سازمان مستقل غیرمتمرکز DAO چیست؟

سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) چیست؟

DAO سازمانی بود که با هدف غیرمتمرکز و خودکار بودن تشکیل شد. این سازمان نقش یک صندوق سرمایه گذاری بر اساس کدهای اپن سورس و بدون وجود ساختار مدیریتی یا هیئت مدیره را بازی می‌کرد. در واقع DAO به هیچ دولت خاصی وابسته نبود و به صورت کاملاً غیرمتمرکز فعالیت می‌کرد.

اما دلیل تشکیل چنین سازمانی چه بود؟ واقعیت این است که توسعه دهندگان DAO معتقد بودند که می‌توانند با قرار دادن قدرت تصمیم گیری در اختیار یک سیستم خودکار و یک فرایند جمع سپاری شده، احتمال خطای انسانی یا دستکاری صندوق سرمایه گذاری را از بین ببرند. DAO که به نوعی از اتر به عنوان سوخت خودش استفاده می‌کرد، با این هدف طراحی شده که به سرمایه گذاران امکان دهد از هر نقطه جهان به صورت ناشناس تراکنش اجرا کنند. DAO سپس توکن‌های خاصی برای سرمایه گذاران خودش منتشر کرد تا بتوانند درباره پروژه‌های این پلتفرم رأی بدهند.

DAO در اواخر آوریل 2016 و پس از اجرای یک طرح جذب سرمایه 1 ماهه که موفق به جمع آوری 150 دلار سرمایه شد، راه اندازی شد. این طرح، بزرگترین کارزار جذب سرمایه تا آن زمان بود.

انتقادات مطرح شده به DAO

تا ماه می سال 2016 DAO درصد زیادی از توکن‌های اتری که تا آن زمان عرضه شده بود (تا حدود 14 درصد) را در اختیار داشت. اما تقریباً همان زمان مقاله ای منتشر شد که چند آسیب پذیری امنیتی احتمالی در این پلتفرم را تشریح می‌کرد و به سرمایه گذاران هشدار می‌داد که تا وقتی این مشکلات حل نشده اند، از سرمایه گذاری در این پلتفرم خودداری کنند.

بعداً در ژوئن 2016، یک حمله بر اساس همین آسیب پذیری‌ها بر علیه DAO اجرا شد. مهاجمان توانستند به 3.6 میلیون اتر که در آن زمان حدود 50 میلیون دلار ارزش داشت، دسترسی پیدا کنند. این مسئله باعث ایجاد بحث و اختلاف نظر زیادی بین سرمایه گذاران DAO شد؛ بعضی‌ها روش‌های مختلفی برای رسیدگی به این هک توصیه کرده و عده ای خواستار انحلال دائم DAO شدند. همچنین این حادثه در ‌هاردفورک اتریوم که مدت کوتاهی پس از آن رخ داد، نقش مهمی داشت.

بر اساس اطلاعات IEEE Spectrum، DAO در برابر مسیرهای حمله و خطاهای برنامه نویسی آسیب پذیر بود. این واقعیت که این سازمان از نظر قوانین شرکتی و مقررات کاری در یک حوزه کاملاً جدید فعالیت داشت هم باعث سخت تر شدن شرایط شد. همچنین ساختار خاص این سازمان‌ها هم سرمایه گذاران را نگران کرده بود چون ممکن بود به دلیل اقدامات انجام شده توسط هیئت مدیره این سازمان، مسئول شمرده شوند.

بعلاوه از نظر قانونی مشخص نبود که اقدام DAO فروختن سهام محسوب می‌شد یا خیر. از نظر عملکرد DAO در دنیای واقعی هم مشکلات طولانی مدتی وجود داشت. سرمایه گذاران و پیمانکاران باید اتر را به ارز فیات تبدیل می‌کردند و همین مسئله می‌توانست بر قیمت اتر تأثیرگذار باشد.

پس از این اختلاف نظرها درباره آینده DAO و حادثه هک بزرگ آن در سپتامبر 2016، چندین اکسچنج توکن DAO را خط زدند و همین حرکت پایان کار طرح‌های DAO و آرزوهای آن را رقم زد. در جولای 2017 کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا هم گزارشی منتشر کرد که بر اساس آن اقدام DAO فروش سهام در قالب توکن و نقض بعضی از قوانین آمریکا در زمینه اوراق بهادار محسوب می‌شود.

آینده DAO

DAO تا اواسط سال 2020، نتوانست به آن صورتی که در ابتدای کار برنامه داشت، به فعالیت ادامه دهد. اما به طور کلی علاقه به سازمان‌های غیرمتمرکز مستقل افزایش پیدا کرد. در سال 2021 The Maker Foundation که یکی از چهره‌های اصلی DAO محسوب می‌شد رسماً اعلام کرد که ادامه کار را به MakerDAO (سازنده استیبل کوین DAI) واگذار کرده و تا انتهای سال منحل خواهد شد.

گرچه از نظر قانونی بودن، امنیت و ساختار چنین سازمان‌هایی همچنان نگرانی‌ها و مشکلات خاصی وجود دارد اما بعضی تحلیلگران و سرمایه گذاران باور دارند که به تدریج شاهد رونق گرفتن چنین سازمان‌هایی خواهیم بود و حتی این سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز جایگزین ساختارهای بیزنسی سنتی خواهند شد.

دش

ارز دیجیتال محبوب دش به دلیل ساختار حاکمیتی و سیستم بودجه بندی خاص خودش، یک نمونه از سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز است؛ ممکن است به زودی شاهد تشکیل سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز دیگری هم باشیم.