با رشد و توسعه فناوری بلاک چین، ریسک حملات سایبری، اسکم و آسیب‌پذیری‌های امنیتی هم افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، پروتکل‌های امنیت بلاک چین اهمیت زیادی داشته و به حفاظت از کاربران در تک تک مراحل تراکنش کمک می‌کنند. کاربران و توسعه دهندگان باید برای پیشگیری از ضرر و حفظ امنیت با مفاهیم امنیت end-to-end (سرتاسری) تراکنش آشنا باشند. در این مقاله، با مهم‌ترین پروتکل‌های این حوزه که به حفاظت از تراکنش‌های بلاک چین کمک می‌کنند، آشنا می‌شوید.

نکات کلیدی

• پروتکل‌های امنیت بلاک چین مثل LayerZero، Chainlink CCIP، Cosmos IBC و Wormhole با حفاظت از داده‌ها در برابر دستکاری و پیشگیری از انتقال ناقص وجه، به حفظ امنیت تراکنش‌ها کمک می‌کنند.
• تدابیر امنیت سرتاسری تراکنش، باعث می‌شوند که هیچ موجودیت غیرمجازی امکان مداخله یا تغییر تراکنش‌های بلاک چین را نداشته باشد.
• با وجود اینکه پروتکل‌های معرفی شده به حفظ امنیت کاربران کمک می‌کنند، اما بازرسی‌های پیوسته، بررسی قراردادهای هوشمند و رعایت اصول امنیتی توسط کاربران برای مقابله با ریسک‌های روزافزون در شبکه‌های غیرمتمرکز ضروری هستند.

5 پروتکل برتر امنیت بلاک چین

مهم‌ترین پروتکل‌های امنیت بلاک چین در سال 2024 عبارتند از:

• اومنیا پروتکل – حفاظت در برابر فرانت رانینگ با استفاده از مم پول‌های خصوصی.
• لیر زیرو – بازپخش کننده‌های خصوصی برای ارتباطات بین زنجیره‌ای امن
• CCIP چین لینک – اعتبارسنجی چند لایه برای انتقال توکن
• ورم هل – نودهای محافظ برای حفظ امنیت تراکنش‌های بین زنجیره‌ای
• کازماس هاب (پروتکل IBC): انتقال امن دارایی‌ها با مکانیزم اجماع Tendermint

در ادامه، این پروتکل‌های امنیت بلاک چین را به صورت مفصل و با جزئیات بررسی می‌کنیم.

1. اومنیا پروتکل (Omnia Protocol): بهترین گزینه برای پیشگیری از سوء استفاده

اومنیا پروتکل به توسعه دهندگان و کاربران بلاک چین امکان می‌دهد که بدون ترس از اسکم و انواع تعاملات مخرب از دسترسی امن و خصوصی به شبکه‌های بلاک چین بهره ببرند.

اومنیا با حفاظت از داده‌های تراکنش‌ها از همان ابتدا تا انتها، امنیتی سرتاسری را فراهم کرده و همه عملیات بلاک چین را محرمانه نگه می‌دارد.

چطور کار می‌کند؟

اومنیا به عنوان یک تونل حفاظت شده برای تراکنش‌های بلاک چین کار می‌کند. وقتی کاربری از طریق نقاط پایانی RPC خصوصی اومنیا با یک بلاک چین تعامل برقرار می‌کند، داده‌ها از دید عموم مخفی شده و از آنها در برابر مهاجمان حفاظت می‌شود. این مم پول‌های خصوصی، مانع از فرانت رانینگ معاملات توسط ربات‌های معاملاتی یا تفسیر و شنود اطلاعات حساس می‌شود.

بعلاوه، اومنیا با تحلیل بلادرنگ داده‌های تراکنش و قراردادهای هوشمند، توانایی تشخیص ترفندهایی موسوم به ظرف عسل – توکن‌های اسکم طراحی شده برای فریب دادن کاربران – را دارد.

در صورت تشخیص یک توکن مخرب، اومنیا تراکنش را متوقف کرده و از حفظ امنیت موجودی کاربر مطمئن می‌شود. این رویکرد امنیتی چند لایه، اطمینان می‌دهد که همه تراکنش‌های بلاک چین به صورت امن و بدون افشای آسیب‌پذیری‌ها تکمیل می‌شوند.

یکی دیگر از ویژگی‌های اومنیا این است که این پروتکل مختص هیچ بلاک چین خاصی نیست و از قابلیت نظارت پیوسته بر تراکنش‌ها و چندین شبکه مختلف پشتیبانی می‌کند تا حداکثر سطح امنیت ممکن فراهم شود.

مزایا

• پیشگیری از حملات فرانت رانینگ: RPCهای خصوصی، تراکنش‌ها را از دید ربات‌ها دور نگه می‌دارند.
• مسدود کردن توکن‌های اسکم: قابلیت تشخیص هانی پات مانع از تعامل کاربران با توکن‌های جعلی می‌شود.
• پشتیبانی چند زنجیره‌ای: این پروتکل روی چندین بلاک چین مختلف کار می‌کند در نتیجه انعطاف پذیری بالایی دارد.

معایب

• تنظیم و آماده سازی فنی: ممکن است کاربران برای آشنایی با سازوکارهای حفاظتی هانی پات و RPCها نیاز به صرف وقت و زمان داشته باشند.
• وابستگی به نودها: این پروتکل برای دسترسی بی وقفه مستلزم حضور پیوسته نودها است.

2. لیر زیرو (LayerZero): بهترین گزینه برای اجرای امن تراکنش‌های بین زنجیره‌ای

لیر زیرو اطمینان حاصل می‌کند که تراکنش‌های بین بلاک چین‌های مختلف به صورت امن و بدون وقفه اجرا می‌شوند. معمولاً تراکنش‌های بین زنجیره‌ای ریسک‌های جدید خاصی به همراه دارند از جمله فرانت رانینگ و انتقال ناقص. اما لیر زیرو با حفاظت از امنیت همه جنبه‌های تراکنش – از مرحله آغاز آنها در یک بلاک چین تا تکمیل در بلاک چینی دیگر – این آسیب‌پذیری‌ها را حذف می‌کند.

چطور کار می‌کند؟

لیر زیرو با استفاده از ترکیب نودهای بسیار سبک (ULN)، اوراکل‌ها و بازپخش کننده‌ها امنیت و سرعت را حفظ می‌کند. می‌توان گفت که لیر زیرو به نوعی شبیه ارسال یک بسته از طریق یک شبکه حامل مورد اطمینان است که در آن حاملان (بازپخش کننده‌ها) و اعتبارسنج‌ها (اوراکل‌ها) اطمینان می‌دهند که این بسته بدون هر گونه تداخل از بیرون به مقصد می‌رسد.

نودهای بسیار سبک، تراکنش‌ها را بدون نیاز به کل داده‌های بلاک چین اعتبارسنجی می‌کنند که این قابلیت به افزایش سرعت شبکه همزمان با حفظ امنیت آن کمک می‌کند.

بازپخش کننده‌ها، داده‌های تراکنش‌ها را بین بلاک چین‌ها منتقل کرده و همزمان آن را از دید عموم مخفی می‌کنند تا هیچ فردی قابلیت تفسیر داده‌ها یا دستکاری تراکنش‌ها را نداشته باشد.

اوراکل‌ها، تراکنش‌ها را در هر دو زنجیره مبدأ و مقصد اعتبارسنجی کرده و جامعیت داده‌ها را حتی حین انتقال بین زنجیره‌ای حفظ می‌کنند.

لیر زیرو با تفکیک نقش‌های اعتبارسنجی و بازپخش باعث می‌شود که یک نود یا بازپخش کننده (relayer) هک شده یا مخرب باعث ایجاد اختلال در کل تراکنش‌ها نمی‌شود و به این ترتیب از امنیت سرتاسری در سطح شبکه‌ها حفاظت می‌کند.

از نظر حفاظت از امنیت سرتاسری تراکنش، بازپخش کننده‌های خصوصی مانع از دستکاری یا شنود داده‌های تراکنش می‌شوند و ULNها هم به اعتبارسنجی تراکنش‌ها به شیوه امن کمک می‌کنند.

بعلاوه، هر بخش از شبکه به صورت مستقل عمل می‌کند تا ریسک آسیب‌پذیری‌های سطح سیستمی کاهش پیدا کند. همه این قابلیت‌ها به لطف طراحی مقاوم ماژولار این پروتکل ایجاد شده‌اند.

مزایا

• مقابله با خطر فرانت رانینگ: بازپخش کننده‌های خصوصی، تراکنش‌ها را از مم پول‌های عمومی دور نگه می‌دارند.
• اجرای بین زنجیره‌ای سریع: نودهای بسیار سبک، سرعت تراکنش‌ها را افزایش می‌دهند بدون اینکه باعث به خطر افتادن امنیت شوند.
• اعتبارسنجی امن: اوراکل‌ها اطمینان می‌دهند که هر تراکنش به شکل درست اعتبارسنجی شده و به این ترتیب از دارایی کاربران حفاظت می‌کنند.

معایب

• پیچیدگی تنظیم و راه‌اندازی: ممکن است درک معماری‌های شامل اوراکل و relayer برای کاربران سخت باشد.
• وابستگی به اعتبارسنج‌ها: با وجود غیرمتمرکز بودن لیر زیرو، عملکرد آن متکی به عملکرد درست اعتبارسنج‌ها است.

3. CCIP چین لینک: بهترین گزینه برای ایمن سازی فرایند انتقال توکن‌ها

پروتکل تعامل پذیری بین زنجیره‌ای (CCIP) چین لینک، راهکاری مطمئن برای انتقال توکن بین بلاک چین‌ها همزمان با پیشگیری از دستکاری یا خطای انتقال است. CCIP با اعتبارسنجی تراکنش‌ها در چندین نقطه، اطمینان می‌دهد که امنیت هر انتقال از ابتدا تا انتها حفظ می‌شود که این ویژگی باعث CCIP را تبدیل به ابزاری کاربردی و مفید برای انتقال امن داده‌ها به روش بین زنجیره‌ای کرده است.

چطور کار می‌کند؟

CCIP مثل یک سیستم چک پوینت برای تراکنش‌های بلاک چین عمل می‌کند. هنگام ارسال توکن بین شبکه‌ها، اوراکل‌ها و اعتبارسنج‌ها با همکاری هم، هر مرحله از این فرایند را تأیید می‌کنند.

ارسال بسته‌ای را در نظر بگیرید که در آن هر اداره پست در این مسیر، مهر رسمی خودش را روی بسته درج می‌کند تا این اطمینان حاصل شود که بسته قبل از رسیدن به مقصد دستکاری نمی‌شود.

برای مثال اگر کاربری از اتریوم به اولنچ توکن ارسال کنند، CCIP داده‌های تراکنش را در هر مرحله از طریق اوراکل‌ها بررسی می‌کند. پس از اعتبارسنجی، داده‌ها به اعتبارسنج‌های شبکه دریافت کننده ارسال می‌شوند. در صورت وجود هر گونه مغایرت و اطلاعات نادرست، تراکنش بلافاصله متوقف می‌شود تا فقط نقل و انتقال‌های مجاز انجام شوند.

CCIP چین لینک از اعتبارسنجی چند نقطه‌ای، کانال‌های ارتباطی خصوصی و مدیریت انعطاف پذیر توکن‌ها استفاده می‌کند تا از خطا پیشگیری کرده و نقل و انتقال‌ها به روش امن‌تر انجام شوند.

همچنین CCIP با استفاده از محدودیت‌های خودکار برای نرخ‌ها، مانع از ایجاد سربار روی سیستم با درخواست‌های بزرگ یا مشکوک می‌شود.

مزایا

• مقابله با فرانت رانینگ: تراکنش‌ها را از دید عموم دور نگه می‌دارد تا از بروز تداخل جلوگیری کند.
• انتقال امن توکن‌ها: تراکنش‌ها در چند نقطه مختلف اعتبارسنجی می‌شوند تا از بروز اشتباه یا ضرر جلوگیری شود.
• انعطاف پذیری بین زنجیره‌ای: پشتیبانی از شبکه‌های مختلف برای انتقال آسان دارایی‌ها.

معایب

• سختی یادگیری: ممکن است کاربران نیاز به یادگیری نقل و انتقال قابل برنامه ریزی داشته باشند که پیچیدگی‌های خاصی دارد.
• وابستگی به اوراکل‌ها: اجرای درست این فرایند وابسته به عملکرد درست اوراکل‌ها و اعتبارسنج‌ها است.

4. ورم هل: بهترین پروتکل با اعتبارسنجی محافظ

ورم هل اطمینان می‌دهد که داده‌ها و دارایی‌ها در چندین بلاک چین مختلف قابل انتقال هستند تا ریسک‌های موجود در نقل و انتقال بین زنجیره‌ای کاهش پیدا کند.

ورم هل با سیستم نود محافظ (guardian node) خودش باعث می‌شود که هر تراکنش به صورت مستقل اعتبارسنجی شود. به این ترتیب از نقل و انتقال به شکل دستکاری شده یا غیرمجاز جلوگیری کرده و اطمینان می‌دهد که تراکنش‌ها از ابتدا تا انتها با امنیت کامل اجرا می‌شوند.

چطور کار می‌کند؟

ورم هل به صورت پلی بین بلاک چین‌های مختلف کار کرده و امکان انتقال دارایی‌ها را با کمک نودهای محافظ فراهم می‌کند. می‌توان نودهای محافظ را مثل یکسری چک پوینت در یک بزرگراه در نظر گرفت – هر زمان خودرویی از بزرگراه عبور می‌کند، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که همه استانداردهای امنیتی را دارد.

وقتی تراکنشی در یک بلاک چین شروع می‌شود، نودهای محافظ پیش از رسیدن تراکنش به بلاک چین مقصد، آن را اعتبارسنجی می‌کنند. این نودها در صورت تشخیص هر گونه مغایرت، تراکنش را رد می‌کنند تا فقط نقل و انتقال‌های مجاز قابل انجام باشند. این سیستم باعث می‌شود که امنیت سرتاسری تراکنش‌ها حتی هنگام انتقال داده یا دارایی در شبکه‌های مختلف حفظ شود.

ورم هل یکی از معدود پروتکل‌های امنیت بلاک چین است که بر اساس طراحی پل غیرمتمرکز کار می‌کند. همچنین در این پروتکل، امکان دسترسی به ابزارهای بازیابی دارایی‌ها وجود دارد.

مزایا

• اعتبارسنجی توسط محافظ‌ها: با بررسی هر مرحله به صورت مستقل، از نقل و انتقال‌ها حفاظت می‌کند.
• امنیت غیرمتمرکز: باعث از بین رفتن وابستگی به تنها یک نود شده و از بروز آسیب‌پذیری در سطح سیستم جلوگیری می‌کند.
• مکانیزم‌های بازیابی: ابزارهای لازم را برای تراکنش‌هایی که با مشکل روبرو می‌شوند، ارایه می‌دهد.

معایب

• امکان انتقال آسیب‌پذیری بین زنجیره‌های مختلف: ممکن است ورم هل هم مثل سایر پل‌های بین زنجیره‌ای در معرض روش‌های حمله جدید و رو به پیشرفت قرار داشته باشد.
• پیچیدگی تنظیم و راه‌اندازی: کاربران برای درک عملکرد سیستم نود محافظ نیاز به صرف زمان دارند.

در سال 2024 یک آسیب‌پذیری در عملیات ورم هل در بلاک چین Aptos شناسایی شد که می‌توانست باعث ضرر 5 میلیون دلاری شود. خوشبختانه شرکت امنیت CertiK این نقص را پیش از سوء استفاده از آن شناسایی کرد.

کازماس هاب: بهترین پروتکل برای انتقال امن دارایی‌ها با استفاده از IBC

کازماس هاب با استفاده از پروتکل ارتباطات بین بلاک چینی (IBC) خودش، امکان اجرای امن تراکنش‌های بین زنجیره‌ای را فراهم می‌کند. این سیستم اطمینان می‌دهد که دارایی‌ها و داده‌ها به صورت امن بین شبکه‌های متصل منتقل شوند و جامعیت کامل آنها را در سرتاسر تراکنش حفظ می‌کند. کازماس ریسک اجرای انتقال به صورت ناقص یا دستکاری آن را کاهش می‌دهد و اطمینان می‌دهد که همه مراحل – از ارسال تا دریافت – به صورت امن اجرا می‌شوند.

چطور کار می‌کند؟

پروتکل IBC شبیه به یک شبکه تحویل امن کار می‌کند. وقتی کاربری توکن‌ها را از یک بلاک چین به بلاک چینی دیگر منتقل می‌کند، IBC اطمینان می‌دهد که هر دو زنجیره، پیش از تکمیل انتقال آن را اعتبارسنجی می‌کنند. این سیستم به نوعی شبیه به پروتکل دست تکانی دو طرفه است: زنجیره ارسال کننده، توکن‌ها را قفل کرده و زنجیره دریافت کننده تنها پس از تکمیل مرحله اول، مبلغ معادل را آزاد می‌کند. هر مشکلی که در این فرایند رخ دهد، تراکنش متوقف می‌شود تا احتمال از دست رفتن دارایی‌ها وجود نداشته باشد.

IBC از پروتکل اجماع Tendermint هم استفاده می‌کند تا اعتماد و انسجام را در سطح بلاک چین‌های مختلف حفظ کند. این سیستم باعث می‌شود که تراکنش‌ها بدون تأخیر یا دستکاری و به شکل درست اعتبارسنجی و تأیید شوند.

ویژگی کلیدی: اگر زنجیره‌ای حین اجرای انتقال آفلاین شود، IBC مطمئن می‌شود که دارایی‌ها تا زمان بازیابی شبکه در امان خواهند بود.

مزایا

• از بین رفتن احتمال از دست رفتن داده‌ها: اعتبارسنجی دو طرفه اطمینان می‌دهد که هیچ وقت موجودی کاربران در این فرایند از دست نمی‌رود.
• سریع و منسجم: مکانیزم اجماع نظر Tendermint امکان اعتبارسنجی سریع را بدون به خطر افتادن امنیت فراهم می‌کند.
• مقاومت در برابر از کار افتادگی: IBC می‌تواند اختلال شبکه و حفظ امنیت داده‌ها را تا بازیابی مجدد شبکه مدیریت کند.

معایب

• هماهنگ سازی شبکه: این پروتکل نیاز به هماهنگی بین چندین بلاک چین دارد که می‌تواند باعث ایجاد پیچیدگی‌های بیشتری شود.
• محدودیت پذیرش: بعضی شبکه‌ها هنوز در مرحله ادغام IBC هستند که این موضوع باعث محدودیت کاربردهای فعلی IBC شده است.

آیا می‌دانستید؟ کازماس هاب با معرفی Interchain Security 2.0 سطح امنیت تراکنش‌های بین زنجیره‌ای را به میزان چشمگیری افزایش داد. این مدل جدید به اعتبارسنج‌ها امکان می‌دهد که انتخاب کنند کدام زنجیره‌های مشتری را ایمن سازی می‌کنند تا بهره وری شبکه همزمان با امنیت آن ارتقاء پیدا کند.

امنیت سرتاسری تراکنش چیست؟

امنیت سرتاسری تراکنش اطمینان می‌دهد که همه تراکنش‌ها از ابتدا تا پایان در برابر ریسک‌هایی مثل دستکاری، فرانت رانینگ یا اجرای ناقص ایمن هستند.

مثال: در سال 2024 یونی سواپ با حملات فرانت رانینگ روبرو شد که در آن ربات‌های MEV (حداکثر مقدار قابل استخراج) با قرار دادن تراکنش‌ها قبل و بعد از معاملات مجاز، حملاتی موسوم به حمله ساندویچی را اجرا کردند. این ربات‌ها با سوء استفاده از تغییرات قیمت ناشی از معاملات کاربران به سود می‌رسیدند.

این کانسپت باعث می‌شود که هیچ موجودیت غیرمجازی امکان ایجاد تداخل یا تغییر تراکنش را نداشته باشد و به کاربران راجع به فعالیت‌های بلاک چینی آنها اطمینان خاطر می‌دهد.

بدون امنیت سرتاسری، تراکنش‌های بلاک چین در معرض خطراتی مثل فرانت رانینگ، فیشینگ یا انتقال ناقص خواهند بود.

در سال 2024 حتی یک حمله فیشینگ مرتبط هم اجرا شد که در آن یک کمپین، تأمین کنندگان نقدینگی یونی سواپ نسخه 3 را هدف گرفت و توانست بیشتر از 4.7 میلیون دلار اتر را به سرقت ببرد. مهاجمان، توکن‌های مخرب را برای کاربران ارسال می‌کردند که به عنوان ایردراپ سالم تبلیغ شده بودند و کاربران را تشویق به تعامل با اینترفیس‌هایی جعلی می‌کردند که باعث تخلیه ولت آنها می‌شد.

پروتکل‌های امنیت بلاک چین از حفظ امنیت موجودی کاربران، قابل اطمینان بودن قراردادهای هوشمند و عدم دستکاری داده‌های کاربران در این مسیر اطمینان حاصل می‌کنند.

آیا ایمن سازی تراکنش‌ها با استفاده از پروتکل‌های امنیت بلاک چین کافیست؟

پروتکل‌های امنیت بلاک چین گام مهمی برای حفظ امنیت تراکنش‌ها محسوب می‌شوند اما به تنهایی کافی نیستند. این پروتکل‌ها با پیشگیری از دستکاری داده‌ها و اعتبارسنجی آنها، امنیت سرتاسری تراکنش‌ها را حفظ می‌کنند اما با توجه به سرعت بالای پیشرفته شدن تهدیدات، نیاز به ارتقای دائم در این پروتکل‌ها وجود دارد.

یک رویکرد چند لایه – که شامل بازرسی پیوسته، ارتقای آگاهی کاربران و سایر سازوکارهای حفاظتی است – به ایجاد امنیت قوی‌تر و قابلیت اعتماد شبکه‌های غیرمتمرکز کمک می‌کند.

سوالات پرتکرار

چرا پروتکل‌های امنیت بلاک چین برای حفظ امنیت سرتاسری تراکنش‌ها لازم هستند؟

پروتکل‌های امنیت بلاک چین با اعتبارسنجی هر مرحله از شروع تا پایان تراکنش، از تراکنش‌ها حفاظت می‌کنند. این پروتکل‌ها از سوء استفاده‌هایی مثل فرانت رانینگ، اسکم‌های توکنی و انتقال ناقص جلوگیری کرده و باعث می‌شوند که کاربران بتوانند بدون بروز تداخل، تراکنش‌های خودشان را به شکل مطمئن و امن اجرا کنند.

آیا پروتکل‌های امنیت بلاک چین به تنهایی برای حفاظت از تراکنش‌ها کافی هستند؟

وجود پروتکل‌های امنیتی ضروری است اما تنها یک قطعه از پازل کلی امنیت محسوب می‌شوند. برای حفاظت جامع و کامل، وجود یک رویکرد چند لایه با بررسی قراردادهای هوشمند، بازرسی و مراقبت و هوشیاری کاربران لازم است.

در حال حاضر چه بلاک چین‌هایی امنیت سرتاسری مطمئنی دارند؟

پروتکل‌هایی مثل لیر زیرو، CCIP چین لینک، IBC کازماس، ورم هل و اومنیا به دلیل تمرکز بر ارتباطات امن بین زنجیره‌ای، اعتبارسنجی تراکنش‌ها و نظارت بلادرنگ در این حوزه متمایز و برجسته هستند و اطمینان حاصل می‌کنند که تراکنش‌ها در سطح اکوسیستم غیرمتمرکز ایمن خواهند بود.