واش تریدینگ وقتی انجام می‌شود که یک تریدر یا سرمایه گذار سهامی را در یک بازه زمانی کوتاه خرید و فروش می‌کند تا سایر فعالان بازار را نسبت به قیمت یا نقدینگی آن سهام گمراه کنند. در بازارهای سهام سنتی واش تریدینگ غیرقانونی بود اما هنوز در صنعت کریپتو قانونی برای مبارزه آن پیاده سازی نشده است.

در این مقاله به شما خواهیم گفت که واش تریدینگ چیست، چطور انجام می‌شود و چگونه می‌توان از فریب خوردن در برابر آن پیشگیری کرد.

واش تریدینگ چیست؟

واش تریدینگ وقتی انجام می‌شود که تریدری یک ارز را فروخته سپس تقریباً همزمان دوباره آن را خریداری می‌کند.

امکان استفاده از واش تریدینگ برای دستکاری بازار وجود دارد. در این حالت، سرمایه گذار یک ارز را به صورت سریع خریده و می‌فروشد تا قیمت یا فعالیت‌های معاملاتی را تحت تأثیر قرار دهد.

انگیزه‌های مختلفی برای واش تریدینگ وجود دارد. ممکن است هدف، تحریک فعالیت خرید برای بالا بردن قیمت‌ها یا تشویق به فروش برای پایین آوردن قیمت باشد. یکی دیگر از انگیزه‌های تریدرها برای واش تریدینگ، دریافت تخفیف مالیاتی با فروش و سپس خرید با قیمت پایین تر است.

گرچه ممکن است واش تریدینگ شامل معاملات، شرکت‌ها و حساب‌های مختلفی باشد اما انگیزه همه آنها به یک شکل است. هدف واش تریدینگ گمراه کردن افراد و افزایش ارزش و معاملات یک دارایی مالی در نظر آنها است.

واش تریدینگ چگونه انجام می‌شود؟

به زبان ساده واش تریدینگ وقتی انجام می‌شود که سرمایه گذار یک دارایی را همزمان خرید و فروش می‌کند اما یک واش ترید واقعی از این مرحله هم فراتر رفته و قصد و هدف سرمایه گذار هم در آن اهمیت دارد.

بنابراین، به طور کلی برای اطمینان از اینکه واش تریدینگ انجام شده، باید دو شرط برقرار باشد.

اولین شرط، قصد و هدف است. تریدر باید از قبل یک استراتژی خاص برای خرید و فروش دارایی مورد نظر داشته باشد. باز هم واش تریدینگ با هدف گمراه کردن انجام می‌شود. در نتیجه وجود چند حساب کاربری برای ایجاد تصور اشتباه لازم است.

یک تریدر یا شرکت با یک دارایی تراکنش اجرا می‌کند اما از حساب‌های مختلف استفاده می‌کند تا قیمت‌ها را تغییر داده یا حجم معاملات را افزایش دهد. حسابی که ارز یا سهام مورد نظر در آن است، آن را به حساب دیگری متعلق به همان تریدر می‌فروشد.

شرط دوم، نتیجه است. نتیجه تراکنش باید یک واش تریدینگ باشد که در آن سرمایه گذار همزمان یک ارز را با استفاده از حساب‌هایی با مالکیت مشترک، خرید و فروش کرده است.

یکی از روش‌های تشخیص واش تریدینگ بررسی موقعیت اقتصادی سرمایه گذار است. اگر معامله، پوزیشن کلی سرمایه گذار را تغییر نداده یا او را در معرض هر نوعی از ریسک‌های بازار قرار ندهد، می‌توان گفت که معامله مورد نظر واش تریدینگ بوده است.

مثالی از یک واش ترید

فرض کنید که تریدری به نام جو داریم که با یک شرکت کارگزاری تبانی کرده اند تا سهام شرکت ABC را به سرعت خرید و فروش کنند. هدف این است که سرمایه گذاران دیگر فعالیت انجام شده بر روی سهام ABC را مشاهده کرده و تصمیم به سرمایه گذاری روی سهام این شرکت بگیرند. با خرید سهام ABC توسط تریدرها قیمت افزایش یافته و جو از این صعود قیمت سود می‌برد. سپس او سهام ABC را short-sell می‌کند و باعث کاهش قیمت شده و از روند نزولی سود می‌برد.

واش تریدینگ در دنیای ارزهای دیجیتال هم وجود دارد به خصوص با توجه به اینکه تنظیم مقررات در این حوزه به کندی پیش می‌رود. در سال‌های 2017 و 2018 زمانی که پروژه‌های بلاک‌چین از طریق برگزاری ICO (عرضه اولیه کوین) سرمایه جذب می‌کردند، درآمد حاصل از جذب سرمایه دوباره به اکسچنج‌ها برمی گشت تا افزایش توجه به علاقه به پروژه جدید را نشان دهد.

مثلاً ممکن است سرمایه گذاران بزرگ یک پروژه کریپتو مثل XYZ با استفاده از چند آدرس مختلف، مقدار بیشتری ارز XYZ از پروژه بخرند. وقتی این افراد XYZ اضافه را به دست آورند، همان میزان XYZ را به اکسچنج‌ها منتقل می‌کنند. سپس XYZ را به اتر تبدیل کرده و با استفاده از اتر XYZ بیشتری می‌خرند. این رفتار برای مدتی با استفاده از چند آدرس ادامه پیدا می‌کند تا قصد و هدف آنها پنهان شود.

سرمایه گذاران خارج از پروژه، افزایش علاقه به XYZ و بیشتر شدن حجم معاملات آن را مشاهده کرده و تصمیم می‌گیرند روی این پروژه سرمایه گذاری بلندمدت انجام دهند. سپس سرمایه گذاران اولیه، مقداری از XYZ خودشان را با سود به فروش می‌رسانند. در واقع، سرمایه گذاران بزرگ XYZ از واش تریدینگ برای گمراه کردن دیگران درباره علاقه و توجه سرمایه گذاران به پروژه سوء استفاده می‌کنند - تا بتوانند در نهایت موجودی خودشان را با سود بفروشند.

تفاوت واش تریدینگ با بازار گردانی

از نظر سطحی، واش تریدینگ و بازار گردانی شبیه به هم به نظر می‌رسند.

بازارگردانی یعنی خرید و فروش مقدار یکسانی از یک ارز به صورت همزمان اما احتمالاً در مکان‌های مختلف. مثلاً بازارگردان بیت‌کوین به تریدرها امکان می‌دهد که بیت‌کوین را با نرخ 49300 دلار در یک اکسچنج خریداری کنند. سپس وقتی سرمایه گذاری تصمیم به خرید 0.01 بیت‌کوین بگیرد، بازارگردان بیت‌کوین را به او فروخته و بعد به سرعت 0.01 بیت‌کوین دیگر به مبلغ 49200 دلار از یک اکسچنج دیگر خریداری می‌کند. بازارگردان نسبت به وضعیت بازار پوزیشن خاصی ندارد اما در اینجا از اختلاف قیمت بیت‌کوین به سود می‌رسد.

تفاوت اصلی بین واش تریدینگ و بازارگردانی، قصد و هدف آنهاست. بازارگردانی، با تأمین به موقع ارزها برای خرید و فروش توسط سرمایه گذاران، به نوعی ارایه سرویس می‌کند. بنابراین در تراکنش‌های بازارگردانی سرمایه گذاران دیگری هم شرکت دارند. بازار گردانی باعث می‌شود که ارزهای دیجیتال بازارگردان برای خرید در اختیار دیگران قرار بگیرد.

از طرفی، واش تریدینگ وقتی انجام می‌شود که آدرس‌های دخیل در یک تراکنش مالکیت مشترکی دارند. واش تریدر از اکانت‌هایی با مالکیت مشترک و سودمند برای خودش به عنوان طرف‌های معامله استفاده می‌کند. بنابراین واش تریدر در اصل با خودش معامله انجام می‌دهد نه شخص دیگری. به همین دلیل، چنین معاملاتی هیچ فایده مستقیمی به غیر از گمراه کردن دیگران درباره قیمت یا حجم معاملات ارز مورد نظر ندارند.

واش تریدینگ NFT چگونه انجام می‌شود؟

به تازگی بحث واش تریدینگ در حوزه توکن‌های تعویض ناپذیر (NFT) مطرح شده و تحت موشکافی قرار گرفته است. در ادامه به بررسی ویژگی‌های متمایز توکن‌های تعویض ناپذیر پرداخته و توضیح می‌دهیم که واش تریدینگ با توکن‌های NFT چگونه انجام می‌شود.

توکن‌های تعویض ناپذیر چه فرقی با بیت‌کوین و اتریوم دارند؟

برای درک و آشنایی بهتر با توکن‌های تعویض ناپذیر اول باید با مفهوم توکن تعویض پذیر آشنا شویم. توکن تعویض پذیر به دارایی گفته می‌شود که می‌توان آن را با یک دارایی شبیه

و معادل خودش تعویض کرد. مثلاً ارزهای فیات تعویض پذیر هستند. من و شما می‌توانیم یک اسکناس 10 دلاری را با هم عوض کنیم و پس از این تعویض، ارزش دارایی ما باز هم برابر خواهد بود.

توکن‌های تعویض ناپذیر متفاوت هستند چون هر کدام از آنها متفاوت با بقیه و کاملاً منحصربفرد است. املاک هم جزء دارایی‌های تعویض ناپذیر هستند. ممکن است دو خانه با طرح مشابه در یک خیابان کنار هم قرار داشته باشند. اما یکی از دو خانه، بازسازی شده و وضعیت بهتری داشته باشد. بنابراین ارزش آنها با هم برابر نیست.

در حوزه کریپتو، هر توکن NFT توکنی منحصربفرد است که مالک و سایر اطلاعات آن روی یک بلاک‌چین ذخیره می‌شود. تعداد توکن‌های تعویض ناپذیر روزبروز بیشتر می‌شود.

اگر سازنده یک NFT باشید، به دنبال راهی برای متمایزکردن توکن خودتان خواهید بود تا کاربران تمایل به خرید آن پیدا کنند. به همین دلیل واش تریدینگ وارد دنیای NFT شده است.

واش تریدر، توکن‌های NFT خودش را خرید و فروش می‌کند تا حجم معاملات آن را افزایش داده و جلب توجه کند - تا احتمالاً قیمت توکن هم افزایش پیدا کند (واش تریدرها قیمت‌های خرید و فروش را تحت کنترل دارند بنابراین می‌توانند این توکن‌ها را با قیمت بالاتر از خودشان بخرند). ممکن است این رفتار بارها و بارها تکرار شود.

در نتیجه، دیگران که این افزایش فعالیت را مشاهده می‌کنند ممکن است تصمیم به خرید توکن مورد نظر با قیمت بالا بگیرند. وقتی این افراد NFT مورد نظر را بخرند، سازنده آن سود می‌کند.

اخیراً Chainalysis درباره این موضوع تحقیقاتی انجام داده و 110 آدرس والت را شناسایی کرده که از واش تریدینگ سود برده اند.

آیا واش تریدینگ قانونی است؟

خیر! مثلاً طبق قانون بورس کالای آمریکا، واش تریدینگ ممنوع است. پیش از تصویب این قانون، تریدرها دائماً از واش تریدینگ برای دستکاری بازار و قیمت سهام استفاده می‌کردند. کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) هم قوانینی در زمینه واش تریدینگ دارد از جمله دستورالعمل‌هایی که کارگزاری‌ها را از سود بردن در اثر فعالیت‌های واش تریدینگ منع می‌کند.

IRS هم قوانینی درباره واش تریدرها دارد. این قوانین سرمایه گذاران را از کسر کردن ضرر سرمایه ناشی از واش تریدینگ از مالیات (مالیاتِ خرید و فروش سهام) منع می‌کند. مثلاً تریدرهایی که برای فرار مالیاتی در بورس واش تریدینگ انجام می‌دهند، همچنان باید مالیات بپردازند.

با این حال، مقررات حوزه کریپتو هنوز به این مسئله نپرداخته اند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) به ارزهای دیجیتال توجه دارد اما از آنجایی که توکن‌های تعویض ناپذیر سهام محسوب نمی‌شوند، از محدوده صلاحیت SEC خارج هستند.

به همین ترتیب، IRS ارزهای دیجیتال را دارایی تلقی می‌کند نه سهام. تا زمانی که مشخص نشود چه نهادی مسئولیت نظارت بر حوزه کریپتو را دارد، خطر واش تریدینگ وجود خواهد داشت - در نتیجه ممکن است اطلاعات مربوط به قیمت و حجم معاملات گمراه کننده باشند.

چگونه از واش تریدر شدن اجتناب کنیم؟

واش تریدینگ در بازارهای کوچکتر و جدیدتر نسبت به بازارهای بزرگتر و باسابقه تر، متداول تر است چون بازارهای کوچکتر به راحتی دستکاری می‌شوند.

یک نهنگ بزرگ می‌تواند به راحتی بازارهایی با ارزش کم و کوچک را دستکاری کند چون موجودی این افراد با ارزش کل بازار مورد نظر قابل مقایسه است. با ارزهای دارای ارزش بازار کوچک، خرید و فروش مقداری ارز می‌تواند باعث فعال شدن بعضی ربات‌ها و ایجاد حجم معاملات بیشتر در بازار شود.

علاوه بر این، کوین‌های جدیدی که به بازار اضافه می‌شوند، تاریخچه معامله یا قیمت مشخصی ندارند بنابراین ممکن است توسعه دهندگان یا سایر افراد تیم پروژه برای گمراه کردن کاربران درباره ارزش واقعی کوین مورد نظر، مشغول به واش تریدینگ شوند.

در نهایت خیلی از توکن‌های تعویض ناپذیر حجم معامله یا توجه و علاقه‌ای از سمت تریدرها ندارند. بنابراین دارندگان NFT می‌توانند به راحتی مشغول به واش تریدینگ شوند تا خریداران را تشویق به خرید NFT مورد نظر با نرخ بسیار بالا کنند. بهترین راهکار دفاعی در برابر واش تریدینگ این است که به دنبال ارزها و توکن‌های جدید با ارزش بازار کم نباشید.

برای پیشگیری از قربانی شدن در برابر واش تریدینگ، بیشتر به دنبال ارزهای باسابقه با حجم معاملات بالا باشید. هر چقدر بازار بزرگتر باشد، افراد برای دستکاری آن نیاز به موجودی بیشتری دارند. همانطور که انتظار می‌رود انجام این کار در بازارهایی مثل بیت‌کوین و اتریوم با ارزش صدها میلیارد دلار، به شدت سخت است.

هر چقدر ارزش بازار یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، اکسچنج‌های بیشتری با آن کار می‌کنند. به این ترتیب، بهتر می‌توان ارزش آن را مشخص کرد. مثلاً اگر یک اکسچنج امکان اجرای واش تریدینگ را فراهم کند، تریدرهای آربیتراتژ خیلی زود تفاوت قیمت این اکسچنج با سایر اکسچنج‌ها را از بین می‌برند. هر چقدر یک ارز دیجیتال بزرگتر باشد، احتمالاً اکسچنج‌های بیشتری در آن بازار فعالیت دارند - در نتیجه فرصت‌های آربیتراتژ شکل گرفته در درگاه‌های مختلف، به برگشتن قیمت‌ها به مسیر درست کمک می‌کنند.

در نهایت، به دنبال بازارهایی باشید که سابقه معاملاتی خوبی داشته باشند. به این ترتیب می‌توانید حجم معاملات فعلی را با گذشته مقایسه کنید. این مقایسه نشان می‌دهد که آیا حجم معاملات افراطی و غیرطبیعی وارد بازار شده تا احتمالاً فعالان بازار را گمراه کند یا خیر.

هر تریدر یا سرمایه گذار خوبی یک طرح و استراتژی مشخص برای معاملاتش دارد. داشتن یک فرایند و روش تکرارپذیر برای ورود به معاملات و پوزیشن‌ها - در ترکیب با فرایندی برای خروج - به معاملات نظم و انسجام می‌دهد. حتماً در طرح معاملاتی خودتان، سن و حجم ارزهای دیجیتال را در نظر داشته باشید.

جمع بندی

در واش تریدینگ، معامله گر به دنبال گمراه کردن و فریب دادن فعالان بازار درباره قیمت یک ارز و یا حجم معاملات آن است. واش تریدینگ در بازار کریپتو زیاد رخ می‌دهد - بخصوص برای توکن‌های NFT که نقدینگی کمتری دارند - چون پیاده سازی مقررات این حوزه سرعت لازم برای رسیدن به این کلاس دارایی جدید را ندارد.

تا زمان وضع مقررات واضح و شفاف، می‌توانید با فعالیت در بازارهایی با حجم بزرگتر و تاریخچه قیمت طولانی تر از مشکلات ناشی از واش تریدینگ اجتناب کنید.