شکست متا در رونمایی از پروژه استیبل کوین Diem، باعث شد که چند کارمند این شرکت آن را ترک کرده و شروع به طراحی بلاک‌چین‌های لایه 1 خودشان کنند. اولین بلاک‌چینی که توسط این افراد راه‌اندازی شده، آپتوس است.

نکات کلیدی

• آپتوس یک بلاک‌چین لایه یک جدید با توان عملیاتی بالا است که در آن از یک زبان برنامه نویسی جدید به نام Move برای قراردادهای هوشمند استفاده شده است.
• این پروژه به نوعی جایگزین شبکه بلاک‌چین متا یعنی Diem است که به سرانجام نرسید.
• به دلیل توان عملیاتی بالای آپتوس یعنی قابلیت اجرای 100 هزار تراکنش در ثانیه، از آن به نام نابودگر سولانا یاد می‌شود.

آپتوس یک بلاک‌چین اثبات سهامی لایه 1 است که در آن از یک زبان برنامه نویسی جدید به نام Move برای قراردادهای هوشمند استفاده شده است. این پروژه توسط Aptos Labs که یک استارتاپ بلاک‌چین متشکل از کارمندان سابق متا است، راه‌اندازی شده است.

معرفی آپتوس

آپتوس یک بلاک‌چین لایه 1 اثبات سهامی است که پردازش تراکنش موازی را با یک زبان قراردادهای هوشمند به نام Move ترکیب کرده تا به توان عملیاتی بیش از 100 هزار تراکنش در ثانیه برسد. این پروژه، حاصل کار دو مهندس سابق متا به نام‌های Mo Shaikh و Avery Ching است و به نوعی جایگزین پروژه Diem متا محسوب می‌شود.

آپتوس اولین بار در ماه مارس امسال در صنعت کریپتو سروصدا کرد یعنی زمانی که موفق به جذب 200 میلیون دلار سرمایه در طرح جذب سرمایه‌ای شد که توسط شرکت مشهور اندریسن هوروویتز برگزار شد. در ماه جولای، این استارتاپ 150 میلیون دلار دیگر هم سرمایه جذب کرد.

لازم به ذکر است که همه این کارها قبل از راه‌اندازی بلاک‌چین آپتوس انجام شد که از 17 اکتبر مین‌نت آن شروع به کار کرد. آپتوس برای پاداش دادن به کاربران اولیه تست نت خودش و توزیع عادلانه توکن‌ها 150 توکن APT را (به ارزش حدود 1237 دلار در آن زمان) بین 110235 آدرس واجد شرایط توزیع کرد. طبق داده‌های سایت CoinGecko ارزش بازار کاملاً رقیق شده آپتوس حدود 9.2 میلیارد دلار بوده با اینکه پروژه چند روز پیش رونمایی شده و فعالیت کمی در این شبکه وجود دارد. به غیر از موضوع منشأ و ارتباطات این پروژه با متا، موضوع ارزش آن منجر به ایجاد ابهاماتی شده است.

ویژگی خاص آپتوس چیست؟

از منظر فنی، مشخصه‌هایی که باعث موفقیت آپتوس شده‌اند عبارتند از: زبان برنامه نویسی Move که به صورت مستقل توسط متا ساخته شده و قابلیت اجرای تراکنش به صورت موازی.

Move یک زبان برنامه نویسی جدید برای قراردادهای هوشمند با تمرکز بر امنیت و انعطاف پذیری است. اکوسیستم Move متشکل از یک کامپایلر، یک ماشین مجازی و ابزارهای مختلف دیگری است که نقش ستون فقرات شبکه آپتوس را دارند. در ابتدا هدف متا این بود که از Move برای بلاک‌چین Diem استفاده شود ولی این زبان طوری طراحی شده بود که مختص هیچ پلتفرم خاصی نباشد و به نوعی تبدیل به "جاوا اسکریپتِ وب 3" شود. به عبارت دیگر، هدف این است که Move تبدیل به زبان برنامه نویسی ترجیحی برای کدنویسی در حوزه ارزهای دیجیتال شود.

آپتوس با استفاده از Move طوری ساخته شده که توان عملیاتی و مقیاس پذیری زیادی داشته باشد بدون اینکه امنیت آن دچار مخاطره شود. در آپتوس برای مراحل مهم اجرای تراکنش از یک روش ماژولار و پایپ لاینی استفاده شده است. مثلاً بیشتر بلاک‌چین‌ها بخصوص بلاک‌چین‌های مهم مثل بیت‌کوین و اتریوم تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را به صورت ترتیبی اجرا می‌کنند. یعنی همه تراکنش‌های مم پول - جایی که تراکنش‌های ارسال شده منتظر تأیید توسط اعتبارسنج‌های شبکه می‌مانند - باید با یک ترتیب خاص بررسی و اعتبارسنجی شوند. این یعنی رشد قدرت پردازشی شبکه منجر به افزایش سرعت اجرای تراکنش‌ها نمی‌شود چون کل شبکه یک کار را انجام می‌دهند و مثل یک نود واحد عمل می‌کنند.

آپتوس با سایر بلاک‌چین‌ها متفاوت است چون تراکنش‌ها را به صورت موازی پردازش و اجرا می‌کند یعنی شبکه آیتوس از همه منابع فیزیکی در دسترس برای پردازش تعداد زیادی تراکنش به صورت همزمان استفاده می‌کند. به این ترتیب توان عملیاتی و سرعت اجرای تراکنش‌ها افزایش پیدا می‌کند در نتیجه هزینه‌ها کمتر شده و تجربیات کاربری بهبود پیدا می‌کند. در مقاله سفید آپتوس آمده:

"برای به حداکثر رساندن توان عملیاتی، افزایش همروندی و کاهش پیچیدگی‌های مهندسی، پردازش تراکنش در بلاک چین آپتوس در مراحل مجزا انجام می‌شود. هر مرحله کاملاً مستقل و قابل موازی سازی است در نتیجه معماری پردازنده‌های سوپراسکالر مدرن را شبیه سازی می‌کند. این روش علاوه بر ایجاد مزایایی چشمگیر از نظر سرعت اجرای تراکنش‌ها، حالت‌های جدید تعامل بین کلاینت - اعتبارسنج را ممکن می‌کند."

با اینکه آپتوس ادعا می‌کند تا 10 هزار تراکنش را اجرا می‌کند و قصد دارد در مرحله بعد به قابلیت اجرای 100 هزار تراکنش در ثانیه برسد، کاربران به این ادعا اطمینان کاملی ندارند چون باید این بلاک‌چین در شرایط واقعی بررسی شود. بلاک‌چین‌های لایه 1 و سایدچین‌های دیگری که ادعاهای مشابهی را مطرح کرده بودند از جمله سولانا و پلی گان از زمان شروع به کار با مشکلات مختلفی روبرو شدند و کاربران بعضی از آنها را بیش از حد متمرکز می‌دانند.

اقتصاد توکنی مشکوک

17 اکتبر آپتوس بلاک‌چین و توکن‌های حاکمیتی و کاربردی خودش را بدون اعلام سقف عرضه، نرخ توزیع و صدور آنها رونمایی کرد. این اقدام خشم بسیاری از کاربران را برانگیخت. پس از اینکه در همان اولین ساعات رونمایی قیمت APT حدود 40 درصد ریزش کرد، آپتوس سعی کرد مشکل را حل کند و با مشخص کردن اطلاعات توکن‌ها، خشم کاربران را کاهش دهد.

نمودار توزیع توکن APT

با وجود ایردراپ سخاوتمندانه آپتوس، پس از اینکه کاربران متوجه شدند چه میزان از توکن به سرمایه گذاران اولیه و خود کمپانی تعلق یافته، دوباره خشمگین شدند. آپتوس به جای اینکه 51 درصد از توکن‌ها را طبق برنامه از طریق ایردراپ، پاداش استیکینگ و روش‌های دیگر به کاربران اختصاص دهد، آنها را برای بنیاد آپتوس و Aptos Labs در نظر گرفته بود. بعلاوه، طبق اطلاعات منتشر شده در پست وبلاگی این تیم "82 درصد از توکن‌های شبکه، استیک شده‌اند" یعنی کمپانی و سرمایه گذاران اولیه بیشتر پاداش استیکینگ را به دست می‌آورند که قانون بلوکه شدن هم به آنها اعمال نمی‌شود.

در حال حاضر موجودی در گردش آپتوس 130 میلیون توکن است، موجودی کل آن 1,000,935,772 توکن است و محدودیت سقف عرضه ندارد. طبق زمانبندی رسمی عرضه این توکن، نرخ تورم از 7 درصد شروع شده و هر سال 1.5 درصد کاهش پیدا می‌کند تا به 3.25 درصد در سال برسد (که انتظار می‌رود 50 سال طول بکشد). کارمزد تراکنش‌ها در ابتدا سوزانده می‌شود، البته امکان بازبینی و اصلاح این مکانیزم از طریق رأی گیری‌های حاکمیتی پروژه در آینده وجود دارد.

آیا آپتوس می‌تواند رقیبی جدی برای سولانا باشد؟

با وجود اینکه کمتر از یک هفته از شروع به کار آپتوس می‌گذرد، این شبکه به عنوان قاتل سولانا شناخته شده که دلیل اصلی انتخاب این لقب، توانایی اجرای 100 هزار تراکنش در ثانیه است. این در حالیست که سولانا فقط 60 هزار تراکنش در ثانیه اجرا می‌کند - و البته دائماً این شبکه از دسترس خارج می‌شود.

به غیر از مقیاس پذیری زیاد، آپتوس شباهت‌های دیگری هم با سولانا دارد از جمله پشتوانه سرمایه‌ای قوی و رویکرد بالا به پایین در ساخت اکوسیستم آن. با توجه به رقم بالای سرمایه جذب شده برای آپتوس و توجه رسانه‌ها و سرمایه گذاران به این پروژه، اگر آپتوس مسیر درستی را در پیش بگیرد می‌تواند در آینده به موفقیت‌های خوبی برسد. بعلاوه، وجود Austin Virts مدیر بازاریابی سابق سولانا که حالا مسئول ساختن اکوسیستم آپتوس است، می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت این پروژه داشته باشد.

با این وجود نباید فراموش کرد که سولانا از نظر سلامت اکوسیستم و پذیرش کاربران فرسنگ‌ها با آپتوس فاصله دارد. آپتوس با مبهم نگه داشتن اقتصاد توکنی خودش و تخصیص بیشتر موجودی اولیه به سرمایه گذاران و خودی‌ها، اعتماد جامعه کریپتو را خدشه دار کرد و همین اقدام می‌تواند در بلند مدت به پروژه آسیب بزند. با این وجود، حتی اگر آپتوس بتواند نیمی از وعده‌های فنی خودش را عملی کند، قادر خواهد بود بخش قابل توجهی از سهم بازار سایر رقبا را از آن خود کند.