اوشن پروتکل سعی دارد به جای غول‌های تکنولوژی به کاربران یعنی ارائه دهندگان واقعی دیتا قدرت بدهد. در این راهنما به شما خواهیم گفت که اوشن پروتکل چگونه و با استفاده از چه ابزارهایی به دنبال دستیابی به این هدف است.

یکی از چالش‌هایی که امروزه کاربران اینترنت با آن روبرو هستند، چگونگی حفاظت از حریم شخصی و داده‌های خصوصی خودشان است. ما در عصری زندگی می‌کنیم که در آن همه شرکت‌ها از کسب و کارهای کوچک گرفته تا سازمان‌های بزرگ به دنبال دسترسی به این داده‌ها هستند. هدف اوشن پروتکل فراهم کردن امکان کنترل بر داده‌ها برای مالکان داده‌ها و فرصت دسترسی به داده‌ها به اخلاقی ترین شکل ممکن برای مشتریان است.

مرور کلی بر اوشن پروتکل

اوشن پروتکل یک پروتکل مبتنی بر اتریوم است که به مالکان داده‌ها امکان می‌دهد از داده‌های خودشان درآمدزایی کنند و کاربران هم می‌توانند صرفاً با پرداخت هزینه داده‌ها از آنها درآمدزایی داشته باشند. این کار با استفاده از توکن‌های داده‌ای انجام می‌شود که کاربران برای دسترسی به دیتاست‌ها به آنها نیاز دارند. این توکن‌ها، توکن‌های تعویض پذیر ERC20 به همراه قرارداده‌های هوشمند اوشن و کتابخانه‌های آنها هستند.

هدف این پلتفرم در اصل فراهم کردن امکان مبادله داده‌ها است. بنابراین امکان دسترسی به داده‌ها را برای کسب و کارها، محققان و هر کسی که نیاز به دسترسی به داده‌ها داشته باشد، فراهم می‌کند بدون اینکه مالک داده‌ها کنترل آن را از دست بدهد. در این بین افرادی که داده‌ها را تأمین می‌کنند توکن OCEAN دریافت خواهند کرد.

برای تسهیل این تراکنش‌ها بازاری موسوم به اوشن مارکت طراحی شده که یک بازار اپن سورس برای داده‌ها است. در حال حاضر این سیستم بر روی مین نت اتریوم اجرا می‌شود اما توسعه دهندگان در حال برنامه ریزی برای استقرار این پلتفرم بر روی شبکه‌های دیگر هستند. اوشن مارکت یک بازار گردان خودکار (AMM) دارد که امکان تعیین خودکار قیمت را فراهم می‌کند. همچنین یک مخزن AMM برای هر توکن با کارمزد گس کم وجود دارد. قابلیت سازگاری با اتریوم باعث شده که در این پلتفرم والت‌های کریپتو نقش والت دیتا، اکسچنج‌های کریپتو نقش اکسچنج دیتا را داشته باشند و به همین ترتیب.

هدف اوشن پروتکل فراهم کردن امکان دسترسی به داده‌ها، توزیع قدرت و ثروت، باقی ماندن در مرز محدودیت‌های اخلاقی و قانونی و ضد سانسور بودن و بی نیاز به اعتماد بودن است. این اهداف، کلید اصلی رسیدن این پلتفرم به هدف اصلی خودش یعنی توسعه مزایای هوش مصنوعی با فراهم کردن فرصت دسترسی به داده‌ها و درآمدزایی از آنها برای همه است.

بنیانگذاران اوشن پروتکل

اوشن پروتکل در سال 2017 توسط Trent McConaghy محقق هوش مصنوعی و Bruce Pon طراحی شد. قبل از آن Bruce Pon یک شرکت نرم‌افزاری به اسم BigChainDB تأسیس کرده بود. این پروژه تحت مدیریت یک سازمان مستقل غیرمتمرکز غیرانتفاعی به اسم بنیاد اوشن پروتکل قرار دارد.

به غیر از بنیانگذاران، این پروژه دارای تیمی متشکل از کارشناسان مختلف در حوزه‌هایی مثل هوش مصنوعی، بیگ دیتا، بیزنس، سیاست و بلاک‌چین است. از زمان تأسیس این پروژه در نوامبر 2017 با فریم ورک Marketplace و توکن OCEAN، رشد آن ادامه داشته و بیش از سه هزار مشارکت کننده در صد کشور جهان دارد و با IBM Watson AI XPRIZE همکاری دارد.

سیستم اوشن

سیستم اوشن (Ocean System) طراحی کلی این پروتکل و اکوسیستم، ابزارها و طرف‌های دخیل مختلفی که با یکدیگر در ارتباط هستند را تشریح می‌کند. توسعه دهندگان قطب اصلی این سیستم هستند چون کار آنهاست که باعث رشد این اکوسیستم و تولید درآمد برای آن می‌شود.

این اکوسیستم از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کند که هر کدام ویژگی خاص خودشان را دارند از جمله اوشن مارکت که درآنجا می‌توانید با فروش داده‌ها یا استیک کردن داده‌ها، درصدی از کارمزد تراکنش‌ها را به دست آورید. همچنین می‌توانید داده‌ها را به سرعت به کریپتو تبدیل کنید. در نتیجه امکان استفاده از والت‌های ارز دیجیتال به عنوان والت دیتا و برای مدیریت داده‌ها وجود دارد. همین شرایط برای اکسچنج‌های دیتا و محصولات مختلف دیگر هم وجود دارد.

توکن‌های اوشن

توکن OCEAN در سال 2017 تأسیس شد. این توکن یک توکن ERC20 است که چندین کاربرد در شبکه اوشن دارد. از جمله این کاربردها می‌توان به خرید و فروش داده‌ها، استیکینگ داده‌ها و حاکمیت اشاره کرد. موجودی کل این توکن 1.41 میلیارد عدد است. 51 درصد از حجم این توکن بر اساس زمانبندی شبیه به بیت‌کوین توزیع می‌شود تا سرمایه پروژه‌های مختلف تأمین شود.

در حال حاضر یعنی ماه می سال 2021 تعداد توکن‌های در گردش اوشن 347 میلیون عدد است. برای خرید یا فروش (داده‌ها) در پروتکل اوشن باید از توکن OCEAN استفاده کنید. بعلاوه، تأمین کنندگان داده در ازای ارائه سرویس در این پلتفرم، توکن OCEAN به دست می‌آورند.

کاربران پروتکل اوشن می‌توانند بازار غیرمتمرکز خودشان را بسازند. در این بازار امکان مبادله سرویس‌ها و دارایی‌های داده‌ای وجود دارد. این بازار تأمین کنندگان و مصرف کنندگان داده‌ها را به هم متصل می‌کند. لینک داده‌ها با یک رکورد از جزئیات درون زنجیره‌ای داده‌ها نمایش داده می‌شود از جمله اینکه چه کسی مالک چه داده‌هایی است، چه خریدهایی انجام شده و چه داده‌هایی به اشتراک گذاشته شده اند.

آنچه باعث منحصربفرد شدن اوشن پروتکل شده، این واقعیت است که مبادله داده‌ها مستقیماً روی شبکه ذخیره نمی‌شود بلکه مشتریان در اصل یک رفرنس رمزنگاری شده از داده‌ها را خریداری می‌کنند که پس از برقراری شرایطی خاص قفل آن باز می‌شود. در نتیجه همیشه مالک داده‌ها کنترل کاملی بر داده‌های خودش دارد حتی پس از فروش آنها.

مزایا و معایب اوشن پروتکل

در دنیای امروزی نیازی به بحث بر سر تجاری سازی داده‌ها وجود ندارد اما سوال این است که چقدر از این داده‌ها تجاری سازی شوند. شرکت‌های بزرگ تقریباً از هر داده‌ای بهره برداری می‌کنند و مسئولیت حفاظت از حریم خصوصی بر عهده خود کاربران است. اوشن پروتکل بین تجاری سازی داده‌ها و حفاظت از حریم خصوصی یک توازن خوب برقرار می‌کند.

این پروتکل برای تحقق هدف ذکر شده چند محصول مختلف دارد. اولین محصول پلتفرم اکوسیستم دیتا است که به کاربران امکان می‌دهد حتی با وجود امکان درآمدزایی از داده‌های خودشان آنها را آپلود، ذخیره و کنترل کنند. محصول دوم، بازار داده است که با اتصال خریداران و فروشندگان امکان مبادله دارایی‌های داده‌ای را فراهم می‌کند.

سازمان‌ها، دولت‌ها و اشخاص می‌توانند در این پلتفرم داده‌ها را خرید و فروش کنند. قرار داشتن این پروتکل روی اتریوم باعث شده که کاربران سایر شبکه‌ها نتوانند از آن استفاده کنند. بعلاوه، بحث مقیاس پذیری اتریوم بر این پلتفرم هم تأثیرگذار است.

نتیجه گیری

اوشن پروتکل پتانسیل خودش را به اثبات رسانده و همکاری‌های مختلفی را تشکیل داده که برای آینده آن مفید هستند. هدف این پروتکل مهم و جالب توجه است و پیاده سازی آن تا به امروز نشان داده که دستیابی به این هدف ممکن است. اوشن پروتکل ارزش واقعی داده‌ها را آشکار و قابل استفاده می‌کند. در عین حال این پروتکل به دنبال دور کردن کنترل داده‌ها از اختیار شرکت‌های بزرگ و قرار دادن آن در دست مالکان واقعی آنهاست. وقتی افراد نسبت به حفاظت از حریم خصوصی خودشان اطمینان داشته باشند، راحت تر داده‌ها را به اشتراک می‌گذارند. به این ترتیب امکان دسترسی به داده‌ها فراهم شده و بخش عرضه به تقاضا متصل می‌شود.