فارکس تریدینگ به دلیل نقدینگی بیشتر، انعطاف پذیری و پتانسیل بازده زیاد، بین سرمایه‌گذاران شخصی و سازمانی به شدت محبوب است. در سال‌های اخیر کریپتو تریدینگ هم به عنوان یک بازار پر سود/ پر ریسک رونق زیادی پیدا کرده و تریدرها می‌توانند فعالیت در این بازار را با سرمایه‌ای کم شروع کرده و به سود چشمگیری برسند.

نظارت قانونی و متمرکز بودن در هر دو محیط معاملاتی – فارکس و کریپتو – نسبت به بازار بورس کمتر است. این یعنی این محیط‌ها تحت یک مرجع مرکزی مثل دولت قرار ندارند و هیچ موجودیت واحدی بر این بازارها نظارت ندارد. اما ماهیت غیرمتمرکز این دو بازار تفاوت زیادی دارد و بازار فارکس – که بخشی از اکوسیستم مالی سنتی محسوب می‌شود – نسبتاً قانونمندتر از ارزهای دیجیتال است.

طی چند سال اخیر، سطح نظارت قانونی بر ارزهای دیجیتال هم بیشتر شده در نتیجه این کلاس دارایی برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال فعالیت در محیطی قانونمندتر هستند، جذابیت بیشتری پیدا کرده است. با افزایش نظارت قانونی بر بازار کریپتو و با توجه به نظارت قانونی سبک بر بازار فارکس (حداقل در مقایسه با بازار بورس) تفاوت‌های بین این دو بازار محبوب از همیشه کمتر شده است.

این تغییرات باعث شده که انتخاب بهترین گزینه بین این دو بازار برای تریدرهایی که به دنبال بازده بیشتر و دستیابی به اهداف مالی خودشان هستند، سخت‌تر باشد. در این مقاله هم سعی داریم به این سوالات پاسخ دهیم تا آگاهانه‌تر در این زمینه تصمیم گیری کنید.

نکات کلیدی:

• فارکس به شبکه‌ای از بازارهای فرابورس (OTC) بین المللی غیرمتمرکز گفته می‌شود که در آن، جفت ارزهای فیات معامله می‌شوند.
• در مقایسه با کریپتو تریدینگ، فارکس تریدینگ بازار نسبتاً قانونمندتر، نقدینگی بیشتر، نسبت لوریج بالاتر، موانع ورود بیشتر، محیط معاملاتی بالغ‌تر و فرایند تنظیم و راه‌اندازی پیچیده‌تری دارد.
• انتخاب بین فارکس و کریپتو در نهایت بستگی به تجربه و اولویت‌های تریدر دارد. اما در مجموع توصیه می‌شود که یک پورتفولیوی متنوع شامل هر دو کلاس دارایی داشته باشید.

فارکس تریدینگ چیست؟

بازار فارکس لیکوئیدترین بازار مالی جهان است که امکان مبادله ارز ملی کشورهای مختلف مثل دلار، یورو، کرون سوئد، ین ژاپن و غیره در آن وجود دارد. معاملات و پوزیشن‌ها در بازار فارکس بر اساس جفت ارزها (مثل دلار/یورو) نمایش داده می‌شوند که در این سیستم به نماد اول، ارز پایه و به دومی ارز مظنه یا متقابل گفته می‌شود. این جفت ارزها در فارکس نشان می‌دهند که برای خرید یک واحد از ارز پایه، چه میزان از ارز مظنه را باید پرداخت کنید. مثلاً USD/EUR 0.9 یعنی اینکه باید برای خرید هر 1 دلار آمریکا، 0.9 یورو پرداخت کرد.

بازار فارکس، بین بازارهای جهان بیشترین نقدینگی را دارد و حجم معاملات روزانه این بازار بیشتر از 7 تریلیون دلار است. بر خلاف بازار بورس که تحت نظارت دقیق و متمرکز سازمان‌های بورس کار می‌کند، فارکس یک بازار بین المللی غیرمتمرکز است که معاملات در آن به شکل فرابورس و بین فعالان بازار مثل بروکرها، بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری و سایر مؤسسات مالی انجام می‌شود. معمولاً تریدرهای شخصی از خدمات بروکرهای فارکس برای فعالیت در بازار استفاده می‌کنند. گرچه یک سطح مقررات خاص برای بازار فارکس وجود دارد اما سختگیری و جزئیات آن نسبت به چارچوب قانونی حاکم بر بورس کمتر است.

بیشتر معاملات فارکس در چهار بازار اصلی اجرا می‌شوند یعنی: سیدنی، توکیو، لندن و نیویورک. هر بازار، از دوشنبه تا جمعه و تقریباً طبق ساعات اداری منطقه مربوطه فعال است. ساعت کاری این بازارها طوری طراحی شده که وقتی معامله در یک لوکیشن به اتمام می‌رسد، در بازار بزرگ بعدی شروع شود تا بازار بین المللی فارکس 24 ساعت روز از دوشنبه تا جمعه فعال باشد. این بازار در روزهای شنبه و یکشنبه در هیچ لوکیشنی فعال نیست.

در بازار فارکس، هفت جفت ارز اصلی وجود دارد یعنی:

1. یورو و دلار
2. دلار و ین ژاپن
3. پوند انگلیس و دلار
4. دلار و فرانک سوئیس
5. دلار استرالیا و دلار آمریکا
6. دلار آمریکا و دلار کانادا
7. دلار نیوزلند و دلار آمریکا

چهار جفت اول، جفت ارزهای سنتی مهم هستند و به سه جفت ارز بعدی، جفت ارزهای کالایی گفته می‌شود چون نماینده اقتصادهایی هستند که ارز ملی آنها، نسبت به نوسان قیمت کالاها حساس است.

بیش از 80 درصد از معاملات فارکس، به این 7 جفت ارز اصلی اختصاص دارند.

کریپتو تریدینگ چیست؟

کریپتو تریدینگ شامل خرید و فروش ارزهای دیجیتال از طریق پلتفرم‌های اکسچنج متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) است. حدود 85 تا 90 درصد از معاملات کریپتو در اکسچنج‌های متمرکز انجام می‌شود. بازار کریپتو غیرمتمرکز است و نسبت به بازار فارکس نظارت قانونی کمتری دارد. اما در سال‌های اخیر، نظارت نهادهای قانونی مختلف بر ارزهای دیجیتال و کریپتو تریدینگ بیشتر شده است.

یکی از ویژگی‌های بازار کریپتو، نوسان زیاد است که سطح ریسک و احتمال سود را افزایش می‌دهد. بیت کوین بزرگترین ارز دیجیتال جهان در حال حاضر (22 اکتبر 2024) بیش از نیمی (54 درصد) از ارزش بازار کریپتو را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین، بیت کوین از نظر حجم معاملات روزانه پس از تتر قرار دارد. سایر ارزهای دیجیتالی که مارکت کپ و معاملات بیشتری دارند شامل اتریوم، سولانا، BNB، XRP و استیبل کوین USD Coin هستند.

شباهت‌های بین کریپتو تریدینگ و فارکس

معاملات 24 ساعته

بازارهای فارکس و کریپتو هر دو 24 ساعت شبانه روز فعال هستند؛ در نتیجه تریدرهای همه منطقه‌های زمانی می‌توانند در این بازارها فعالیت داشته باشند. اما بازار فارکس از دوشنبه تا جمعه باز است در حالی که بازارهای کریپتو شبانه روزی هستند.

معاملات لوریج دار

هر دو بازار فرصت معامله لوریج دار را فراهم می‌کنند اما نسبت لوریج در بازار فارکس بیشتر است. معمولاً اکسچنج‌های محبوب کریپتو لوریج بین 5 تا 100 برابر را در اختیار تریدرها قرار می‌دهند و لوریج بیشتر از 100 برابر در این بازار کمتر وجود دارد. در مقابل، لوریج در فارکس معمولاً بین 20 تا 400 برابر است و حتی بعضی بروکرها لوریج‌هایی تا 5000x هم دارند.

فرصت داد و ستد

هر دو بازار بین سرمایه‌گذاران علاقمند به ریسک، محبوبیت زیادی دارند. تریدرهایی که داد و ستد پرریسک را می‌پسندند، فرصت‌های زیادی در هر دو بازار خواهند داشت. گاهی اوقات، نوسان قیمت ارزهای دیجیتال بیشتر از فارکس است. اگر داد و ستد فعال و پی در پی را می‌پسندید، نوسان قیمت کریپتو و لوریج‌های زیاد فارکس هر دو می‌توانند نیاز شما را برآورده کنند. اما جفت ارزهای فارکس نوسان کمتری دارند.

تمرکز زدایی

برخلاف بازار بورس، کریپتو تریدینگ و فارکس هر دو در محیطی غیرمتمرکز انجام می‌شوند. بخش عمده‌ای از معاملات فارکس از طریق بازارهای OTC غیرمتمرکز انجام می‌شود اما ارزهای دیجیتال، بر اساس اصل تمرکززدایی کار می‌کنند که پایه و اساس شبکه‌های بلاک چین است – پلتفرم‌هایی که توکن‌ها و کوین‌های کریپتو در آن صادر شده و جریان دارند.

تفاوت‌های بین کریپتو تریدینگ و فارکس

ماهیت دارایی‌ها

ماهیت دارایی‌های مورد معامله در این دو بازار تفاوت زیادی دارد. معاملات فارکس شامل معامله ارزهای فیاتی هستند که توسط دولت‌ها صادر شده و پشتیبانی می‌شوند. کریپتو تریدینگ شامل معامله ارزهای دیجیتال است که صدور، عملکرد و ارزش‌گذاری آنها بر اساس اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بلاک چینی یا شبکه‌های بلاک چین انجام می‌شود. از منظر عملی، معاملات کریپتو به شدت وابسته به سلامت عملیاتی و اندوخته‌های اکسچنج‌های کریپتوی بزرگ هستند.

مقررات

همانطور که اشاره شد، بازار فارکس نسبت به بازار بورس کمتر تحت نظارت قانونی قرار دارد اما بروکرهای فارکس و سایر نهادها و موجودیت‌های فعال در بازار فارکس، باید یکسری الزامات و قوانین خاص را رعایت کنند. مثلاً در آمریکا، بروکرها باید در کمیسیون معاملاتی معاملات آتی (CFTC) ثبت شده و یکسری شرایط و ضوابط خاص را داشته باشند.

در مقابل، بازار کریپتو تحت نظارت بسیار کمتری دارد. اما شرایط در حال تغییر است و به تدریج شاهد توجه و نظارت بیشتر نهادهای قانونی بر این بازار هستیم. در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) این کشور بعضی از ارزهای دیجیتال را جزء اوراق بهادار در نظر گرفته؛ در نتیجه ممکن است قوانینی مشابه بورس بر این دارایی‌ها اعمال شوند.

نقدینگی و حجم معاملات

حجم معاملات فارکس بسیار بیشتر از معاملات بازار کریپتو است. در حال حاضر یعنی اواخر سال 2024، حجم معاملات روزانه فارکس بیشتر از 7 تریلیون دلار است در حالی که گردش مالی روزانه کل بازار کریپتو، حدود 110 میلیارد دلار است. کمتر بودن نقدینگی بازار کریپتو، یکی از دلایل اصلی نوسان بیشتر این بازار است.

سطح رشد و بلوغ بازار

همچنین، بازار فارکس نسبت به کریپتو رشد و بلوغ بیشتری دارد. اولین نمونه‌های ارزهای فیات، قرن‌ها پیش ساخته شدند و معاملات مدرن و فعال این ارزها، از اوایل دهه 70 میلادی شروع شد؛ یعنی زمانی که دلار آمریکا و سایر ارزهای ملی مهم، فرمتی با نرخ مبادله شناور آزاد پیدا کردند. در مقابل، پلتفرم‌های معاملات ارزهای دیجیتال – مثل Bitcoinmarket.com و Mt.Gox – در سال 2010 شروع به کار کردند در نتیجه بازار معاملات کریپتو یک بازار نسبتاً جوان با قدمت حدود 14 سال است.

مزایا و معایب فارکس تریدینگ

مهم‌ترین مزیت معاملات فارکس نسبت به کریپتو تریدینگ، ثبات بیشتر قیمت‌ها، نقدینگی بسیار بیشتر، نظارت‌های قانونی دقیق‌تر و سابقه طولانی‌تر این بازار است که به تریدرها امکان می‌دهد از روش‌ها و استراتژی‌های اثبات شده استفاده کنند.

همزمان، فارکس هم یکسری ریسک و محدودیت دارد. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به لوریج سنگین اشاره کرد که برای تریدرهای کم تجربه یا افرادی که تجربیات خودشان را دست بالا می‌گیرند، ریسک زیادی به همراه دارد. همچنین، تعداد روزهای معاملاتی این بازار کمتر از کریپتو است و از نظر محصولات/دارایی‌ها هم تنوع کمتری دارد چون بخش عمده‌ای از معاملات فارکس، مبتنی بر 7 ارز اصلی هستند. سایر معاملات فارکس مربوط به جفت ارزهای کم اهمیت‌تر (مثل یورو/ین) و ارزهای اقتصادهای کوچکتر هستند.

مزایا و معایب کریپتو تریدینگ

مزایای اصلی کریپتو تریدینگ، پتانسیل بازده بیشتر، فعالیت شبانه روزی، کمتر بودن موانع ورود و تنوع زیاد دارایی‌های قابل انتخاب هستند.

اما همین نوسان بیشتر که می‌تواند بازده معاملات را افزایش دهد، ریسک کلی معاملات کریپتو را هم افزایش داده است. یکی دیگر از معایب این بازار، جوان‌تر بودن آن است که باعث شده تریدرها نتوانند استراتژی‌های ثابت شده را با قطعیت و اطمینان کامل اجرا کنند. همچنین، در این بازار حجم نقدینگی کمتر بوده، وضعیت مقرراتی به شکل دقیق مشخص نیست و خطر هک پلتفرم‌های بلاک چین هم وجود دارد.

فارکس یا کریپتو: کدامیک انتخاب بهتری است؟

دلایل انتخاب فارکس

فارکس برای تریدرهایی مناسب است که به دنبال استفاده از پتانسیل‌های یک بازار بالغ با نقدینگی چشمگیر هستند. همچنین، محیط معاملاتی فارکس نسبت به کریپتو ثبات بیشتری دارد، بخصوص اگر لوریج را با دقت انتخاب کنید.

خیلی از تریدرها ترجیح می‌دهند فارکس تریدینگ را با کلاس‌های دارایی دیگر ترکیب کرده و پورتفولیوی متنوعی داشته باشند.

دلایل انتخاب کریپتو

رمز ارزها مناسب تریدرهایی هستند که استفاده از استراتژی‌های پرریسک/بازده را برای به حداکثر رساندن سود ترجیح می‌دهند. ماهیت غیرمتمرکز و مقررات کمتر بازار کریپتو هم باعث کاهش موانع ورود به این بازار شده و کریپتو تریدینگ را برای افرادی با سرمایه محدود، جذاب‌تر کرده است. تنوع دارایی‌های مورد معامله در این بازار هم زیاد است. در حال حاضر (اکتبر 2024) حدود 15 هزار ارز دیجیتال وجود دارد که صدها مورد از آنها در اکسچنج‌های مهم جهان ارایه شده‌اند.

مثلاً در Bybit بیشتر از 600 جفت ارز برای معامله وجود دارند که نسبت به گزینه‌های موجود در فارکس بسیار بیشتر هستند.

کدام گزینه برای تریدرهای تازه کار بهتر است؟

اینکه کدام گزینه برای تریدرهای مبتدی بهتر است، جای بحث زیادی دارد اما عده‌ای، بازار کریپتو را برای این گروه از تریدرها ترجیح می‌دهند. اولاً با وجود نوسان زیاد بازار کریپتو، لوریج بازار فارکس بیشتر است که این ویژگی ریسک معامله در این بازار را برای تریدرهای تازه کار افزایش می‌دهد. همچنین، موانع ورود به بازار کریپتو کمتر است و این کار نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارد. بعلاوه، کاربران می‌توانند در پلتفرم‌های معاملاتی و بدون نیاز به خدمات بروکر، حساب باز کنند. این راحتی باز کردن و راه‌اندازی حساب، کار تریدرهای تازه کار را آسان‌تر می‌کند.

جمع بندی

فارکس و کریپتو تریدینگ هر کدام مزایای خودشان را دارند اما در نهایت، انتخاب بهترین گزینه بستگی به رویکرد مدیریت ریسک، میزان آشنایی با هر بازار، سبک معاملاتی، تجربیات معاملاتی کلی، تمایل به استفاده از لوریج و اهداف سرمایه‌گذاری بلند مدت شما دارد. لازم به ذکر است که معمولاً بهترین تریدرها پورتفولیویی متنوع داشته و از کلاس‌های دارایی مختلف استفاده می‌کنند؛ در نتیجه بهترین گزینه، ترکیب کلاس‌های سرمایه‌گذاری مختلف است.