نکات کلیدی

• آپگرید پکترا که پیاده سازی آن از سال 2025 آغاز می‌شود، شبکه اتریوم را سریع‌تر، مقیاس پذیرتر و استفاده از آن را آسان‌تر خواهد کرد.
• از جمله تغییرات این آپگرید می‌توان به قابلیت پرداخت کارمزد گس با توکن‌های مختلف، افزایش سرعت قراردادهای هوشمند و بهبود پاداش استیکینگ برای اعتبارسنج‌ها اشاره کرد.
• از جمله مزایای بلند مدت این آپگرید می‌توان به افزایش مقیاس پذیری، کاهش هزینه‌ها و اضافه شدن قابلیت‌های جدیدی اشاره کرد که از رشد و کاربردپذیری اتریوم پشتیبانی خواهند کرد.

آپگرید پکترای اتریوم چیست؟

اتریوم پکترا، یک آپگرید (هارد فورک) است که سعی دارد سرعت و مقیاس پذیری اتریوم را افزایش داده و استفاده از آن را برای کاربران روزمره و همچنین توسعه دهندگان بلاک چین آسان‌تر کند. آپگرید پکترا که قرار است در ماه می سال 2025 منتشر شود، یکی از مهم‌ترین تغییرات شبکه اتریوم در سال‌های اخیر است.

پکترا در اصل متشکل از 2 آپگرید پراگ و الکترا است که در ابتدا قرار بود به صورت مجزا اجرا شوند. این دو آپگرید با هم ترکیب شده‌اند تا همه چیز روان‌تر و بهتر اجرا شود.

دلیل ارتقای اتریوم چیست؟

اتریوم از همان ابتدا همواره در حال اصلاح و پیشرفت بوده و آپگریدهای زیادی از جمله مرج (در سال 2022) و کانکون (2024) برای این شبکه پیاده سازی شده‌اند.

اما اتریوم همچنان به خصوص از نظر کارمزد تراکنش‌ها، مقیاس پذیری و پیچیدگی برای کاربران تازه کار با چالش‌های مختلفی روبرو است. آپگرید پکترا با این هدف طراحی شده که به حل چنین مشکلاتی کمک کند.

مهم‌ترین ویژگی‌های آپگرید پکترا

مهم‌ترین تغییرات آپگرید پکترا عبارتند از:

1. انتزاع حساب‌ها

در حال حاضر کاربران اتریوم باید برای پرداخت کارمزد گس مقداری اتر در ولت خودشان داشته باشند. این کارمزدها، هزینه تراکنش هستند که هر زمان قصد انتقال توکن یا تعامل با یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) را دارید، باید پرداخت کنید. مثلاً اگر قصد ارسال توکن برای یک شخص دیگر یا ترید کردن NFT را داشته باشید، باید برای پوشش این هزینه‌ها از اتر استفاده کنید.

با آپگرید پکترا، اتریوم از مفهوم جدیدی به نام انتزاع حساب برای ارتقای تجربیات کاربری استفاده می‌کند. یکی از مزایای این رویکرد این است که کاربران دیگر برای پرداخت هزینه‌های گس نیازی به داشتن اتر در حساب خودشان ندارند بلکه می‌توانند این هزینه‌ها را با هر توکن دیگری مثل USDC یا DAI پرداخت کنند که باعث راحت‌تر شدن کار آنها خواهد شد. این آپگرید به سرویس‌های شخص ثالث امکان می‌دهد که اسپانسر پرداخت هزینه گس شوند؛ در نتیجه کاربران برای گس هزینه‌ای کمتر پرداخت می‌کنند که گاهی این هزینه به صفر می‌رسد.

2. بهره وری قراردادهای هوشمند

ماشین مجازی اتریوم (EVM) از طریق پیشنهادات ارتقایی (EIP) مثل EIP-7692 کارآمدتر شده و سرعت اجرای قراردادهای هوشمند توسط آن افزایش پیدا می‌کند. این تغییر با کاهش هزینه و پیچیدگی اجرای قراردادهای هوشمند، هم برای کاربران و هم توسعه دهندگان مفید است.

3. اصلاحاتی برای اعتبارسنج‌ها

احتمالاً شما هم شنیده‌اید که اتریوم با یک سیستم غیرمتمرکز کار می‌کند که در آن اعتبارسنج‌ها به تأیید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه کمک می‌کنند. اعتبارسنج‌ها باید برای مشارکت در شبکه 32 اتر را استیک (بلوکه) کنند و در قبال انجام این کار پاداش دریافت خواهند کرد. اما برای مبالغ بیشتر از 32 اتر، پاداشی اختصاص داده نمی‌شود.

پکترا باعث انعطاف پذیرتر شدن قابلیت استیکینگ شده و سقف استیک را از 32 به 2048 اتر افزایش می‌دهد. این تغییر منجر به افزایش انعطاف پذیری و کارایی می‌شود به خصوص برای افراد یا شرکت‌هایی که اتر زیادی دارند.

بعلاوه، پکترا امکان ترکیب اعتبارسنج‌ها را فراهم می‌کند و این یعنی شرکت‌های بزرگ مثل لیدو که اتر را برای کاربران زیادی استیک می‌کنند، نیاز به نودهای اعتبارسنج کمتری خواهند داشت. به این ترتیب فشار روی شبکه اتریوم کاهش پیدا کرده، سرعت شبکه افزایش یافته و مصرف منابع آن کاهش پیدا می‌کند.

4. درختان ورکل برای مدیریت بهتر داده‌ها

یکی از اصلاحات فنی پیاده سازی شده در آپگرید پکترا، اضافه شدن درختان ورکل (Verkle) است که باعث می‌شود نودها نیاز به ذخیره داده‌های کمتری از بلاک چین را داشته باشند. شاید این توضیحات پیچیده به نظر برسند اما این آپگرید با تغییر روش ذخیره و اعتبارسنجی داده‌ها باعث افزایش سرعت شبکه اتریوم و مقیاس پذیرتر شدن آن می‌شود.

به عبارت دیگر، درختان ورکل روش جدیدی برای سازماندهی داده‌ها هستند که نسبت به روش فعلی کارایی بیشتری دارد. این سیستم باعث کاهش حجم فضای ذخیره مورد نیاز و افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها می‌شود. این یعنی احتمالاً سرعت اتریوم بیشتر و هزینه استفاده از آن در بلند مدت کمتر خواهد شد.

5. راهکارهای لایه 2 و PeerDAS

راهکارهای لایه 2 اتریوم مثل آربیتروم و آپتیمیسم برای مدیریت حجم زیادی تراکنش خارج از شبکه اصلی اتریوم طراحی شده‌اند. این راهکارها باعث کاهش تراکم شبکه و کاهش هزینه تراکنش‌ها (کارمزد گس) می‌شوند.

پکترا با پیاده سازی تکنولوژی PeerDAS (نمونه برداری دسترس پذیری داده‌ها به صورت همتا) باعث ارتقای این راهکارهای لایه دوم می‌شود. فناوری PeerDAS طوری طراحی شده که مدیریت داده‌ها برای این شبکه‌های لایه 2 راحت‌تر شود. در واقع، PeerDAS منجر به افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های لایه 2 می‌شود که این تغییر برای کاربران اپلیکیشن‌های مبتنی بر اتریوم یا سایر اشخاصی که تراکنش زیادی اجرا می‌کنند، بسیار مفید است.

چرا آپگرید پکترا به دو بخش تقسیم شده است؟

در ابتدا قرار بود آپگرید پکترا یکجا اجرا شود اما توسعه دهندگان اتریوم به این نتیجه رسیدند که پیاده سازی همه تغییرات به صورت همزمان می‌تواند سخت و پرخطر باشد. در عوض تصمیم بر این شد که این آپگرید تقسیم به دو بخش شود:

• بخش اول (می 2025): تمرکز بخش اول تغییرات فوری مثل انتزاع حساب‌های کاربری و ارتقاهای مربوط به اعتبارسنج‌ها است. این تغییرات باعث ارتقای پاداش‌های استیکینگ و کاربرپسندتر شدن اتریوم می‌شوند.
• بخش دوم (سال 2026): بخش دوم شامل تغییرات فنی‌تر است از جمله فرمت شی EVM (EOF) که باعث ارتقای کارایی قراردادهای هوشمند می‌شود، همچنین PeerDAS که مقیاس پذیری لایه 2 را افزایش می‌دهد.

تأثیرات آپگرید پکترا بر کاربران

• کاربران معمولی: یکی از مهم‌ترین مزایای این آپگرید این است که کاربران نیازی به داشتن اتر برای پرداخت گس ندارند. می‌توانید برای پوشش هزینه‌های گس از توکن‌های دیگر استفاده کنید که این قابلیت باعث راحت‌تر شدن تعامل با سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اتریوم می‌شود. بعلاوه، تغییرات ایجاد شده در کار اعتبارسنج‌ها باعث افزایش امنیت و سرعت شبکه می‌شوند.
• اعتبارسنج‌ها و استیکرها: برای کاربرانی که اتر استیک کرده یا نود اعتبارسنجی را اداره می‌کنند، این آپگرید امکان مدیریت حجم زیادی اتر را به صورت کارآمدتر فراهم می‌کند. با این آپگرید، کاربران برای بیشتر از 32 اتر هم پاداش دریافت می‌کنند. ترکیب اعتبارسنج‌ها هم باعث راحت‌تر شدن مدیریت تشکیلات استیکینگ و کاهش فشار روی شبکه اتریوم خواهد شد.
• توسعه دهندگان: پکترا شامل تغییراتی در ماشین مجازی اتریوم است؛ محیطی که قراردادهای هوشمند را اجرا می‌کند. این تغییرات باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های نوشتن و استقرار قراردادها می‌شوند که برای توسعه دهندگان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بسیار مفید خواهند بود.

مزایای بلندمدت آپگرید اتریوم

بعضی از تغییرات و اصلاحات این آپگرید بلافاصله قابل توجه خواهند بود اما پکترا بیشتر با هدف آماده سازی شرایط برای رشد طولانی مدت اتریوم طراحی شده است. این آپگرید با افزایش قابلیت مقیاس پذیری و کارایی اتریوم، این شبکه را برای آینده و زمانی که مشاغل و افراد بیشتری از آن استفاده خواهند کرد، آماده می‌کند.

اضافه شدن درخت‌های ورکل و تغییرات راهکارهای لایه 2 باعث می‌شوند که اتریوم توانایی مدیریت تراکنش‌هایی بیشتر را با هزینه کمتر داشته باشد و این ویژگی‌ها برای ادامه رشد شبکه ضروری هستند.

جمع بندی

آپگرید پکترای اتریوم گام مهمی برای افزایش سرعت، کاهش هزینه‌ها و راحت‌تر شدن استفاده از اتریوم است. توسعه دهندگان با تقسیم این آپگرید به دو بخش، اطمینان حاصل می‌کنند که هر مرحله باعث ایجاد تغییرات و اصلاحاتی تأثیرگذار خواهد بود بدون اینکه بار سنگینی روی شبکه ایجاد کند. چه یک کاربر معمولی باشید و چه یک اعتبارسنج یا توسعه دهنده، آپگرید پکترا قابلیت‌های جدیدی را پیاده سازی می‌کند که تجربیات شما را با اتریوم ارتقاء می‌دهند.