فانتوم جدیدترین پروتکل بلاک‌چین با قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند است که سعی دارد با ترکیبی از سرعت بالا و هزینه‌های کم، اتریوم را به چالش بکشد.

خلاصه

• فانتوم یک بلاک‌چین لایه یک و به دنبال ایجاد جایگزینی برای بلاک‌چین اتریوم است که خیلی از کاربران از سرعت کم و هزینه‌های بالای آن ناراضی هستند.
• فانتوم هم مثل هدرا هش گراف با بلاک‌چینی از نوع گراف جهت دار غیرمدور کار می‌کند.

کافیست در یک روز شلوغ و پرتراکم از پروتکل اتریوم استفاده کنید تا متوجه کارمزد بالای تراکنش‌های این پروتکل شوید که خیلی از مواقع از مبلغ تراکنش بیشتر هستند. برای رفع این مشکلات راهکارهای لایه یک مختلفی مثل مثل بلاک‌چین‌های سولانا، اولنچ و حالا فانتوم پیاده سازی شده اند.

فانتوم بلاک‌چینی با قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند است که یک توکن بومی به اسم FTM دارد. فانتوم پس از جذب سرمایه 40 میلیون دلاری مین نت خودش را در دسامبر 2019 راه اندازی کرد. بلاک‌چین فانتوم سریع و ارزان است و در سال 2021 اثبات کرد که می‌تواند از صنعت اقتصاد غیرمتمرکز خودش پشتیبانی کند.

قیمت FTM از 0.17 دلار در جولای 2021 به 3.3 دلار در ژانویه 2022 رسید که این نشان می‌دهد تقاضای خوبی برای جایگزین‌های اتریوم وجود دارد.

فانتوم چگونه کار می‌کند؟

سرعت بلاک‌چین فانتوم تا حدودی به دلیل استفاده از گراف جهت دار غیرمدور (DAG) حاصل شده که تاریخچه تراکنش‌ها در آن به صورت یک هش گراف - گرافی از هش‌های بلاک‌چین - نمایش داده می‌شوند و شبیه تکنولوژی مورد استفاده هدرا هش گراف است.

یکی دیگر از ابتکارات فانتوم، مکانیزم اجماع نظر بدون رهبر آن به اسم Lachesis است. این مکانیزم یک نوع خاص از اثبات سهام است که به آن تحمل خطای بیزانسی غیرهمگام (aBFT) گفته می‌شود. مزیت این روش این است که حتی اگر یک سوم از داده‌های تراکنش جعلی باشد باز هم می‌تواند بدون مشکل کار کند.

بنابراین نودهای بلاک‌چین فانتوم می‌توانند تراکنش‌ها را به صورت مستقل اعتبارسنجی کنند (به دلیل ناهمگام بودن aBFT) بدون اینکه نیاز به کار با صفی از تراکنش‌ها داشته باشند. تسویه یک تراکنش در بلاک‌چین‌های بیت‌کوین و اتریوم ممکن است چند دقیقه زمان ببرد اما این فرایند در بلاک‌چین فانتوم تنها 2 ثانیه طول می‌کشد.

برخلاف سولانا، فانتوم با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است. همین مسئله باعث شده که انتقال اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ساخته شده بر روی اتریوم به فانتوم به راحتی انجام شود (اولنچ، بایننس اسمارت چین و پلی گان هم با EVM سازگار هستند). برای دسترسی به این هدف FTM به صورت یک توکن ERC-20 و همچنین BEP-20 در دسترس است - یعنی نسخه‌ای از توکن وجود دارد که با استانداردهای توکن بلاک‌چین‌های اتریوم و بایننس اسمارت چین تطبیق دارد.

ویژگی خاص فانتوم چیست؟

موفقیت فانتوم در حوزه پدیده‌ای موسوم به نبردهای L1 (لایه اول) قابل درک تر است. اتریوم کند و استفاده از آن پرهزینه است و تا زمانی که آپگریدهای پروتکل آن پیاده سازی نشوند، وضعیت آن به همین صورت باقی می‌ماند (با فرض اینکه سطح فعالیت شبکه تغییری نکند). ممکن است این فرایند چندین سال زمان ببرد.

بعضی از توسعه دهندگان مثل آنهایی که لوپ رینگ، آربیتروم و Optimism را طراحی کرده اند، تصمیم گرفته اند که راهکارهای لایه دوم (یا L2)  را طراحی کنند که با هدف سرعت بخشیدن به تجربیات کاری اتریوم بدون از بین رفتن امنیت آن طراحی شده اند.

سایر بلاک‌چین‌ها تصمیم گرفتند که اتریوم را به صورت کامل جایگزین کنند - به اتریوم لایه پایه یا لایه اول هم گفته می‌شود. سولانا، اولنچ، پولکادات، ترا (که یکی از appchainهای کازماس است) در این حوزه پیشگام هستند - هر چند توکن بومی همه آنها نسبت به بیشترین رکوردی که تا به امروز داشته، ارزش بسیار کمتری دارد. بین این پروتکل‌های لایه یک، توکن ترا یعنی LUNA با داشتن ارزش بازار 29 میلیارد دلاری تا ماه مارس سال 2022 پیشگام بوده که سولانا با ارزش بازار 26 میلیارد دلاری پس از آن قرار می‌گیرد. FTM هم با ارزش بازار 3.4 میلیارد دلاری، جایگاه بعدی را در اختیار دارد.

هر یک از این بلاک‌چین‌ها میزبان صنعت DeFi خودشان هستند. بر اساس داده‌های موجود در سایت DeFi Llama، پس از اتریوم، بازار اقتصاد غیرمتمرکز ترا بزرگترین است. در ماه مارس سال 2022 اتریوم 111 میلیارد دلار ارزش کل قفل شده داشت و ترا 22 میلیارد دلار. فانتوم که جایگاه پنجم را در اختیار دارد، 7.25 میلیارد دلار ارزش قفل شده دارد که نسبت به سولانا (6.69 میلیارد دلار) بیشتر است.

چه پروژه‌هایی از فانتوم استفاده می‌کنند؟

• Fantom Finance: امکان ماینینگ مصنوعی، استیک کردن نقدینگی، وام دهی و معاملات غیرمتمرکز را فراهم می‌کند.
• SpookySwap: یک بازارگردان خودکار غیرمتمرکز شبیه یونی سواپ اما بر اساس فانتوم. نماد معاملاتی توکن بومی این پلتفرم BOO است.
• Multichain: یک پروتکل مسیریاب بین زنجیره ای.
• Solidly: یک اکسچنج غیرمتمرکز با اسلیپیج کم. سالیدیتی توسط Andre Cronje طراح یرن فایننس ساخته شد. سالیدتی هم مثل OlypmusDAO با یک مدل (3،3) کار می‌کند.
• Geist Finance: یک پروتکل وام دهی غیرمتمرکز.

خرید فانتوم

می توانید فانتوم را از یک اکسچنج متمرکز یا غیرمتمرکز بخرید. بر اساس داده‌های سایت CoinMarketCap، بزرگترین بازارهای فعلی برای FTM عبارتند از بایننس، کوکوین و FTX. پل‌های بین زنجیره‌ای مثل Wormhole و Multichain از FTM پشتیبانی می‌کنند و از آنجایی که این توکن به عنوان یک توکن ERC-20 و BEP-20 منتشر شده، می‌توانید آن را در یونی سواپ اتریوم و پنکیک سواپ بایننس اسمارت چین معامله کنید.

آینده FTM

برنده رقابت بلاک‌چین‌های لایه 1 می‌تواند آینده FTM را مشخص کند. در حال حاضر اتریوم در حال واگذاری صحنه به بلاک‌چین‌های لایه 1 نوظهور مثل سولانا، فانتوم و اولنچ است.

تنها زمان می‌تواند مشخص کند که آیا صنعت کریپتو تبدیل به بازاری می‌شود که در آن یک بلاک‌چین واحد بر بازار تسلط دارد یا آینده‌ای چند زنجیره‌ای خواهد داشت که بلاک‌چین‌های مختلف با کاربردهای متفاوتی در آن حضور دارند.

لازم به ذکر است که ارزش بازار FTM حدود 7 برابر کمتر از SOL است - بنابراین ممکن است برنده این بازار از قبل مشخص شده باشد.

توسعه دهندگان پروژه فانتوم Andre Cronje و Anton Nell هستند. Cronje نقش رئیس شورای فناوری بنیاد فانتوم بین سال‌های 2018 تا 2019 را داشت و از سال 2018 به بعد به عنوان مشاور فنی پروژه کار می‌کرد. Nell معمار ارشد معماری راهکارها در بنیاد فانتوم بود.

پس از اینکه بنیاد فانتوم اعلامیه‌ای منتشر کرده و اعلام کرد که هیچ یک از این دو، توسعه دهنده هسته فانتوم نبودند و این ادعا را مطرح کرد که توسعه تکنولوژی پروژه مثل همیشه ادامه پیدا می‌کند، قیمت FTM ریزش کرد.