نکات کلیدی

• فرانت رانینگ به اجرای معامله بر اساس اطلاعات محرمانه به منظور سود بردن از حرکات بازار پیش از اجرای تراکنش‌های بزرگ گفته می‌شود.

• در بازارهای کریپتو، فرانت رانینگ در اکسچنج‌های غیرمتمرکز (DEX) رایج است که تریدرها یا ربات‌ها در آنها از قابلیت مشاهده تراکنش‌ها و تحمل اسلیپیچ استفاده می‌کنند.

• تریدرهای دیفای می‌توانند برای پیشگیری از فرانت رانینگ سطح تحمل اسلیپیج را کاهش داده، از روش‌های اجرای تراکنش خصوصی استفاده کرده و با ابزارهای حفاظتی مثل مسدود کننده‌های MEV کار کنند.

مقدمه

فرانت رانینگ اصطلاحی است که در بازارهای مالی کاربرد داشته و از آن برای توصیف روش‌های غیرقانونی و غیراخلاقی در اجرای معاملات استفاده می‌شود. این روش شامل بهره برداری از اطلاعات غیرعمومی راجع به تراکنش پیش رو برای دستیابی به سود شخصی است. در این مقاله توضیح می‌دهیم که فرانت رانینگ چیست، چطور انجام می‌شود، چه تأثیری بر بازارها دارد و در بازار ارزهای دیجیتال چه جایگاه و کاربردی دارد.

فرانت رانینگ چیست؟

فرانت رانینگ زمانی رخ می‌دهد که یک بروکر، تریدر یا کارشناس مالی بر اساس اطلاعات محرمانه اقدام می‌کند. هدف فرانت رانینگ این است که چنین افراد یا نهادهایی معاملاتشان را قبل از یک معامله بزرگ قریب الوقوع اجرا کنند که می‌تواند باعث حرکت بازار به نفع آنها شود. این رفتار نقض اعتماد و صداقت در بازارهای مالی محسوب می‌شود چون در آن از اطلاعات محرمانه برای سود شخصی بهره برداری می‌شود.

در بازارهای سنتی معمولاً فرانت رانینگ قبل از یک معامله بزرگ انجام می‌شود اما امکان رخ دادن آن در بازارهای کریپتو، به ویژه بازارهایی با نقدینگی کم وجود دارد (مثلاً هنگام معامله میم کوین‌ها در اکسچنج‌های غیرمتمرکز).

فرانت رانینگ چطور انجام می‌شود؟

برای درک بهتر شیوه انجام فرانت رانینگ، ابتدا نگاهی داریم به یکی از سناریوهای متداول فرانت رانینگ که ممکن است در بازارهای مالی رخ دهد.

1. دسترسی به اطلاعات داخلی

معمولاً در فرانت رانینگ یک کارگزار یا تریدر با دسترسی به اطلاعات محرمانه راجع به یک تراکنش بزرگ وجود دارد. مثلاً ممکن است یک مشتری یک سفارش خرید یا فروش بزرگ برای تعداد زیادی سهام، اوراق قرضه یا دارایی‌های دیگر ثبت کند.

2. معامله شخصی پیشگیرانه

کارگزار با دانستن اینکه تراکنش مورد نظر می‌تواند روی قیمت دارایی مد نظر تأثیرگذار باشد، همان دارایی را پیش از اجرای معامله مشتری خرید یا فروش می‌کند. اگر مشتری تصمیم به خرید تعداد زیادی سهام داشته باشد، ممکن است کارگزار سهام را با قیمت جاری بخرد چون سفارش بزرگ مشتری می‌تواند باعث افزایش قیمت شود.

3. سود بردن از حرکات بازار

پس از اجرای معامله مشتری و حرکت قیمت به شکل مورد انتظار، کارگزار سهم خودش را با سود می‌فروشد (یا پوزیشن خودش را می‌بندد). سفارش مشتری باعث واکنش بازار شده در نتیجه کارگزار که پیش از دیگر فعالان بازار بر اساس این اطلاعات اقدام کرده، به سود می‌رسد.

نمونه‌هایی از فرانت رانینگ در بازارهای سنتی

در ادامه، مثالی از اجرای فرانت رانینگ را مرور می‌کنیم:

• یک سرمایه‌گذار سازمانی بزرگ تصمیم به خرید 1 میلیون سهم از کمپانی X می‌گیرد.

• سرمایه‌گذار این سفارش را از طریق کارگزار ثبت می‌کند.

• کارگزار که در جریان است این خرید بزرگ می‌تواند باعث افزایش قیمت شود، پیش از اجرای معامله مشتری 10 هزار سهم از شرکت X می‌خرد.

• پس از تکمیل سفارش مشتری، قیمت سهم مورد نظر همانطور که انتظار می‌رفت افزایش پیدا می‌کند. سپس کارگزار 10 هزار سهم خودش را با قیمت بالاتر فروخته و به سود سریعی می‌رسد.

چرا فرانت رانینگ غیرقانونی است؟

به دلایل زیر، در بسیاری از کشورها فرانت رانینگ غیرقانونی محسوب می‌شود:

1. سوء استفاده از اطلاعات محرمانه: کاربران به کارشناسان امور مالی اعتماد می‌کنند تا مطابق منافع مشتریان خودشان عمل کنند. اما استفاده از اطلاعات محرمانه برای منافع شخصی، نقض این اعتماد محسوب می‌شود.

2. تضعیف تمامیت و صداقت بازار: فرانت رانینگ عدالت بازار را از بین برده و برای افرادی که به اطلاعات محرمانه دسترسی دارند، یک مزیت غیرعادلانه ایجاد می‌کند.

3. آسیب رساندن به سرمایه‌گذاران: ممکن است دستکاری بازار در اثر فرانت رانینگ، مشتریان و سایر فعالان بازار را متضرر کند.

نهادهای قانونی مثل کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) برای مقابله با فرانت رانینگ قوانین و جریمه‌های سختگیرانه‌ای را در نظر گرفته‌اند.

انواع فرانت رانینگ

فرانت رانینگ می‌تواند در بازارهای مختلف انجام شود، از جمله:

1. بازار بورس

در بازار بورس، ممکن است بروکرها از اطلاعاتی که راجع به سفارش‌های خرید یا فروش بزرگ دارند برای اجرای معاملات شخصی استفاده کنند. این یکی از متداول‌ترین انواع فرانت رانینگ است.

2. بازار کالا و فارکس

تریدرهایی که در بازارهای کالا یا فارکس به اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بزرگ پیش رو دسترسی دارند، می‌توانند فرانت رانینگ انجام دهند.

3. بازارهای کریپتو

با رشد و توسعه معاملات ارزهای دیجیتال، فرانت رانینگ تبدیل به یکی از مسائل نگران کننده در این بخش شده است. به ویژه فرانت رانینگ در پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز بسیار متداول است که در بخش بعد این موضوع را مفصل‌تر بررسی می‌کنیم.

فرانت رانینگ در بازارهای کریپتو

در حوزه ارزهای دیجیتال، معمولاً فرانت رانینگ شامل اجرای تراکنش‌های بلاک چین در یک پلتفرم دیفای (اقتصاد غیرمتمرکز) است. به ویژه این مسئله در اکسچنج‌های غیرمتمرکز (DEX) و پروتکل‌های بازارگردان خودکار رایج است که در آنها تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوشمند اجرا شده و پیش از تأیید، در بلاک چین قابل مشاهده هستند.

معمولاً فرانت رانینگ به این صورت انجام می‌شود:

1. نظارت بر تراکنش‌های در دست اجرا: در شبکه‌های بلاک چین مثل اتریوم، سولانا و زنجیره BNB تراکنش‌ها پیش از تأیید شدن قابل مشاهده هستند. ربات‌ها یا تریدرهای مخرب می‌توانند شبکه را برای شناسایی تراکنش‌های بزرگ در حال اجرا تحت نظر بگیرند.

2. ارسال یک تراکنش با اولویت: در اتریوم و زنجیره BNB، ربات‌ها می‌توانند برای اجرای زودهنگام تراکنش‌های خودشان کارمزد بیشتری پیشنهاد دهند. در سولانا معمولاً فرانت رانینگ با استفاده از کارمزد بیشتر یا توسط اعتبارسنج‌هایی انجام می‌شود که دسترسی منحصربفردی به داده‌های تراکنش‌ها دارند.

3. تریدر می‌تواند با پرداخت گس بیشتر مطمئن شود که تراکنش او قبل از تراکنش هدف اجرا می‌شود. به این ترتیب، تریدر می‌تواند از تغییر قیمت پس از تأیید نهایی تراکنش سود ببرد.

4. سود بردن از تغییرات قیمت: برای مثال اگر تراکنشی شامل خرید حجم زیادی توکن باشد، تریدر فرانت رانر اول توکن مورد نظر را با قیمت فعلی خریداری می‌کند. پس از اینکه تراکنش مورد نظر باعث افزایش قیمت شد، تریدر توکن را با سود می‌فروشد.

به غیر از اجرای معاملات بزرگ، تریدرهای فرانت رانینگ می‌توانند از بازارهایی با نقدینگی کم و تریدرهایی که سطح تحمل اسلیپیج کمی در اکسچنج‌های غیرمتمرکز (مثل یونی سواپ، پنکیک سواپ یا ریدیوم) انتخاب می‌کنند، سوء استفاده کنند.

استفاده از اسلیپیج در بازارهایی با نقدینگی کم

تحمل اسلیپیج مشخص کننده میزان تغییر قیمتی است که یک تریدر برای اجرای تراکنش خودش مایل به پذیرش آن است. در بازارهایی با نقدینگی کم، تنظیم اسلیپیج بالا می‌تواند تریدرها را در برابر فرانت رانینگ آسیب پذیر کند.

برای مثال، اگر کاربر B قصد خرید یک میم کوین با نقدینگی کم را در یک اکسچنج غیرمتمرکز داشته باشد، ممکن است برای اطمینان از اجرای تراکنش خودش، سطح تحمل اسلیپیج را بالا تنظیم کند. ربات فرانت رانینگ می‌تواند این موضوع را تشخیص داده و برای خرید زود هنگام نقدینگی موجود، کارمزد بیشتری پیشنهاد دهد؛ سپس توکن را با قیمتی بسیار یبشتر به کاربر بفروشد.

از آنجایی که سطح تحمل اسلیپیج کاربر B امکان اجرای معامله را در صورت افزایش قیمت فراهم می‌کند، او ناآگاهانه مبلغی بیشتر از حد انتظار پرداخت می‌کند که این موضوع به نفع فرانت رانر است. هر چقدر سفارش این کاربر و سطح تحمل اسلیپیج او بیشتر باشد، تأثیر قیمت بیشتر خواهد بود.

امکان اجرای این نوع فرانت رانینگ در بازارهایی با نقدینگی زیاد هم وجود دارد و زمانی که تنظیمات اسلیپیج بیش از حد زیاد باشد، ربات‌ها می‌توانند قیمت را دستکاری کرده و سود غیرعادلانه به دست آورند.

MEV و فرانت رانینگ در سولانا

سولانا به عنوان بلاک چین سریع و مقیاس پذیر مشکلات خاصی با فرانت رانینگ دارد به خصوص به دلیل MEV (حداکثر ارزش قابل استخراج). MEV به سودی گفته می‌شود که ربات‌ها یا اعتبارسنج‌ها می‌توانند با دستکاری ترتیب تراکنش‌ها در یک بلاک به آن دست پیدا کنند. در سولانا، فرانت رانینگ مبتنی بر MEV به این دلیل رخ می‌دهد که تراکنش‌ها پیش از نهایی شدن قابل مشاهده هستند؛ در نتیجه تریدرها می‌توانند از چنین اطلاعاتی سوء استفاده کنند.

بر خلاف اتریوم که در آن تراکنش‌ها بر اساس کارمزد گس اولویت بندی می‌شوند، سولانا به تریدرها امکان می‌دهد که از کارمزدهای اولویت برای اجرای زودهنگام تراکنش خودشان استفاده کنند. این یعنی ربات‌ها و اعتبارسنج‌ها می‌توانند برای اینکه تراکنش خودشان زودتر از دیگران اجرا شود، کارمزد بیشتری پرداخت کنند. وقتی یک سفارش خرید یا فروش بزرگ شناسایی می‌شود، ربات MEV می‌تواند تراکنش خودش را به سرعت اجرا کند تا از تغییر قیمت مورد انتظار بهره ببرد.

توسعه دهندگان برای مقابله با مسئله فرانت رانینگ مرتبط با MEV در حال طراحی راهکارهایی مثل مم پول‌های خصوصی، سیستم‌های مرتب سازی عادلانه تراکنش‌ها و حراجی‌های MEV هستند که سود را به شکل عادلانه توزیع می‌کنند. سرعت بالای اجرای تراکنش‌ها در سولانا سطح ریسک را کمی کاهش می‌دهد اما همچنان MEV به عنوان یک چالش در این پلتفرم باقی است.

پیشگیری از فرانت رانینگ در کریپتو

بخش عمده‌ای از معاملات ارزهای دیجیتال در پلتفرم‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. این باعث شده که پیشگیری از فرانت رانینگ و جریمه کردن عوامل آن در چنین پلتفرم‌هایی سخت‌تر باشد. اما برای مقابله با این مسئله تدابیر خاصی در حال پیاده سازی هستند.

تریدرها می‌توانند برای مقابله با فرانت رانینگ در بازار کریپتو، کارهای مختلفی انجام دهند از جمله:

• کاهش سطح تحمل اسلیپیج برای کمتر شدن آسیب پذیری

• استفاده از روش‌های اجرای تراکنش به صورت خصوصی برای مخفی کردن سفارش‌ها از ربات‌ها.

• تقسیم بندی سفارش‌های بزرگ به تعدادی سفارش کوچکتر برای پیشگیری از جلب توجه.

• استفاده از ابزارهای حفاظت در برابر MEV مثل مسدود کننده‌های MEV، فلش بات‌ها (اتریوم) یا مم پول‌های خصوصی (سولانا).

با درک شیوه انجام فرانت رانینگ در بازار کریپتو، تریدرها می‌توانند بهتر از سرمایه خودشان حفاظت کرده و از ضررهای غیرضروری اجتناب کنند.

جمع بندی

فرانت رانینگ نقض جدی اعتماد و اخلاقیات در بازار محسوب می‌شود. چه در بازارهای مالی سنتی و چه در بخش‌های نوظهوری مثل ارزهای دیجیتال، این اقدام از بین برنده اعتماد و صداقت است. با درک روش انجام فرانت رانینگ و انجام اقدامات پیشگیرانه، تریدرها، سرمایه‌گذاران و قانونگذاران می‌توانند با همکاری هم محیطی شفاف و برابر برای اجرای معاملات ایجاد کنند.