سطوح حمایت (support) و مقاومت (resisitance) یک بخش اساسی از تحلیل تکنیکال هستند که برای تشخیص روند و اتخاذ تصمیمات معاملاتی برای حفظ سود یا جلوگیری از زیان مورد استفاده قرار می گیرند و ارائه دهنده ی نقاط اتصال کلیدی و مهمی هستند که در آنها نیروهای عرضه و تقاضا به هم می رسند. این سطوح روندها را مورد سنجش قرار می دهند و آنها را تایید می کنند و باید توسط هر معامله گری که تحلیل تکنیکال را بکار می برد برای تشخیص نقاط ورود یا خروج هر سهم و داشتن معاملات کم ریسک تر مورد استفاده قرار بگیرند.
این خطوط به سه دسته تقسیم می شوند: صعودی، نزولی و افقی. در یک تعریف کلی خط حمایت یا مقاومت افقی خطی است که از حداقل دو پیووت به صورت افقی عبور کند. تشکیل پیووتهای بیشتر روی این خط اعتبار آن را افزایش می دهد. اگر خط از قیمتها بالاتر باشد به آن مقاومت و اگر پایین تر باشد به آن حمایت گفته می شود.
در بازارهای مالی عرضه با کاهش قیمت ها و فروش هم ردیف است و تقاضا نیز با افزایش قیمت ها و خرید. به عبارتی هرگاه تقاضا افزایش یابد قیمتها بالا می روند و هرگاه عرضه افزایش یابد قیمتها پایین می آیند. از طرفی هرگاه عرضه و تقاضا برابر باشند، قیمتها همگام با زیاد و کم شدن خریداران و فروشندگان به کندی بالا و پایین می رود و بازار حالتی پایدار به خود می گیرد.
حمایت سطحی از قیمت است که سهم در آن سطح برای خرید جذاب است و پس از رسیدن قیمت به این خط احتمالا با افزایش قیمت مواجه خواهیم شد. در این سطح تقاضا آنقدر زیاد می شود که از سقوط بیشتر قیمت جلوگیری می کند. حمایت پایین ترین نقطه در یک موج نزولی است. پس در سطح حمایت انتظار می رود فشار تقاضا و تمایل به خرید، از فشار عرضه و تمایل به فروش بیشتر شود. یعنی زمانی که قیمت به سطح حمایت می رسد، تقاضا معمولا بیشتر از عرضه می شود و از سقوط قیمت به زیر سطح حمایت جلوگیری می کند. به همین دلیل قیمت ها معمولا دیگر بیشتر از این سطح کاهش نمی یابند بلکه دوباره افزایش پیدا می کنند. ولی سطوح حمایت دائمی و قطعی نیستند و گاهی ممکن است یک سطح حمایت شکسته شود.
سطح حمایت توسط خطی نشان داده می شود که نقاط کف قیمتی در گذشته را به هم وصل می کند و از اتصال و امتداد نقاط حمایت در یک راستا ایجاد می شود. این خط بسته به روند اصلی (صعودی یا نزولی) می تواند توسط یک خط افقی یا یک خط شیبدار نشان داده شود. سقوط قیمت به زیر این خط نشان دهنده ی افزایش فشار فروشندگان و تمایل جدید به فروش و یا انگیزه ی کمتر برای خرید است. شکست خط حمایت و کف های جدید قیمت نشان می دهند که فروشندگان توقعات خود را پایین آورده اند و حاضرند آن دارایی یا سهام را باز هم به قیمتهای کمتری بفروشند. وقتی خط حمایتی شکسته می شود، باید یک خط حمایت جدید در سطح پایین تری ایجاد شود.
سطح مقاومت از اتصال و امتداد اوج های قیمتی و یا همان نقاط مقاومت ایجاد می شود. سطح مقاومت بسته به روند اصلی می تواند توسط یک خط افقی یا یک خط شیبدار نشان داده شود و افزایش قیمت به بالای این خط نشان دهنده ی بیشتر شدن تقاضا از عرضه و یک تمایل جدید به خرید و یا انگیزه ی کمتر برای فروش است. مقاومت سطحی از قیمت است که در آن فروش آنقدر قوی باشد که از افزایش بیشتر قیمت جلوگیری کند. هنگامی که قیمت به سمت سطح مقاومت بالا می رود، فروشندگان به فروش راغب تر می شوند و خریداران تمایل کمتری به خرید پیدا می کنند. زمانی که قیمت به این سطح می رسد، فشار عرضه و تمایل سهامداران به فروش سهم، از فشار تقاضا و تمایل به خرید سهم بیشتر می شود و در نتیجه قیمتها دوباره کاهش می یابند. شکست خط مقاومت و اوج های جدید قیمت نشان می دهد که خریداران توقعات خود را بالا برده اند و حاضرند باز هم آن دارایی یا سهام را در قیمتهای بالاتر خریداری کنند. سطوح مقاومت نیز دائمی نیستند و همواره احتمال شکسته شدن آنها وجود دارد.
در یک روند صعودی هر سطح حمایت بالاتر از سطح حمایت قبلی، و هر سطح مقاومت نبز بالاتر از سطح مقاومت قبلی باید باشد تا روند صعودی ادامه پیدا کند. برعکس در خطوط روند نزولی اگر هر سطح حمایت پایین تر از سطح حمایت قبلی، و نیز هر سطح مقاومت پایین تر از سطح مقاومت قبل باشد، روند نزولی ادامه خواهد داشت.
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم خطوط حمایت و مقاومت همیشگی نیستند و ممکن است شکسته بشوند. سطوح حمایت و مقاومت می توانند به همدیگر تبدیل شوند. مثلا ممکن است قیمت یک سهم به پایین تر از کف قیمتی نزول کند و فروشنده ها حاضر بشوند در قیمتهایی زیر خط حمایت هم سهمشان را بفروشند و خریدارها نیز تمایل به خرید سهم در قیمتهای پایین تر داشته باشند. در این مواقع خط حمایت شکسته می شود و کف ها به سقف و خطوط حمایت به خطوط مقاومت تبدیل می شوند. همچنین گاهی خریدارها حاضر به خرید سهم در قیمتهای بالاتر هستند زیرا بر این باورند که سهم باز هم رشد خواهد کرد. در نتیجه قیمتها بالاتر می رود. همچنین کسانی که سهم دارند هم تصمیم به سیو سود در قیمتهای بالاتر می گیرند. در این حالت مقاومت شکسته می شود و سقفها به کف و خطوط مقاومت به حمایت تبدیل می شوند. به بیان ساده تر شکست خط حمایت به معنای پیروزی عرضه و در نتیجه نزول قیمت در بازار است و به همین ترتیب شکست خط مقاومت نیز به معنای پیروزی تقاضا و صعود قیمتها در بازار می باشد.
همانطور که در شکل بالا مشاهده می کنید هرگاه قیمت به بالای سطح مقاومت نفوذ می کند، سطح مقاومت شکسته شده می تواند تبدیل به سطح حمایت جدید شود. و هرگاه قیمت به زیر سطح حمایت نفوذ کند، سطح حمایت شکسته شده می تواند به مقاومت جدید تبدیل شود.
اگر خط حمایت یا مقاومتی هیچگاه شکسته نشده باشد اعتبار بیشتری نسبت به خطوطی دارد که قبلا شکسته شده اند.
در انتها می خواهیم توضیح مختصری راجع به دو اصطلاح مهم در تحلیل های تکنیکال بدهیم: پولبک و برک اوت.
پولبک (pull back) در لغت به معنای بازگشت و عقبنشینی ست که به بوسه ی خداحافظی نیز معروف است. در این حالت روند بعد از شکست سطح حمایت یا مقاومت یک بار دیگر به سطح شکسته شده باز می گردد و شاهد رشد تا ناحیه ی بعدی هستیم. یعنی نمودار خط روند شکسته می شود و بعد از کمی حرکت از خط روند دور می شود و دوباره بر می گردد و باز برخورد صورت می گیرد. به اصطلاح گفته می شود یک پولبک به مقاومت و یا حمایت شکسته شده رخ داده است. دلیل این پدیده این است که مثلا در پولبک به مقاومت شکسته اکثر خریداران بعد از شکست خط مقاومت تمامی خریدهای خود را انجام می دهند. بعد از مدتی دیگر خریداری در بازار وجود ندارد زیرا همه منتظر ادامه ی روند هستند. تقاضا در بازار کم و در نتیجه روند ضعیف می شود. در این نقطه مقاومت شکسته شده تبدیل به حمایت می شود و پس از پولبک انتظار رشد سهم را داریم. پولبک جریان طبیعی قیمت را نمایان می سازد و باعث جلوگیری از ورود زودهنگام می شود.
سه نوع پولبک داریم: پولبک عادی، خارجی و داخلی.
در پولبک عادی قیمت پس از عبور از مقاومت و تبدیل آن به حمایت، به حمایت جدید برخورد می کند و به صورت موج صعودی به روند خود ادامه می دهد.
در پولبک خارجی قیمت بازگشت مختصری دارد ولی قبل از اینکه به سطح حمایت برسد به روند صعودی خود ادامه می دهد. این پولبک خیلی قوی است و نشان از افزایش تقاضا و پتانسیل رشد دارد.
در پولبک داخلی قیمت تا زیر سطح حمایت پایین می آید و سپس با شکستن مقاومت به روند صعودی خود ادامه می دهد.
اصطلاح مهم بعدی break out است و به معنای شکست یک خط مقاومت یا حمایت می باشد که در آن روندی به یک خط مقاومت یا حمایت برخورد می کند و خط را می شکند. اکثر تریدرها با بریک آوت ، خصوصا در معاملاتی که بازه ی زمانی کوتاهی دارند سود خوبی بدست می آورند.
false break out یعنی قیمت خط حمایت یا مقاومت شکسته می شود و به سمت دیگر خط می رود و تثبیت می شود. بریک آوت صعودی که در آن خط مقاومت شکسته می شود به این معناست که احتمالا قیمت روند صعودی خود را شروع کرده است.
در برخورد با خطوط حمایت هرگاه کندلها چند مرتبه به خطوط حمایت برخورد کنند و هر بار یک های پایین تر ساخنه شود، نشان دهنده ی این است که قدرت روند نزولی افزایش یافته و خط حمایت خواهد شکست. در این حالت اگر بدنه ی کندل دوم کاملا زیر خط حمایت قرار بگیرد بریک آوت معتبرتر است.