معمولاً همیشه رابطه افراد مشهور و طرفدارانشان حکم یک خیابان یک طرفه را داشته و طرفداران بلیط و اجناس مربوط به تیم‌ها یا گروه‌های موسیقی محبوبشان را می‌خریدند.

اما حالا یک نوع جدید از ارزهای دیجیتال به نام فن توکن به دنبال تغییر این شرایط است.

فن توکن چیست؟

فن توکن‌ها یک نوع ارز دیجیتال هستند که با هدف فراهم کردن مزایای خاصی برای طرفداران تیم‌های ورزشی، گروه‌های موسیقی و سایر افراد و گروه‌های سرشناس ایجاد شده‌اند. کاربران دارای فن توکن معمولاً شرایط دریافت اجناس و مزایای خاص مثل دسترسی به محتوای اختصاصی، جایزه، تجربیات متفاوت و حق رأی دادن درباره تصمیم گیری‌های باشگاه را دارند.

فن توکن‌ها، مزایایی کوچک در اختیار همه قرار می‌دهند. برای طرفداران، این توکن‌ها فرصتی فراهم کرده‌اند تا (هر چند به شکل جزئی و بدون الزام قانونی) درباره آینده تیم ورزشی یا ستاره محبوبشان تصمیم گیری کرده و درباره موفقیت‌های آنها در بازارهای وب 3 گمانه زنی کنند. برای خود تیم‌های ورزشی یا چهره‌های سرشناس، این توکن‌ها درآمد رایگان ایجاد می‌کنند.

این توکن‌ها همه جا هستند از تیم‌های مختلف فوتبال و بکستبال گرفته تا کریکت و ورزش‌های دیگر. گروه‌هایی مثل Portugal. The Man هم در حال بررسی و امتحان این توکن‌ها هستند.

اقتصاد فن توکن‌ها مثل نوسان آنها عجیب است اما برای برخی افراد یا سازمان‌های مشهور، این توکن‌ها یک جریان درآمد سودآور ایجاد می‌کنند و در عین حال اشتیاق طرفداران را هم حفظ می‌کنند.

آیا می‌دانستید؟

به گفته سایت Be[In]Crypto Research، توکن‌های تیم‌های فوتبالی تنها در ماه مارس سال 2022 موفق به تولید درآمد 3 و نیم میلیارد دلاری شده‌اند.

فن توکن‌ها چطور کار می‌کنند؟

ایده کلی این است که یک سازمان مثل یک تیم ورزشی، تعداد زیادی توکن تعویض پذیر (بر خلاف توکن‌های تعویض ناپذیر) تولید می‌کند سپس آنها را بین طرفداران یا دلال‌ها توزیع می‌کند. این توکن‌ها، اغلب مانند ارزهای دیجیتالی مثل بیت‌کوین یا اتریوم در بازارهای ثانوی خرید و فروش می‌شوند یعنی اینکه این توکن‌ها هم تحت تأثیر نیروهای متعارف بازار قرار دارند.

معمولاً فن توکن‌ها مزایای حاکمیتی محدودی در اختیار طرفداران قرار می‌دهند. مثلاً فن توکن پاری سن ژرمن که دارندگان آن تجربیات VIP خاصی خواهند داشت و می‌توانند درباره نسخه fan edition کاور بازی فوتبال فیفا 2022 نظر بدهند. همچنین، طرفداران این تیم شعار رختکن تیم را برای مسابقه ماه می سال 2021 انتخاب کردند.

Socios چیست؟

پلتفرم Socios توسط شرکتی به نام Chiliz ساخته شده و بر بازار فن توکن‌ها سلطه دارد. به این دلیل که بیشتر این توکن‌ها بر اساس بازی فوتبال ساخته شده‌اند که این پلتفرم در این حوزه با تیم‌های بزرگ قرارداد بسته از جمله:

• بارسلونا: طرفداران تیم درباره طرح اتاق رختکن و بازوبند کاپیتان تیم (NO CHILD OFFSIDE) تصمیم گیری کردند. در آگوست 2022، Chiliz یک سهم 100 میلیون دلاری از استودیوی دیجیتال بارسلونا خرید.
• اینترمیلان: فن‌ها درباره اولین سرود تیم برای گل زنی، انتخاب اتوبوس رسمی تیم و طرح پیراهن تیم نظر دادند.
• منچستر سیتی: فن‌ها عکسی را انتخاب کردند که در استادیوم ومبلی آویزان شد و درباره مقاله‌ای که برای فصل به یادماندنی منچستر سیتی نوشته شده بود، رأی دادند.

شرکت در چنین نظرسنجی‌هایی، فن‌ها را وارد قرعه کشی جوایز ویژه می‌کند مثل دسترسی VIP به تیم بعلاوه امتیازات اختصاصی خاص دیگر.

اما Socios تنها پلتفرمی نیست که در این زمینه‌ها فعالیت دارد. اکسچنج بایننس هم اخیراً پلتفرم فن توکن خودش را که بایننس فن توکن نام دارد، در اکتبر 2021 رونمایی کرد. این پلتفرم میزبان توکن‌هایی از تیم‌های فرمول یک آلپاین، لاتزیو، پورتو و سانتوس است.

ارزش بازار فن توکن‌ها متوسط است. تا سپتامبر 2022، سهم تیم‌های لاتزیو، فرمول یک آلپاین و PSG از این بازار به ترتیب 66، 50 و 29 میلیون دلار بود. برای مقایسه بهتر، سهم بازار بیت‌کوین بیش از 380 میلیارد دلار و سهم بازار اتریوم 200 میلیارد دلار است.

فن توکن‌ها به دنیای ورزش محدود نیستند. پلتفرم‌هایی مثل Rally و Roll مدت‌ها سعی داشتند ایده یک توکن اجتماعی را ترویج دهند که در آن طرفداران ستاره‌های پاپ و اینفلوئنسرها هم بتوانند بر زندگی این افراد تأثیرگذار باشند. هنوز این ایده‌ها به موفقیت چشمگیری دست پیدا نکرده‌اند. می‌توان گفت بزرگترین مورد در حال حاضر توکن حاکمیتی Rally است که ارزش بازار حدود 140 میلیون دلاری دارد.

ممکن است این عدم موفقیت چشمگیر، ناشی از محدود بودن مزایای این توکن‌ها مثل تصمیم گیری درباره مسائل مرتبط به یک تیم ورزشی یا یک گروه موزیک باشد. اما در مقابل، توکن‌های حاکمیتی برای پروژه‌های اقتصاد غیرمتمرکز به کاربران امکان می‌دهند نقش مهمی در حاکمیت پروتکل مربوطه داشته باشند.

در صورتی که تعداد کافی از این توکن‌ها را داشته باشید، می‌توانید درباره خزانه‌ای چند میلیارد دلاری اظهار نظر کنید - و از این قدرت برای نفوذ بر مسائلی بسیار فراتر از آنچه فن توکن‌ها در اختیار کاربران قرار می‌دهند، استفاده کنید. همین موضوع باعث افزایش ارزش این توکن‌ها می‌شود. مثلاً توکن UNI که توکن حاکمیتی اکسچنج غیرمتمرکز یونی سواپ است، ارزش بازار 4.9 میلیارد دلاری دارد.

چگونه فن توکن بخریم؟

فرایند خرید فن توکن‌ها هم مثل خرید سایر ارزهای دیجیتال است.  راحت‌ترین روش خرید این توکن‌ها، استفاده از یک اکسچنج یا کارگزاری مثل بایننس است.

مثلاً در بایننس می‌توانید فن توکن PSG را با سه ارز یعنی استیبل کوین‌های BUSD، بیت‌کوین یا USDT بخرید. برای انجام این کار باید یک حساب در این پلتفرم باز کنید، بعد یک سفارش آنی (spot) برای خرید فن توکن با یکی از جفت ارزهای تحت پشتیبانی پلتفرم باز کنید. اکسچنج‌های دیگر از جفت توکن‌های متفاوتی پشتیبانی می‌کنند.

می‌توانید با توکن Chiliz (CHZ) که توکن بومی شرکت پدر Socios است، از طریق اپلیکیشن Socios، فن توکن بخرید. امکان خرید CHZ در اپلیکیشن هم وجود دارد.

پس از خرید فن توکن، این توکن‌ها مثل سایر ارزهای دیجیتال به والت وب 3 شما واریز می‌شوند.

اگر فن توکن را از Socios که پیشگام فن توکن‌های ورزشی است خریده باشید، می‌توانید در اپلیکیشن یا سایت Socios از فن توکن خودتان استفاده کنید. مثلاً می‌توانید از این توکن‌ها برای کسب پاداش درون پلتفرم یا ورود به رأی گیری‌ها استفاده کنید. یا اگر افزایش بها پیدا کردند، آنها را در یک اکسچنج بفروشید.