نکات کلیدی

• منحنی پیوند با ارتباط دادن عرضه و تقاضا یک چارچوب محاسباتی برای صنعت کریپتو ارایه داده و می‌توان از آن برای اتوماسیون نرخ گذاری و تنظیم نقدینگی استفاده کرد.
• پروژه‌ها می‌توانند با استفاده از منحنی‌های مختلف از جمله منحنی خطی، نمایی، لگاریتمی و منحنی تابع پله‌ای، توزیع توکن و قیمت آن را تنظیم کنند.
• به دلیل ریسک‌ها و نوسان توکن‌ها، تضمینی بر قطعی بودن پیش‌بینی‌ها وجود ندارد اما پلتفرم‌هایی مثل pump.fun می‌توانند نشان دهند که منحنی پیوند امکان تنظیم مناسب عرضه توکن و ورود زودهنگام به بازار را فراهم می‌کند.

مقدمه

عرضه و تقاضا جزء اصول بسیار قدیمی اقتصاد هستند که قرن‌هاست وضعیت بازارها را تعیین می‌کنند. این دو نیرو در اقتصاد بر قیمت همه چیز تأثیرگذار هستند از جواهرات کمیاب گرفته تا کالاهای پرمصرف روزانه مثل شیر و تخم مرغ. اما این مفاهیم بنیادی در صنعت کریپتو که در آن همه دارایی‌ها به صورت دیجیتال هستند، چه جایگاهی دارند؟

دنیای کریپتو شامل مفاهیم محاسباتی و ریاضی زیادی است. یکی از این مفاهیم، منحنی پیوند است که رابطه بین عرضه و قیمت یک دارایی خاص را تعیین می‌کند.

همچنان که توکن‌های بیشتری خریداری می‌شوند، احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد و با فروش توکن‌ها یا حذف آنها از گردش، معمولاً قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند. این مدل سنتیِ منحنی پیوند و مکانیزمی است که تریدرها و افرادی که زودتر وارد بازار می‌شوند، می‌توانند از آن بهره ببرند.

منحنی پیوند یک فریم ورک محاسباتی مهم برای اقتصاد توکنی فراهم می‌کند. پلتفرم‌های محبوبی مثل pump.fun از مکانیزم منحنی پیوند برای اتوماسیون قیمت گذاری، نقدینگی و توزیع توکن استفاده می‌کنند.

با توجه به اهمیت منحنی‌های پیوند، در ادامه به بررسی عملکرد این منحنی‌ها، انواع مختلف منحنی پیوند و اهمیت آنها در صنعت کریپتو می‌پردازیم.

منحنی پیوند چیست؟

منحنی‌های پیوند، مدل‌های محاسباتی هستند که سعی دارند بین عرضه دارایی‌ها و قیمت آنها، یک رابطه مستقیم برقرار کنند. این منحنی‌ها طبق یک الگوریتم مشخص رسم می‌شوند. این یعنی یک فرمول از پیش تعیین شده وجود دارد که قیمت ارزها را به صورت خودکار بر اساس عرضه آنها تنظیم می‌کند.

در طی تاریخ، همیشه رفتار یکسانی نسبت به عرضه و تقاضا وجود داشته است. زمانی که تقاضا برای یک منبع افزایش پیدا می‌کند، در صورت ثابت ماندن عرضه آن، قیمت محصول مورد نظر افزایش خواهد یافت. منحنی‌های پیوند سعی دارند همین اصول را برای بازار کریپتو به کار بسته و قیمت توکن‌ها را بر اساس عرضه آنها تنظیم می‌کنند.

مکانیزم قیمت گذاری منحنی‌های پیوند توسط قراردادهای هوشمند مدیریت شده و این اطمینان فراهم می‌شود که اجرای آنها روی شبکه‌های بلاک چین به صورت خودکار، شفاف و غیر متمرکز انجام می‌شود.

منحنی پیوند چطور کار می‌کند؟

ایده بنیادی پشت منحنی پیوند کاملاً ساده است: هر چقدر توکن‌های بیشتری خریداری شود، موجودی در گردش بیشتر خواهد بود که این امر به نوبه خود منجر به افزایش قیمت می‌شود. در عین حال، هر چقدر توکن‌های بیشتری به فروش برسند، موجودی در گردش کمتر شده و قیمت هم کاهش پیدا می‌کند.

برای درک بهتر این نکته، پروژه جدیدی را در نظر بگیرید که با استفاده از منحنی پیوند یک توکن رونمایی می‌کند. به دلیل کم بودن عرضه اولیه، افرادی که زودتر از دیگران توکن خریده باشند، به احتمال زیاد هزینه کمتری پرداخت کرده‌اند.

اما اگر توکن‌ها محبوب شده و تریدرهای بیشتری تصمیم به خرید آنها بگیرند، موجودی در گردش افزایش پیدا کرده و ممکن است طبق منحنی پیوند توکن‌های جدید تولید شده و باعث افزایش قیمت شود.

ماهیت خودکار منحنی پیوند به حفظ نقدینگی همزمان با تداوم خرید و فروش توکن‌ها کمک می‌کند. پروژه‌ها می‌توانند اقتصاد توکنی منحنی پیوند را با استفاده از مدل‌های ریاضی شخصی سازی کرده و منحنی‌های منحصربفرد خودشان را طراحی کنند. هیچ محدودیتی برای نوع منحنی‌های قابل استفاده وجود ندارد اما بیشتر این منحنی‌ها شکل خطی، نمایی یا لگاریتمی دارند.

منحنی‌های پیوند خطی

ساده‌ترین مدل ریاضی برای این مکانیزم، منحنی پیوند خطی است. در این مدل قیمت توکن طبق یک نسبت مستقیم بر اساس تعداد توکن‌های فروخته شده که به موجودی کل توکن‌های در گردش اضافه می‌شوند، افزایش پیدا می‌کند. در این حالت قیمت‌ها بر اساس نرخی ثابت و از پیش تعیین شده به ازای هر توکنی که تولید یا فروخته می‌شود، افزایش پیدا می‌کنند.

در ادامه یک بازنمایی ساده را از منحنی پیوند خطی مشاهده می‌کنید که ساده‌ترین شکل این منحنی است. 

منحنی‌های پیوند نمایی

در منحنی پیوند نمایی، قیمت توکن در هر لحظه با موجودی در گردش رابطه‌ای نمایی دارد. اگر توکن‌ها با نرخ دو برابر خریداری شوند، قیمت بیشتر از دو برابر می‌شود و این یعنی سرعت گران شدن آنها بسیار بیشتر است.

منحنی‌های نمایی معمولاً بیشتر از سایر انواع منحنی به سود خریداران اولیه هستند و این افراد می‌توانند بعداً با افزایش تقاضا، توکن‌ها را با قیمت بسیار بیشتری بفروشند. بنابراین پروژه‌هایی که به دنبال تشویق افراد به مشارکت زودهنگام هستند از چنین مدلی استفاده می‌کنند. با اینکه اولین خریداران ریسک زیادی را قبول می‌کنند، اما احتمال رسیدن به سود قابل توجه را در صورت موفق شدن پروژه دارند.

در ادامه یک تصویر ساده از منحنی پیوند نمایی را مشاهده می‌کنید. همانطور که مشاهده می‌کنید، افزایش قیمت با بیشتر شدن تعداد توکن‌های در گردش شتاب بیشتری پیدا می‌کند.

منحنی‌های پیوند لگاریتمی

منحنی پیوند لگاریتمی باعث می‌شود که قیمت توکن‌ها با سرعتی شبیه به سرعت تولید آنها افزایش پیدا کند. اما همچنان که عرضه بیشتر می‌شود، سرعت رشد قیمت هم کاهش پیدا می‌کند. معمولاً در این حالت تریدرهای اولیه بیشتر از همه سود می‌برند چون در نهایت، جهش قیمت اولیه متوقف می‌شود.

منحنی پیوند لگاریتمی می‌تواند با جذب خریدارانی که به دنبال سود سریع هستند، برای پروژه‌ها نقدینگی تأمین کند. در ادامه یک نمایش ساده از منحنی پیوند لگاریتمی را مشاهده می‌کنید. 

با وجود متداول بودن منحنی‌های خطی، نمایی و لگاریتمی انواع دیگری از منحنی پیوند وجود دارند که در پروژه‌های دیفای از آنها استفاده می‌شود؛ از جمله منحنی‌های پیوند «تابع پله‌ای» برای افزایش قیمت بر اساس نقاط عطف و منحنی‌های S برای رشدهای مرحله‌ای و تثبیت. حتی یکسری منحنی پیوند معکوس وجود دارند که در آنها ممکن است قیمت اولیه توکن‌ها بیشتر باشد اما با افزایش عرضه، قیمت‌ها برای خریداران آینده کاهش پیدا می‌کنند.

استفاده عملی از منحنی‌های پیوند

پس از بررسی نظریه‌های تشکیل دهنده مبنای منحنی‌های پیوند، در ادامه نگاهی داریم به استفاده عملی از این مکانیزم‌ها در پلتفرم pump.fun. این پلتفرم که بر مبنای بلاک چین سولانا ساخته شده، یک پلتفرم غیرمتمرکز راه‌اندازی و مبادله توکن است. pump.fun با استفاده از قراردادهای هوشمند قیمت گذاری، نقدینگی و توزیع توکن‌ها را اتوماسیون می‌کند.

pump.fun به کاربران امکان می‌دهد که توکن‌های خودشان (بیشتر میم کوین‌ها) را ایجاد و توزیع کنند. این کوین‌های جامعه-محور فاقد ارزش ذاتی هستند اما ممکن است قیمت آنها به دلیل محبوبیت پروژه‌های مربوطه افزایش پیدا کند. منحنی‌های پیوند در این پلتفرم نقش مهمی داشته و نحوه ایجاد، نرخ گذاری و فروش توکن‌ها را در این اکوسیستم تعیین می‌کنند.

بر خلاف خیلی از میم کوین‌ها و ارزهای دیجیتال سنتی که وابسته به هیاهوی ایجاد شده و معامله دلالی هستند، pump.fun از یک منحنی پیوند روان برای ایجاد ثبات قیمت و شفافیت نرخ گذاری استفاده می‌کند. این پلتفرم امکان پیش‌بینی پذیر بودن و شفافیت نرخ گذاری را فراهم می‌کند چون با خرید و فروش توکن‌ها، قیمت آنها به صورت تدریجی و بر اساس یک تابع محاسباتی تعیین شده افزایش یا کاهش پیدا می‌کند.

فرض کنید که به تازگی یک توکن جدید رونمایی شده است. منحنی پیوند این توکن، قیمت اولین توکن تولیدی را 0.1 SOL اعلام کرده و همچنان که توکن‌های بیشتری به فروش می‌رسند، قیمت هم به تدریج افزایش پیدا می‌کند.

برای مثال، پس از فروش 500 توکن اول، قیمت به 0.2 SOL افزایش یافته و پس از فروش هزار توکن به 0.4 SOL افزایش پیدا می‌کند. همچنان که تعداد توکن‌های به فروش رفته بیشتر می‌شود، قیمت هم به شکل روان افزایش پیدا می‌کند و با افزایش تعداد توکن‌های در گردش، نرخ افزایش قیمت بیشتر می‌شود.

در pump.fun می‌توانید یک بازنمایی تصویری را از پیشرفت منحنی پیوند مشاهده کنید. این نوار درصد، بر اساس تعداد توکن‌های خریده یا فروخته شده بزرگتر یا کوچکتر می‌شود. همچنین، زمانی که توکنی به یک مارکت کپ مشخص می‌رسد، به عنوان پادشاه تپه (king of the hill) در pump.fun تاجگذاری می‌شود تا در این پلتفرم بیشتر دیده و شناخته شود.

پس از رسیدن توکن به یک مارکت کپ مشخص و با رسیدن میزان پیشرفت منحنی پیوند به صددرصد، توکن به صورت خودکار برای معامله بیشتر به Raydium منتقل می‌شود. در واقع، pump.fun درصدی از SOL به دست آمده از طریق منحنی پیوند را با توکن‌ها جفت می‌کند تا یک استخر معاملاتی در Raydium تشکیل شود. در ادامه، گام به گام فرایندی را که در pump.fun طی می‌شود، مشاهده می‌کنید.

چنین رویکردی باعث می‌شود که اولین خریداران به قیمت‌های پایین‌تری دسترسی داشته باشند و همچنان که توکن‌های بیشتری به فروش می‌رسند، خریداران بعدی ملزم به پرداخت قیمت‌های بالاتری شوند. همچنین این رویکرد نشان می‌دهد که چطور می‌توان از منحنی‌های پیوند به نحو مؤثر و کارآمد در دنیای دیفای استفاده کرده و صرفاً بر اساس عرضه و تقاضا، بازارهایی خودکفا را تشکیل داد.

جمع بندی

همیشه اصول قدیمی عرضه و تقاضا بر بازارهای مختلف حاکم بوده‌اند و مدل‌های محاسباتی هم سعی دارند چارچوب مشابهی را برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال در صنعت کریپتو تشکیل دهند. همانطور که در این مطلب بررسی شد، منحنی‌های پیوند می‌توانند با اعمال مفاهیم همیشگی قیمت گذاری منابع به حوزه دیفای، به تأمین مناسب نقدینگی و حفظ ثبات قیمت‌ها کمک کنند.

پلتفرم‌هایی مثل pump.fun کاربردهای عملی منحنی‌های پیوند را نشان داده و بر توانایی آنها برای مدیریت نقدینگی و جذب خریداران زودهنگام تأکید می‌کنند. با توجه به اینکه قرن‌هاست اصل عرضه و تقاضا در بازارهای سنتی جایگاه و تأثیر خود را حفظ کرده، مدل‌های ریاضی مثل منحنی‌های پیوند هم می‌توانند جایگاه مشابهی را در صنعت کریپتو پیدا کنند.