تحلیل تکنیکال یکی از مهم‌ترین اجزای تریدینگ مدرن است. تحلیل تکنیکال به انواع روش‌ها و اندیکاتورهای مورد استفاده برای پیش‌بینی حرکات آینده بازار بر اساس حجم معاملات و قیمت‌های قبلی گفته می‌شود.

در بازار بورس، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال مثل سطوح مقاومت و پشتیبانی، بولینگر باند، الگوهای چارت و میانگین‌های متحرک دهه‌ها به شکل موفقیت آمیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. بسیاری از تریدرهای کریپتو هم از همین روش‌ها برای پیش‌بینی قیمت ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. اما به دلیل تفاوت‌های ذاتی بازار کریپتو و بورس، ممکن است اعمال مستقیم چنین روش‌هایی به معاملات کریپتو چندان ساده نباشد.

در این مقاله توضیح می‌دهیم که کدام اندیکاتورهای TA (تحلیل تکنیکال) برای کریپتو قابل استفاده هستند و کدامیک برای این بازار مناسب نبوده و ممکن است شما را گمراه کنند.

نکات کلیدی

• برخی از اندیکاتورهای TA در حوزه بورس و بازار کریپتو شباهت بیشتری دارند. از جمله این اندیکاتورها می‌توان به سطوح مقاومت و پشتیبانی، بولینگر باند و تکنیک‌های مبتنی بر حجم مثل پروفایل‌های حجم و میانگین قیمت با وزن حجمی (VWAP) اشاره کرد.
• ممکن است الگوهای چارت، میانگین متحرک و شاخص قدرت نسبی (RSI) برای تناسب پیدا کردن با معاملات کریپتو نیاز به تنظیمات متفاوتی داشته باشند.

شباهت‌های بین بورس و کریپتو

سطوح مقاومت و پشتیبانی

سطوح مقاومت و پشتیبانی جزء مفاهیم کلیدی مهم در تحلیل تکنیکال هستند. سطح پشتیبانی، قیمتی است که احتمالاً روند نزولی در آن سطح متوقف می‌شود و سطح مقاومت نشان دهنده قیمتی است که انتظار می‌رود روند صعودی در آن متوقف شود. تریدرها زمان زیادی را صرف شناسایی سطوح مقاومت و پشتیبانی برای بورس یا ارزهای دیجیتال می‌کنند و برای این کار عواملی مثل اندیکاتورهای اشباع خرید و اشباع فروش، سفارشاتی که حول یک قیمت خاص جمع شده‌اند، اوج و کف قبلی، رفتار خریدران سازمانی و غیره را در نظر می‌گیرند.

در هر دو بازار کریپتو و سهام، سطوح مقاومت و پشتیبانی می‌توانند اطلاعات مفیدی فراهم کنند. به دلیل سابقه بیشتر، بیشتر بودن نقدینگی و مشارکت فعال سازمان‌ها، این سطوح در بازار بورس قابل پیش‌بینی‌تر هستند. از طرفی، نوسان شدیدتر بازار کریپتو، فعالیت نهنگ‌ها، نقدینگی کمتر و حساسیت بیشتر این بازار در برابر اخبار و هیاهوی فضای آنلاین می‌تواند سطح اطمینان سطوح مقاومت و پشتیبانی را کاهش دهد. به خصوص این نکته در رابطه با آلت کوین‌هایی با مارکت کپ کمتر صدق می‌کند که سطوح مقاومت و پشتیبانی آنها نسبت به بیت کوین و اتریوم وضوح کمتری دارند.

با وجود قطعیت کمتر سطوح مقاومت و پشتیبانی در بازار کریپتو، هر دو بازار در مجموع با قوانین کلی تخمین زدن این سطوح سازگار هستند چون این سطوح بر اساس روانشناسی انسانی تعیین می‌شوند.

برای مثال، سوگیری عددِ گرد یکی از عوامل مهم تعیین کننده مقاومت و پشتیبانی است. این سوگیری در نقاط مقاومت و پشتیبانی حول اعداد گرد نمایان می‌شود مثل 70 هزار دلار برای بیت کوین. از آنجایی که خیلی از سرمایه گذاران به خصوص سرمایه گذاران شخصی و کم تجربه معمولاً بر مبنای اعداد گرد فکر می‌کنند – مثلاً اینکه با رسیدن قیمت بیت کوین به 70 هزار دلار، خرید می‌کنم – خیلی از مواقع سفارش‌ها حول چنین قیمت‌هایی جمع می‌شوند. این جمع شدن سفارش‌ها حول اعداد گرد معمولاً باعث ایجاد سطوح پشتیبانی یا مقاومت می‌شود.

گرچه سطوح مقاومت و پشتیبانی برای هر دو بازار کریپتو و سهام قابل اعمال هستند اما در رابطه با بازار کریپتو باید احتیاط بیشتری به خرج داد چون این سطوح در این بازار قطعیت کمتری دارند. این سطوح را برای بازار کریپتو بیشتر به صورت محدوده مقاومت و پشتیبانی در نظر بگیرید تا نقاط مقاومت و پشتیبانی.

بولینگر باند

بولینگر باند یک اندیکاتور TA است که با استفاده از سه باند روی نمودار قیمت نمایش داده می‌شود. باند یا هموان نوار وسطی، نشان دهنده میانگین قیمت (MA) 20 دوره‌ای و دو باند بالا و پایین به ترتیب نشان دهنده دو انحراف معیار بالاتر و پایین‌تر از MA هستند.

در هر دو بازار بورس و سهام، باندهای بولینگر می‌توانند اطلاعات مختلفی را در اختیار تریدرها قرار دهند. مثلاً فشردگی این باندها می‌تواند نشان دهنده کاهش نوسان باشد. به گفته جان بولینگر طراح این اندیکاتور، معمولاً پس از چنین دوره‌هایی افزایش نوسان را داریم در نتیجه فشرده شدن این باندها می‌تواند نشانه در پیش بودن تلاطم بازار باشد. باندهای بولینگر می‌توانند در هر دو بازار بورس و کریپتو قابل استفاده باشند چون هر دو بازار دارای چرخه‌های نوسان هستند.

یکی دیگر از کاربردهای مشترک بولینگر باند در هر دو بازار، تخمین زدن احتمال تداوم روند است. بیرون زدن قیمت از باند بالایی یا پایینی، به ترتیب نشان دهنده ادامه روند صعودی یا نزولی است. اما بازار کریپتو در برابر بریک اوت‌های جعلی آسیب پذیر‌تر است به خصوص با توجه به نقدینگی کم و فعالیت چشمگیر نهنگ‌ها در این بازار.

پروفایل‌های حجم/VWAP

معمولاً بازیگران مهم – سرمایه گذاران سازمانی در بورس و نهنگ‌ها در کریپتو – از استراتژی‌های مبتنی بر حجم استفاده می‌کنند. از جمله این ابزارها می‌توان به اندیکاتورهای پروفایل حجم مختلف و VWAP اشاره کرد.

VWAP نشان دهنده نسبت قیمت میانگین به حجم کل معاملات است. پروفایل‌های حجم هم گروهی از اندیکاتورهای TA هستند که معمولاً توزیع حجم معاملات را در سطوح قیمت مختلف نشان می‌دهند.

معمولاً سهام و ارزهای دیجیتالی با مارکت کپ زیاد از نظر اندیکاتورهای مبتنی بر حجم شباهت‌های خاصی دارند. مثلاً ممکن است ارز دیجیتالی مثل بیت کوین و سهام شرکت اپل نزدیک VWAP آنها تحکیم شود. همچنین، بریک اوت بالاتر از VWAP و صعودی شدن حجم معاملات می‌تواند نشان دهنده صعودی شدن فعالیت‌های سازمانی یا نهنگ‌ها و تدوام روند صعودی باشد.

تفاوت‌های بین بورس و کریپتو

الگوهای چارت (سر و شانه، مثلت و غیره)

الگوهای TA شکل‌هایی در نمودار قیمت هستند که منعکس کننده حالت روحی تریدرها بوده و به پیش‌بینی قیمت‌های آینده بر اساس رفتار گذشته کمک می‌کنند. الگوهای زیادی برای تشخیص معکوس شدگی یا تداوم روند مورد استفاده قرار می‌گیرند از جمله این الگوها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• الگوهای معکوس شدگی: سروشانه، کنج، دو اوج و دو کف
• الگوهای تداوم روند: مثلث‌های صعودی و نزولی و پرچم
• الگوهای دو طرفه: مثلث و مستطیل متقارن

لازم به ذکر است که بسته به عواملی مثل نوسان و حجم، می‌توان یک الگو را به عنوان الگوی معکوس شدگی یا ادامه روند تعبیر کرد.

فعالیت ساخت یافته و زیاد سازمان‌ها در بازار بورس، احتمال تکمیل الگوها را افزایش می‌دهد. در مقابل، به دلیل تأثیر عواملی مثل اخبار و هیاهوی فضای آنلاین، دستکاری نهنگ‌ها، کمتر بودن نقدینگی، استفاده زودهنگام از الگوها توسط ربات‌های معاملاتی و فقدان فعالیت سازمانی تعریف شده، معمولاً این الگوها در بازار کریپتو چندان کاربردی نیستند. بنابراین به تریدرهای کریپتو توصیه می‌شود منتظر تأیید الگوها در جهت مورد انتظار مانده و از سیگنال‌های حمایتی مثل داده‌های حجم و سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده کنند.

میانگین‌های متحرک

میانگین متحرک یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال است که قیمت را روی بازه‌ای مشخص نشان می‌دهد. نوع ساده میانگین متحرک (SMA) بر اساس میانگین بدون وزن دوره‌های قبل محاسبه می‌شود.

معمولاً تریدرها از میانگین‌های پیشرفته‌تر مثل میانگین متحرک نمایی (EMA) استفاده می‌کنند. EMA بر اساس یک فرایند وزن دهی کار می‌کند که برای داده‌های جدیدتر، وزن بیشتری قائل است.

در بازار بورس، MA 50 و 200 روزه می‌توانند اندیکاتورهای قابل اطمینانی باشند. سرمایه گذاران شخصی و سازمانی از این اندیکاتورها برای تخمین زدن روند و برنامه ریزی حرکاتشان استفاده می‌کنند. اما در کریپتو معمولاً به دلیل وجود عواملی مثل نقدینگی کمتر، نوسان بیشتر، بیشتر بودن معاملات مبتنی بر احساس و جو بازار، کمتر بودن فعالیت سازمانی و غیره MA کمتر قابل اطمینان است. در نتیجه قیمت‌ها در بازار کریپتو با شدت بیشتری خارج از محدوده MA حرکت می‌کنند.

باز هم MA می‌تواند سیگنال‌های مفیدی در اختیار تریدرهای کریپتو قرار دهد اما باید از آن با تنظیماتی خاص استفاده کرد. توصیه می‌شود که با MA در بازار کریپتو مثل محدوده‌های مقاومت و پشتیبانی عمومی برخورد شود و برای دقت بیشتر، تایم فریم‌های بالاتر (مثل روزانه یا هفتگی) در نظر گرفته شود.

شاخص قدرت نسبی (RSI)

شاخص قدرت نسبی یکی از اندیکاتورهای TA است که برای تشخیص اشباع خرید یا فروش یک دارایی کاربرد دارد.

مقدار RSI بین صفر تا صد قرار دارد – عدد کمتر از 30 نشان دهنده اشباع فروش و عدد بیشتر از 70 نشان دهنده شدید بودن فعالیت خریداران است.

RSI در بازار بورس بسیار خوب کار می‌کند به ویژه برای سهم‌هایی با حجم معاملات و مارکت کپ زیاد اما برای بازار کریپتو قطعیت کمتری دارد.

گاهی اوقات RSI یک ارز دیجیتال برای مدتی طولانی در محدوده اشباع خرید یا اشباع فروش باقی می‌ماند. مثلاً ممکن است آلت کوینی که بر اساس هیاهو اوج گرفته، مدت زیادی بالاتر از 70 باقی بماند و دائماً پامپ و تبلیغ شده و تریدرهای بیشتری را جذب کند.

بنابراین، اگر تصمیم دارید برای معاملات کریپتو از RSI استفاده کنید، حتماً شرایط کلی‌تر را در نظر گرفته و سیگنال‌های آن را با استفاده از اندیکاتورهای دیگر تأیید کنید.

جمع بندی

استفاده از روش‌های TA اثبات شده می‌تواند برای ارتقای معاملات کریپتو مفید باشد اما لزوماً همه این روش‌ها برای بازار کریپتو قابل استفاده نیستند.

می‌توانید از سطوح مقاومت و پشتیبانی استفاده کنید اما بولینگر باند و اندیکاتورهای مبتنی بر حجم با تنظیماتی خاص برای بازار کریپتو قابل استفاده‌تر هستند و الگوهای چارت، میانگین متحرک و RSI نیاز به تنظیمات بیشتری دارند. در هر صورت ترکیب چندین اندیکاتور مختلف و در نظر گرفتن سایر شرایط و داده‌های زمینه‌ای، به انتخاب بهترین تصمیم کمک می‌کند.