اندیکاتور «میانگین قیمت با وزن حجم» ([1]VWAP) به عنوان یک ابزار تحلیل تکنیکال بیشتر مناسب تریدرهای روزانه و بین روز است به این دلیل که دقت بالایی در پیدا کردن نقاط ورود-خروج برای تایم فریم‌های کوتاه‌تر دارد. از آنجایی که ارزهای دیجیتال معمولاً دچار نوسان شدید می‌شوند و بازار کریپتو 24 ساعت شبانه روز فعال است، تریدرها همواره به دنبال راه‌هایی برای استفاده از فرصت‌ها هستند. ترید کردن با VWAP به تشخیص اینکه چه زمانی باید خرید یا فروش انجام شود، کمک می‌کند. به همین دلیل خیلی از تریدرهای روزانه استراتژی معاملاتی خودشان را بر اساس آن طراحی می‌کنند.

اندیکاتور VWAP چیست؟

میانگین قیمت با وزن حجم (VWAP) ابزاری است که تریدرهای روزانه از آن برای ارزیابی قیمت نسبت به حجم معامله شده استفاده می‌کنند تا مشخص شود که بازار در وضعیت اشباع خرید قرار دارد یا اشباع فروش. VWAP به زمانبندی ورود و خروج در بازارهای کریپتو و سهام کمک می‌کند.

تفسیر درست این اندیکاتور به تریدرها کمک می‌کند تا نقاط ورود مناسب را بر اساس مقدار این اندیکاتور نسبت به معاملاتی که قبلاً اجرا شده‌اند، انتخاب کنند. بعلاوه، تریدرها می‌توانند مشاهده کنند که چه موقع پرایس اکشن یک دارایی سرعت حرکت شدیدی داشته و بر این اساس برای خروج از پوزیشن‌های خودشان تصمیم گیری کنند.

چگونه برای تشخیص روند پیش روی بازار، از VWAP استفاده کنیم؟

برای یادگیری طرز کار ابزار VWAP، باید اول با محاسبات آن آشنا باشیم.

اول اینکه، خط VWAP در هر روز معاملاتی ریست می‌شود. از آنجایی که این ابزار برای تریدرهای روزانه طراحی شده، لازم است که محاسبات آن در شروع هر روز معاملاتی ریست شود.

در نمودار بیت‌کوین در شکل بالا، خط آبی خط VWAP است. هر خط مشکی عمودی شروع یک روز معاملاتی جدید است. درست پس از شروع روز معاملاتی نزدیک به خط مشکی، خط آبی شیب تندی پیدا می‌کند که دلیل آن ریست شدن محاسبات VWAP است.

محاسبات کلی typical price یعنی میانگین قیمت اوج، کف و بسته شدن برای تایم فریم کندل به این صورت است:

Typical Price = (High + Low + Close) / 3

بیشتر اندیکاتورها و چارت‌ها مبتنی بر قیمت بسته شدن کندل هستند. بنابراین در حالت پیش فرض، اندیکاتوری که روی یک نمودار 15 دقیقه‌ای اجرا می‌شود، بر اساس قیمت بسته شدن هر کندل 15 دقیقه‌ای محاسبه می‌شود. برای VWAP در حالت پیش فرض اوج، کف و بسته شدن آن کندل دریافت شده و قیمت واقعی برای آن بازه زمانی به دست می‌آید. این ویژگی برای زمان‌هایی که بازار معکوس می‌شود مفید است و به تریدرها امکان می‌دهد که روند جاری و آینده بازار را تشخیص دهند.

استفاده از قیمت تیپیکال (معمولی) برای ایجاد خط VWAP

وقتی قیمت تیپیکال ایجاد شد، در حجم ترید شده در آن تایم فریم ضرب می‌شود:

Current Time Frame Subtotal = Typical Price * Volume (TP*V)

جمع فرعی تایم فریم جاری = قیمت تیپیکال × حجم (که به صورت  TP*V نمایش داده می‌شود)

اگر از چارت‌های کندل استیک 15 دقیقه‌ای استفاده می‌کنید، حجم تولید شده برای این بازه‌های 15 دقیقه‌ای در قیمت تیپیکال آن ضرب می‌شود تا حاصل جمع مربوط به آن تایم فریم به دست بیاید.

سپس، رقم به دست آمده برای هر 15 دقیقه از روز معاملاتی مورد نظر با هم جمع می‌شود تا مقدار نهایی TP*V محاسبه شود.

آخرین قسمت از این محاسبات، نسبت TP*V کلی به حجم کلی (تجمعی) را به دست می‌آورد:

VWAP = Cumulative [TP * V] / Cumulative Volume

VWAP = TP*V تجمعی تقسیم بر حجم تجمعی

این محاسبات در نهایت منجر به شکل گیری خطی می‌شود که کنار نمودار قیمت رسم می‌شود.

یادگیری نحوه انجام این محاسبات ضروری نیست چون خوشبختانه خود نرم‌افزارهای کامپیوتری این محاسبات را انجام داده و نمودار را رسم می‌کنند.

استفاده از VWAP برای تشخیص سطوح اشباع خرید و اشباع فروش

VWAP میانگین قیمت را بر اساس میزان حجم ترید شده برای آن سطح قیمت مشخص می‌کند. بنابراین می‌توان خط VWAP را مثل یک میانگین قیمت واقعی در نظر گرفت.

اگر نمودار قیمت، بالای خط VWAP باشد در این صورت قیمت گران و در وضعیت اشباع خرید در نظر گرفته می‌شود. می‌توان در وضعیت اشباع خرید هم خرید کرد اما هزینه چنین خریدی بیشتر است.

از طرف دیگر، قرار داشتن زیر خط VWAP نشان می‌دهد که ارزش دارایی مورد نظر بیشتر از قیمت فعلی آن است در نتیجه فرصت خوبی برای خرید فراهم شده است. البته این به آن معنا نیست که قیمت از این کمتر نمی‌شود اما خرید در چنین شرایطی نسبت به خرید در زمان گران شدن بهتر است.

برای تشخیص روند با استفاده از VWAP، چه نموداری مفیدتر است؟

VWAP جزء ابزارهای تریدرهای روزانه است در نتیجه اگر قصد ترید کردن ارزهای دیجیتال به صورت روزانه را دارید و قرار است این ارزها را کمتر از یک روز نگه دارید، VWAP می‌تواند ابزار خوبی برای شما باشد.

احتمال اینکه تریدرهای روزانه از نمودارهای دقیقه‌ای مثل 1، 3، 5 یا 15 دقیقه استفاده کنند زیاد است. این نمودارهای تایم فریم کوتاه‌تر با استفاده از VWAP به تریدرهای روزانه امکان می‌دهند که وضعیت میانگین قیمت را بر اساس حجم ترید شده، مصورسازی کنند.

از آنجایی که حجم در این محاسبات نقش مهمی دارد، بازارهایی که در اکسچنج‌ها ترید می‌شوند (مثل بازار کریپتو و سهام) جزء کاندیدهای اصلی برای استفاده از VWAP هستند. فارکس به صورت فرابورس معامله می‌شود در نتیجه ممکن است آمار حجمی که برای فارکس ارایه می‌شوند دقیق نباشد. در چنین شرایطی ممکن است اندیکاتور VWAP سیگنال‌های غلطی تولید کند.

استراتژی‌های تریدینگ روزانه بر اساس VWAP

برای پیدا کردن فرصت‌های تریدینگ با استفاده از VWAP روش‌های مختلفی وجود دارد. پیش از پرداختن به این تکنیک‌ها لازم به ذکر است که تغییر شرایط بازار می‌تواند تأثیراتی مثبت یا منفی بر این استراتژی‌ها داشته باشد.

مثلاً معاملات روزانه (کوتاه مدت) 24 ساعت روز و 7 روز هفته از جمله آخر هفته‌ها انجام می‌شوند. VWAP هم برای آخر هفته‌ها محاسبه می‌شود اما ممکن است ترید کردن در این زمان درست نباشد چون هر معامله بزرگی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر مسیر حرکت بازار داشته باشد.

بنابراین، این استراتژی‌های تریدینگ را برای دوشنبه تا جمعه در نظر بگیرید که بیشترین حجم معاملات کریپتو در این زمان انجام می‌شود.

استراتژی اول: استراتژی اصلاحی

استراتژی اول محافظه کارانه‌تر است چون در این حالت، خود بازار کار اصلی را برای ما انجام می‌دهد. ابزارهای لازم برای این روش شامل یک نمودار 15 دقیقه‌ای برای بازار ارزهای اصلی مثل بیت‌کوین و اتریوم به همراه اندیکاتور VWAP هستند.

اول، اگر بازار در مسیر صعودی قرار دارد، معاملاتتان را طوری تنظیم کنید که فقط به دنبال پوزیشن‌های Long باشید.

صبر کنید تا بازار نزولی شده و به پایین‌تر از VWAP برسد. این وضعیت نشان می‌دهد که احتمالاً به زودی سیگنال خرید شکل می‌گیرد.

سپس صبر کنید تا کندل بالاتر از اندیکاتور VWAP بسته شود. وقتی این اتفاق رخ داد، در شروع کندل بعدی وارد پوزیشن long شوید.

حد توقف را درست پایین کف سوئینگ اخیر تنظیم کنید. به این ترتیب اگر قیمت اصلاح شد و به کمتر از کف اخیر رسید، دوباره باید سطح VWAP را هم اصلاح کند.

در نمودار بیت‌کوین در شکل بالا، فاصله بین ورود و حد توقف 410 واحد است. ما حد سود را حداقل دوبرابر فاصله بین قیمت ورود و حد توقف تنظیم می‌کنیم. در مثال بالا، هدف $410 x 2 = $820 خواهد بود. پس 820 دلار به نقطه ورود یعنی $32,129.50 اضافه می‌کنیم و به سطح سود هدف $32,949.50 می‌رسیم.

استراتژی دوم: کانال‌ها و باندهای VWAP

این استراتژی تهاجمی‌تر است چون در این حالت تریدر باید با نرخ بهتر و پایین‌تر ورود کند در نتیجه احتمال ورود به معاملات زیانده هم بیشتر می‌شود.

نمودار را روی تنظیمات کندل استیک 5 دقیقه‌ای به همراه VWAP تنظیم کنید. ما برای این استراتژی از یک ابزار دیگر هم استفاده می‌کنیم. باندهای اطراف VWAP را روی دو انحراف معیار (standard deviation) تنظیم کنید.

این کار باعث اضافه شدن کران بالا و پایین به خط VWAP می‌شود. اگر بازار کریپتو روند صعودی دارد، فقط به دنبال سیگنال‌های خرید باشید.

صبر کنید تا بازار به پایین‌تر از کران پایینی برسد. گاهی اوقات ممکن است نمودار قیمت خارج از این باند حرکت کند. در این صورت صبر کنید تا نمودار دوباره به این باند برگردد و وارد کانال شود.

بعد از آن یک پوزیشن long باز کنید که حد ریسک آن پایین‌تر از کف اخیر نمودار باشد. مثل استراتژی قبلی در اینجا هم باید حد سود دو برابر فاصله بین ورود و حد توقف باشد.

در نمودار اتریوم در شکل بالا، قیمت به کمتر از باند پایینی رسیده و بعد در چند کندل بعدی دوباره صعود می‌کند. وقتی دوباره اتریوم وارد کانال سبز می‌شود، یک سیگنال خرید شکل می‌گیرد. سطح ریسک و حد توقف، معادل با کف سوئینگ اوایل هفته تنظیم می‌شود.

در نهایت، اتریوم صعود کرده و به حد سود مورد نظر ما می‌رسد.

تفاوت VWAP و VWAP متحرک

همانطور که قبلاً اشاره شد، برای اینکه VWAP مناسب تریدرهای روزانه باشد، محاسبات آن در هر روز ریست می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است تریدرها بخواهند وضعیت کلی‌تر را مشاهده کنند که در این صورت می‌توان از VWAP متحرک (MVWAP) استفاده کرد.

در واقع، VWAP متحرک، «میانگینِ متحرکVWAP » است. گرچه این دو اندیکاتور VWAP یکسانی دارند اما تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد.

اول اینکه، VWAP برای تریدرهای کوتاه مدت‌تر روزانه طراحی شده است. اما می‌توان VWAP متحرک را برای تایم فریم‌های طولانی‌تر در حد چند روز، هفته یا حتی ماه استفاده کرد.

دوماً VWAP به صورت روزانه محاسبه شده و با بسته شدن روز، به پایان می‌رسد. محاسبات VWAP با شروع هر روز از نو شروع می‌شود. VWAP متحرک میانگین را بر اساس بازه انتخابی شما مشخص می‌کند. این یعنی محاسبات این اندیکاتور بی وقفه ادامه می‌کند و از روزی به روز بعد منتقل می‌شود.

آخرین تفاوت، نحوه استفاده از این اندیکاتورها است. VWAP شرایط اشباع خرید و فروش را نشان می‌دهد. اما می‌توان از VWAP به عنوان یک استراتژی کراس اور از میانگین متحرک استفاده کرد.

اندیکاتورهای تکنیکالی که همراه VWAP استفاده می‌شوند

کاربرد کلی VWAP تشخیص نقاطی است که قیمت در آنها نسبتاً ارزان یا گران است اما ممکن است استفاده از این اندیکاتور به تنهایی منجر به تولید سیگنال‌های غلط شود. اندیکاتورهای دیگری هستند که می‌توانند مکمل VWAP شده و به تشخیص فرصت‌های تریدینگ کمک کنند.

نقاط محوری (Pivot Points)

تریدرهای کفِ بازار در قدیم یعنی قبل از رواج استفاده از کامپیوتر، بیشتر از نقاط محوری استفاده می‌کردند. در آن زمان تریدرها باید محاسبات را به سرعت به صورت ذهنی انجام می‌دادند و نقاط معکوس شدن احتمالی بازار را شناسایی می‌کردند.

بنابراین، نقاط محوری روزانه برای تریدرهای روزانه اهمیت دارند چون این نقاط قیمت محور هستند و مشخص می‌کنند که چه موقع احتمالاً بازار چرخش خواهد داشت و روند حرکت آن معکوس می‌شود.

در مثال بالا، خط مشکی افقی نشان دهنده یک نقطه محوری (چرخش) است. خطوط افقی نارنجی سطوح محوری مختلف هستند. وقتی بازار پایین‌تر از خط مشکی باشد، ممکن است سطوح محوری پشتیبانی (نارنجی)، از قیمت حمایت کنند.

به خصوص این نکته در مواقعی که یک تریدر روزانه به دنبال ورود به پوزیشن Long است و بازار پایین‌تر از VWAP قرار دارد، مفید است. تریدر کریپتو می‌تواند منتظر بماند تا قیمت به سطح S1، S2 یا S3 برسد تا یک پوزیشن Long باز کند.

تایم فریم نمودار بالا که قیمت پشتیبانی S2 را نشان می‌دهد، دو روزه است.

VWAP و خطوط روند

سایر ابزارهای تکنیکالی که سطوح مقاومت و پشتیبانی را تولید می‌کنند هم در ترکیب با VWAP مفید هستند. مثلاً خطوط روند برای تریدرها مفید هستند چون وضعیت روند را برای چند روز مشخص می‌کنند. بعلاوه، خطوط روند می‌توانند مشخص کنند که احتمالاً چه زمانی روند جاری چرخش یافته و معکوس می‌شود.

در نمودار بالا، یک تریدر روزانه با خط روند چند روزه روی نمودار می‌تواند محدوده‌هایی که احتمالاً بازار در آنها معکوس می‌شود را شناسایی کند. در نقاطی که خط روند لمس شده، قیمت پایین‌تر از اندیکاتور VWAP است که این نشان دهنده ارزش خوب و پایین بودن قیمت است.

آیا اندیکاتور VWAP مطمئن است؟

ترید کردن روزانه ذاتاً پرریسک است و VWAP هم به ایجاد انسجام بیشتر برای تریدرها کمک می‌کند اما گاهی اوقات ممکن است به دلیل نویزهای موجود در بازار، VWAP سیگنال‌های غلطی تولید کند بنابراین شناسایی چنین مواقعی مهم است.

در محاسبات VWAP از حجم استفاده می‌شود. بنابراین وقتی بازار روزهایی طولانی با حجم ضعیف را تجربه می‌کند، احتمال حرکت افقی در یک کانال محدود وجود دارد در نتیجه ممکن است سیگنال‌های تولیدی VWAP قابل اطمینان نباشد.

همچنین با اینکه خیلی از مواقع سیگنال‌های تولید شده توسط VWAP قابل اطمینان هستند اما هزینه اجرای معاملات مکرر بر سودی که از این کار به دست می‌آید، غلبه می‌کند. برای هر پوزیشنی که باز می‌شود یک هزینه اسپرید وجود دارد که تریدر باید بپردازد.

جمع بندی

اندیکاتور «میانگین قیمت با وزن حجم» یکی از ابزارهای مفید برای تریدرهای روزانه است چون به تشخیص میانگین قیمت وزن دار کمک می‌کند. می‌توان استراتژی‌های زیادی را بر اساس VWAP و با استفاده از ابزارهای دیگری مثل باندهای کانال قیمت، نقاط محوری و سایر خطوط پشتیبانی و مقاومت طراحی کرد اما اگر از VWAP در شرایط نامناسب استفاده شود، امکان ایجاد سیگنال غلط وجود خواهد داشت.