نکات کلیدی

• بلاک‌چین‌های ماژولار، ارایه دهنده یک روش چند لایه هستند که می‌تواند مقیاس‌پذیری، امنیت و قابلیت تنظیم شبکه را افزایش دهد.
• بلاک‌چین‌های ماژولار با داشتن تخصص در حوزه‌هایی مثل اجرای تراکنش، انتقال وجه، اجماع نظر و دسترسی به داده‌ها می‌توانند همزمان با حفظ امنیت و تمرکززدایی، توان عملیاتی شبکه را افزایش دهند.
• Celestia، Dymension و پروژه‌های مختلف دیگر در حال بررسی پتانسیل بلاک چین‌های ماژولار برای حل چالش‌های مربوط به سه گانه بلاک چین (برقراری تعادل بین مقیاس‌پذیری، امنیت و تمرکززدایی) هستند.

مقدمه

از زمان شکل گیری تکنولوژی بلاک‌چین تا به امروز شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه بوده‌ایم و توسعه دهندگان دائماً به دنبال راه‌هایی برای ارتقای مقیاس‌پذیری، امنیت و تمرکززدایی هستند. روش سنتی که در آن تنها یک زنجیره همه کارها را مدیریت می‌کرد، معمولاً از نظر مقیاس‌پذیری، قابلیت ارتقاء و الزامات سخت‌افزاری نودهای اعتبارسنج با چالش روبرو است. در واکنش به این محدودیت‌ها، مفهوم بلاک‌چین‌های ماژولار به عنوان یک راهکار امیدبخش شکل گرفته است.

بلاک‌چین ماژولار چیست؟

ابداع بلاک‌چین‌های ماژولار، گامی برای فاصله گیری از مدل بلاک‌چین منفرد و یکپارچه قدیمی است که از یک معماری چند لایه استفاده می‌کند تا کارهای اصلی را به عملکردهایی تخصصی تقسیم کند. بلاک‌چین‌های ماژولار سعی دارند با تخصیص وظایفی مشخص به لایه‌های مختلف، یک سیستم مقیاس‌پذیر و قابل تنظیم‌تر ایجاد کنند؛ بدون اینکه امنیت یا تمرکززدایی را دچار مخاطره کنند.

بلاک‌چین‌های ماژولار چطور کار می‌کنند؟

معمولاً بلاک‌چین‌های ماژولار با ارایه تخصص در یکی از چهار حوزه اجرا، تسویه، اجماع نظر و دسترس‌پذیری داده‌ها کار می‌کنند. اجرا به پردازش تراکنش، تسویه به تأیید نهایی مقصد تراکنش، اجماع به تأیید اعتبار تراکنش و دسترسی داده‌ها به ذخیره داده‌های تراکنش اشاره دارد. این طراحی ماژولار، امکان ایجاد بهره وری و انعطاف‌پذیری بیشتر را فراهم کرده و راهکاری امیدوارکننده برای معضل سه گانه بلاک‌چین ایجاد می‌کند.

بررسی شبکه‌های ماژولار

سه روش برای پیاده سازی بلاک‌چین‌های ماژولار وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های منحصربفرد خودشان را دارند. از جمله روش‌های مهم می‌تواند به این موارد اشاره کرد:

• رولاپ‌ها، نقش لایه اجرا را داشته، تراکنش‌ها را پردازش کرده و داده‌ها را برای شبکه لایه 1 منتشر می‌کنند.
• Validium یک نوع رولاپ است که تراکنش‌ها را به صورت برون زنجیره‌ای پردازش کرده و سپس داده‌ها را برای لایه 1 ارسال می‌کند. این نوع رولاپ، متکی بر شبکه‌ای از اعتبارسنج‌های اثبات سهامی است.
• رولاپ‌های حاکمیتی، نقش یک لایه اجرا و همچنین تسویه را دارند و بلاک‌های داده را مستقیماً در رولاپ منتشر می‌کنند. این رولاپ‌ها، برای اعتبارسنجی نیازی به قراردادهای هوشمند لایه 1 ندارند.

مزایا و معایب بلاک‌چین‌های ماژولار

معماری بلاک‌چین ماژولار نسبت به روش یکپارچه سنتی مزایای خاصی دارد از جمله مقیاس‌پذیری، انعطاف‌پذیری و تعامل‌پذیری. اما با وجود این مزایا، ساخت و ساز روی بلاک‌چین‌های ماژولار می‌تواند پیچیده‌تر باشد و یادگیری آن برای کاربران و توسعه دهندگان کمی سخت‌تر است.

مزایا

1. ارتقای مقیاس‌پذیری: بلاک‌چین‌های ماژولار، با انتقال کارهای سنگین‌تر (از نظر مصرف منابع) به لایه‌های دیگر، امکان ارتقای توان عملیاتی را بدون به خطر انداختن تمرکززدایی فراهم می‌کنند.
2. انعطاف‌پذیری و تعامل‌پذیری: لایه‌های پایه بلاک‌چین‌های ماژولار طوری طراحی شده‌اند که کاملاً انعطاف‌پذیر باشند و امکان تعامل بین زنجیره‌های لایه 1 و لایه 2 را فراهم کنند. این انعطاف‌پذیری، به توسعه دهندگان امکان می‌دهد که ماشین مجازی اتریوم (EVM) یا ماشین‌های مجازی دلخواه دیگر را اجرا کنند.
3. توسعه اپلیکیشن‌های مختلف: ماژولار بودن بلاک‌چین امکان توسعه اپلیکیشن‌های عمومی را فراهم کرده در نتیجه کار را برای کاربران اکوسیستم بلاک‌چین راحت‌تر می‌کند. به این ترتیب، امکان ایجاد طیف وسیع‌تری از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز امن و کارآمد فراهم می‌شود.
4. قابلیت تنظیم پشته‌های فناوری: توسعه دهندگان امکان انتخاب بهترین ماشین مجازی را طبق نیازهای خودشان دارند؛ در نتیجه امکان ایجاد یک پشته فناوری قابل تنظیم فراهم می‌شود که منجر به ایجاد یک محیط توسعه-پسند و قابل تطبیق خواهد شد.

معایب

1. پیچیدگی‌های توسعه: ساخت و ساز روی بلاک‌چین‌های ماژولار در مقایسه با بلاک‌چین‌های یکنواخت، پیچیده‌تر است. این پیچیدگی، باعث سخت‌تر شدن یادگیری کار با چنین بلاک‌چین‌هایی هم برای کاربران و هم توسعه دهندگان شده در نتیجه منجر به کاهش سرعت توسعه و‌پذیرش چنین بلاک‌چین‌هایی می‌شود.
2. تست محدود: شبکه‌های ماژولار به اندازه شبکه‌های یکنواختی مثل اتریوم یا بیت کوین آزمایش و بررسی نمی‌شوند. هنوز امکان انجام تست و اعتبارسنجی‌های گسترده قابل انجام در زنجیره‌های قدیمی، روی بلاک‌چین‌های ماژولار وجود ندارد و این مسئله باعث ایجاد نگرانی‌هایی در رابطه با تاب آوری این بلاک‌چین‌ها در شرایط پرترافیک و واقعی می‌شود.
3. قرار داشتن در مراحل اولیه توسعه: توسعه بلاک‌چین‌های ماژولار هنوز کامل نیست. بازار بلاک‌چین نسبت به این تکنولوژی خوشبین و مشتاق است، اما این شبکه‌ها هنوز تست‌های گسترده واقعی را پشت سر نگذاشته‌اند. قرار داشتن در مراحل اولیه شکل گیری و توسعه می‌تواند باعث ایجاد تردیدهایی در رابطه با ثبات بلندمدت و کارایی بلاک‌چین‌های ماژولار شود.

مثال‌هایی از بلاک‌چین‌های ماژولار

Celestia

Celestia یکی از شبکه‌های ماژولار است که امکان ایجاد مقیاس‌پذیری را بدون افت عملکرد فراهم می‌کند. شبکه‌های لایه 2 و رولاپ‌ها، می‌توانند از Celestia برای قرار دادن داده‌ها در دسترس همه استفاده کرده و در عین حال از مزایایی مثل دسترسی سریع و کارآمد به داده‌ها بهره مند شوند. برای دستیابی به این قابلیت، Celestia چند ویژگی را پیاده سازی کرده از جمله رولاپ‌های حاکمیتی و نمونه برداری از دسترس‌پذیری داده‌ها.

Dymension

Dymension شبکه‌ای از بلاک‌چین‌های ماژولار با قابلیت استقرار سریع و آسان به نام RollApps است. طرز کار Dymension شبیه به اپلیکیشن‌های وب فول استک سنتی است. شبکه RollApps نقش فرانت-اند (تعامل با کاربر) را داشته و Dymension هم نقش بک-اند را داشته و اکوسیستم را هماهنگ می‌کند. بعلاوه، شبکه‌هایی برای دسترسی به داده‌ها وجود دارند که به عنوان دیتابیس کار کرده و هر زمان لازم باشد، داده‌ها را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

جمع بندی

تعامل‌پذیری و قابلیت‌های مختلف ارایه شده توسط بلاک‌چین‌های ماژولار، می‌تواند به ایجاد یک اکوسیستم امن‌تر و کارآمدتر کمک کند. شبکه‌های ماژولار می‌توانند در نهایت از کاربردها و DAppهای وسیع‌تری پشتیبانی کرده و دیفای را به نقاط عطف جدیدی برسانند. همچنان که تیم‌های توسعه در تلاش برای حل معضل مقیاس‌پذیری هستند، انتظار می‌رود که کاربرد طراحی ماژولار هم در دنیای کریپتو افزایش پیدا کند.