مقدمه

گس (GAS) یا سوخت شبکه ی اتریوم به هزینه یا کارمزد موفقیت آمیز انجام یک معامله یا اجرای یک قرارداد در بستر بلاک چین اتریوم گفته می شود.

گس را می توان به مانند بنزین در دنیای واقعی در نظر گرفت. بنزین سوخت خودرو است. گس نیز سوخت اتریوم بوده و اگر شما بخواهید که آن را به اجرا در بیاورید، باید برای آن با پرداخت پول (اتر)، بنزین (گس) خریداری نمایید. در شبکه ی اتریوم، هزینه ای که برای گس پرداخت می گردد، به ماینرها تعلق دارد زیرا که آن ها وظیفه ی تائید تراکنش ها و حفظ امنیت شبکه را بر عهده دارند.

میزان هزینه و قیمت گس (GAS) چگونه تعیین می گردد؟

هر کس می تواند هزینه ی گس را به میزان دلخواهی پرداخت نماید. مثلا شخصی می تواند این هزینه را به مبلغ 0.000001 اتر و دیگری به میزان 10 اتر پرداخت نماید. لکن باید در نظر داشته باشید که ماینرهای اتریوم در ابتدا، تراکنش های با کارمزد بالاتر را تائید و به انجام رسانده و اگر هزینه ی گس شما بسیار پائین باشد، ممکن است که این تراکنش حتی مورد تائید قرار نگیرد. به عبارتی گس، میزان تلاش برای اجرای یک عملیات را مشخص می نماید. با وجود موارد گفته شده در بالا، لکن خود شبکه ی اتریوم، میزان گس مورد نیاز برای انجام هر عملیات را از پیش تعیین کرده است تا به مرحله ی تائید برسد. این میزان با توجه به میزان سختی یا آسانی انجام عملیات صورت می گیرد. مثلا میزان انجام کار برای یک عملیات ساده ی اتر، بسیار کم تر از اجرای یک قرارداد هوشمند یا یک برنامه ی غیرمتمرکز است.

در بحث سوخت شبکه ی اتریوم (گس) با 2 مفهوم اصلی رو به رو هستیم:

*گس لیمیت – حد گس (Gas Limit) و

*گس پرایس – قیمت گس (Gas Price)

کارمزد شبکه ی اتریوم را از حاصل ضرب گس پرایس در گس لیمیت به دست می آورند.

وقتی مفهوم گس را به تنهایی به کار می بریم، منظور همان گس لیمیت یعنی حد گس بوده که حداکثر میزان گسی است که کاربر حاضر بوده تا برای پردازش تراکنش و تائید آن پرداخت نماید.

گس لیمیت به مانند میزان بنزینی است که شما برای رسیدن به مقصد نیاز خواهید داشت. مثلا اگر شما برای رسیدن به مقصد مورد نظر نیازمند 100 لیتر بنزین بوده لکن فقط با 50 لیتر بنزین راهی شوید، یقینا این میزان بنزین ناکافی در رسیدن به مقصد به کمک شما نخواهد آمد. حال اگر میزان گس مورد نیاز برای انجام معامله ای مانند انتقال اتر، 21000 گس بوده لکن میزان گس لیمیت درنظر گرفته شده توسط شما از آن میزان کم تر باشد، یقینا عملیات شما در شبکه ی بلاک چین اتریوم توسط ماینرها تائید نگردیده و به انجام نخواهد رسید.

گس پرایس نیز میزان گس پرداختی شما می باشد. این هزینه با اتر پرداخت می گردد و آن را با واحد Wei نمایش می دهند. همان گونه که در بالا نیز گفتیم، شما می توانید هر میزان گسی که می خواهید برای انجام تراکنش خود، درون شبکه پرداخت نمایید لکن اگر این میزان از حد مجاز بسیار پائین تر باشد، عملیات شما مورد تائید قرار نگرفته و به انجام نخواهد رسید.

همچنین عواملی از جمله شلوغی و یا خلوتی درون شبکه نیز بر میزان گس پرایم تعیین شده توسط شبکه تاثیر می گذارد. اگر شبکه بسیار شلوغ باشد، گس پرایس مناسب برای انجام عملیات و تائید تراکنش ها به شدت افزایش می یابد.

علت عدم وجود گس (GAS) در بیت کوین چه چیزی است؟

اما چرا بیت کوین و اتریوم در ارتباط با پرداخت کارمزدها با یکدیگر متفاوت بوده و چرا در شبکه ی اتریوم پرداخت کارمزد از طریق گس صورت می گیرد و به مانند شبکه ی بیت کوین، کارمزد انجام عملیات مستقیما و با اتر در اتریوم پرداخت نمی گردد؟

زیرا هدف ایجاد بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتوی ناشناس، ایجاد یک شبکه ی غیرمتمرکز برای نقل و انتقالات پولی بدون نیاز به افراد و اشخاص واسطه و دولت ها بوده تا مردم، خود اختیار پول هایشان را در دست بگیرند. لکن در شبکه ی اتریوم، علاوه بر این هدف پیشین ذکر شده، ایجاد شرایطی خاص در حین انجام تراکنش ها در قالب قراردادهای هوشمند بوده است.

همان گونه که قبلا گفتیم، وضعیت شبکه ی اتریوم همیشه ثابت نیست. بلکه در برخی مواقع شبکه بسیار شلوغ بوده که هزینه ی گس بالاتری برای انجام تراکنش ها باید پرداخت گردد. اگر هزینه ی کارمزدها با اتر تعیین می شد، با افزایش قیمت اتر، رقم کارمزدها به شدت بالا می گرفت.

قراردادهای هوشمند (Smart contracts) ها، قراردادهایی هستند که براساس کدها و دستورالعمل های خاصی که در ایجاد آن ها بر روی بستر بلاک چین پیاده سازی شده است، افراد می توانند یک توافقنامه ی دوطرفه را با شروط و پیش شرط هایی تعیین شده در آن به صورت کاملا غیرمتمرکز داشته باشند که این قراردادها به صورت کاملا خودکار انجام گرفته و لزوم اعتماد به طرفین معامله را نیز از بین می برند. خالق قدرتمند این شبکه ی فوق العاده بی نظیر و محبوب نیز ویتالیک بوترین، جوان نابغه ی روسی می باشد.

نحوه ی عملکرد این قراردادهای هوشمند براساس کد دستوری (If This-Then-That) یا به اختصار IFTTT یعنی (اگر این... در نتیجه... آن)، یعنی (گر این شد، آن را انجام بده) است و براساس زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) عمل می نماید.

همان گونه که پیش تر توضیح داده شد، هزینه ی این کارمزدها به ماینرها تعلق می گیرد زیرا ماینرها مسئول جای دادن تراکنش ها در داخل بلاک ها بوده و برای انجام این کار باید از توان محاسباتی خود برای اعتبارسنجی قراردادهای هوشمند استفاده نمایند. سیستم گس به آن ها کارمزد مشخصی برای انجام این کار پرداخته تا آنها بتوانند حضور فعال و پویا در اکوسیستم اتریوم داشته باشند.

اگر حد گس پرداختی توسط کاربر بسیار پائین باشد، درست به مانند یک ماشین که برای رسیدن به مقصد، بنزین کم تر از حد لازم در پمپ بنزین توسط صاحب ماشین به آن زده شده باشد، هرچند که پول بنزین در پمپ بنزین توسط شما پرداخت شده لکن ماشین بعد از اتمام بنزین، شما را در میانه ی راه قرار خواهد داد و به مقصد نخواهد رساند. در ارتباط با هزینه ی گس در شبکه ی اتریوم نیز اگر میزان کارمزد گس پرداختی توسط شما بسیار پائین بوده باشد، ماینرها پس از اتمام گس از ادامه ی اجرای عملیات دست کشیده و متوقف خواهند شد. در این صورت وضعیت دوباره به حالت اولیه ی خود باز می گردد، گویی که هیچ اتفاقی نیفتاده است.

به عبارتی اگر یک عملیات، گس لیمیت یا همان حد گس یا گس پائینی داشته باشد، ماینرها اصلا آن را انتخاب نمی کنند زیرا برای تکمیل محاسبات تراکنش، به اندازه ی کافی گس ارائه نمی دهد. اگر عملیات به کل دارای کارمزد پائینی باشد نیز ماینرها به احتمال زیاد، آن را انتخاب نمی نمایند زیرا عملیاتی که دارای کارمزد بسیار پائین باشد، جذابیت اقتصادی بسیار بالایی نیز نخواهد داشت. اما اگر عملیاتی دارای کارمزد مناسب باشد، ماینرها آن را انتخاب کرده زیرا چنین عملیاتی سود بسیار خوبی را نیز به همراه خواهد داشت.

این نکته را نیز در نظر داشته باشید که گاهی میزان گس لیمیت برای انجام فرآیندی بسیار مناسب تعیین شده لکن میزان گس پرایس آن را آنقدر پایین در نظر گرفته که باز هم ماینرها می توانند شما را مدت ها در صف انتظار گذاشته و در نهایت تراکنش شما را مورد تائید قرار ندهند. لذا برای تائید تراکنش و انجام عملیات در شبکه ی اتریوم باید هم گس لیمیت و هم گس پرایس مناسبی را تعیین نمایید.

در انتها لازم است بگوییم آنچه در بالا توضیح داده شد، برای درک مفهوم گس بوده و شما برای کار با شبکه ی اتریوم توسط کیف پول های اتریوم که به طور خودکار هنگام انجام تراکنش ها، مقدار کارمزد مناسب را مشخص می کنند، به مشکلی بر نخواهید خورد.