گپ یا شکاف قیمت، جزء مفاهیم مهم تحلیل تکنیکال است و نقش مهمی در استراتژی‌های تریدینگ بازی می‌کند. تریدرهای مجرب در جریان هستند که گپ قیمت سرنخ‌های مهمی درباره تغییرات قیمت و روند کلی بازار فراهم می‌کند. در این مطلب به شما خواهیم گفت که گپ چیست، چه دلایلی باعث شکل گیری گپ می‌شوند و چطور می‌توان از آن استفاده کرد.

نکات کلیدی

• گپ، محدوده‌ای از نمودار قیمت است که در آن قیمت به سرعت افزایش یا کاهش پیدا کرده و فعالیت معاملاتی کمی در آن سطح قیمت رخ می‌دهد.
• گپ‌ها جزء اتفاقاتی هستند که زیاد در بازار رخ می‌دهند. آشنایی با الگوی قیمت گپ‌ها به شما برای معامله طبق روند بازار کمک می‌کند.
• یکی از استراتژی‌های پرکاربرد، تشخیص محل فعلی گپ‌های بازار و پیش‌بینی معاملات بازار پرکننده آنها است.

گپ چیست؟

گپ زمانی رخ می‌دهد که یک فضای خالی یا جهش در تغییرات قیمت روی یک نمودار وجود دارد و نشان می‌دهد که در یک محدوده قیمت خاص، فعالیت معاملاتی کم شده یا به حد صفر رسیده است. گپ‌ها معمولاً طی شب یا زمانی که بازار بسته است رخ می‌دهند و باعث ایجاد یک شکاف قابل مشاهده روی نمودار می‌شوند. ممکن است گپ‌ها در تایم فریم‌های مختلف از جمله در روز، روزانه، هفتگی یا حتی ماهیانه رخ بدهند.

گپ‌ها به نوعی نشان دهنده تغییرات چشمگیر در وضعیت عرضه و تقاضا هستند و وجود عدم توازن بین خریدار و فروشنده را نشان می‌دهند که می‌تواند باعث ایجاد تغییرات ناگهانی در قیمت شود. اندازه و شیوه ظهور گپ‌ها متفاوت است و طیف وسیعی دارند از جمله گپ‌های کوچکی که روی چند سطح قیمت خاص توزیع می‌شوند تا گپ‌هایی بسیار بزرگتر.

چه بازارهایی گپ قیمت را تجربه می‌کنند؟

گپ‌ها می‌توانند روی نمودار قیمت هر نوع ابزار سرمایه گذاری ظاهر شوند از جمله سهام، اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و شاخص‌های مختلف. این پدیده محدود به یک بازار یا کلاس دارایی خاص نیست اما بعضی از دارایی‌ها بیشتر دچار گپ می‌شوند. هر بازاری که در یک زمان خاص باز و بسته شود، جزء بازارهای مستعد برای تشکیل گپ قیمت است. به این دلیل که قیمت‌ها در معاملات پس از ساعات فعالیت تغییر کرده و زمانی که بازار باز شود، به نظر می‌رسد که دچار جهش شده‌اند.

در بازارهای سهام معمولاً به دلیل وقفه در جلسات معاملاتی، بین قیمت باز شدن بازار و قیمت بسته شدن روز قبل، گپ مشاهده می‌شود. پس از بسته شدن یک جلسه معاملاتی، ممکن است اطلاعات جدیدی منتشر شوند مثل گزارش درآمدها، داده‌های اقتصادی یا رویدادهای خبری که بر احساسات تریدرها تأثیر دارند. وقتی بازار دوباره باز می‌شود، ممکن است این اتفاقات باعث ایجاد گپ قیمت شوند که نشان دهنده تغییر چشمگیر در انتظارات بازار است.

به همین ترتیب، در بازارهای کالایی ممکن است حین ایجاد وقفه در معاملات در یک اکسچنج، گپ قیمت نمایان شود. گپ‌های قیمت می‌توانند به دلایل دیگری مثل عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، رویدادهای ژئوپلیتیک، شرایط آب و هوایی یا انتشار آمار اقتصادی هم رخ دهند. این گپ‌ها می‌توانند پس از باز شدن دوباره بازار، باعث تغییر قیمت شدید کالاهایی مثل طلا، نفت یا محصولات کشاورزی شوند.

معاملات بازار فارکس، 24 ساعت روز و 5 روز از هفته در جریان هستند. معمولاً گپ‌های بازار فارکس بیشتر در آخر هفته‌ها یا در تعطیلات مهم (مثل کریسمس و سال نوی میلادی) که بازار بسته است رخ می‌دهند. رویدادهای اقتصادی یا سیاسی که آخر هفته‌ها رخ می‌دهند، می‌توانند با از سرگیری معاملات در روز دوشنبه، باعث ایجاد گپ قیمت شوند.

معاملات بازارهای کریپتو در بیشتر اکسچنج‌ها به صورت شبانه روزی در جریان است. بنابراین، ایجاد گپ روی نمودار قیمت در هنگام شب یا آخر هفته‌ها امری نادر است. باید دقت داشت که گپ قیمت در نمودارهای کریپتو هم رخ می‌دهد اما این گپ‌ها در نمودارهای قیمت آنی قابل مشاهده نیستند. یکی از استراتژی‌های معاملاتی تریدرهای مجرب این است که گپ قیمت را روی نمودارهای آتی بیت‌کوین و اتریوم جستجو می‌کنند چون این بازار، جلسات معاملاتی آخر هفته یا شبانه ندارد.

دلایل ظاهر شدن گپ

چند عامل باعث ایجاد گپ در نمودارهای قیمت می‌شوند. رایج‌ترین دلایل ایجاد گپ عبارتند از:

انتشار اخبار: انتشار اخبار مهم از جمله انتشار داده‌های مالی، ادغام و اکتساب یا تغییر قوانین می‌تواند باعث ایجاد گپ در قیمت سهام شود. رویدادهای خبری مثبت یا منفی می‌توانند باعث تغییر ناگهانی جو احساسی بازار شده و با باز شدن مجدد بازار، باعث بالا یا پایین آمدن قیمت‌ها شوند.

تغییرات شبانه: ممکن است وقتی بازار بسته است، رویدادهای خاصی رخ دهند - مثل انتشار اخبار ژئوپلیتیک، تغییرات اقتصاد جهانی یا اقدامات بیرونی - که بر جو احساسی بازار تأثیر گذاشته و باعث ایجاد گپ می‌شوند. این رویدادها می‌توانند تغییرات چشمگیری در انتظارات تریدرها ایجاد کنند و وقتی فعالیت‌های بازار از سرگرفته می‌شوند، گپ ایجاد کنند. در سال 2001، بازار بورس آمریکا به دلیل حملات تروریستی یک هفته تعطیل شد. پس از باز شدن بازار، یک گپ چشمگیر در نمودار قیمت ایجاد شده بود.

محدودیت‌های بازار (Limit Up/Limit Down): در برخی بازارها، مکانیزم‌های خاصی وجود دارند که وقتی تغییرات قیمت از یک خاص فراتر برود، معاملات را متوقف می‌کنند. پس از ادامه یافتن فعالیت‌ها، ممکن است این وقفه‌ها باعث ایجاد گپ شوند چون بازار خودش را با اطلاعات جدید تطبیق می‌دهد. مثلاً سه سطح از چنین محدودیت‌هایی وجود دارد و وقتی شاخص S&P 500 در یک روز 7، 13 و 20 درصد تغییر پیدا کند، یک توقف موقت در معاملات ایجاد می‌شود.

بازارهای پرنوسان یا غیرنقد: بازارهایی که معاملات کم یا بسیار زیادی داشته باشند هم مستعد ایجاد گپ هستند حتی در یک روز معاملاتی. سطوح نقدینگی کمتر یا تغییر ناگهانی قیمت‌ها می‌تواند باعث ایجاد گپ شوند چون بازار سعی دارد در یکسری از سطوح قیمت خاص با سفارشات خرید و فروش تطبیق پیدا کند. در صورت انتشار اخبار مهم، این گپ‌ها شدیدتر خواهند شد. این گپ‌های قیمت همیشه رخ می‌دهند و روی یک نمودار 15 ثانیه‌ای یا کوتاه‌تر، قابل مشاهده خواهند بود.

با پر شدن گپ چه اتفاقی می‌افتد؟

همانطور که قبلاً اشاره شد، گپ قیمت یک فضای خالی است که روی نمودار قیمت مشاهده می‌شود. پس از ایجاد گپ، ممکن است قیمت معکوس شده و گپ پر شود. در واقع، قیمت‌های بازار با نرخ پیش از گپ معامله می‌شوند.

نمی‌توان به صورت دقیق پیش‌بینی کرد که گپ قیمت کجا پر می‌شود. ممکن است این گپ ظرف چند ساعت، چند روز، هفته یا حتی ماه پر شود.

در شکل بالا، گپ قیمت در نرخ 180.59 دلار شروع می‌شود. پس از آن، اصلاح متوقف شده و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند تا گپ پر شده و سپس بعد از مدتی به 180.59 دلار برمی‌گردد.

بیشتر گپ‌ها ظرف مدت نسبتاً کوتاهی پر می‌شوند اما لزومی بر رخ دادن این شرایط وجود ندارد. بسته به نوع گپ ممکن است بتوانید پیش‌بینی کنید که گپ پر می‌شود یا خیر.

انواع گپ

بسته به الگوی گپ و اینکه گپ داخل یک روند رخ داده یا خیر، می‌توانید نوع آن را تشخیص دهید. در این بخش، چهار نوع گپ را با هم مرور می‌کنیم.

گپ متداول

گپ‌های متداول که به آنها گپ معاملاتی یا گپ محدوده هم گفته می‌شود، رایج‌ترین نوع گپ هستند. معمولاً این گپ‌ها به دلیل نوسان بازار رخ داده و ممکن است در هر بازاری ایجاد شوند. معمولاً ارزش پیش‌بینی گپ‌های متداول چندان زیاد نیست چون به سرعت پر می‌شوند.

گپ‌های متداول می‌توانند در روند صعودی و همچنین نزولی رخ دهند و مشخصه آنها، نبود رویداد یا اخبار مهمی است که حرکات قیمت را پیش می‌برند. این گپ‌ها نشان دهنده یک توقف موقت در روند جاری هستند و تغییر جزئی در جو احساسی بازار را نشان می‌دهند. معمولاً قیمت دوباره به حالت قبل برمی‌گردد تا گپ را پر کند و روند قبلی خود را ادامه می‌دهد.

در بازار فارکس اگر آخر هفته‌ها گپ قیمت ایجاد شود، تریدرها می‌توانند با پیش‌بینی پر شدن گپ، روز دوشنبه از آن استفاده کنند. در مجموع، معمولاً این  گپ‌ها برای تصمیم گیری اهمیت زیادی ندارند و ممکن است تریدرها تصمیم بگیرند متمرکز بر گپ‌های دیگری شوند که سیگنال‌های معاملاتی قوی‌تری ایجاد می‌کنند.

گپ‌های تداوم

گپ‌های تداوم، روند جاری بازار را تقویت می‌کنند. این گپ‌ها درون روند فعلی بازار رخ داده و نشان دهنده مومنتوم قوی در بازار هستند که با حجم زیاد همراه شده و جهش قیمت را تقویت می‌کند. معمولاً گپ‌های تداوم نشان می‌دهند که احتمالاً روند فعلی ماندگار خواهد بود و ممکن است چند گپ متوالی ظاهر شود. تریدرها می‌توانند از گپ اولیه به عنوان سیگنال ورود استفاده کنند یا متناسب با روند فعلی بازار، به پوزیشن‌های خودشان اضافه کنند.

گپ‌های شکست (Breakaway)

گپ‌های شکست زمانی رخ می‌دهند که بازار از یک سطح مقاومت یا پشتیبانی مهم عبور کرده و باعث تغییر چشمگیر قیمت می‌شوند. معمولاً این گپ‌ها با اخبار مهم، انتشار گزارش درآمد یا تغییرات چشمگیر قیمت همراه هستند. گپ‌های شکست معمولاً مهم‌تر از گپ‌های متداول محسوب می‌شوند چون نشان دهنده تغییر چشمگیر جو احساسی بازار هستند و می‌توانند باعث ایجاد روندهای جدیدی شوند.

در روند صعودی، گپ شکست زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت یک گپ رو به بالا دارد و از یک سطح مقاومت مهم عبور می‌کند. این عبور نشان دهنده حرکتی قاطع از سمت خریداران است و پتانسیل شکل گیری یک روند صعودی قوی را نشان می‌دهد. در مقابل، در روند نزولی گپ شکست زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت یک گپ رو به پایین دارد و از یک سطح پشتیبانی مهم پایین‌تر می‌رود که این شرایط نشان دهنده فشار فروش چشمگیر و احتمال ایجاد یک روند نزولی قوی است.

معمولاً حجم معاملاتی بالا با گپ‌های شکست همراه است چون افزایش مشارکت در بازار، اهمیت گپ را تأیید می‌کند. تریدرها، گپ‌های شکست را فرصتی برای ورود به پوزیشن در جهت گپ و احتمال ادامه یک روند جدید می‌دانند.

گپ خستگی

گپ‌های خستگی، احتمال توقف روند جاری را نشان می‌دهند و اینکه ممکن است به زودی شاهد معکوس شدن روند یا یک توقف موقت در جهت غالب باشیم. این گپ‌ها معمولاً نزدیک به یک حرکت قیمت چشمگیر رخ داده و نشان می‌دهند که جو احساسی بازار در حال تغییر است.

در یک روند صعودی، گپ خستگی معمولاً به صورت یک گپ رو به بالا نمایان می‌شود و نشان دهنده آخرین افزایش فشار خرید است. این گپ هیجان لحظه آخر برای خرید پیش از معکوس شدن روند یا ورود به یک فاز تحکیم را نشان می‌دهد. در مقابل، در یک روند نزولی گپ خستگی به صورت یک گپ رو به پایین نمایان می‌شود و نشان دهنده آخرین فشارهای فروش پیش از معکوس شدن یا توقف روند است.

خصوصیت گپ‌های خستگی، حجم زیاد معاملات است چون تریدرها و سرمایه گذاران سعی دارند از آخرین فرصت‌های باقیمانده در روند جاری بهره ببرند. تحلیلگران تکنیکال معمولاً پیش از قضاوت درباره معکوس شدن روند بر اساس گپ خستگی، از سیگنال‌های تأیید دیگر هم استفاده می‌کنند - مثل شکستن خط روند، شکستن سطح مقاومت/پشتیبانی یا تشکیل الگوهای معکوس شدن نمودار.

چگونه بر اساس گپ‌ها معامله انجام دهیم؟

هر نوع گپ، اطلاعات منحصربفردی را درباره رفتار بازار و فرصت‌های معاملاتی بالقوه ایجاد می‌کند. تریدرها می‌توانند با تشخیص خصوصیات انواع گپ‌ها، تصمیم گیری‌های آگاهانه‌تری انجام داده و عملکردشان را ارتقاء دهند.

در ادامه مروری بر نکات مهم برای ترید کردن بر اساس گپ داریم.

تشخیص نوع گپ: پیش از شروع یک معامله، باید گپی که با آن رورو هستید را مشخص کنید. تعیین کنید که این گپ از نوع متداول است یا خستگی و غیره. چون ترید کردن بر اساس هر گپ نیاز به اجرای استراتژی‌های متفاوتی دارد.

ارزیابی روند جاری بازار: وضعیت کلی بازار و جو احساسی را ارزیابی کنید و سپس مشخص کنید که این گپ همسو با روند جاری بازار است یا نشان دهنده احتمال معکوس شدن آن است. مثلاً گپ تداوم نشان دهنده حرکت در راستایی همسو با روند غالب است. در مقابل، گپ خستگی نشان می‌دهد که ممکن است به زودی قیمت‌ها در جهت مخالف حرکت کنند.

تأیید با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال: برای تأیید سیگنال‌های معاملاتی ایجاد شده توسط گپ، از اندیکاتورهای تکنیکال استفاده کنید. سطوح مقاومت و پشتیبانی، خطوط روند و سایر الگوهای قیمت می‌توانند به تعیین اهمیت گپ و تشخیص فرصت‌های معاملاتی بالقوه کمک کنند.

تعیین نقاط ورود و خروج: بر اساس تحلیل‌هایی که انجام دادید، برای معاملات خودتان نقاط ورود و خروج واضحی مشخص کنید. برای حفاظت از پوزیشن خودشان در صورت پیش نرفتن شرایط طبق پیش‌بینی‌ها، استفاده از سفارشات حد ضرر را در نظر داشته باشید. سپس بر اساس تغییرات بالقوه قیمت پس از گپ، سود هدف را برای خودتان تعیین کنید.

نکات و استراتژی‌های گپ تریدینگ

به طور کلی دو الگوی رایج گپ وجود دارند که می‌توانید از آنها به عنوان استراتژی گپ تریدینگ خودتان استفاده کنید.

Gap And Go: این استراتژی شامل ترید کردن در جهت گپ و پیش‌بینی اینکه روند قیمت ادامه پیدا کرده و گپ را باز می‌کند است. گپ‌های تداوم و بریک اوت رایج‌ترین روش پیاده سازی این استراتژی هستند.

اگر قیمت سهام، گپ رو به بالا داشته باشد، ممکن است تریدرها وارد پوزیشن long شوند و انتظار افزایش هر چه بیشتر قیمت‌ها را داشته باشند. اگر قیمت سهامی گپ رو به پایین پیدا کند، ممکن است تریدرها وارد پوزیشن short شده و ریزش بیشتر قیمت را پیش‌بینی کنند. در هیچ یک از این دو حالت، تریدرها انتظار ندارند که گپ قیمت به زودی پر شود.

در مثال بالا، کندل سبز بلند (نقطه 1) نشان دهنده خرید سنگین و روند صعودی قوی است. تریدر می‌تواند با باز شدن بازار خرید انجام داده و حد ضرر را پایین نرخ بسته شدن روز قبل قرار دهد. حد سود، دو برابر فاصله تا حد ضرر است.

چند هفته بعد، پس از یک کندل قرمز طولانی (نقطه 2) نمودار قیمت یک گپ رو به پایین را تجربه می‌کند. تریدری که متوجه این ریزش می‌شود، می‌تواند با باز شدن بازار وارد پوزیشن short شده و حد ضرر را درست بالای قیمت پیش از گپ تنظیم کند.

Fade Gaps, Fill Gaps: این استراتژی مستلزم ترید کردن بر خلاف جهت گپ است و در آن انتظار داریم که معکوس شدن قیمت، گپ را پر کند. این استراتژی مومنتوم روند جاری را ارزیابی کرده و از گپ‌ها به عنوان تارگت قیمت استفاده می‌کند.

در قسمت سمت چپ شکل بالا، سقوطی را مشاهده می‌کنیم که شامل یک گپ تداوم است. قیمت همچنان کاهش پیدا کرده و بعد برای مدتی به صورت افقی حرکت می‌کند.

سپس، یک گپ خستگی آخر رخ داده و فضا را برای صعود قیمت باز می‌کند.

تریدری که به این ستاپ توجه دارد می‌تواند قیمت پیش از گپ تداوم را هدف بگیرد. معمولاً قیمت‌ها برگشته و گپ‌های قبلی را پر می‌کنند. چند روز بعد، قیمت افزایشی شده و گپ را پر می‌کند.

یک نکته مهم: زمانی که نمودار قیمت شروع به پر کردن بخش اول گپ می‌کند، معمولاً این روند تکمیل شده و کل گپ پر می‌شود. بنابراین، در این استراتژی می‌توانید قیمت‌های پیش از گپ را هدف بگیرید.

جمع بندی

معمولاً قیمت‌ها به دلیل عدم توازن بین خرید و فروش دچار گپ می‌شوند. گپ‌ها در رابطه با پرایس اکشن و الگوهای قیمت نمودارهای معاملاتی، سرنخ‌های مهمی به تریدرها می‌دهند. گپ تریدینگ یکی از استراتژی‌های محبوبی است که تریدرهای مجرب هم از آن استفاده می‌کنند.