در چند سال اخیر، کریپتو تریدینگ رشد چشمگیری داشته و فراگیرتر از همیشه شده و حالا به نوعی شاهد وقوع پدیده‌ای مثل تب طلا در دنیای کریپتو هستیم. افزایش سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال منجر به افزایش ارزش بازار و رسیدن آن به رکورد بیش از 3 تریلیون دلار شده است.

این رشد نمایی فناوری بلاک‌چین و بسیاری از ارزهای دیجیتال توجه سرمایه گذاران و تریدرها را به خود جلب کرده که به نوعی دچار ترس از دست دادن شده‌اند.

بازار کریپتو با بازار فارکس متفاوت است چون در بازار فارکس نرخ مبادله ارزها به ندرت تغییر می‌کند. لوریجی که در بازار فارکس وجود دارد، آن را برای تریدرها جذاب کرده است.

در این مقاله به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های بین کریپتو تریدینگ و فارکس می‌پردازیم.

چشم‌انداز فارکس و کریپتو تریدینگ

فارکس و کریپتو تریدینگ شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند. کریپتو تریدینگ یعنی خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال مثل ارزهای دیجیتال، توکن‌ها و NFTها. فارکس تریدینگ یعنی خرید و فروش ارزهای فیات به امید افزایش قیمت آنها و رسیدن به سود.

اصولی که ارزش ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال را مشخص می‌کنند شبیه هم هستند از جمله عرضه و تقاضا. اما برای فارکس و کریپتو، نیروهایی که عرضه و تقاضا را ایجاد می‌کنند متفاوت هستند.

مثلاً ارزهای دیجیتال با تکنولوژی بلاک‌چین کار می‌کنند که شامل یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است. در نتیجه، سرمایه گذاری زیادی در این زیرساخت جدید انجام شده و تقاضا برای ارزهای دیجیتال هم به طور چشمگیری افزایش یافته است.

فارکس تریدینگ دهه‌ها سابقه دارد. نیروهای تعیین کننده عرضه و تقاضا در فارکس بسیار عظیم هستند و هر گونه عدم تعادل قابل توجهی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر اقتصاد جهانی داشته باشد.

مکانیزم‌های پایه مورد استفاده برای تحلیل تکنیکال نمودارهای قیمت هم برای فارکس و کریپتو تریدینگ یکسان است. اما یکی از تفاوت‌های مهم این دو بازار این است که نوسان بازار کریپتو نسبت به فارکس بسیار بیشتر است.

در شکل بالا، از اندیکاتور میانگین محدود واقعی (ATR) بر روی قیمت بسته شدن هفتگی بزرگترین ارز دیجیتال جهان (بیت‌کوین) و مهم‌ترین جفت ارز فارکس (دلار/یورو) استفاده شده است. ATR استانداردسازی شده تا درصد نوسان را نشان دهد که مشخص می‌کند این دارایی در هر هفته چقدر تغییر قیمت داشته است.

نمودار بالا نشان می‌دهد که ATR فارکس بین 1.1 تا 1.4 درصد و ATR بیت‌کوین بین 7.5 تا 25 درصد است.

ارزش بازار

همانطور که ارزهای دیجیتال سرمایه و سوخت لازم برای پروژه‌های بلاک‌چین را تأمین می‌کنند، فارکس هم سوخت اقتصاد جهان است. یکی از مزایای مهمی که ساتوشی ناکاموتو با ساختن بیت‌کوین ایجاد کرد، یک دفتر کل شفاف بود که مالکیت ارزهای دیجیتال را مشخص می‌کند. در نتیجه می‌توان به راحتی اندازه بازار کریپتو را تعیین کرد.

ارزش کل بازار کریپتو حدود 3 تریلیون دلار است. 12 سال طول کشید تا اولین 1 تریلیون دلار این بازار ایجاد شود، بعد از آن 11 ماه طول کشید تا 2 تریلیون دلار بعدی ایجاد شود. ارزش کل بازار کریپتو به سرعت رو به افزایش است.

از طرفی، تعیین ارزش بازار فارکس کار بسیار سختی است. اقتصاددانان می‌توانند ارزش کل اقتصاد جهان را تخمین بزنند که در سال 2017 حدود 80 تریلیون دلار اعلام شد.

هر سه سال، بانک تسویه حساب‌های بین المللی (BIS) حجم معاملات جهانی در فارکس را تخمین می‌زند. تازه‌ترین گزارش این بانک که در سپتامبر 2019 منتشر شد نشان می‌دهد که حجم معاملات روزانه این بازار 6.6 تریلیون دلار بوده که این رقم یک سال قبل 5.1 تریلیون دلار بود.

به دلیل ماهیت غیرمتمرکز کریپتو، رسیدن به یک رقم قطعی برای حجم معاملات آن کار سختی است اما حجم معاملات روزانه این بازار 100 تا 500 میلیارد دلار برآورد می‌شود.

فعالان بازار

در اولین روزهای شروع به کار بیت‌کوین ماینرها، مشتریان خرد و اکسچنج‌های متمرکز کوچک در این بازار فعالیت داشتند. حالا صدها اکسچنج مختلف در این بازار وجود دارد.

بعلاوه، در اولین روزهای شروع به کار ارزهای دیجیتال هنوز امکان نگه داشتن این ارزها از طرف دیگران وجود نداشت. در آگوست سال 2020 بود که میکرواستراتژی با اعلام خبر خرید بیت‌کوین راه را برای ورود شرکت‌های دیگر به این حوزه باز کرد و باعث جذب سرمایه گذاران بزرگ (موسوم به نهنگ‌ها) به این بازار شد.

در بازار فارکس، بانک‌ها همواره در حال مبادله ارز هستند و دهه‌هاست که این کار توسط شرکت‌های چند ملیتی برای انتقال و جابجایی وجه انجام می‌شود. در این سیستم، بانک‌ها بر حسب یارد یعنی یک میلیارد عدد از یک ارز با هم معامله می‌کنند. در 20 سال گذشته، دلالان کوچکتر هم وارد این بازار شده و از تکنولوژی‌های جدید برای خرید و فروش ارز استفاده می‌کنند.

همانطور که مشاهده می‌کنید، یکی از تفاوت‌های بازار کریپتو و فارکس این است که کریپتو در ابتدا برای سرمایه گذاران شخصی طراحی شد اما فارکس برای بانک‌های بزرگ طراحی شده بود. در نهایت مؤسسات بزرگ هم جذب بازار کریپتو شدند و سرمایه گذاران کوچک به بازار فارکس راه پیدا کردند.

جفت ارزهای معاملاتی

هنگام ترید کردن در یک بازار، همیشه یک سهام یا ارز را با ارزی دیگر مبادله می‌کنید. مثلاً برای خرید سهام شرکت تسلا، دلار آمریکا را با TSLA (نماد معاملاتیِ تسلا) مبادله می‌کنید.

تریدرهای فارکس کاملاً با جفت ارزهای قابل معامله در این بازار آشنا هستند. برای مثال هفت ارز اصلی وجود دارد که تریدرها روی آنها کار می‌کنند. در مجموع این هفت ارز، 21 جفت ارز قابل معامله ایجاد می‌کنند که در جدول زیر نماد آنها را مشاهده می‌کنید.

در بیشتر کارگزاری‌های فارکس می‌توانید با ورود به حساب خودتان نرخ تبدیل این ارزها را مشاهده کنید. برای اجرای معاملات EUR/JPY نیازی نیست که حتماً در حساب کاربر یورو یا ین وجود داشته باشد. در واقع تریدرها با معامله این جفت ارز درباره مسیر حرکت آنها گمانه زنی می‌کنند.

در بازار کریپتو بیشتر تریدرها از ارزهای تتر، بیت‌کوین، اتر یا کوین بومی اکسچنج مربوطه استفاده می‌کنند.

در این بازار بیش از 10 هزار ارز مختلف وجود دارد در نتیجه ممکن است تبدیل دو ارز کوچک کار سختی باشد. به همین دلیل تریدرها از ارزهای واسطی مثل بیت‌کوین، اتریوم یا تتر استفاده می‌کنند. مثلاً تریدرها اول اتریوم را خرید و بعد با استفاد از آن کوین مورد نظر را می‌خرند.

مکانیزم‌های مالیاتی

قوانین سازمان خدمات درآمدهای داخلی آمریکا (IRS) با سود و ضرر معاملات فارکس متفاوت با معاملات کریپتو برخورد می‌کند.

اول اینکه، 60 درصد از سود یا ضرر تریدرها به عنوان سود یا ضرر سرمایه بلندمدت آنها محسوب می‌شود و 40 درصد به عنوان کوتاه مدت (صرف نظر از اینکه پوزیشن مورد نظر را چه مدت باز نگه دارند).

تریدرها می‌توانند انتخاب کنند که از نظر مالیاتی با این سود و ضرر مثل درآمد معمولی برخورد شود. حالت اول برای تریدرهای سودآور مناسب‌تر است و تریدرهایی که ضرر بیشتری را تجربه می‌کنند، احتمالاً در حالت دوم وضعیت بهتری خواهند داشت.

تریدرها باید پیش از شروع انتخاب کنند که کدام مسیر را در پیش می‌گیرند چون بعد از انتخاب امکان تغییر آن وجود ندارد.

اما در بازار کریپتو گزینه‌ای وجود ندارد چون ارزهای دیجیتال یک نوع دارایی محسوب می‌شوند و مالیات آنها مثل مالیات سهام است. مالیات ارزهای دیجیتال در آمریکا هنگام فروش آنها محاسبه می‌شود و به مدت زمانی که پوزیشن باز بوده بستگی دارد. اگر ارز دیجیتالی برای 366 روز یا بیشتر از آن نگه داشته شود، سود یا زیان آن بلندمدت محسوب می‌شود و معمولاً در این حالت نسبت به حالت کوتاه مدت، مالیات کمتری در نظر گرفته می‌شود.

تفاوت اصلی این دو بازار از این جهت است که در بازار فارکس تریدرها باید قبل از انتخاب مسیر مشخص کنند که کدام سبک مالیات را پرداخت می‌کنند اما درباره بازار ارزهای دیجیتال، با همه معاملات به یک شکل برخورد می‌شود.

سودآوری

این موضوع کاملاً شناخته شده و مشخص است که بیشتر تریدرهای فارکس متضرر می‌شوند. معمولاً در بعضی از فصل‌ها بین 25 تا 35 درصد از تریدرهای فارکس حداقل یک دلار سود می‌کنند. یعنی اینکه 65 تا 75 درصد آنها سود نمی‌کنند و متضرر می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین عوامل متضرر کننده تریدرها، لوریج است. لوریج یک ابزار مالی است که می‌تواند سود و ضرر تریدرها را چند برابر کند. بنابراین، وقتی از لوریج زیادی استفاده شود، با یک حرکت کوچک بازار ممکن است تریدر چندین برابر ضرر کند در نتیجه بخش چشمگیری از موجودی حساب او از دست می‌رود.

با ظهور تکنولوژی‌های پرسرعت و با توجه به ماهیت غیرمتمرکز فارکس و کریپتو، ممکن است فرصت‌های آربیتراتژ در هر دو بازار در کارگزاری‌ها یا اکسچنج‌های مختلف ایجاد شود. در استراتژی آربیتراتژ تریدرها یک ارز را از یک پلتفرم خریده و در پلتفرمی دیگر می‌فروشند تا از اختلاف قیمت بین پلتفرم‌های مختلف به سود برسند.

نقدینگی

حرکات کوچکتر قیمت در بازار فارکس به تریدرها امکان می‌دهد که نقدینگی بیشتری ارایه دهند. یکی از دلایل رسیدن حجم معاملات روزانه فارکس به 6.6 تریلیون دلار همین است. این در حالیست که حجم معاملات بازار کریپتو بین 100 تا 200 میلیارد دلار در روز است و اوج آن در ماه می سال 2021 یعنی 516 میلیارد دلار بود. در نتیجه بازار فارکس 12 تا 60 برابر بزرگتر از بازار کریپتو است.

در مجموع هر دو بازار بزرگ هستند. نقدینگی بیشتر امکان ورود و خروج راحت‌تر از پوزیشن‌های بزرگ را فراهم می‌کند.

نوسان

نوسان کریپتو ذاتاً نسبت به فارکس بیشتر است و هر چقدر نوسان بیشتر باشد، نیاز به مارجین بیشتری وجود دارد. بنابراین معمولاً در فارکس نسبت به کریپتو مقدار لوریج بیشتری در دسترس تریدرها قرار می‌گیرد.

عملکرد بازار

هر دو بازار به صورت شبانه روزی فعال هستند تا تریدرها و سرمایه گذاران در سطح جهان از آنها استفاده کنند. در نتیجه هر دو دفاتری در سطح جهان دارند تا به مشتریان بومی خدمات ارایه دهند.

ساعات کاری

معاملات فارکس 24 ساعت روز، 5 روز هفته از دوشنبه صبح به وقت ولینگتون نیوزلند تا جمعه شب به وقت نیویورک ادامه دارد. برخی از کارگزاری‌های فارکس آخر هفته‌ها هم فعالیت دارند اما در این ساعات شما در اصل با خود کارگزاری معامله می‌کنید.

اما بازار کریپتو هیچ تعطیلی ندارد. معاملات این بازار هر روز هفته و 24 ساعت شبانه روز در جریان هستند.

ساختار بازار

قیمت گذاری فارکس در اصل توسط بازار بین بانکی انجام می‌شود. سپس کارگزاری‌ها با اضافه کردن اسپرید، فیدهای قیمت خودشان را ایجاد می‌کنند.

بازار کریپتو بر اساس حجم نقدینگی تأمین شده توسط فعالان بازار در هر لوکیشن ایجاد شد. در نتیجه ممکن است اکسچنجی که از خدمات آن استفاده می‌کنید گاهی اوقات ارز دیجیتال لازم برای انجام یک معامله بزرگ را نداشته باشد.

آیا فارکس از منظر مقرراتی نسبت به کریپتو امن‌تر است؟

می‌توان گفت که فارکس تریدینگ کمی امن‌تر از کریپتو است. برخلاف فارکس، بازار کریپتو هیچ مرجع ناظری ندارد و به شدت پرنوسان است.

بعلاوه، بازار کریپتو نسبت به بازار فارکس نقدینگی کمتری دارد و حجم معاملات آن کمتر است بنابراین خرید و فروش در حجم زیاد در این بازار کار سختی است.

به دلایل ذکر شده، معمولاً لوریج بیشتری در اختیار تریدرهای فارکس قرار می‌گیرد تا بتوانند معاملات بزرگتری اجرا کنند.

آیا فعالیت در فارکس برای تریدرهای مبتدی راحت‌تر است؟

تریدرهای تازه کار اول باید با اصطلاحات خاص بازار، ریسک‌هایی که در این بازار با آنها روبرو می‌شوند و پلتفرم‌های معاملاتی آشنا شوند.

برای تریدرهای تازه کار، ممکن است شروع فعالیت در هر دو بازار کمی سخت باشد. آشنایی با اصطلاحات کمی زمان می‌برد. ریسک‌های بازار کریپتو و فارکس کمی متفاوت است. در فارکس، مهم‌ترین ریسک، استفاده از لوریج زیاد است و در بازار کریپتو مهم‌ترین ریسک نوسان شدید است.

در مجموع به دلیل ماهیت فنی و پیچیدگی‌های خاص بازار کریپتو، اکسچنج‌های کریپتو سعی کرده‌اند پلتفرم‌ها را کاربر پسندتر کنند.

تعداد ابزارهای معاملاتی

کارگزاری‌های CFD و فارکس ابزارهای تریدینگ بیشتری در اختیار کاربران قرار داده‌اند تا از طریق یک منبع واحد به چندین ابزار دسترسی داشته باشند. اکسچنج‌های کریپتو هم ده‌ها ابزار معاملاتی دارند اما نه به اندازه کارگزاری‌های فارکس و CFD.

قوانین KFC (احرازهویت مشتریان)

پس از حادثه 11 سپتامبر قانون KFC با هدف پیشگیری از ورود درآمدهای ناشی از فعالیت‌های غیرقانونی به سیستم بانکی جهانی تصویب شد.

این قانون با این هدف طراحی شده که تریدرها اثبات کنند واقعاً انسان هستند (نه ربات) و اینکه دارایی‌های آنها از راه قانونی به دست آمده است.

کلام آخر

در مجموع، فارکس و کریپتو هر دو نوسان دارند و باید پیش از هر تصمیمی برای سرمایه گذاری در این بازارها، اطلاعات خودتان را افزایش دهید و بعد از آشنایی با فرصت‌ها و ریسک‌های هر دو بازار بهترین گزینه را انتخاب کنید.