بسیاری از علاقمندان به دنیای کریپتو، خرید از اکسچنج‌های کریپتو را یک فرایند پیچیده و پرابهام می‌دانند. جنبه‌های فنی نگهداری از بیت کوین - مثل والت‌های کریپتو، آدرس‌های بیت کوین و کلیدهای خصوصی - برای افراد تازه کار مبهم و گیج کننده هستند و همین موضوع باعث گریز بعضی از سرمایه‌داران از این بازار می‌شود.

این ویژگی‌ها، باعث افزایش جذابیت EFT (صندوق قابل معامله در بورس) بیت کوین شده‌اند. مؤسسات مالی آمریکایی مثل بلک راک، فیدلیتی و اینوسکو همگی درخواست راه‌اندازی ETF را در کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) ثبت کرده‌اند. در حال حاضر یعنی ژانویه 2024، SEC هنوز هیچ ETF بیت کوین آنی را تأیید نکرده است.

در عین حال، ممکن است تلاش‌های دو ساله Grayscale، برای راه‌اندازی ETF بیت کوین به نتیجه برسد. در آگوست 2024، دادگاه استیناف حوزه ناحیه کلمبیای ایالات متحده آمریکا از Grayscale برای راه‌اندازی ETF بیت کوینی حمایت کرد. در اکتبر 2023، این قانونگذار حکم بازبینی درخواست Grayscale را صادر کرد.

در اواخر سال 2023، زمانی که شاهد برگزاری جلسات متعدد SEC در این زمینه بودیم، رئیس این نهاد، گری گنسلر اعلام کرد که قانونگذار، نگاهی جدید به درخواست‌های ETF بیت کوین دارد. تحلیلگران جی‌پی مورگان و بلومبرگ پیش بینی می‌کنند که احتمال تأیید یک یا چند ETF بیت کوین در ژانویه 2024 زیاد باشد.

کشورهای دیگر در این زمینه سریع‌تر عمل کرده‌اند و حالا ETFهای بیت کوینی در کانادا، برزیل و اروپا راه‌اندازی شده‌اند.

ETF چیست؟

• ETF یک ابزار سرمایه‌گذاری است که مثل سهام به صورت عمومی معامله می‌شود اما قیمت آن، دنباله روی قیمت یک شاخص یا دارایی خاص است نه سهام یک شرکت خاص.
• ETF به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد که با قیمت و ارزش یک دارایی مثل طلا یا نفت در ارتباط باشند.
• ETFها، در بورس‌های سنتی معامله شده و ارزش آنها با افزایش ارزش دارایی مربوطه افزایش پیدا می‌کند و بالعکس.

آیا می‌دانستید؟

اولین ETF، در سال 1993 راه‌اندازی شد و به سرمایه‌گذاران شخصی امکان داد که همزمان، روی سبدی از دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند. اگر قصد داشتید که همزمان، روی سهام 500 مورد از بزرگترین شرکت‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری کنید، می‌توانستید سهم‌های یک S&P 500 ETF را بخرید.

طرز کار ETF بیت کوین هم شبیه به سایر ETFها است. سرمایه‌گذاران، می‌توانند سهم‌های ETF را از طریق هر کارگزاری که از آن سهام می‌خرند، خریداری کنند و آنها را همانطور که سهام اپل یا تسلا را معامله می‌کنند، معامله کنند.

ETFهای بیت کوین، قیمت بیت کوین را دنبال کرده و باید مطابق با نوسان بیت کوین عمل کنند.

وجود ETF بیت کوین چه ضرورتی دارد؟

برای بیشتر سرمایه‌گذاران شخصی، بیت کوین و ارزهای دیجیتال بسیار پرریسک هستند.

بعلاوه، مقررات ارزهای دیجیتال به صورت واضح مشخص نیست و داشتن بیت کوین، مستلزم استفاده از یک والت و اعتماد کردن به اکسچنج‌های کریپتو است که برای اشخاص ناآشنا با این اکوسیستم، کار سختی است.

با خرید بیت کوین، مسئولیت حفظ امنیت آن برعهده خود شما خواهد بود و باید از کلیدهای خصوصی خودتان به شکل امن مراقبت کنید (مگر اینکه به اکسچنج اعتماد کنید تا این کار را برای شما انجام دهد). در نتیجه، برای حفاظت از بیت کوین‌های خریداری شده، باید یک والت سخت‌افزاری خریده یا کلیدهای خصوصی خودتان را به روش امن مراقبت کنید. همچنین، در بعضی از کشورها سرمایه‌گذاران بیت کوین باید برای این دارایی فرم مالیاتی پر کرده و مالیات پرداخت کنند.

با ETF بیت کوینی، سرمایه‌گذاران نیازی به نگرانی درباره کلیدهای خصوصی، ذخیره ارزهای دیجیتال یا امنیت آنها ندارند و فقط سهم ETF را به دست می‌آورند. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به نگرانی درباره پیچیدگی‌های خرید و نگهداری از ارزهای دیجیتال، با آنها کار کنند.

چنین قابلیتی، برای بسیاری از افراد مبتدی و حتی سرمایه‌گذاران سازمانی حرفه‌ای، جذابیت زیادی دارد.

به همین دلیل، بسیاری از صندوق‌های پوشش ریسک و سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری، درخواست راه‌اندازی ETF بیت کوینی را در SEC ثبت کرده‌اند. بنیانگذاران جمینی، کمرون و تایلر وینکلوس اولین افرادی بودند که در سال 2012 چنین درخواستی را ثبت کردند. در سال 2018، اداره ثبت اختراع و نشان تجاری ایالات متحده آمریکا، پتنت "محصولات قابل معامله در اکسچنج" را برای این دو برادر ثبت کرد. دیگران هم به سرعت از آنها پیروی کردند اما با وجود گذشت 10 سال از آن زمان، هنوز SEC هیچ یک از درخواست‌های ثبت شده برای ETF بیت کوین را تأیید نکرده است.

ETF بیت کوین چطور کار می‌کند؟

ETF بیت کوین توسط یک شرکت مدیریت می‌شود که بیت کوین را خریده و نگه می‌دارد. قیمت صندوق، به ارزش بیت کوین‌های موجود در آن میخکوب می‌شود. شرکت، ETF را در یک بورس سنتی ثبت کرده و سرمایه‌گذاران، ETF را مثل یک سهم معامله می‌کنند. ETF بیت کوین، فرصت اجرای معاملات جدید مثل Short-sell را فراهم می‌کند که در آن، سرمایه‌گذاران درباره قیمت بیت کوین گمانه زنی می‌کنند.

اما، بین ETF بیت کوین و سایر ETFها تفاوت‌هایی کلیدی وجود دارد.

اولاً بعضی ETFها مثل آنهایی که دنباله روی S&P 500 هستند، به قیمت یک سهام ارتباط دارند و این یعنی، شما با خرید آنها، مقداری از سود سهام شرکت مربوطه را به دست می‌آورید. اگر در یک ETF سهم داشته باشید که سهام شرکت تسلا هم در آن وجود دارد، وقتی این شرکت سود سهام خودش را پرداخت کند، شما هم در آن سهیم خواهید بود. بیت کوین، یک سیستم غیرمتمرکز است بنابراین در رابطه با ETF بیت کوین چنین شرایطی را نداریم.

دوم اینکه، مثل سایر ETFها، در این حالت هم باید به شرکت ارایه دهنده ETF کارمزد پرداخت کنید. در رابطه با ETF بیت کوین، مقداری از این کارمزدها برای پرداخت هزینه‌های مدیریت و نگهداری از بیت کوین استفاده می‌شوند.

تاریخچه‌ای مختصر از پیشرفت ETF بیت کوین

• جولای 2013: برادران وینکلوس اولین درخواست را برای راه‌اندازی یک ETF بیت کوین ثبت کردند.
• ژوئن 2018: SEC دومین درخواست برادران وینکلوس را رد کرد.
• اکتبر 2019: SEC پیشنهاد Bitwise را برای ETF بیت کوین رد کرد.
• فوریه 2020: Wilshire Phoenix تبدیل به آخرین پروژه‌ای شد که درخواست راه‌اندازی ETF بیت کوینی آن توسط SEC رد شد.
• سپتامبر 2020: اولین ETF بیت کوین جهان در بورس برمودا ثبت شد.
• دسامبر 2020: پس از انصراف از چند پیشنهاد قبلی خودش قبل از رد شدن آنها به صورت رسمی، یک درخواست برای ETF بیت کوین ثبت کرد.
• فوریه 2021: اولین ETF بیت کوین کانادا راه‌اندازی شد و همان ماه، دو ETF دیگر هم تأیید شدند.
• اکتبر 2021: راه‌اندازی اولین ETF متصل به بیت کوین آمریکایی، یعنی roShares Bitcoin Strategy ETF. این ETF، موجودی بیت کوین را به صورت دقیق در ترازنامه ندارد بلکه قیمت بیت کوین را از طریق دارایی‌های مرتبط دنبال می‌کند.
• ژوئن 2023: SEC، ETF BITX از Volatility Shares و اولین ETF آتی لوریج دار بیت کوین را تأیید کرد.
• آگوست 2023: شرکت لندنی مدیریت دارایی Jacobi، اولین ETF بیت کوینی اروپا را راه‌اندازی کرد.
• آگوست 2023: یک قاضی آمریکایی، حکم داد که SEC در تصمیم خودش در زمینه رد درخواست Grayscale برای تبدیل صندوق بیت کوینی این شرکت به یک ETF آنی بیت کوین، بازنگری کند.
• دسامبر 2023: رئیس SEC خبر داد که قانونگذار، نسبت به ETF آنی بیت کوین دیدگاه جدیدی را در پیش گرفته است.

ویژگی ETF بیت کوین چیست؟

انتظار می‌رود که راه‌اندازی ETF بیت کوینی در آمریکا، باعث افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به این ارز دیجیتال شود. در سال‌های 2020 و 2021 شرکت‌های سهامی عام از جمله تسلا و اسکوئر، بیت کوین را به عنوان یک سرمایه‌گذاری به ترازنامه‌های خودشان اضافه کردند و همین اقدام، باعث افزایش نرخ پذیرش و استقبال از بیت کوین شد. اما همچنان بسیاری از سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین دیدگاهی محتاطانه داشته و این ارز دیجیتال را یک شرط بندی و قمار مخاطره آمیز می‌دانند.

تأیید ETF بیت کوین آنی توسط SEC باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران سازمانی راحت‌تر بتوانند روی قیمت بیت کوین شرط بندی کنند. این اقدام باعث انتقال بیت کوین به وال استریت خواهد شد و بعد از آن، ETF بیت کوین در همان مکان‌هایی که سهام تسلا، اوراق بهادار، طلا، نفت یا هر دارایی دیگری داد و ستد می‌شود، قابل معامله خواهد بود.

این قابلیت می‌تواند تأثیر چشمگیری بر افزایش قیمت بیت کوین داشته باشد.

آیا می‌دانستید؟

ETF شاهدانه هم به دلایلی شبیه به ETF بیت کوین، محبوبیت پیدا کرده است. مثل ارزهای دیجیتال، صنعت ماریجوانا هم از نظر سرمایه‌گذاران سنتی که به دنبال فرصتی برای سود بردن از آن هستند، پرریسک و بی‌ثبات است.