیت این هتل‌ها به اندازه امروز نبود.

اما در دنیای دیجیتال هم می‌توان مثل دنیای واقعی، کمیابی و منحصربفرد بودن را ایجاد کرد. باشگاه‌های هواداران، جوامعی با اهداف و کاربردهای مشترک و غیره همگی از جمله جوامع و انجمن‌هایی هستند که برای کاربران VIP در نظر گرفته شده و تجربیات منحصربفردی برای آنها فراهم می‌کنند. تکنولوژی بلاک‌چین هم به آسان‌تر شدن این فرایند و ایجاد تجربیاتی جذاب‌تر کمک کرده است.

شاید شما هم قبلاً با چنین جوامع و گروه‌هایی برخورد داشته‌اید. مثلاً ممکن است عضو یک گروه انحصاری و بسته در دیسکورد باشید یا اینکه در رویدادی شرکت کرده باشید که فقط توکن داران یک پروژه خاص وب 3 امکان حضور در آن را داشته‌اند.

اما آنچه که به شکل گیری جوامع انحصاری در وب 3 کمک کرده است، توکن گیتینگ است. توکن گیتینگ به بنیانگذاران پروژه‌ها برای ترویج تعامل، پاداش دادن به هولدرها و ایجاد تجربیاتی ویژه و انحصاری کمک می‌کند. برای آشنایی هر چه بیشتر با توکن گیتینگ، با ما همراه باشید.

توکن گیتینگ چیست؟

توکن گیتینگ به مدیران جوامع وب 3 امکان می‌دهد که با فراهم کردن امکان دسترسی انحصاری به محتوا، رویدادها و مزایایی خاص، برای اعضای این جوامع ارزش آفرینی کنند.

می‌توان گفت که رایج‌ترین مثال از توکن گیتینگ، کانال‌های دیسکوردی است که فقط دارندگان یکسری توکن‌های خاص به آنها دسترسی دارند و شامل یکسری کانال‌های خصوصی درون یک سرور عمومی هستند. اما توکن گیتینگ می‌تواند تجربیات بسیار بیشتری را رقم بزند از جمله اجناس و کالاها، رویدادهای متاورس و حتی تجربیات IRL که فقط با داشتن یکسری توکن‌های خاص می‌توان از آنها بهره مند شد.

اما پیش از پرداختن به کاربردها، نگاهی به طرز کار توکن گیتینگ داریم.

توکن گیتینگ چگونه کار می‌کند؟

ایجاد مکانیزم توکن گیتینگ پیش از هر چیز نیاز به یک توکن خاص دارد. شاید این موضوع بدیهی به نظر برسد اما تنظیم توکن بخش مهمی از این فرایند است. برای درک بهتر طرز کار این سیستم، اول نگاهی به خود توکن‌ها داریم:

توکن‌ها، دارایی‌های دیجیتال خاصی هستند که روی یک بلاک‌چین خاص قرار دارند. برخلاف کوین‌ها که شبکه خاص خودشان را دارند، توکن‌ها روی سایر بلاک‌چین‌ها ذخیره می‌شوند. از آنجایی که برای توکن‌ها از یک استاندارد توکن خاص استفاده می‌شود، همه توکن‌های یک بلاک‌چین خاص با یکدیگر تعویض پذیر هستند به این شرط که همگی قالب یکسانی داشته باشند. به طور کلی توکن‌ها دو نوع اصلی دارند یعنی: تعویض پذیر (مثل توکن‌های ERC-20) و تعویض ناپذیر (مثل NFTها).

جوامع وب 3 برای انحصاری کردن تجربیات کاربری خودشان، از اپلیکیشن‌های بلاک‌چین و این توکن‌ها استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که اپلیکیشن‌های بلاک‌چین با استفاده از قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. این قراردادها مثل نرم‌افزارهای کامپیوتری بلاک‌چین هستند و با استفاده از یکسری قوانین و شرایط از پیش تعریف شده اجرا می‌شوند - شرایطی که می‌تواند شامل وضعیت یا محتوای والت یک کاربر باشد.

بنابراین، وقتی دارنده یک توکن خاص، والت خودش را به یک اپلیکیشن بلاک‌چین (یا Dapp) متصل می‌کند، یک پیام برای امضای تراکنشی بدون گس دریافت خواهد کرد. این امضاء اثبات می‌کند که این شخص کلیدهای خصوصی مربوط به حساب مورد نظر را در اختیار دارد. از آنجایی که بلاک‌چین شفاف بوده و همه به آن دسترسی دارند، این پلتفرم می‌تواند بررسی و تأیید کند که حساب مورد نظر، توکن‌های لازم را دارد.

در نتیجه، این پلتفرم تنها در صورتی اجازه ورود به انجمن مورد نظر را به کاربران خواهد داد که یک توکن خاص داشته باشند. به این ترتیب، جوامع وب 3 می‌توانند با استفاده از توکن‌های تعویض پذیر و تعویض ناپذیر، تجربیات آنلاین و آفلاینی را ایجاد کنند که همه امکان دسترسی به آنها را ندارند.

نمونه‌هایی از توکن گیتینگ

حالا که متوجه شدید توکن گیتینگ چیست، شاید این سوال برای شما ایجاد شده باشد که جوامع مجازی مختلف چطور از این فناوری استفاده می‌کنند. واقعیت این است که روش‌های مختلفی برای ایجاد تجربیات گیت شده با توکن وجود دارد اما محبوب‌ترین آنها عبارتند از:

جوامع بسته دیسکورد

دیسکورد، یکی از پرطرفدارترین کاربردها برای توکن گیتینگ محسوب می‌شود. در این پلتفرم، تولیدکنندگان محتوا و تجربیات مختلف می‌توانند از توکن گیتینگ برای انحصاری کردن جوامع خودشان استفاده کنند. اما در عمل طرز کار این سیستم برای هر سرور دیسکورد متفاوت است.

بعضی از سرورهای دیسکورد به صورت کامل توکن گیت شده هستند یعنی همه کانال‌های آنها فقط در دسترس دارندگان توکن مورد نظر قرار دارند. این گزینه برای گروه‌های کریپتو تریدینگ که مایل نیستند اطلاعات خودشان را با کل جامعه کریپتو به اشتراک بگذارند، محبوب‌تر است.

اما کانال‌های توکن گیت شده بیشتر جوامع و پروژه‌ها در یک سرور عمومی قرار دارند و این یعنی همه می‌توانند عضو یک جامعه باشند اما فقط توکن داران به آیتم‌ها و مزایای خاص آنها دسترسی دارند. این مزایا می‌تواند شامل دسترسی اولیه به رویدادهای دیسکورد یا ایردراپ NFTها باشند. حتی ممکن است در این پلتفرم‌ها بازی‌ها و کوئیزهای جایزه دار خاصی برگزار شوند. در واقع، می‌توان از دیسکورد به عنوان محلی برای انجمن سازی و برقراری ارتباط با دیگران استفاده کرد و توکن گیتینگ هم سطح جدیدی از انحصار و ارزش را برای توکن داران ایجاد می‌کند.

تجربیات آنلاین توکن گیت شده

لازم به ذکر است که حتی شما هم می‌توانید تجربیات آنلاین توکن گیت شده ایجاد کنید. تجربیات توکن گیت شده آنلاین زیادی وجود دارند از جمله فضاهای متاورس توکن گیت شده و سیمنارها و گردهمایی‌های آنلاین انحصاری. مثلاً متاورس‌های سندباکس و دیسنترالند هر دو فضاهایی انحصاری دارند که فقط دارندگان توکن‌هایی خاص به آنها دسترسی خواهند داشت.

یکی دیگر از نمونه‌های خیلی خوب تجربیات توکن گیت شده، Ledger Quest است. Ledger Quest یک تجربه آموزشی فراهم می‌کند که با استفاده از آن می‌توانید دانش بلاک چین خودتان را ارتقاء دهید تا با استفاده از یک تجربه بازی گونه، با امکانات وب 3 آشنا شوید. می‌توانید بدون استفاده از یک توکن خاص به تجربیات بی‌شماری دسترسی پیدا کنید اما لجر یکسری مأموریت و تجربه خاص توکن گیت شده هم در اختیار جوامع و شرکای خودش قرار داده است.

این مأموریت‌ها به طور اختصاصی برای جوامع وب 3 طراحی شده‌اند و با مزایا و پاداش‌های خاصی همراه هستند. بنابراین، چنین مأموریت‌هایی توکن گیت شده هستند یعنی فقط در اختیار اعضای خاصی از جامعه قرار دارند.

مثلاً با Apecoin Quest لجر، همه دارندگان توکن Apecoin به این تجربه دسترسی دارند و پس از تکمیل مأموریت مربوطه، یک لجر نانوی Apecoin را برنده می‌شوند. این تنها یک نمونه از مزایای منحصربفردی است که می‌توانید در اختیار جامعه کاربران خودتان در وب 3 قرار دهید.

رویدادهای واقعی: مهمانی‌های VIP و کنسرت‌های اختصاصی

می‌توان رویدادهای واقعی را هم توکن گیت کرد.

این یکی از گزینه‌های پرطرفدار برای جوامع NFT است که معمولاً مهمان‌های مجلل و انحصاری برای توکن داران خودشان برگزار می‌کنند. مثلاً Deadfellaz که یک کالکشن NFT است، در سال 2022 در نیویورک یک مهمانی NFT توکن گیت شده برگزار کرد. شرکت کنندگان این مهمانی باید برای دریافت بلیط‌های این رویدادهای واقعی، مالکیت توکن‌های Deadfellaz را اثبات می‌کردند.

البته این تنها کالکشنی نیست که از توکن گیتینگ به این روش استفاده می‌کند. پروژه‌های مهمی مثل World of Women، Bored Ape Yacht Club و Cool Cats همگی از این روش برای ایجاد رویدادهای حضوری انحصاری استفاده کرده‌اند.

و قابلیت‌های توکن گیتینگ برای رویدادهای واقعی بسیار فراتر از مهمانی‌های VIP است. مثلاً شرکت بسیار بزرگی مثل Ticketmaster در حال حاضر ابزاری اختصاصی دارد که با استفاده از آن می‌توانید هر رویدادی را مستقیماً از طریق پلتفرم Ticketmaster توکن گیت کنید. این یعنی هنرمندان، موزیسین‌ها و برگزارکنندگان رویدادها همگی حالا می‌توانند رویدادهای واقعی خودشان را توکن گیت کنند - حتی بدون اینکه از قبل تجربه‌ای برای کار با ارزهای دیجیتال داشته باشند.

دلیل توکن گیت کردن تجربیات و محتوا چیست؟

حالا که متوجه شدیم توکن گیتینگ چیست و چطور کار می‌کند، خوب است که با برخی دلایل استفاده از این قابلیت آشنا شویم که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

منحصربفرد بودن

چه در دنیای وب 2 و چه در وب 3، منحصربفرد بودن هر آیتمی باعث محبوبیت آن می‌شود. مثلاً در نظر بگیرید که وقتی یک هنرمند محبوب، تاریخ برگزاری تور جهانی خودش را اعلام می‌کند یا اینکه یک برند پرطرفدار، از لاین جدید محصولاتش رونمایی می‌کند، چه حجمی از ترافیک به وبسایت این خواننده یا برند سرازیر می‌شود. به همین ترتیب، زمانی که یک محتوای پرطرفدار پشت دیواری از جنس یک توکن قرار می‌دهید، باعث ایجاد انحصار می‌شوید.

همین انحصار می‌تواند باعث نزدیک‌تر شدن اعضای جامعه کاربری مربوطه شود. اینکه فقط هولدرهای یک توکن خاص به تجربه یا مزایای خاصی دسترسی داشته باشند، باعث ایجاد انحصار می‌شود چون در این حالت، فقط بخش کوچکی از یک جامعه بزرگتر به آن تجربه خاص دسترسی خواهند داشت.

پاداشی برای هولدرها

توکن گیتینگ این امکان را فراهم می‌کند که به روشی جذاب و متفاوت به هولدرهای یک توکن خاص پاداش بدهیم. می‌توانید سایت‌های توکن گیت شده‌ای طراحی کنید که قابلیت دسترسی به مزایایی خاص را به دارندگان توکن مورد نظر پاداش دهند. پاداش دادن به جامعه حامیان و طرفدران، برای هر برندی یک مشخصه مهم محسوب می‌شود و توکن گیتینگ فرصت بسیار خوبی برای انجام این کار فراهم می‌کند.

ریسک‌های توکن گیتینگ

البته تجربیات یا محتوای توکن گیت شده هم با محدودیت‌های خاصی همراه هستند. پیش از پیاده سازی این مکانیزم در جامعه وب 3 خودتان، بهتر است یک استراتژی مشخص برای پرداختن به ریسک‌های زیر داشته باشید:

کاهش نرخ مشارکت در رویدادها

یکی از ریسک‌های توکن گیتینگ، کاهش نرخ مشارکت در رویدادها است. محدود شدن قابلیت شرکت در رویدادها ریسک عدم حضور و مشارکت کاربران را ایجاد می‌کند. اما خیلی از پروژه‌ها به منظور کاهش این ریسک برای شرکت در رویدادها، مزایای خاصی در اختیار هولدرهای خودشان قرار می‌دهند. این موضوع فقط بر رویدادهای واقعی تأثیرگذار نیست بلکه رویدادهای مجازی هم می‌توانند تحت تأثیر آن قرار داشته باشند. اگر یک رویداد مجازی مثل یک سمینار یا مهمانی متاورسی را توکن گیت کنید، همین محدود سازی مشارکت می‌تواند احتمال موفقیت پروژه را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، ممکن است برای به حداکثر رساندن نرخ مشارکت، توکن گیت کردن پروژه گزینه خوبی نباشد.

دشواری‌های فنی بالقوه

توکن گیتینگ مستلزم توسعه یک اپلیکیشن بلاک‌چین یا قرارداد هوشمند است و طراحی چنین قابلیت‌هایی با دشواری‌های فنی خاصی همراه است. برای پیاده سازی این قابلیت‌ها باید کدهای مخصوصی نوشت و اگر این کدها درست تنظیم یا بررسی نشوند، ممکن است حاوی باگ باشند. همین باگ‌ها توکن‌های کاربران را در معرض ریسک قرار می‌دهند بنابراین ضروری است که هنگام توکن گیت کردن تجربیات، یک پلتفرم مورد اطمینان را انتخاب کنید.

تلاش‌های بالقوه برای فیشینگ و اسکم

در نهایت، نباید ریسک فیشینگ و کلاهبرداری را فراموش کرد. کاربران برای دسترسی به محتوای توکن گیت شده باید یک تراکنش بدون گس را امضاء کنند. ممکن است امضای این تراکنش بی‌ضرر به نظر برسد اما متصل کردن والت به هر پلتفرمی، ریسک‌های خاصی به همراه خواهد داشت. همه تراکنش‌های مخرب لزوماً شامل هزینه گس نیستند. حتی اگر تراکنشی بدون گس را امضاء کنید، احتمال اینکه دارایی‌های خودتان را از دست بدهید وجود دارد بنابراین قبل از کلیک کردن روی گزینه Sign (امضاء)، از محتوای تراکنشی که امضاء می‌کنید مطمئن شوید.

چگونه محتوا را توکن گیت کنیم؟

حالا که با ریسک‌ها و مزایای تجربیات و محتوای توکن گیت شده آشنایی پیدا کردید، شاید این سوال برای شما ایجاد شود که چطور می‌توانید یک محتوا یا تجربه خاص را توکن گیت کنید. از جمله روش‌های انجام این کار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استخدام یک توسعه دهنده برای ایجاد یک سیستم توکن گیتینگ اختصاصی

اولین گزینه این است که خود شما یک پلتفرم توکن گیتینگ طراحی کنید. این گزینه پیچیده‌ترین گزینه است اما در این حالت بیشترین میزان کنترل را بر تجربه مورد نظر خواهید داشت. به همین دلیل، خیلی از برترین پروژه‌های وب 3 تصمیم می‌گیرند که سیستم‌های خاص خودشان را طراحی کنند. مثل PROOF Collective که یک پورتال اختصاصی برای خودش طراحی کرده است. اگر شما هم برای توکن گیتینگ شرایط پیچیده‌ای دارید یا از توابع خاصی استفاده می‌کنید که پلتفرم‌های فعلی آنها را ارایه نمی‌دهند، ممکن است استخدام توسعه دهنده بهترین گزینه باشد.

توکن گیت کردن دیسکورد با یک ربات

یکی از روش‌های پرکاربرد برای توکن گیت کردن کانال‌های دیسکورد یا حتی کل سرورهای دیسکورد، استفاده از Collab.Land است. این اپلیکیشن ساده از طریق یک ربات دیسکورد کار می‌کند و می‌تواند کارهای اعتبارسنجی را برای شما انجام دهد. با تنظیم این ربات، توکن داران می‌توانند مالکیت توکن را از طریق اینترفیس Collab.Land اثبات کنند. انجام این کار بسیار ساده است و با این روش دردسرهای استخدام توسعه دهنده و بررسی کدها را نخواهید داشت.

توکن گیت کردن رویدادهای واقعی (IRL) یا آنلاین با استفاده از یک پلتفرم اختصاصی

برای رویدادهای واقعی می‌توانید از ابزاری مثل Tokenproof استفاده کنید. Tokenproof به کاربران امکان می‌دهد که مالکیت توکن‌های خودشان را در رویدادهای واقعی و مجازی اثبات کنند بدون اینکه نیاز به اتصال به والت‌های خودشان داشته باشند. Tokenproof یک پلتفرم مورد اطمینان برای توکن گیتینگ است که خیلی از محبوب‌ترین جوامع وب 3 امروزی از آن استفاده می‌کنند. مهم‌ترین مزیت Tokenproof این است که با استفاده از آن می‌توانید توکن‌های خودتان را در سیستم ذخیره سرد نگه داشته و در عین حال به یک سرویس یا رویداد خاص دسترسی داشته باشید. این در حالیست که خیلی از پلتفرم‌های توکن گیتینگ، کاربران را ملزم می‌کنند که برای دسترسی به خدمات آنها، توکن‌های خودشان را در یک والت گرم نگه دارند. با Tokenproof می‌توانید توکن‌های خودتان را در یک والت سرد نگه دارید و این یعنی تهدیدات فضای آنلاین، خطری برای دارایی‌های ارزشمند شما ایجاد نخواهند کرد.

یکی دیگر از پلتفرم‌های بسیار مفید برای رویدادهای توکن گیتینگ، Ticketmaster است. این پلتفرم قبلاً فقط برای بلیط‌ها و رویدادها استفاده می‌شد اما حالا با استفاده از بلاک‌چین Flow امکان توکن گیت کردن رویدادها را فراهم کرده است.

بنابراین، هم برای توکن گیت کردن رویدادهای مجازی و هم رویدادهای واقعی، گزینه‌های مختلفی وجود دارند. اما قبل از انتخاب، حتماً تحقیقات لازم را انجام داده و بهترین گزینه را برای خودتان انتخاب کنید.

جمع بندی

با مطالعه این مطلب متوجه شدید که چرا خیلی از پروژه‌ها و تولیدکنندگان محتوا و مطالب مختلف، دسترسی به جوامع خودشان را با توکن گیتینگ محدود می‌کنند. گرچه توکن گیتینگ یکی از قابلیت‌های جذاب وب 3 است اما نباید ریسک‌های آن را نادیده گرفت.

برخی پلتفرم‌ها مثل Tokenproof به شما امکان می‌دهند که دارایی‌های دیجیتال خودتان را در والت‌های سخت افزاری امن ذخیره کنید اما دیگران چنین قابلیتی را ندارند چون بیشتر این پلتفرم‌ها از طریق ربات کار می‌کنند.

به همین دلیل، بهترین روش برای حفظ امنیت دارایی‌های ارزشمند خودتان تفکیک آنها است تا مثلاً در صورت امضاء کردن یک تراکنش مخرب با یک حساب، سایر حساب‌های شما تحت تأثیر این امضاء قرار نگیرند.

پس حتماً پیش از استفاده از مزایا و امکانات توکن گیتینگ با ریسک‌های این مکانیزم آشنا شوید و تحقیقات کامل را در این زمینه انجام دهید.