نکات کلیدی

• با استفاده از استراتژی‌های خروج مثل حد توقف، حد سود و حد توقف متحرک تریدرها راحت‌تر می‌توانند ریسک معاملات را مدیریت کرده و بدون تأثیرپذیری از احساسات، سودشان را حفظ کنند.
• استفاده از استراتژی‌های خروج و مدیریت ریسک مناسب برای تریدرهایی که سعی دارند در بلند مدت نظم و موفقیت خودشان را حفظ کنند اهمیت زیادی دارد؛ به خصوص در بازارهای پرنوسان کریپتو.
• در این مطلب با پنج استراتژی خروج برای تریدرها آشنا شده و چگونگی ترکیب استراتژی‌های مختلف را یاد می‌گیرید.

مقدمه

برای تریدرها، تشخیص زمان مناسب خروج از معامله به اندازه انتخاب زمان مناسب ورود اهمیت دارد. با استفاده از یک استراتژی برنامه ریزی شده می‌توانید از سود خودتان حفاظت کرده، ضرر را به حداقل رسانده و احتمال تصمیم گیری احساسی را کاهش دهید. چنین استراتژی‌هایی برای بازار پرنوسان کریپتو اهمیت ویژه‌ای دارند.

در این مقاله به معرفی پنج استراتژی خروج برای تریدرها می‌پردازیم و در نهایت چند روش ترکیب استراتژی‌های مختلف را بررسی می‌کنیم.

1. سفارش حد توقف (Stop-Loss)

با تنظیم سفارش حد توقف، در صورت رسیدن قیمت یک دارایی به سطحی از پیش تعیین شده، معامله به صورت خودکار بسته می‌شود. همانطور که از نام این استراتژی پیداست، سفارش‌های حد توقف با هدف کاهش ضرر بالقوه در صورت حرکت بازار بر خلاف میل تریدر طراحی شده‌اند. این معاملات جزء ابزارهای مهم و ضروری مدیریت ریسک هستند.

چگونه از سفارش حد توقف استفاده کنیم؟

• حد توقف درصدی: در این روش، شما حد توقف را در یک درصد خاص پایین‌تر از قیمت ورود به معامله تنظیم می‌کنید. مثلاً اگر بیت کوین را به قیمت 40 هزار دلار خریدید و یک سفارش حد توقف 5 درصدی تنظیم کرده باشید، با رسیدن قیمت به 38 هزار دلار، معامله شما بسته می‌شود.
• حد توقف فنی: در این روش، شما حد توقف را پایین سطح پشتیبانی یا یک میانگین متحرک مهم قرار می‌دهید. مثلاً اگر بیت کوین با قیمت 37 هزار دلار به بالاتر از میانگین متحرک 200 روزه برسد، می‌توانید حد توقف را پایین‌تر از 37 هزار دلار قرار دهید.

مزایا

• ایجاد یک طرح مدیریت ریسک واضح
• اتوماسیون فرایند خروج، تأثیر احساسات را کاهش می‌دهد.

2. هدف حد سود

سفارش‌های حد سود، شبیه به حد ضرر هستند اما به جای کاهش ضرر، برای حفظ سود طراحی شده‌اند. این سفارش‌ها طوری طراحی می‌شوند که پوزیشن را با رسیدن قیمت به یک سطح خاص به صورت خودکار بفروشند. سفارش‌های حد سود به تریدرها کمک می‌کنند تا بدون انتظار برای فراهم شدن شرایط کامل خروج، سود خودشان را حفظ کنند.

چگونه حد سود را تنظیم کنیم؟

• نسبت ریسک به سود: می‌توانید از یک نسبت ریسک به سود مثل 1 به 2 استفاده کنید؛ هدف شما در این حالت این است که به ازای هر یک دلاری که ریسک می‌کنید، 2 دلار سود داشته باشید. پس اگر حد توقف، هزار دلار کمتر از قیمت ورود باشد، می‌توانید حد سود را 2 هزار دلار بالاتر از آن قرار دهید.
• سطح فیبوناچی: گزینه بعدی، استفاده از ابزارهایی مثل اصلاحی فیبوناچی برای تعیین حد سود است. مثلاً، سطح اکستنشن فیبوناچی 1.618 نقش یک محدوده کلیدی را برای حد سود دارد.

مزایا

• اجتناب از معامله بیش از حد تحت تأثیر طمع
• کمک به حفظ سود منسجم با تمرکز بر اهداف از پیش تعیین شده

3. حد ضرر متحرک

حد ضرر متحرک، یک نوع سفارش حد ضرر است که همگام با قیمت تغییر می‌کند. هدف این است که حد ضرر به صورت پیوسته به روزرسانی شود تا با تغییر قیمت، سود تریدر هم حفظ شود. مثلاً اگر در پوزیشن Long قرار دارید و قیمت به اندازه یک درصد یا مبلغ مشخص کاهش پیدا می‌کند، حد ضرر متحرک به شما برای خروج از معامله به شکل خودکار کمک می‌کند.

چگونه از حد ضرر متحرک استفاده کنیم؟

• درصد یا مقدار حد ضرر متحرک را تنظیم کنید. مثلاً با حد ضرر متحرک 5 درصد، در صورتی که قیمت بیت کوین از 40 هزار دلار به 50 هزار دلار افزایش پیدا کند، حد ضرر شما 47500 دلار تنظیم می‌شود (5 درصد کمتر از 50 هزار دلار). اگر قیمت بیت کوین 60 هزار دلار شود، حد توقف 57000 دلار تنظیم می‌شود (5 درصد کمتر از 60 هزار دلار).

مزایا

• ادامه فعالیت در روند صعودی طولانی
• به حداقل رساندن ضرر در هنگام معکوس شدن ناگهانی بازار

4. میانگین هزینه‌های دلاری (DCA)

DCA جزء استراتژی‌های پرکاربرد برای ورود به بازار است اما می‌توان از آن به عنوان یک استراتژی خروج تدریجی هم استفاده کرد. در این روش، به جای فروش کل پوزیشن خودتان به صورت یکجا، درصدی از آن را در فواصل منظم یا در سطوح قیمت مختلف می‌فروشید. به این ترتیب، قیمت خروج شما میانگین خواهد بود.

مثال

فرض کنید که یک بیت کوین به قیمت 20 هزار دلار خریدید. در دوره صعود، قیمت بیت کوین به 50 هزار دلار افزایش پیدا می‌کند. به جای فروش کل موجودی خودتان با این قیمت، 0.1 بیت کوین را به قیمت 50 هزار دلار، 0.1 بیت کوین را به قیمت 55000 دلار می‌فروشید و به همین ترتیب. این کار ریسک از دست دادن سود بیشتر را کاهش داده و همزمان به حفظ سود شما کمک می‌کند.

مزایا

• کاهش احتمال خروج زود یا دیرهنگام، تحت تأثیر احساسات
• متعادل شدن سود، روی سطوح قیمت مختلف

5. اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال

بعضی از تریدرها، از ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند تا نقاط خروج را بر اساس سیگنال‌های بازار تنظیم کنند و نه احساسات. از جمله اندیکاتورهای محبوب می‌توان به میانگین متحرک، RSI و SAR سهموی اشاره کرد.

میانگین متحرک

• مثال: اگر قیمت بیت کوین به پایین‌تر از میانگین متحرک 50 روزه برسد، این ریزش می‌تواند سیگنالی برای معکوس شدن نزولی آن باشد. خروج در این سطح قیمت، به پیشگیری از ضرر بیشتر کمک می‌کند.

شاخص قدرت نسبی (RSI)

• مثال، اگر RSI بیت کوین به بالاتر از 70 برسد (اشباع خرید)، ممکن است معکوس شدن در پیش باشد. خروج در این سطح قیمت به حفظ سود پیش از معکوس شدن احتمالی روند بازار کمک می‌کند.

SAR سهموی (توقف و معکوس شدن)

• مثال: اندیکاتور SAR سهموی، نقاطی را بالاتر یا پایین‌تر از نمودار قیمت رسم می‌کند. وقتی این نقاط از پایین به بالای نمودار قیمت حرکت کنند، سیگنال خروج ایجاد شده است.

مزایا

• تطبیق پذیری با شرایط بازار به صورت لحظه‌ای
• حذف تصمیم گیری تصادفی و حدسی

ترکیب استراتژی‌های مختلف برای دستیابی به نتایج بهینه

هر کدام از این استراتژی‌های خروج مزایای خودشان را دارند، اما در ترکیب با هم می‌توانند بسیار مؤثرتر باشند. برای مثال، می‌توانید از حد توقف به همراه حد سود استفاده کنید تا محدوده واضحی برای معامله داشته باشید.

یا اینکه می‌توانید اندیکاتورهای تکنیکال مختلف را با حد توقف متحرک ترکیب کنید تا سودتان را در بازارهای معاملاتی حفظ کنید. همچنین می‌توانید از اندیکاتورهای تکنیکال برای تعریف چندین سطح قیمت مختلف DCA استفاده کنید.

مثلاً فرض کنید که بیت کوین را به قیمت 44 هزار دلار می‌خرید:

1. برای محدود کردن ضرر بالقوه، حد توقف را در سطح 42 هزار قرار دهید.
2. برای سود جزئی، حد سود را در سطح 50 هزار دلار قرار دهید.
3. یک حد توقف متحرک داشته باشید تا در صورت بیشتر شدن قیمت از 50 هزار دلار، سودتان حفظ شود.
4. اگر با RSI بیشتر از 70، بیت کوین به 60 هزار دلار یا بیشتر رسید، به تدریج با DCA از معامله خارج شوید تا سود باقیمانده حفظ شده و ریسک کاهش پیدا کند.

جمع بندی

استراتژی‌های خروج برای موفقیت در معاملات اهمیت زیادی داشته و یک رویکرد ساخت یافته برای حفظ سود و مدیریت ضرر فراهم می‌کنند. داشتن یک برنامه مشخص با استفاده از روش‌هایی مثل حد ضرر، حد سود، DCA و غیره به شما کمک می‌کند تا نظم و تطبیق پذیری داشته باشید.

سعی کنید با امتحان کردن ترکیبات مختلف روش‌های بررسی شده، بهترین گزینه را متناسب با سبک معاملاتی و اهداف خودتان انتخاب کنید و فراموش نکنید که موفقیت طولانی مدت، حاصل مدیریت ریسک و اجرای استراتژی‌های درست و مناسب است، نه عملکرد حدسی و اتفاقی.

به منظور انتقال راحت‌تر توکن‌ها پس از تعطیلی زنجیره بیکن، پروپوزال BEP299 برای بازیابی دارایی‌های BEP2/BEP8 زنجیره بیکن روی زنجیره BSC ارایه شده است. در این مطلب، مراحل بازیابی توکن‌ها را بررسی می‌کنیم.

توجه:

• اپلیکیشن غیرمتمرکز بازیابی توکن تنها پس از ادغام (تعطیلی زنجیره بیکن) در دسترس خواهد بود.
• فقط دارایی‌های bound/mirror شده بین زنجیره‌ای قابل بازیابی هستند.

لینک‌ها

• تست نت: https://testnet-bnb-beacon-chain-token-recovery.bnbchain.org/en
• مین نت: به روزرسانی می‌شود.

مراحل

مرحله 1: اتصال به والت BC

هنگام باز کردن dApp توکن ریکاوری، به شما اعلام می‌شود که به والت‌تان متصل شوید.

برای این کار از والت‌های زنجیره BNB و تراست والت پشتیبانی می‌شود (قابلیت پشتیبانی از تراست والت به زودی فراهم خواهد شد).

مرحله 2: انتخاب دارایی‌های BEP2/BEP8 که قرار است بازیابی شوند

برای شروع فرایند بازیابی روی دکمه Recover Now کلیک کنید.

مرحله 3: وارد کردن آدرس گیرنده

آدرس گیرنده در BSC همان آدرسی است که دارایی‌های BEP2/BEP8 در آن بازیابی می‌شوند. dApp بازیابی توکن، سعی می‌کند به صورت خودکار آدرس‌های BSC را از والت شما بازیابی کند.

در صورت نیاز به استفاده از یک آدرس متفاوت، می‌توانید آدرس دلخواه را وارد کنید.

توجه:

• آدرس وارد شده، توکن‌های BEP2/BEP8 را در BSC دریافت می‌کند. برای پیشگیری از حذف موجودی خودتان، حتماً این آدرس را درست وارد کنید.
• در مراحل بعدی برای ارسال تراکنش به BSC از این اکانت استفاده می‌شود. لازم است که برای پرداخت هزینه‌های کارمزد، مقداری BNB در BSC داشته باشید.

مرحله 4: تأیید آدرس گیرنده و امضاء

پس از تأیید درخواست بازیابی توکن، به شما اعلام می‌شود که یک پیام را از طریق والتتان امضاء کنید.

مرحله 5: ارسال تراکنش بازیابی توکن به BSC

از شما خواسته می‌شود که در والتتان به شبکه BSC سوئیچ کنید.

آدرس متصل شده باید همان آدرس گیرنده‌ای باشد که در مرحله قبل وارد شد. در غیر این صورت، dApp آن را شناسایی کرده و از شما می‌خواهد به حساب درست در والت خودتان متصل شوید.

حالا برای ارسال تراکنش بازیابی توکن به BSC روی دکمه Confirm کلیک کنید.

در این مرحله، از شما درخواست می‌شود که تراکنش را امضاء و تأیید کنید که به BSC ارسال خواهد شد.

مرحله 6: منتظر ماندن برای بازیابی

پس از ارسال تراکنش، dApp توکن ریکاوری پنجره‌ای را نشان می‌دهد که نشان دهنده موفقیت آمیز بودن ارسال درخواست است.

در نهایت، باید 7 روز صبر کنید تا توکن‌های BEP2/BEP8 در BSC بازیابی شده و در والت شما دریافت ش

نکات کلیدی

• ایجنت یا عامل هوش مصنوعی، به نرم‌افزارهای مستقلی گفته می‌شود که توانایی تحلیل اطلاعات، درس گرفتن از تجربیات گذشته و اقدام به جای کاربران را دارند.
• ایجنت‌های هوش مصنوعی از این جهت با ربات‌های معمولی فرق دارند که روزبروز توانایی بیشتری برای ارتقاء و عمل کردن بدون مداخله انسان پیدا می‌کنند. ایجنت‌های هوش مصنوعی قابلیت تعامل با یکدیگر و سایر اپلیکیشن‌ها را دارند.
• عامل‌های هوش مصنوعی کاربردهای زیادی دارند. مثلاً می‌توانند به اتوماسیون معاملات، مدیریت ریسک، افزایش تعامل‌پذیری NFTها، ساده‌تر شدن استفاده از وب 3، بلاک چین و ابزارهای دیگر این حوزه کمک کنند.

مقدمه

هوش مصنوعی در حال ایجاد تحولاتی چشمگیر در زندگی، کار و نحوه تعامل ما با فناوری است. در حوزه ارزهای دیجیتال، ایجنت‌های هوش مصنوعی جزء ابتکارات و نوآوری‌های مهم هستند و به ایجاد سیستم‌های هوشمندتر برای کاربردهای مختلف از جمله تریدینگ و تولید آثار هنری کمک می‌کنند.

ایجنت هوش مصنوعی چیست؟

ایجنت یا همان عامل هوش مصنوعی، نرم‌افزارهای مستقلی هستند که توانایی تصمیم گیری، درس گرفتن از تجربیات خودشان و تصمیم گیری بر اساس کارهایی که به آنها محول شده را دارند. مثلاً یک ایجنت هوش مصنوعی می‌تواند کارهای زیر را انجام دهد:

• مدیریت یک پورتفولیوی کریپتو
• اتوماسیون پشتیبانی از مشتریان با رسیدگی به کوئری‌های کاربران
• اجرای فرایندهای پیچیده مثل بازرسی قراردادهای هوشمند یا اجرای معاملات مبتنی بر بلاک چین

ویژگی خاص ایجنت‌های هوش مصنوعی، توانایی پیشرفت پیوسته آنها با استفاده از هوش مصنوعی است. این ایجنت‌ها طوری طراحی شده‌اند که داده‌ها را تحلیل کرده، نتایج را پیش بینی کرده و رفتار خودشان را تغییر دهند (بدون نیاز به نظارت انسانی). چنین ویژگی‌هایی باعث شده که ایجنت‌های هوش مصنوعی تفاوت زیادی با ربات‌های معمولی داشته باشند.

ایجنت‌های هوش مصنوعی چطور کار می‌کنند؟

ایجنت‌های هوش مصنوعی متکی بر سه ویژگی مهم هستند:

1. نظارت: ایجنت‌های هوش مصنوعی، داده‌ها را از محیط اطراف خودشان جمع آوری می‌کنند؛ از جمله داده‌های لحظه‌ای بازار، ورودی‌های کاربران یا تراکنش‌های بلاک چین.
2. پردازش: ایجنت‌های هوش مصنوعی با استفاده از یادگیری ماشینی و الگوریتم‌های پیشرفته، مجموعه داده‌ها را تحلیل کرده و بهترین اقدام ممکن را انتخاب می‌کنند. مثلاً ممکن است یک ایجنت هوش مصنوعی معاملاتی از داده‌ها برای پیدا کردن نقاط ورود مناسب به معاملات کریپتو استفاده کند.
3. اقدام: ایجنت‌های هوش مصنوعی بر اساس تحلیل‌هایی که انجام می‌دهند فعالیت می‌کنند؛ مثل خرید ارز دیجیتال، ارسال اعلان یا ایجاد یک دارایی دیجیتال.

این ایجنت‌ها از تکنولوژی پردازش زبان‌های طبیعی (NLP) برای برقراری ارتباط با کاربران به روش قابل درک استفاده می‌کنند تا کاربران غیر متخصص هم بتوانند به چنین فناوری‌هایی دسترسی داشته باشند. مدل‌های زبانی بزرگ ((LLM مثل GPT-4 به ایجنت‌های هوش مصنوعی امکان می‌دهند که کوئری‌های پیچیده را درک کرده و به آن پاسخ دهند تا کاربران تازه کار هم بتوانند از فناوری بلاکچین و کریپتو استفاده کنند.

کریپتو و ایجنت‌های هوش مصنوعی

اکوسیستم ارزهای دیجیتال با کمک اتوماسیون، شفافیت و تمرکززدایی رونق پیدا می‌کند – ویژگی‌هایی که با مشخصات ایجنت‌های هوش مصنوعی کاملاً تطبیق دارند. از جمله تأثیرات ایجنت‌های هوش مصنوعی در صنعت بلاک چین می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. هوشمند سازی ابزارهای دیفای

در اقتصاد غیرمتمرکز (دیفای)، اجرای معامله، بهینه سازی بازده یا حتی درک ریسک‌ها می‌تواند نسبتاً سخت باشد. ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند چنین کارهایی را بهتر و کارآمدتر از انسان‌ها انجام دهند؛ برای مثال:

• ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند با نظارت بر بازارها، به شکل بلادرنگ معامله انجام داده و سریع‌تر از انسان‌ها از فرصت‌ها استفاده کنند.
• مدیریت ریسک: ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند آسیب‌پذیری‌های احتمالی موجود در یک پورتفولیو یا قرارداد هوشمند را شناسایی کرده و به پیشگیری از متضرر شدن کاربران کمک کنند.

2. تولید NFT و آثار هنری

می‌توان از ایجنت‌های هوش مصنوعی با توکن‌های تعویض ناپذیر هم استفاده کرد. این ایجنت‌ها می‌توانند آثار هنری دیجیتال منحصربفرد یا NFTهایی هوشمند طراحی کنند که امکان تعامل کاربران با آنها وجود دارد. برای مثال:

• یک کلسیونر می‌تواند یک iNFT داشته باشد که شخصیت آن بر اساس تعاملات رشد و توسعه پیدا می‌کند تا صرفاً یک تصویر ایستا نباشد بلکه یک تجربه تعاملی برای کاربران ایجاد کند.
• ابزارهایی مثل Bixel بایننس به کاربران امکان می‌دهند که با کمک هوش مصنوعی آثار هنری ساخته و آنها را مستقیماً روی بستر بلاک چین مینت کنند.

3. ساده‌تر کردن تعاملات بلاک چین

درک تکنولوژی بلاک چین می‌تواند سخت باشد، به ویژه برای کاربران مبتدی. ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند کارهایی مثل مدیریت والت کریپتو، تأیید تراکنش‌ها یا حتی تعامل با قراردادهای هوشمند را اتوماسیون کنند. به این ترتیب، کاربران بیشتری امکان استفاده از این فناوری‌ها را پیدا می‌کنند و نرخ پذیرش این فناوری‌ها افزایش پیدا می‌کند.

ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند مثل نماینده در سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) عمل کرده و کارهایی مثل مدیریت آرا، پیشنهاد دادن استراتژی یا اتوماسیون عملیات را بر اساس منافع توکن داران انجام دهند.

4. ساده‌تر کردن پرداخت‌ها

سیستم‌های سنتی مثل کارت اعتباری یا سیستم‌های پردازش پرداخت قدیمی برای اجرای میکروتراکنش یا تراکنش‌های پرتکرار مناسب نیستند. ارزهای دیجیتال می‌توانند با کاهش کارمزد و افزایش سرعت اجرای تراکنش به رفع این چالش کمک کنند.

ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند با بهره گیری از سیستم‌های پرداخت مبتنی بر کریپتو، امکان پیاده سازی مدل‌های پرداخت به ازای درخواست و انتقال راحت و روان را فراهم کنند:

• پرداخت به ازای درخواست: مثلاً یک ایجنت می‌تواند از جانب کاربر، مبلغ کوچکی را برای دسترسی به داده‌های لحظه‌ای آب و هوا یا اخبار پرداخت کند.
• نقل و انتقال آسان: ایجنت‌ها می‌توانند امکان مبادله ارز را بین طرف‌های مختلف به شکل فوری و بدون نیاز به مداخله انسان فراهم کنند.

چالش‌های ایجنت‌های هوش مصنوعی در حوزه کریپتو

قطعاً استفاده از ایجنت‌های هوش مصنوعی در دنیای کریپتو بدون چالش نیست. از جمله چالش‌های مهم این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکلات مقیاس‌پذیری: بیشتر بلاک چین‌ها برای تعامل بلادرنگ و سریع با ایجنت‌های هوش مصنوعی طراحی نشده‌اند. با وجود طراحی انواع راهکارهای مقیاس‌پذیری، همچنان تلاش برای افزایش مقیاس این سیستم‌ها جهت استفاده از آنها در سطح جهانی، ادامه دارد.
• مشکلات مربوط به دقت: ایجنت‌های هوش مصنوعی کامل و بی نقص نیستند. وجود یک خطای کوچک در چنین برنامه‌هایی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی بزرگ شود؛ به ویژه برای انجام کارهایی مثل مدیریت قراردادهای هوش مصنوعی یا اجرای معاملات. توسعه دهندگان در تلاش برای کاهش خطا و افزایش قابلیت اطمینان چنین سیستم‌هایی هستند.
• اعتماد و شفافیت: بلاک چین به ایجاد رکوردهایی شفاف از عملکرد ایجنت‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند اما ایجاد سیستم‌های اعتماد غیرمتمرکز برای میلیون‌ها ایجنت مستقل همچنان یک چالش حل نشده است. حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها، پیشگیری از سوء استفاده و مقابله با پیامدهای ناخواسته استفاده از ایجنت‌های هوش مصنوعی، مستلزم نظارت قانونی و اخلاقی بر آنهاست.

آینده ایجنت‌های هوش مصنوعی در دنیای کریپتو

ما هنوز در ابتدای راه طراحی ایجنت‌های هوش مصنوعی هستیم؛ در نتیجه بسیاری از قابلیت‌های این فناوری هنوز محقق نشده‌اند، از جمله:

1. ایجاد اقتصاد هوش مصنوعی غیرمتمرکز: شبکه‌ای از ایجنت‌های هوش مصنوعی را تصور کنید که با هم در ارتباط بوده و هر کدام، یکسری کار تخصصی مشخص را انجام می‌دهند. این ایجنت‌ها می‌توانند با هم یک اقتصاد خود کفا تشکیل دهند که در آن عامل‌ها به شکل مستقل به مبادله خدمات و مدیریت منابع می‌پردازند.
2. پذیرش گسترده وب 3: ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند با اتوماسیون و ساده‌تر کردن تعاملات بلاک چینی، به دسترس‌پذیرتر شدن فناوری‌های وب 3 کمک کنند.
3. کاربردهای پیشرفته در حوزه دیفای: با رشد و پیشرفت ابزارهای هوش مصنوعی، می‌توان انتظار داشت که چنین ابزارهایی به ایجاد استراتژی‌های جدید برای بهینه سازی سود، مدیریت ریسک و حتی سرمایه‌گذاری مشارکتی کمک کنند.

جمع بندی

ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند با اتوماسیون کارها، فراهم کردن امکان تصمیم گیری هوشمندانه‌تر و ساده‌تر کردن سیستم‌های پیچیده، به ایجاد تحولاتی چشمگیر در اقتصاد دیجیتال کمک کنند. علیرغم چالش‌هایی که در این راه وجود دارد، هم افزایی بین هوش مصنوعی و بلاک چین می‌تواند باعث ایجاد پیشرفت‌های مهم در حوزه‌هایی فراتر از رمزارزها شود.

میم کوین‌ها و میم توکن‌ها که معمولاً بر اساس رویدادهای مهم روز و میم‌های اینترنتی طراحی می‌شوند، پتانسیل رشد زیادی دارند.

خلاصه

• میم کوین‌ها و میم توکن‌ها بر اساس میم‌های اینترنتی، رویدادهای روز و با حمایت جوامع آنلاین و اینفلوئنسرها ساخته می‌شوند.
• پس از راه‌اندازی دوج کوین در سال 2013، تعداد میم کوین‌ها افزایش قابل توجهی پیدا کرده و پروژه‌هایی مثل شیبا اینو و Dogwifhat در این حوزه به موفقیت چشمگیری رسیدند.
• رونمایی از کارخانه ساخت میم توکن سولانا در سال 2024 به کاربران امکان داد که ظرف چند ثانیه میم توکن بسازند.

میم‌ها همیشه بخش مهمی از فرهنگ کریپتو بوده‌اند، بنابراین جای تعجب نیست که از زمان تولد ارزهای دیجیتال تا به امروز، این فناوری کاربرد چشمگیری پیدا کرده است.

در ابتدا، میم کوین‌هایی مثل دوج کوین با یک شوخی و برای طعنه زدن به ارزهای دیجیتال طراحی شده بودند اما به روشی کاملاً غیرمتمرکز و در نهایت کاربرد و محبوبیت آنها افزایش غیرمنتظره‌ای پیدا کرد.

با توجه به پتانسیل زیاد تغییر قیمت این کوین‌ها و تأثیر پذیری چشمگیر آنها از چرخه‌های خبری، این کوین‌ها بخش جدیدی از اقتصاد کریپتو را شکل داده‌اند – از نظر عده‌ای، سرمایه گذاری روی این کوین‌ها می‌تواند سود زیادی را به همراه داشته باشد اما بعضی دیگر، این سرمایه گذاری را غیر مسئولانه می‌دانند.

در هر صورت، با توجه به محبوبیت چنین کوین‌هایی به احتمال زیاد این کوین‌ها تا مدت‌ها در دنیای کریپتو جایگاه ویژه‌ای خواهند داشت.

میم کوین یا میم توکن چیست؟

به زبان ساده، میم توکن یا میم کوین به ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که بر اساس میم‌های اینترنتی طراحی شده‌اند.

ریچارد داوکینز در کتابی به نام "ژن خودخواه" میم را "یک واحد انتقال فرهنگی یا یک واحد تقلید" نامید. بعداً از این اصطلاح برای توصیف میم‌های اینترنتی استفاده شد؛ یعنی مفاهیم یا جک‌هایی که به سرعت در سطح اینترنت گسترش پیدا می‌کنند (هر چند بعداً داوکینز اعلام کرد که میم‌های اینترنتی، نسخه‌ای تکامل یافته از اصطلاح معرفی شده توسط او هستند و عمداً با خلاقیت انسانی تغییر پیدا کرده‌اند نه به شکل تصادفی).

میم کوین‌ها هم از ایده‌های این اقتصاد آنلاین بهره می‌برند و هر کدام از آنها معمولاً بر اساس نام یا آیکون یک میم اینترنتی طراحی می‌شوند. معمولاً میم کوین‌ها ارزش ذاتی یا کاربرد خاصی ندارند.

میم کوین اصلی یعنی دوج کوین بر اساس میم دوج طراحی شده بود که خود این میم هم بر اساس تصویر یک سگ شیبا اینو ساخته شده بود. دوج کوین روی بلاک چین مخصوص خودش کار می‌کند؛ در نتیجه توکن محسوب نمی‌شود.

از جمله میم توکن‌های محبوب می‌توان به توکن شیبا اینو اشاره کرد. شیبا اینو یک توکن ERC-20 است که روی بستر اتریوم ساخته شده است.

چرا میم توکن‌ها محبوبیت چشمگیری پیدا کرده‌اند؟

پس از شروع به کار دوج کوین در سال 2013، ایجاد و راه‌اندازی ارزهای دیجیتال بسیار راحت‌تر شد و حالا می‌توان به راحتی میم توکن‌های دلخواه را بر اساس رویدادهای مختلف طراحی کرد. همچنین بعضی از این توکن‌ها به دلیل ارتباطی که با چهره‌های سرشناس دارند، به راحتی محبوبیت پیدا می‌کنند.

شروع به کار کارخانه میم توکن سولانا یعنی Pump.fun در سپتامبر 2024 هم عاملی برای رشد و توسعه چشمگیر اقتصاد میم توکن‌ها شد و حالا همه می‌توانند ظرف چند ثانیه میم توکن راه‌اندازی کنند. از جمله میم کوین‌های مهم راه‌اندازی شده بر اساس این پلتفرم می‌توان به BILLY، FWOG یا MOTHER اشاره کرد.

همچنین، Pump.fun نقش لانچ پد توکن‌های لایو استریم را داشته و حالا تولیدکنندگان محتوا در شبکه‌های اجتماعی با انجام فعالیت‌هایی جذاب و حتی خطرناک به شکل لایو، به دنبال افزایش محبوبیت توکن‌های خودشان هستند.

چطور می‌توان میم توکن یا میم کوین خرید؟

مهم‌ترین میم کوین یعنی دوج کوین را می‌توان در اکسچنج‌های زیادی خرید؛ اما معمولاً میم توکن‌ها در پلتفرم‌های محدودتری در دسترس هستند. مثلاً شیبا اینو در اکسچنج‌های بایننس، کوکوین و یونی سواپ قابل خرید است.

معمولاً خیلی از میم توکن‌ها در ابتدا به شکل رایگان بین کاربران توزیع می‌شوند.

میم توکن‌ها و میم کوین‌ها چه تفاوتی با سایر ارزهای دیجیتال دارند؟

همه ارزهای دیجیتال متکی بر حمایت چهره‌های سرشناس و حامیان و طرفدارانشان هستند. اما میم توکن‌ها به دلیل وابستگی بسیار زیاد به چهره‌های سرشناس محبوبیت پیدا کرده‌اند. مثلاً کافیست ایلان ماسک مدیرعال شرکت تسلا یک توییت راجع به موضوعاتی مثل بیبی شارک منتشر کند تا قیمت میم توکن‌های مربوط به آن به شدت افزایش پیدا کند.

در عین حال، توسعه دهندگان میم توکن‌ها از روش‌های مختلف برای افزایش قیمت توکن‌های خودشان استفاده می‌کنند. مثلاً تیم توسعه شیبا اینو تصمیم گرفت نیمی از کل توکن‌های SHIB را به هم‌بنیانگذار اتریوم، ویتالیک بوترین اهدا کند. اما بوترین با اهدای این توکن‌ها به خیریه، نقشه این تیم را خنثی کرده و اعلام کرد که مایل نیست تبدیل به یک منبع قدرت متمرکز شود. همچنین او از پروژه‌های دیگر هم خواست که در آینده چنین اقداماتی را تکرار نکنند.

در حال حاضر یعنی نوامبر 2024، میم توکن‌ها حدود 3.45 درصد از مارکت کپ بازار کریپتو را در اختیار دارند و طبق داده‌های Cryptoslate این بخش از بازار بیش از 109 میلیارد دلار ارزش دارد. اما همانطور که اشاره شد، نوسان شدید قیمت در این حوزه امری طبیعی است.

معمولاً میم کوین‌ها موجودی در گردش بسیار زیادی دارند.

میم توکن‌ها چه خطراتی دارند؟

بعضی از نهادها یا افراد فقط جنبه طنز و شوخی میم کوین‌ها را مد نظر ندارند. مثلاً در ژوئن 2021 نهادهای قانونگذاری تایلند از اکسچنج‌ها خواستند که میم توکن‌ها را از لیست خارج کنند.

معمولاً میم کوین‌هایی که تازه راه‌اندازی می‌شوند نقدینگی کمی دارند و گاهی اوقات توسعه دهندگان به جای استفاده از سود به دست آمده برای سرمایه گذاری مجدد روی پروژه، توکن‌های خودشان را خیلی زود نقد می‌کنند.

حتی در بعضی موارد، این پروژه‌ها تبدیل به راگ پول می‌شوند – یعنی توسعه دهندگانی که کوین‌های زیادی دارند، پس از تشویق مردم به خرید کوین‌های پروژه، با فروش کوین‌های خودشان باعث بی ارزش شدن کوین پروژه می‌شوند.

یکی از راه‌های پیشگیری از چنین ریسک‌هایی این است که فقط کوین و توکن‌هایی را بخرید که کاملاً بررسی شده یا تحت نظارت نهادهای مطمئن قرار دارند.

آینده

اتکا به اینفلوئنسرهای کریپتو برای تبلیغ کوین‌ها و توکن‌های مختلف، راهکار جذابی به نظر می‌رسد اما در نهایت موفقیت این پروژه‌ها بستگی به قدرت جامعه حامی آنها دارد. با توجه به رشد و توسعه فناوری‌های تولید میم توکن یا میم کوین، انتظار می‌رود که روزبروز تعداد چنین پروژه‌هایی بیشتر شود.

حالا میم کوین‌ها تبدیل به یک کسب و کار مهم و جدی شده‌اند و پس از انتخابات سال 2024 آمریکا، بعضی تحلیلگران معتقدند که ممکن است در آینده ETF میم کوینی هم داشته باشیم.

نکات کلیدی

• هدف بیسیس تریدینگ، بهره برداری از اختلاف بین قیمت فعلی (آنی) و قیمت احتمالی آینده (آتی) است.
• کشاورزان، سرمایه گذاران و تریدرهای کریپتو از استراتژی‌های بیسیس تریدینگ یا معامله پایه برای پوشش ریسک و یا به دست آوردن سود بیشتر استفاده می‌کنند. این روش در بازارهای کالایی، اوراق قرضه و بیت کوین هم مجبوب است.
• بیسیس تردینگ هم شامل یکسری ریسک خاص بوده و ممکن است برای تریدرهای تازه کار گیج کننده باشد. اجرای چنین معاملاتی مستلزم آشنایی با ویژگی‌های بازار و مدیریت ریسک‌های ناشی از تغییر ناگهانی قیمت یا مشکلات نقدینگی است.

بیسیس تریدینگ چیست؟

فرض کنید که شما هر سیب را به قیمت 1.50 دلار از فروشگاه می‌خرید. اما دوستی پیشنهاد می‌دهد که می‌تواند مقداری سیب را به قیمت 1.30 دلار به ازای هر سیب، در ماه آینده به شما تحویل دهد. به این تفاوت 20 سنتی، بیسیس گفته می‌شود. در بازارهای مالی، بیسیس تفاوت بین قیمت آنی و قیمت آتی است.

در بیسیس تریدینگ، سرمایه گذاران تلاش دارند با پیش‌بینی این تغییرات قیمت (بیسیس) به سود برسند. اگر پیش‌بینی می‌کنید که این اختلاف بیشتر می‌شود، وارد پوزیشن Long و در غیر این صورت وارد پوزیشن Short می‌شوید. در این بازی، استراتژی، تحلیل و گاهی اوقات شانس اهمیت زیادی دارد.

بیسیس تریدینگ چگونه انجام می‌شود؟

قیمت‌های آنی و آتی

قیمت آنی، قیمتی است که همین حالا می‌پردازید اما قیمت‌های آتی، قیمت‌هایی هستند که شما موافقت به پرداخت آنها در آینده کرده‌اید. معمولاً به دلایل مختلف این قیمت‌ها با هم اختلاف دارند مثل تغییرات نرخ بهره، پیش‌بینی‌های مربوط به تغییر عرضه و تقاضا و غیره.

برای مثال، فرض کنید که امروز هر پیمانه ذرت 5 دلار قیمت دارد (قیمت آنی) و قیمت آتی آن برای سه ماه بعد، 5.50 دلار است. بیسیس در این حالت 0.50- دلار است. اگر پیش‌بینی می‌کنید که قیمت آنی سریع‌تر از قیمت آتی افزایش پیدا می‌کند، می‌توانید وارد پوزیشن Long شوید.

انواع تریدرهای بیسیس

تریدرها می‌توانند بسته به تحلیلی که از بازار دارند، وارد پوزیشن Long یا Short شوند. معمولاً برای چنین تحلیل‌هایی از بررسی الگوی حرکت بازار، داده‌های تاریخچه بازار و فاکتورهای اقتصادی مختلف استفاده می‌شود.

• Long: پیش‌بینی اینکه قیمت آنی نسبت به قیمت‌های آتی افزایش پیدا خواهد کرد.
• Short: پیش‌بینی اینکه قیمت آنی ریزش کرده یا اینکه قیمت آتی سریع‌تر افزایش پیدا می‌کند.

بیسیس تریدینگ چه اهمیتی دارد؟

برای پوشش ریسک

بیسیس تریدینگ می‌تواند برای اشخاصی که کالا خرید یا به آن متکی هستند، نجات دهنده باشد! مثلاً یک گندم کار را در نظر بگیرید. این کشاورز پیش‌بینی می‌کند که ظرف سه ماه، 10 هزار بوشل برداشت خواهد کرد اما نگران احتمال ریزش قیمت است. در نتیجه می‌تواند با فروش قرارداد آتی، ریسک ناشی از ریزش قیمت را کاهش دهد.

در مقابل، یک کارخانه تولید نان می‌تواند از بیسیس تریدینگ برای تأمین گندم آینده با قیمتی قابل پیش‌بینی استفاده کند. به این ترتیب، هر دو طرف می‌توانند از دارایی خودشان در برابر غافلگیری‌های نامطلوب حفاظت کنند.

برای دلال‌ها

بعضی از تریدرها برای کسب سود دائماً در حال خرید و فروش هستند. آنها گرایشات بازار را بررسی کرده و به دنبال پیش‌بینی تغییرات بیسیس هستند. مثلاً اگر تریدری تصور کند که افزایش تقاضا منجر به بیشتر شدن قیمت آنی نفت می‌شود، وارد پوزیشن long می‌شود و در صورت تحقق پیدا کردن این پیش‌بینی، موجودی خودش را می‌فروشد.

در چه بازارهایی از بیسیس تریدینگ استفاده می‌شود؟

1. کالاها

یکی از مهم‌ترین حوزه‌های کاربرد بیسیس تریدینگ، بازار کالا است. کشاورزان، معدن کاران و شرکت‌های تولید کننده انرژی از این روش برای پوشش ریسک استفاده کرده و دلال‌ها هم به دنبال سود هستند. می‌توان بیسیس تریدینگ را روی انواع غلات، نفت، طلا یا هر کالای دیگری که بازار آنی و آتی دارد اجرا کرد.

2. درآمد ثابت (اوراق قرضه)

در بازار اوراق قرضه، معمولاً تریدرها به تفاوت بین اوراق قرضه نقدی و مشتقاتی مثل تبادل افول اعتبار (CDS) توجه دارند. منفی شدن بیسیس ترید زمانی رخ می‌دهد که اسپرید CDS کوچکتر از اسپرید اوراق قرضه باشد. این شرایط فرصت آربیتراژ را برای تریدرها فراهم می‌کند.

3. ارزهای دیجیتال

در حوزه ارزهای دیجیتال، بیسیس تریدینگ بر اساس اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال در بازار آنی و بازار فیوچرز آن انجام می‌شود.

پس از راه‌اندازی ETF‌های آنی بیت کوینی در اوایل سال 2024، بیسیس تریدینگ در حوزه کریپتو محبوبیت چشمگیری پیدا کرد. از آن زمان، تریدرهای زیادی شروع به بررسی و استفاده از اختلاف قیمت بین ETFهای آنی و بازارهای فیوچرز مهمی مثل CME Bitcoin Futures کردند.

مثالی از بیسیس تریدینگ بیت کوین

بیسیس تریدرهای بیت کوین به دنبال تفاوت قیمت بین بازار آنی (که بیت کوین در آن ترید می‌شود) و قراردادهای فیوچرز هستند (که قیمت آینده ارزهای دیجیتال را دنبال می‌کنند).

مثلاً اگر در بازار آنی قیمت بیت کوین 80 هزار دلار باشد اما قیمت قراردادهای آتی سه ماهه بیت کوین 82 هزار دلار اعلام شده باشد، می‌توان بیت کوین را در بازار آنی خریده و همان میزان بیت کوین را در بازار آتی فروخت.

• قیمت آنی: 80 هزار دلار
• قیمت آتی: 82 هزار دلار برای تحویل 3 ماهه
• بیسیس: 2 هزار دلار
• منطق: آلیس معتقد است که طی چند هفته آینده، به دلیل افزایش تقاضای آنی یا کاهش پریمیوم فیوچرز، این اختلاف قیمت 2 هزار دلاری کاهش پیدا می‌کند.
• استراتژی: آلیس یک آربیتراتژ cash-and-carry اجرا کرده، بیت کوین را با قیمت آنی 80 هزار دلار خریده و یک قرارداد فیوچرز بیت کوین با قیمت 82 هزار دلار را می‌فروشد.
• نتیجه: اگر قیمت‌ها همانطور که انتظار می‌رود به هم نزدیک شوند، آلیس از بیت کوین خریداری شده در بازار آنی برای اجرای قرارداد فیوچرز استفاده کرده و 2 هزار دلار سود خواهد داشت (منهای کارمزد و هزینه‌های عملیاتی).

ریسک‌ها و چالش‌های بیسیس تریدینگ

1. ریسک بیسیس

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای تریدرها در این روش زمانی ایجاد می‌شود که قیمت‌های آنی و آتی آنطور که پیش‌بینی کرده بودند تغییر نمی‌کنند. مثلاً کشاورزی که از این روش برای پوشش ریسک تغییر قیمت غلات استفاده کرده، در صورتی که شرایط آب و هوایی غیرقابل پیش‌بینی باعث تغییر عرضه و تقاضا شوند، ممکن است با چالش روبرو شود.

2. نقدینگی بازار

اگر در بازار نقدینگی کافی وجود نداشته باشد، ممکن است تریدرها برای ورود یا خروج از پوزیشن با قیمت مطلوب با چالش روبرو شوند، به ویژه در بازارهای پرنوسان یا در بحران‌های اقتصادی.

3. پیچیدگی

گاهی اوقات، ممکن است بیسیس تریدینگ پیچیدگی‌های خاصی به همراه داشته باشد. درک شرایط بازار، تحلیل الگوهای بازار و مدیریت کارآمد ریسک‌ها نیاز به تخصص ویژه‌ای دارد. ممکن است پرداختن به همه این نکات و مسائل برای کاربران مبتدی سخت باشد.

جمع بندی

شاید بیسیس تریدینگ پیچیده به نظر برسد اما کلیت آن، تصمیم گیری و پیش‌بینی هوشمندانه راجع به تفاوت قیمت‌هاست. چه به دنبال مدیریت ریسک در بازارهای کالایی باشید و چه به دنبال شکار سود در اوراق قرضه یا بهره برداری از فرصت‌های دنیای کریپتو، با این استراتژی گزینه‌ها و فرصت‌های زیادی را در اختیار دارید.

به عنوان یک تریدر یا سرمایه گذار، آشنایی با این سبک معامله می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای کسب سود در اختیار شما قرار دهد. اگر تولیدکننده باشید باز هم می‌توانید از این روش برای رسیدن به ثبات در بازارهای غیرقابل پیش‌بینی استفاده کنید.

نکات کلیدی

• رابطه بین عرضه و تقاضا یکی از مفاهیم بنیادی در طراحی اقتصاد توکنی است.
• بررسی توزیع توکن‌ها به تشخیص هر گونه ریسک احتمالی درباره متمرکز شدن پروژه کمک می‌کند.
• بازده و سود بالا هم می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر قیمت توکن داشته باشد.

تحقیق و بررسی راجع به ویژگی‌های بنیادی یک پروژه برای ارزیابی پتانسیل بلند مدت آن اهمیت زیادی دارد. با این حال، برای از افراد اطلاعات کافی را درباره شیوه انجام چنین تحقیقاتی ندارند. هدف از نوشتن این مقاله این است که به شما کمک کنیم درک بهتری از اجزای مختلف تشکیل دهنده اقتصاد توکنی پروژه‌ها کسب کنید.

توکونومیک چیست؟

توکونومیک یا اقتصاد توکنی (Tokenomics) به ساختار اقتصادی یک توکن در اکوسیستم آن گفته می‌شود. آشنایی با اقتصاد توکنی برای ارزیابی پتانسیل و امنیت پروژه‌ها ضروری است. اقتصاد توکنی اجزای مختلفی را شامل می‌شود مثل توزیع توکن‌ها و انگیزه‌های اقتصادی تأثیرگذار بر عملکرد و سلامت کلی پروژه‌های بلاک چین.

اجزای مهم اقتصاد توکنی

ساختار اقتصاد توکنی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر امنیت و موفقیت بلند مدت پروژه داشته باشد. طراحی درست و مناسب اقتصاد توکنی به ایجاد جامعه‌ای سالم و فعال کمک کرده، توزیع توکن‌ها را عادلانه‌تر کرده و انگیزه‌های لازم را برای مشارکت در شبکه و حفاظت از امنیت آن فراهم می‌کند. در مقابل، طراحی ضعیف اقتصاد توکنی می‌تواند باعث متمرکزشدن و دستکاری پروژه شده و پروژه‌ها را در برابر حمله آسیب پذیر کند.

در ادامه نگاهی داریم به اجزای کلیدی اقتصاد توکنی و چگونگی پرداختن به هر کدام از آنها.

توزیع توکن

توزیع توکن یکی از جنبه‌های مهم اقتصاد توکنی پروژه‌ها است چون شیوه اختصاص توکن‌ها و توزیع آنها را بین بنیانگذاران پروژه، سرمایه گذاران و جامعه کاربران تعیین می‌کند. هنگام ارزیابی توزیع توکن‌ها، این ویژگی‌های کلیدی را در نظر داشته باشید:

عادلانه بودن: اطمینان از توزیع برابر توکن‌ها برای پیشگیری از متمرکز شدن بیش از حد پروژه.

شفافیت: وجود روش‌های توزیع توکن شفاف و واضح برای ایجاد اعتماد بین کاربران.

زمانبندی‌های قفل شدگی: معمولاً پروژه‌ها سعی دارند با فراهم کردن قابلیت استفاده از توکن‌های پروژه در تراکنش‌ها، به اعضای تیم خودشان انگیزه‌های اقتصادی بدهند. زمانبندی قفل شدگی یعنی محدودیت زمانی در نظر گرفته شده برای خرج کردن توکن‌ها توسط کارمندان یا اعضای تیم. معمولاً می‌توان این زمانبندی‌ها را با استفاده از ابزارهایی مثل Cryptorank ارزیابی کرد. نبود چنین زمانبندی برای یک پروژه یعنی اعضای آن می‌توانند هر زمان که خواستند توکن‌های در اختیار خودشان را به فروش بگذارند که چنین حرکتی می‌تواند باعث ریزش ارزش توکن شود.

برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی، زمانبندی قفل شدن توکن از طریق قراردادهای هوشمند تنظیم می‌شود تا توکن‌ها به شکل قطره چکانی بین اعضای پروژه توزیع شده و تأثیر احتمالی این توزیع توکن بر قیمت توکن کمتر شود.

مارکت کپ: مارکت کپ (MC) شامل تعداد کل توکن‌های در گردش ضربدر قیمت هر توکن است. مثلاً اگر هر توکن A 5 دلار قیمت داشته و موجودی در گردش این توکن 123 هزار عدد باشد، مارکت کپ آن به این صورت محاسبه می‌شود:

$5 x 123,000 = $615,000 MC

عرضه توکن: عرضه توکن (Total Supply) نشان دهنده حداکثر تعداد توکن‌هایی است که وارد بازار می‌شوند. معمولاً ثابت بودن عرضه توکن به پیشگیری از ایجاد اثر تورم کمک می‌کند. اگر تابعی برای تولید توکن در قرارداد هوشمند پروژه وجود داشته باشد، باید دقت داشته باشید که احتمال افزایش عرضه کل – بسته به اقدامات مالک قرارداد هوشمند – وجود دارد.

موجودی در گردش: گاهی اوقات پروژه‌ها تصمیم می‌گیرند کل توکن‌های قابل عرضه را یک باره وارد بازار نکنند. مثلاً پروژه A تصمیم دارد تنها 60 درصد از توکن‌های خودش را هنگام راه‌اندازی پروژه عرضه کند. اگر عرضه کل پروژه A یک میلیون عدد باشد، موجودی در گردش آن 600 هزار عدد (60 درصد از 1 میلیون) خواهد بود.

مکانیزم‌های توکن سوزی: قراردادهای هوشمندی هستند که فرایند سوزاندن توکن را اتوماسیون می‌کنند. برای بعضی توکن‌ها، امکان سوزاندن به روش دستی هم وجود دارد.

توزیع کارآمد توکن‌ها

یک قانون سر انگشتی کلی این است که والت‌های متعلق به یک فرد یا نهاد، باید کمتر از 15 درصد کل توکن‌ها را در اختیار داشته باشد. در غیر این صورت، فروش توکن‌ها توسط چنین کاربری می‌تواند باعث ریزش شدید قیمت شود. در نتیجه، در یک توزیع توکن کارآمد تخصیص توکن برای اعضای تیم، سهامداران و مشاوران پروژه به شکل تقریباً غیرمتمرکز انجام می‌شود.

مثال: تحلیل نمودار دارندگان توکن PEPE روی بستر اتریوم نشان می‌دهد که بیشترین موجودی این توکن در اختیار اکسچنج‌ها است که این موضوع باعث افزایش نقدینگی و ایجاد اعتماد نسبت به توکن می‌شود. این یعنی هیچ موجودیت واحدی توانایی فروش حجم زیادی از توکن‌ها را ندارد چون (در حال حاضر) بزرگترین والت، تنها 1.1 درصد از موجودی این توکن را در اختیار دارد.

توزیع معیوب توکن‌ها

به طور کلی، توزیع معیوب توکن‌ها ریسک‌های زیادی برای اعضای پروژه یا پروتکل به همراه دارد. مثلاً اگر پروژه‌ای تازه راه‌اندازی شده اما 50 درصد توکن‌های آن در والت مستقر کننده پروژه هستند، ریسک متمرکز شدن آن بسیار زیاد خواهد بود. ریسک‌های متمرکز شدن در واقع جزء نقاط آسیب پذیری پروژه محسوب می‌شوند چون شما باید به ناچار به تیم پروژه و اصول امنیتی آنها اطمینان کنید تا از توکن‌ها حفاظت کنند. اگر توزیع توکن به شکل مؤثر و کارآمد انجام شده و بعداً والت تیم هک شود، این هک تأثیر محدودتری خواهد داشت.

عرضه توکن

معمولاً عرضه توکن از سه جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد:

• چه تعداد توکن در گردش وجود دارد؟ (موجودی جاری)
• مابقی توکن‌ها با چه سرعتی و به چه روشی تولید می‌شوند؟ (مکانیزم تولید و عرضه)
• میزان عرضه کل چقدر است؟

اقتصاد توکنی پروژه باید متعادل بوده و با عملکرد پروژه یا اپلیکیشنی که از توکن استفاده می‌کند، تناسب داشته باشد.

عرضه کارآمد توکن

عرضه کارآمد توکن، حالت متعادل دارد یعنی عرضه توسط تقاضا جبران شده و بین این دو، تعادل وجود دارد. عرضه و تقاضا، پدیده‌هایی طبیعی هستند که هر زمان یک دارایی ارزشمند در بازاری رقابتی خرید و فروش می‌شود، رخ می‌دهند. اگر عرضه توکن بسیار بیشتر از تقاضای آن باشد، قیمت توکن دچار ریزش می‌شود.

در مقابل، اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد، قیمت توکن به مرور افزایش پیدا می‌کند. گرچه برای هر توکنی یکسری عوامل و متغیرهای مهم دیگر هم وجود دارد اما عرضه و تقاضا برای همه توکن‌ها اهمیت زیادی دارند. از جمله مکانیزم‌های مورد استفاده برای متناسب نگه داشتن عرضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حداکثر عرضه کل: اگر توکنی حداکثر عرضه کل داشته باشد، معمولاً این رقم در سایت‌هایی مثل Coingecko تحت عناوینی مثل Fully Diluted Value نمایش داده می‌شود که حاصل ضرب تعداد کل توکن‌های قابل تولید در قیمت جاری است.

مکانیزم‌های توکن سوزی: توکن‌هایی مثل اتر بخش زیادی از کارمزدهای گس تولید شده را (که به آن کارمزد پایه هم گفته می‌شود) می‌سوزانند. مکانیزم سوزاندن که با پاداش‌های استیکینگ متعادل می‌شود، به دنبال کاهش عرضه در گذر زمان یا حداقل، تحت کنترل نگه داشتن تورم است.

زمانبندی ثابت عرضه: بعضی توکن‌ها حداکثر عرضه کل ندارند اما ممکن است نرخ تولید ثابتی داشته باشند. ثابت ماندن نرخ تولید و عرضه توکن، عملکرد آن را قابل پیش‌بینی‌تر می‌کند.

قابلیت پیش‌بینی: وقتی اقتصاد توکنی توکن‌ها تغییر کند، اعتماد سرمایه گذاران (حداقل به شکل موقت) متزلزل می‌شود. پیش‌بینی پذیر بودن نرخ عرضه بیت کوین، یکی از عوامل مهم و مؤثر در حفظ ارزش آن است.

عرضه معیوب توکن

معیوب بودن عرضه توکن زمانی رخ می‌دهد که عرضه بیشتر از تقاضا باشد که این شرایط در بلند مدت ارزش توکن را کاهش می‌دهد. به عنوان یک مثال واقعی می‌توان به کنترل تورم توسط دولت‌ها اشاره کرد. مثلاً در بریتانیا، دولت سعی دارد تورم 2 درصد را حفظ کند که برای تداوم رشد پایدار اقتصادی لازم است. اما در سال‌های اخیر، نرخ تورم بیشتر شده (10 درصد) به ویژه در بعضی از کشورها مثل ونزوئلا که نرخ تورم در آنها به بیشتر از 100% هم می‌رسد. تورم باعث کاهش ارزش پول شده و این یعنی برای خرید اقلام مختلف باید پول بیشتری خرج کرد. این شرایط در رابطه با ارزهای دیجیتال هم صدق می‌کند – تورم بیشتر معادل با کاهش ارزش توکن در گذر زمان است.

مکانیزم‌های انگیزه دهی

مکانیزم‌های انگیزه دهی با هدف تشویق کاربران و اعضای پروژه به انجام یکسری کارهای خاص ایجاد می‌شوند که می‌تواند در حفظ امنیت شبکه هم نقش چشمگیری داشته باشد.

مکانیزم‌های مؤثر انگیزه دهی

چنین مدل‌هایی به اعضای شبکه برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها انگیزه داده و منافع اقتصادی آنها را با امنیت شبکه همسو می‌کنند. مدل اجماع نظر اثبات سهام اتریوم، نمونه‌ای از چنین مکانیزمی است که در یک بلاک چین به کار می‌رود.

مکانیزم‌های انگیزه دهی معیوب

ضعیف بودن مکانیزم‌های انگیزه دهی می‌تواند باعث ایجاد ریسک‌های مختلف شود مثل:

تبانی: تمرکز مقدار زیادی از توکن‌ها در دست عده کمی از افراد، خطر تبانی و دستکاری را ایجاد می‌کند.

حملات سیبل: انگیزه‌های اقتصادی ناکافی، قدرت لازم را برای مقابله با بعضی از حملات در شبکه فراهم نمی‌کنند. مثلاً اگر صرف نظر از مبلغ استیک شده، برای همه والت‌ها یک مقدار یکسان پاداش در نظر بگیرید، ممکن است به مشکلات سیبل برخورد کنید. یا اگر یک طرح معرفی داشته باشید، باز هم احتمال برخورد با چنین مشکلاتی وجود دارد.

طراحی چنین مکانیزم‌هایی همزمان با توزیع عادلانه توکن‌ها کار راحتی نیست اما تیم‌هایی که چنین مکانیزم‌هایی را با دقت طراحی نکنند، با مشکلاتی مثل حمله ربات‌ها روبرو می‌شوند.

کاربرد توکن

منظور از کاربرد، قابل استفاده بودن توکن در اکوسیستم آن مثلاً برای حاکمیت، استیک کردن یا پرداخت کارمزد تراکنش‌ها است.

کاربردهای مؤثر

حاکمیت: یک مکانیزم حاکمیتی واضح و فراگیر به مالکان توکن‌ها امکان می‌دهد که در تعیین جهت پروژه نقش داشته باشند.

کاربرد درون اپلیکیشن: اگر بازی یا متاورسی توکن‌های خودش را داشته باشد، منطقی است که امکان خرید آیتم یا دسترسی به یکسری قابلیت خاص با استفاده از توکن‌ها فراهم باشد.

کاربردهای معیوب

کاربردی معیوب است که در بلند مدت تأثیر مطلوبی نداشته باشد. برای مثال، یکسری پروتکل برای استیک کردن یا rebasing خودکار وجود داشتند که به کاربران وعده پاداش هزار درصدی می‌دادند. مثلاً پاداش وعده داده شده توسط یکی از آنها 482,000% APY بود. اگر در اینجا بازده سالیانه (APY) را با کلمه تورم جابجا کنید، متوجه ایراد این روش خواهید شد. چنین پروژه‌هایی ظرف چند ماه یا حتی یک هفته با کاهش ارزش بیش از 98 درصدی روبرو می‌شوند.

جمع بندی

اقتصاد توکنی که نشان دهنده ساختار اقتصادی یک توکن در اکوسیستم مربوطه است، نقش مهمی در ارزیابی امنیت و کارایی پروژه‌های بلاک چین دارد. این مفهوم شامل عناصری مثل توزیع، عرضه و انگیزه‌های اقتصادی می‌شود که همگی با هم بر سلامت و عملکرد بلند مدت پروژه تأثیرگذار هستند.

از جمله ویژگی‌های مهم یک اقتصاد توکنی سالم می‌توان به توزیع عادلانه و شفاف توکن‌ها، وجود مکانیزم‌های انگیزه دهی مؤثر و وجود کاربردی عملی برای توکن اشاره کرد. یک اقتصاد توکنی سالم و کارآمد، تعامل کاربران و امنیت پروژه را افزایش می‌دهد و ضعیف بودن اقتصاد توکنی هم می‌تواند باعث متمرکز شدن، تورم و ایجاد آسیب پذیری‌های امنیتی شود.

در نتیجه، درک و تحلیل اقتصاد توکنی برای قضاوت آگاهانه درباره پتانسیل و دوام پروژه‌های بلاک چین ضروری است و اهمیت وجود مدل‌های اقتصادی درست و مناسب را در دنیای رو به توسعه اقتصاد غیرمتمرکز نشان می‌دهد.

• کاربران وب 3 باید مراقب ریسک‌های قراردادهای هوشمند در اکوسیستم EVM باشند.
• به عنوان کاربر قراردادهای هوشمند، با قراردادهای پروکسی (نماینده) و تأثیر آنها بر پروژه‌ها آشنا باشید.
• همچنین باید با نحوه بررسی گزارش بازرسی قراردادهای هوشمند آشنایی داشته باشید.

شبکه اتریوم یک شبکه عمومی است که می‌توان از آن برای اجرای تراکنش تقریباً به هر روش قابل تصوری با کمک قراردادهای هوشمند استفاده کرد. قراردادهای هوشمند، اولین بار روی شبکه اتریوم معرفی شدند و شامل شرایط و ضوابط یک قرارداد هستند که در قالب کد نوشته شده و به صورت خودکار اجرا می‌شوند. کد قرارداد، اجرای آن را کنترل کرده و به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز امکان می‌دهد که بدون هیچ واسطه‌ای کار کنند.

اما حتی با توجه به عدم وجود واسطه، قراردادهای هوشمند هم یکسری چالش خاص دارند – که ممکن است موجودی و دارایی شما را تحت تأثیر قرار دهند.

در این مطلب نگاهی به ریسک‌های این قراردادها داریم و چگونگی تشخیص آنها را پیش از تعامل با قرارداد توضیح می‌دهیم.

قرارداد هوشمند چیست؟

می‌توانید اتریوم را مثل یک کامپیوتر توزیع شده بزرگ در نظر بگیرید. اتریوم مثل کامپیوترهای معمولی کار می‌کند اما در اصل، یک شبیه سازی نرم‌افزاری از کامپیوتر فیزیکی است که به آن ماشین مجازی گفته می‌شود. در ماشین مجازی اتریوم (EVM) قرارداد هوشمند یک نرم‌افزار کامپیوتری است که به صورت خودکار و تنها در صورت برقراری یکسری شرایط از پیش تعیین شده اجرا می‌شود. معمولاً از این قراردادها برای اجرای توافقنامه بین افراد مختلف، بدون نیاز به دخالت واسطه‌ها استفاده می‌شود.

قراردادهای هوشمند، موتورهایی هستند که امکان پیاده سازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مختلف را فراهم می‌کنند، از جمله اپلیکیشن‌های دیفای، بازی‌ها و غیره.

ریسک قراردادهای هوشمند

از آنجایی که قراردادهای هوشمند اختیارات زیادی داشته و خیلی از آنها می‌توانند به موجودی کاربر دسترسی داشته باشند، هکرها دائماً در تلاش هستند تا از آنها سوء استفاده کنند. بعلاوه، قراردادهای هوشمند با کدها کار می‌کنند که ممکن است حاوی توابع مخرب یا آسیب پذیری باشند. این یعنی با افزایش پیچیدگی، سطح حمله این قراردادها هم گسترده‌تر می‌شود. در ادامه، نگاهی به بعضی از حملات رایج برای قراردادهای هوشمند داریم:

حملات ورود مجدد (Reentrancy attack)

ورود مجدد، به حالتی گفته می‌شود که در آن، مهاجم بتواند فراخوانی قرارداد را پیش از تکمیل اجرای آن، دوباره وارد کند. به این ترتیب مهاجمان می‌توانند از آپدیت‌هایی که هنوز انجام نشده (مثل کاهش موجودی) سوء استفاده کنند. مهم‌ترین نمونه از این حمله در هک DAO رخ داد که باعث انشعاب اتریوم به دو نسخه اتریوم و اتریوم کلاسیک شد.

سرریز و ته ریز اعداد صحیح

احتمال وقوع سرریز (Overflow) و ته ریز (Underflow) حین اجرای عملیات محاسباتی وجود دارد. اگر سرریز و ته ریز اعداد صحیح کنترل نشود، می‌توانند باعث رسیدن به اعداد بسیار بزرگ یا برگشتن به صفر شوند. در چنین شرایطی محاسبات به درستی انجام نمی‌شوند و ممکن است مهاجمان از آن برای سرقت موجودی کاربران یا دسترسی به حساب‌هایی که متعلق به خودشان نیست، استفاده کنند.

شکل پذیری امضاء (Signature malleability)

معمولاً برای تأیید تراکنش در قراردادهای هوشمند نیاز به امضاء وجود دارد. اما خیلی از مواقع، حداقل دو نسخه از یک امضاء، می‌توانند نشان دهنده داده‌های یکسانی باشند. اگر قرارداد هوشمند، امضاهای مورد استفاده در آن را ثبت کند (برای پیشگیری از استفاده دوباره)، ممکن است امکان استفاده از نسخه متفاوت یک امضاء برای دور زدن این بررسی‌ها وجود داشته باشد. برای حل این مشکل باید از علایم و نشانه‌های دیگری مثل نانس هم استفاده کرد.

مشکلات کنترل دسترسی

معمولاً قراردادهای هوشمند یکسری تابع دارند که فقط ادمین به آنها دسترسی دارد. این توابع، با برچسب onlyOwner مشخص می‌شوند. چنین توابعی باید با دقت مورد بررسی قرار بگیرند تا اطمینان حاصل شود که اختیار ناخواسته‌ای مثل امکان انتقال وجه، سوزاندن NFT و کارهای ناخواسته دیگر را فراهم نمی‌کنند. گاهی اوقات، توابعی که باید محدود شوند، بدون محدودیت قابل اجرا هستند و مهاجمان می‌توانند از آنها به نفع خودشان استفاده کنند.

از دست رفتن دقت ممیز شناور

EVM قابلیت تشخیص اعداد اعشاری را ندارد و همین موضوع باعث ایجاد مشکلاتی حین تقسیم می‌شود. مثلاً حاصل 3 تقسیم بر 2، عدد 1.5 است اما در دنیای EVM حاصل این عملیات 1 است. برای حل این مشکل، بیشتر مقادیر در قالب wei بیان می‌شوند (1 اتر معادل با 1,000,000,000,000,000,000 wei است). اما اگر قرارداد هوشمند شما تدابیر لازم را پیاده سازی نکرده باشد، چنین محاسباتی می‌توانند باعث از دست رفتن موجودی شوند.

مشکلات ارتقای قرارداد پروکسی

یکی از ویژگی‌های قراردادهای اتریوم، غیرقابل تغییر بودن آنهاست. با توجه به داده‌هایی که این قراردادها مورد استفاده قرار می‌دهند، منطق آنها باید ایستا باشد تا همیشه به صورت مورد انتظار عمل کنند. اما توسعه دهندگان، با استفاده از قابلیتی به نام ‘delegatecall’ این ویژگی را دور می‌زنند تا منطق اجرا را از یک آدرس قرارداد دیگر استخراج کنند.

برای ارتقای قرارداد، کافیست این آدرس را تغییر دهید. معمولاً از این سیستم برای رفع باگ و ایجاد اصلاحات استفاده می‌شود اما این روش نسبت به قراردادهای هوشمند معمولی ایمنی کمتری دارد؛ چون ویژگی تغییر ناپذیر بودن قراردادها را از بین می‌برد.

چگونه قراردادهای هوشمند را تحلیل کنیم؟

یکی از روش‌های تحلیل قراردادهای هوشمند، یادگیری کد نویسی است که البته نیاز به صرف زمان و تلاش زیادی دارد.

اما برای بررسی قراردادهای هوشمند بدون دانش کد نویسی، می‌توانید بررسی کنید که قرارداد مورد نظر بازرسی شده است یا خیر. برای یک قرارداد هوشمند امن، گزارش‌های بازرسی جامع منتشر می‌شود که آسیب پذیری‌های قبلی قرارداد و چگونگی رفع آنها را شرح می‌دهد. یک گزارش خوب باید شامل اطلاعات زیر باشد:

• محدوده بازرسی: چه مواردی پوشش داده شده‌اند و چه مواردی خیر.
• یافته‌ها: توضیح کامل مشکلات پیدا شده.
• شدت وخامت: هر مشکل شناسایی شده، چقدر جدی است.
• توصیه‌ها: چطور می‌توان هر مشکل را رفع کرد.
• اعتبار بازرس: مطمئن شوید که بازرسی توسط کارشناسان مجرب و قابل اطمینان انجام شده باشد.

در حالت ایده آل، بهتر است که چندین بازرسی مستقل توسط منابع معتبر مختلف انجام شده باشند. همه آسیب پذیری‌های مهم باید رفع شده و به عنوان آسیب پذیری رفع شده، نشانگذاری شده باشند. علیرغم اینکه بازرسی‌ها ابزارهای بسیار خوبی بوده و می‌توانند درصد بالایی از آسیب پذیری‌ها را شناسایی کنند، باز هم تضمینی برای ایمن بودن قراردادها نیستند.

اگر قرارداد، مورد بازرسی قرار نگرفته و خود شما هم با کدنویسی آشنایی ندارید، راهی برای بررسی آسیب پذیر – یا مخرب – بودن آن وجود ندارد. البته، می‌توانید با کمی تجربه هم یکسری علامت هشدار را تشخیص دهید.

مورد مهم بعدی، طول عمر قرارداد هوشمند است. می‌توان گفت که هر قرارداد هوشمندی، دائماً تحت حمله قرار دارد، بنابراین هر چقدر سابقه فعالیت و استفاده بدون مشکل از یک قرارداد بیشتر باشد، احتمال آسیب پذیر بودن آن کمتر خواهد بود.

البته، هر چقدر ارزش قفل شده (TVL) در یک قرارداد هوشمند بیشتر باشد، انگیزه مهاجمان برای حمله به آن بیشتر می‌شود. قراردادی که مبلغ زیادی در آن قفل نشده باشد، جذابیت زیادی برای مهاجمان ندارد. در نتیجه جذابیت یک قرارداد با 1 میلیون دلار TVL نسبت به قراردادی 100 دلاری بیشتر است.

اما این اطلاعات، حداقلی هستند و فقط برای تشخیص ساده‌ترین ریسک‌ها کاربرد دارند. اگر تصمیم به تعامل با قراردادی بازرسی نشده گرفتید و توانایی خواندن کد آن را هم ندارید، برای کار با آن از والتی با حداقل موجودی ممکن استفاده کنید تا ریسک احتمالی تعامل با قرارداد به حداقل برسد.

نتیجه گیری

قراردادهای هوشمند تحول مهمی در نحوه اجرای توافقنامه‌های دیجیتال ایجاد کرده و ابزاری امن، شفاف و کارآمد برای اجرای یک مجموعه قانون بدون نیاز به واسطه هستند. درک طرز کار این قراردادها و مشکلات احتمالی آنها برای توسعه دهندگان و همه افراد فعال در این حوزه لازم است. آشنایی با اصول و ویژگی‌های قراردادهای هوشمند به شما امکان می‌دهد که در دنیای EVM آماده‌تر قدم بردارید.

شبکه‌های لایه 2 از تکنولوژی‌های مختلف برای حل مشکلات مقیاس‌پذیری در بلاک چین‌های لایه 1 مثل اتریوم استفاده می‌کنند.

در سال‌های اخیر، زیرساخت بلاک چین توسعه یافته و حالا متشکل از اکوسیستمی شامل شبکه‌های لایه 1 و لایه 2 است.

در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های بین این دو شبکه پرداخته و توضیح می‌دهیم که شبکه‌های لایه 2 و سایر روش‌های مقیاس‌پذیری مثل زنجیره‌های جانبی، چگونه به حل چالش‌های مقیاس‌پذیری بلاک چین‌های لایه 1 کمک می‌کنند.

شبکه لایه 2 چیست؟

به زبان ساده شبکه‌های لایه 2 بلاک چین‌هایی هستند که روی شبکه‌های لایه 1 مثل اتریوم مستقر می‌شوند. در این سیستم، شبکه لایه 1 نقش لایه زیرساخت و امنیت شبکه‌های بعدی را داشته و وظایفی مثل اعتبارسنجی تراکنش‌ها و دستیابی به اجماع نظر را برعهده دارد.

شبکه‌های لایه 2 از تکنولوژی‌های مختلف برای حل مشکلات مقیاس‌پذیری لایه 1 استفاده می‌کنند که در اثر هزینه بالای تراکنش‌ها و کم بودن توان عملیاتی ایجاد می‌شوند.

مثلاً طبق اطلاعات اتراسکن، اتریوم در حال حاضر 14 تراکنش در ثانیه اجرا می‌کند. این در حالیست که در شبکه ویزا، هر ثانیه 65 هزار تراکنش اجرا می‌شود.

مشکلات مقیاس‌پذیری در هنگام افزایش فعالیت شبکه تشدید شده و معمولاً در چنین مواقعی کارمزد تراکنش‌ها (که به آن گس هم گفته می‌شود) به همراه تراکم شدید افزایش پیدا کرده و تراکنش‌ها کندتر اجرا می‌شوند.

در سال 2017، ویتالیک بوترین سازنده اتریوم مسئله‌ای به نام "سه راهی مقیاس‌پذیری" را برای شبکه‌های بلاک چین مطرح کرد که طبق آن، اجرای هزاران تراکنش در ثانیه در چنین شبکه‌هایی همزمان با حفظ امنیت و تمرکززدایی شبکه کار بسیار سخت و چالش برانگیزی است.

طبق این نظریه که از علوم کامپیوتر آمده، هر شبکه در هر لحظه تنها می‌تواند متمرکز بر دو مورد از این سه ویژگی شود.

راهکار اتریوم برای مسئله مقیاس‌پذیری، انتخاب امنیت و تمرکززدایی حداکثری برای لایه 1 و برون سپاری مسئله مقیاس‌پذیری به لایه 2 است.

شبکه‌های مقیاس‌پذیری چطور کار می‌کنند؟

شبکه‌های مقیاس‌پذیری، سعی دارند با پیاده سازی انواع راهکارها چالش‌های مقیاس‌پذیری شبکه‌های لایه 1 را حل کنند.

رویکرد این شبکه‌ها شامل بسته بندی تراکنش‌ها یا پردازش آنها به شکل برون زنجیره‌ای با استفاده از زنجیره‌های جانبی یا رولاپ‌های لایه 2 است.

زنجیره‌های جانبی

زنجیره‌های جانبی یا سایدچین‌ها، بلاک چین‌هایی هستند که مستقل از زنجیره لایه 1 اجرا شده و توکن و مکانیزم اجماع خودشان را دارند.

این راهکارها با استفاده از یک پل به بلاک چین لایه 1 متصل می‌شوند. این پل‌ها از یک قرارداد هوشمند برای قفل کردن دارایی‌ها از زنجیره لایه 1 استفاده کرده و وضعیت این توکن‌ها را در زنجیره جانبی ذخیره می‌کنند. ارزش این توکن‌ها هم به دارایی قفل شده میخکوب شده است.

از این توکن‌های کپی شده، برای اجرای تراکنش استفاده شده و بعد از آن می‌توان آنها را نابوده کرده و توکن‌های قفل شده در زنجیره لایه 1 را آزاد کرد.

رولاپ‌ها

رولاپ‌ها رویکرد متفاوتی دارند. این سیستم‌ها چندین تراکنش را سر جمع کرده و در قالب یک تراکنش به بلاک چین لایه 1 ارسال می‌کنند تا امکان پردازش آنها با سرعتی بسیار بالاتر فراهم شود.

رولاپ‌ها شامل دو نوع خوشبینانه و دانش صفر هستند.

رولاپ‌های خوشبختانه فرض می‌کنند که همه داده‌های تجمیع شده معتبر هستند و به افراد امکان می‌دهند که بعداً بر سر تراکنش‌ها اختلاف ایجاد کنند تا مشخص شود که تراکنش‌ها درست و معتبر بوده‌اند یا خیر. تراکنش مورد مناقشه مستقیماً به شبکه لایه 1 ارسال می‌شود تا اختلاف در آنجا حل شود و در صورتی که مشخص شود یکی از دو طرف اشتباه کرده، توکن‌های استیک شده را از دست می‌دهد.

رولاپ‌های دانش صفر از اثبات دانش صفر استفاده می‌کنند. اثبات دانش صفر یک تکنیک رمزنگاری است که می‌توان از آن برای اثبات دانستن چیزی، بدون افشای مستقیم اطلاعات مربوطه استفاده کرد. در این روش، تراکنش‌ها دسته بندی شده و به صورت برون زنجیره‌ای اجرا می‌شوند. دسته تکمیل شده هم با استفاده از یک اثبات دانش صفر به زنجیره لایه 1 ارسال می‌شود که نشان می‌دهد تغییرات پیشنهادی برای وضعیت، درست هستند.

راهکارهای مهم مقیاس‌پذیری اتریوم

تعدادی زنجیره جانبی و لایه 2 وجود دارند که روی اتریوم یا در کنار آن ساخته شده و هر کدام یک راهکار فنی خاص را برای مقیاس‌پذیری لایه 1 ارایه می‌دهند. طبق داده‌های CoinGecko در حال حاضر یعنی نوامبر 2024 راهکارهای زیر بر اساس کل ارزش قفل شده، بزرگترین زنجیره‌های اتریوم هستند.

بیس (Base)

بیس که با حمایت اکسچنج کوین بیس راه‌اندازی شد، روی راهکار مقیاس‌پذیری آپتیمیسم ساخته شده و خیلی زود توانست تبدیل به یکی از برترین بازیگران حوزه لایه 2 شود. در واقع بیس ظرف تنها 11 روز به رکورد 1 میلیون آدرس رسید. به گفته برایان آرمسترانگ مدیر عامل کوین بیس، این اکسچنج قصد عرضه توکن برای بیس را ندارد و قرار است بیس بسیار وسیع‌تر و فراتر از یک پروژه تحت هدایت کوین بیس باشد.

آربیتروم (Arbitrum)

آربیتروم که توسط Offchain Labs عرضه شده، از رولاپ‌های خوشبینانه برای افزایش مقیاس اتریوم استفاده کرده و قابلیت پشتیبانی از 40 هزار تراکنش را در ثانیه دارد (که این رقم برای اتریوم، 14 تراکنش در ثانیه است). در ماه مارس سال 2023 آربیتروم توکن بومی ARB خودش را برای حاکمیت بر این شبکه عرضه کرد و کنترل پروژه در اختیار یک DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز) قرار گرفت که از اعضای جامعه آربیتروم تشکیل شده است.

پالیگان (Polygon)

پالیگان که به نام رسمی شبکه متیک شناخته می‌شود، یک رویکرد چند جانبه برای مقیاس‌پذیری داشته و از چندین راهکار مختلف استفاده می‌کند مثل زنجیره POS اصلی، زنجیره‌های پلاسما، رولاپ‌های دانش صفر و رولاپ‌های خوشبینانه. هدف از طراحی پالیگان این بوده که فراتر از یک راهکار مقیاس‌پذیری عمل کرده و به عنوان پلتفرمی برای راه‌اندازی بلاک چین‌های تعامل‌پذیر عمل کند. در سپتامبر 2024، مهاجرت این پروژه از توکن بومی خودش متیک به یک توکن جدید به نام POL تکمیل شد.

آپتیمیسم (Optimism)

آپتیمیسم که در ژانویه 2021 راه‌اندازی شد، از رولاپ‌های خوشبینانه استفاده می‌کند که در آنها فرض بر این است که همه تراکنش‌های داخل رولاپ معتبر هستند. آپتیمیسم داده‌های رولاپ‌های خودش را با یک توالی ساز فشرده سازی کرده و بعد داده‌های تراکنش را به زنجیره اصلی اتریوم ارسال می‌کند. اعتبارسنج‌های هر رولاپ یک هفته وقت دارند تا درباره رولاپ‌هایی که حس می‌کنند حاوی داده‌های جعلی هستند، بررسی و تحقیق انجام دهند.

اسکرول (Scroll)

اسکرول که تقریباً در فضای لایه 2 تازه وارد محسوب می‌شود، در اکتبر 2023 راه‌اندازی شد. این پلتفرم از اثبات دانش صفر برای دسته بندی اثبات‌ها استفاده کرده و از سازگاری سطح بایت کد استفاده می‌کند. همچنین این پلتفرم از ماشین مجازی اتریوم هم پشتیبانی می‌کند؛ در نتیجه با ابزارها و اپلیکیشن‌های مبتنی بر EVM سازگار است. توکن اسکرول یعنی SCR در ایردراپ اکتبر 2024 رونمایی شد.

بلاست (Blast)

بلاست که در فوریه 2024 رونمایی شد، نسبت به سایر شبکه‌های لایه 2 یکسری ویژگی متمایز دارد؛ مثل بازده بومی برای اتریوم و استیبل کوین‌ها. ایردراپ توکن این پروژه یعنی BLAST هم در تابستان امسال اجرا شد.

آینده شبکه‌های لایه 2

شبکه‌های لایه 2، بخش مهمی از نقشه راه آینده اتریوم هستند و ویتالیک بوترین امیدوار است که چنین راهکارهایی، مقیاس‌پذیری اتریوم را تا 100 هزار تراکنش در ثانیه ارتقاء دهند.

بوترین یکسری طرح خاص هم برای همگرایی دو استراتژی مقیاس‌پذیری اتریوم یعنی شاردینگ و پروتکل‌های لایه 2 معرفی کرده و قرار است بر اساس نقشه راه این پروژه یعنی The Surge بلاک چین‌های لایه 2 راهکارهای رمزنگاری مثل SNARK را برای حفظ جامعیت تراکنش‌ها پیاده سازی کنند. همچنین، بوترین تلاش دارد تا شبکه‌های لایه 2 هم اصول بنیادی اتریوم مثل بی نیازی به اعتماد، آزاد بودن و مقاوم بودن در برابر سانسور را به ارث ببرند.

شبکه‌های لایه 2 محدود به اتریوم نیستند و در ژوئن 2024، کدنویس‌های BitcoinOS ادعا کردند که برای اولین بار، یک اثبات دانش صفر را برای مین نت بیت کوین تأیید کرده‌اند که این حرکت می‌تواند امکان استفاده از رولاپ‌ها را برای افزایش مقیاس‌پذیری بیت کوین فراهم کند. سولانا هم در حال تقویت فعالیت‌های لایه 2 خودش از طریق شبکه Sonic SVM است.

در عین حال، روزبروز برای اتریوم هم شبکه‌های لایه 2 جدیدی رونمایی می‌شوند. در اکتبر 2024، اکسچنج یونی سواپ خبر از طرح‌هایی برای توسعه شبکه لایه 2 خودش با استفاده از فناوری آپتیمیسم داد و اکسچنج کراکن هم قصد دارد راهکار لایه 2 مبتنی بر آپتیمیسم مخصوصی به نام Ink را عرضه کند.

نکات کلیدی

• منحنی بازده، نموداری است که نرخ سود (بازده) اوراق بازده با سررسیدهای مختلف را نشان می‌دهد.
• چهار نوع اصلی منحنی بازده شامل مدل معمولی، معکوس، تخت و منحنی دارای شیب زیاد هستند که هر کدام، شرایط اقتصادی متفاوتی را نشان می‌دهند.
• تند شدن شیب منحنی بازده زمانی رخ می‌دهد که اختلاف (اسپرید) بین بازده کوتاه مدت و بلند مدت به مرور افزایش پیدا می‌کند.
• منحنی بازده می‌تواند بر بازار کریپتو و سهام تأثیرگذار باشد اما برای بخش‌های حساس به سود مثل بانکداری، املاک و تسهیلات عمومی اهمیت بیشتری دارد.

منحنی بازده چیست؟

منحنی بازده، نموداری است که نرخ سود (یا بازده) اوراق قرضه با سررسیدهای مختلف را نشان می‌دهد. منحنی بازده، شبیه به خطی است که نرخ‌های سود کوتاه مدت را با بلند مدت مقایسه می‌کند و معمولاً این کار برای اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا انجام می‌شود.

بازده اوراق قرضه بسته به سررسید آنها متفاوت است چون تقاضای سرمایه‌گذاران، بسته به مدت زمان اوراق قرضه و به دلیل انتظارات موجود راجع به تورم، ریسک اعتباری و شرایط اقتصادی کلی متفاوت است.

به همین دلیل، شکل کلی منحنی بازده اطلاعات زیادی را راجع به انتظارات سرمایه‌گذاران نسبت به اقتصاد فراهم کرده و به نوعی مثل پیش بینی آب و هوای اقتصادی است. منحنی بازده خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، مشهورترین منحنی بازده است و معمولاً نقش هواسنج شرایط اقتصادی را داشته و بر تصمیم گیری‌های سرمایه‌گذاران در بازارهای مختلف تأثیرگذار است.

انواع منحنی بازده

بر اساس شکل منحنی بازده، می‌توان آنها را به چهار نوع تقسیم کرد. هر نوع منحنی بازده می‌تواند اطلاعات مفیدی را راجع به شرایط اقتصادی مختلف در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد و به همین دلیل، هر کدام از آنها اندیکاتورهای مفیدی برای پیش بینی شرایط اقتصادی هستند.

مثال‌های زیر صرفاً برای مقاصد توضیحی ارایه شده‌اند و نیازی به نگرانی راجع به اعداد و ارقام آنها نیست. فقط شکل انواع منحنی و تفسیر آنها را در نظر داشته باشید.

منحنی بازده عادی

انحنای این منحنی به سمت بالا است و این یعنی اوراق طولانی مدت نسبت به اوراق کوتاه مدت بازده بیشتری دارند. این نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران، انتظار رشد اقتصادی پایدار را دارند. وقتی منحنی عادی باشد، اوراق بلندمدت بازده خوبی دارند و در مجموع چشم‌انداز پایدار برای سهام، ارزهای دیجیتال و سایر سرمایه‌گذاری‌های متمرکز بر رشد، مفید است.

منحنی بازده معکوس

شیب منحنی بازده معکوس به سمت پایین است و در آن بازده کوتاه مدت نسبت به بازده بلند مدت بیشتر است. همیشه این نمودار نشان دهنده در پیش بودن رکود بوده و چنین شکلی می‌تواند حکم یک نشانه احتیاط را برای سرمایه‌گذاران سهام داشته باشد و اینکه بهتر است پورتفولیوی خودشان را تعدیل کرده و بیشتر به دنبال دارایی‌های امن‌تر باشند.

منحنی بازده تخت

منحنی بازده تخت، شیب بسیار کمی داشته یا فاقد شیب است و در آن، بازده کوتاه و بلند مدت شباهت بسیار زیادی به هم دارند. این منحنی نشان دهنده بی ثباتی اقتصادی یا فاز تحول است. منحنی بازده تخت، به سرمایه‌گذاران اخطار می‌دهد که مراقب باشند و پورتفولیوی خودشان را متنوع کنند.

منحنی بازده با شیب تند

این منحنی زمانی شکل می‌گیرد که بازده بلند مدت بسیار بیشتر از بازده کوتاه مدت باشد و اغلب نشان دهنده در پیش بودن رشد اقتصادی و افزایش تورم است. وقتی منحنی بازده شیب تندی داشته باشد، این یک چراغ سبز برای سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های پرریسک‌تر مثل کریپتو یا سهام محسوب می‌شود؛ چون شیب تند، در کل نشان دهنده چشم‌انداز رشد مثبت است.

تند شدن منحنی بازده

تند شدن منحنی بازده زمانی رخ می‌دهد که تفاوت (یا اسپرید) بین بازده سهام کوتاه و بلند مدت افزایش پیدا می‌کند و تغییرات ایجاد شده در منحنی بازده را در گذر زمان نشان می‌دهد (مثلاً هنگام مقایسه منحنی بازده دو سال مختلف).

انواع تند شدن منحنی بازده

تند شدن منحنی بازده به روش‌های مختلف صورت می‌گیرد اما دو نوع اصلی آن، خرسی و گاوی هستند:

1. تند شدن گاوی (Bull steepening): این حالت زمانی رخ می‌دهد که بازده اوراق کوتاه مدت بیشتر از بازده اوراق بلندمدت ریزش داشته باشد. این شرایط به دلایل مختلف رخ می‌دهد از جمله کاهش نرخ بهره کوتاه مدت برای تحریک رشد اقتصادی؛ اما نرخ‌های بلندمدت‌تر ثابت مانده و نشان دهنده افزایش انتظارات هستند. خط چین سبز در شکل زیر، منحنی بازده را پس از تغییر نشان می‌دهد.
2. تند شدن خرسی: در این حالت، بازده بلند مدت سریع‌تر از بازده کوتاه مدت رشد می‌کند؛ اغلب به این دلیل که سرمایه‌گذاران انتظار رشد اقتصادی قوی‌تر یا افزایش تورم را در آینده دارند. خط چین قرمز در شکل زیر، منحنی بازده را پس از تغییر نشان می‌دهد.

چطور از منحنی بازده در بازارهای مالی استفاده کنیم؟

منحنی بازده می‌تواند ابزار مفیدی برای پیش بینی تغییرات نرخ بازده باشد که روی انواع دارایی‌ها تأثیرگذار خواهد بود. مثلاً هنگام معکوس شدن نمودار، ممکن است فدرال رزرو آمریکا و سایر بانک‌های مرکزی برای پیشگیری از کند شدن رشد اقتصادی، نرخ بهره را کاهش داده باشند که معمولاً این کار باعث صعود بازارها در کوتاه مدت می‌شود. تریدرها و سرمایه‌گذاران از این تغییرات به عنوان فرصتی برای ورود یا خروج از یکسری بازار خاص و تنظیم موجودی اوراق قرضه خودشان استفاده می‌کنند.

بازار اوراق قرضه

از آنجایی که بازده اوراق قرضه نقش مستقیمی در منحنی بازده دارد، هر تغییری می‌تواند باعث نوسان قیمت اوراق قرضه شود. افزایش نرخ بهره (که معمولاً با شیب منحنی بازده به سمت بالا همراه است) معمولاً باعث کاهش ارزش اوراق موجود می‌شود چون اوراق جدید، بازده بیشتری دارند. در مقابل، کاهش نرخ باعث افزایش ارزش اوراقی با بازده بیشتر می‌شود.

بازار بورس

منحنی بازده می‌تواند روی انواع سهام از جمله سهام بخش‌های حساس به بازده مثل بانکداری، املاک و تسهیلات عمومی تأثیرگذار باشد. مثلاً معکوس شدن منحنی بازده نشان دهنده احتمال کاهش سرعت رشد اقتصادی است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران از بازار سهام عقب نشینی کرده و به دنبال دارایی‌های امن‌تر باشند. در مقابل، تند شدن شیب این منحنی می‌تواند نشان دهنده رشد اقتصادی قوی باشد که اطمینان سرمایه‌گذاران را نسبت به بازار افزایش می‌دهد.

نرخ بهره

معمولاً تغییر بازده، به عنوان معیاری برای تعیین نرخ وام مسکن، وام بانکی و سایر انواع بدهی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. معکوس شدن نمودار بازده، به فدرال رزرو یادآوری می‌کند تا برای تشویق رشد اقتصادی، نرخ بهره را کاهش دهد که این کاهش نرخ بهره، هزینه‌های قرض گرفتن را برای افزایش و مشاغل تغییر می‌دهد.

منحنی بازده و بازارهای کریپتو

منحنی بازده بیشتر به بازارهای سنتی ارتباط دارد اما به روش‌های مختلف، شاهد نفوذ آن بر بازار کریپتو هستیم؛ به خصوص با توجه به اینکه روزبروز دارایی‌های بازار کریپتو بیشتر با سرمایه‌گذارای‌های سازمانی ادغام می‌شوند.

تعداد سرمایه‌گذاران و شرکت‌های مدیریت سرمایه‌ای که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را به پورتفولیوی خودشان اضافه می‌کنند، هر روز بیشتر می‌شود.

این شرایط باعث شده که رفتار بازار کریپتو به بازار سهام شباهت پیدا کند اما بعضی سرمایه‌گذاران، بیت کوین را یک نوع طلای دیجیتال می‌دانند – به خصوص وقتی بازارهای سنتی دچار بی ثباتی می‌شوند. مثلاً در صورت معکوس شدن منحنی بازده و افزایش ترس از رکود، بعضی سرمایه‌گذاران بیشتر به سمت دارایی‌هایی مثل طلا و بیت کوین حرکت می‌کنند که برای ذخیره ارزش کارایی دارند.

بعلاوه، تصمیم بانک مرکزی برای کاهش نرخ بهره در واکنش به منحنی بازده، می‌تواند باعث افزایش نقدینگی در سیستم اقتصادی شود که بخشی از آن به بازار کریپتو سرازیر می‌شود. این افزایش نقدینگی می‌تواند تقاضا برای ارزهای دیجیتال را افزایش داده و باعث افزایش قیمت آنها شود.

با اینکه منحنی بازده می‌تواند اطلاعات خوبی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد، عملکرد آن شبیه به دارایی‌های سنتی نیست. ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان بوده و ممکن است عوامل دیگری مثل تغییر مقررات و پیشرفت‌های فناوری بر آنها تأثیرگذار باشند. در نتیجه، معمولاً تریدرهای مجرب از ترکیب چندین اندیکاتور استفاده می‌کنند.

جمع بندی

چه در بازارهای سنتی فعالیت دارید و چه صرفاً تریدر بازار کریپتو هستید، منحنی بازده جزء ابزارهای مهم و قدرتمندی است که باید تحت نظر داشته باشید. این منحنی علاوه بر نشان دادن جهت حرکت بازار، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا استراتژی‌های خودشان را برای کلاس‌های دارایی مختلف برنامه ریزی کنند.

نکات کلیدی

• استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزش آنها به ارزش یک دارایی دیگر مثل دلار آمریکا یا فلزات ارزشمندی مثل طلا میخکوب شده است.
• همیشه ارزش استیبل کوین‌ها به دارایی‌های دیگری میخکوب می‌شود اما نوع این ارتباط در هر کوینی متفاوت است.
• ممکن است انتخاب بهترین استیبل کوین‌ها کار سختی باشد اما در این مطلب شما را با انواع این کوین‌های باثبات و دلایل انتخاب هر کدام آشنا می‌کنیم.

استیبل کوین چیست؟

استیبل کوین‌ها، نوعی ارز دیجیتال هستند و طوری طراحی شده‌اند که ارزش آنها باثبات باشد. معمولاً این ارزها به یک ارز فیات مثل دلار آمریکا یا کالاهایی مثل نقره یا طلا و یا ارزهای دیجیتال سنتی میخکوب می‌شوند. استیبل کوین و دارایی مربوطه، باید قابل تعویض باشند. مثلاً اگر کوین باثباتی به دلار آمریکا میخکوب شده باشد، باید همیشه یک دلار ارزش داشته باشد.

استیبل کوین‌ها، به نوعی شبیه به ارز فیاتی هستند که روی زنجیره بلاک‌چین قرار گرفته باشند. این کوین‌ها علاوه بر داشتن شفافیت و قابلیت انتقال نظیر به نظیر، نوسان کوتاه مدت ارزهای دیجیتال معمولی را ندارند.

اما طرز کار همه استیبل کوین‌ها به یک شکل نیست بلکه هر استیبل کوینی از روش‌های متفاوتی برای میخکوب کردن، تهیه وثیقه و بازخرید دارایی‌ها استفاده می‌کند که تأثیر چشمگیری بر ثبات، تمرکززدایی و ریسک آنها دارد.

انواع مختلف کوین‌های باثبات

کوین‌های باثبات، بسته به مکانیزمی که برای حفظ ارزش آنها استفاده می‌شود انواع مختلفی دارند. مهم‌ترین انواع کوین‌های باثبات، کوین‌های الگوریتمی، کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو و کوین‌های دارای پشتوانه فیات هستند.

استیبل کوین‌های الگوریتمی

برای کنترل عرضه استیبل کوین‌های الگوریتمی، از الگوریتم و قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود تا ارزش آنها به شکل پایدار حفظ شود. به جای داشتن پشتوانه‌ای از دارایی‌ها (مثل ارز فیات)، این کوین‌های باثبات متکی بر الگوریتم‌هایی هستند که عرضه کوین را متناسب با تقاضای بازار تنظیم می‌کند.

برای مثال، اگر قیمت یک استیبل کوین الگوریتمی نسبت به پشتوانه آن افزایش پیدا کند، الگوریتم کوین بیشتری را صادر می‌کند تا عرضه کوین افزایش پیدا کرده و قیمت آن کاهش پیدا کند. در عین حال، اگر قیمت کمتر از پشتوانه شود، الگوریتم دوباره توکن خریده یا عرضه را کاهش می‌دهد تا قیمت‌ها افزایش پیدا کند.

مزایای استیبل کوین‌های الگوریتمی

مزیت اصلی استیبل کوین‌های الگوریتمی غیرمتمرکز این است که وابسته به موجودیت‌های متمرکز نیستند؛ در نتیجه ریسک سوء مدیریت و کنترل مقرراتی کاهش پیدا می‌کند. این کوین‌ها بیشتر غیرمتمرکز و بی‌نیاز به اعتماد هستند.

این ویژگی‌ها، از ایده ایجاد یک سیستم اقتصادی که کمتر در برابر سانسور و کنترل‌های بیرونی آسیب‌پذیر باشد، حمایت می‌کنند.

معایب استیبل کوین‌های الگوریتمی

استیبل کوین‌های الگوریتمی هم ریسک‌های چشمگیری دارند. چنین کوین‌هایی، به شدت وابسته به کارایی کد آنها و اطمینان بازار هستند. هر گونه نقصی در الگوریتم یا هر تغییر چشمگیری در بازار، می‌تواند باعث از دست رفتن ارتباط کوین با پشتوانه آن شده و در نهایت ریزش ارزش چشمگیر را به دنبال داشته باشد.

استیبل کوین‌های مبتنی بر کریپتو

وثیقه استیبل کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو، یک ارز دیجیتال دیگر است. در این روش، کاربران ارزهای دیجیتال خودشان را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کنند تا به همان اندازه، استیبل کوین دریافت کنند. معمولاً با در نظر گرفتن احتمال نوسان، وثیقه در نظر گرفته شده برای این کوین‌ها مقداری بیشتر از مبلغ مورد نیاز است.

این یعنی اگر بازار کریپتو دچار ریزش شود، ارزش وثیقه هم کاهش پیدا می‌کند و ممکن است باعث شود که وام گیرندگان در بازپرداخت کاستی داشته باشند. وقتی این شرایط رخ دهد، پروتکل به شکل خودکار مقداری از وثیقه را لیکوئید می‌کند تا استیبل کوین‌های صادر شده را پوشش دهد.

مزایای استیبل کوین‌هایی با پشتوانه کریپتو

قیمت استیبل کوین‌هایی با پشتوانه کریپتو لزوماً وابسته به ارزهای فیات نیست؛ در نتیجه، در معرض تورم و مقررات دولتی قرار ندارند. مثلاً بیت کوین یک ارز غیرمتمرکز است در نتیجه ارزش آن مجزا از ارزهای فیات مثل دلار یا یورو تغییر می‌کند. در هنگام بی‌ثباتی اقتصادی، استیبل کوین‌هایی با پشتوانه کریپتو ترجیح داده می‌شوند.

معایب استیبل کوین‌هایی با پشتوانه کریپتو

در مورد استیبل کوین‌هایی با پشتوانه کریپتو، میزان تمرکززدایی آنها بسته به میزان تمرکززدایی وثیقه دارد. اگر ارزهای پشتوانه استیبل کوین تحت کنترل نهادهای مرکزی باشند، خود استیبل کوین هم صرف نظر از طراحی آن، در اصل غیرمتمرکز محسوب نمی‌شود.

این کوین‌ها وابسته به ثبات ارز وثیقه هستند و باید وثیقه آنها بیشتر از مبلغ اصلی و متنوع باشد؛ در نتیجه در هنگام سقوط بازار، آسیب‌پذیر خواهند بود. اگر ارز دیجیتال پشتوانه استیبل کوین سقوط کرده و وثیقه، با استفاده از دارایی‌های باثبات دیگر متنوع سازی نشده باشد، ممکن است ارزش استیبل کوین از پشتوانه آن جدا شود (این یعنی ارزش کوین، سقوط کرده و کمتر از دارایی پشتوانه خواهد شد).

بعلاوه، اگر ارزش وثیقه به سرعت یا به میزان چشمگیری افت کند، ممکن است فرایند لیکوئید، باعث بازگشت ارزش کامل استیبل کوین‌های صادر شده نشود. در چنین شرایطی، اعتماد کاربران از بین رفته و ارزش استیبل کوین از پشتوانه جدا می‌شود.

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات

استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات، توسط ارزهای فیاتی مثل دلار، یورو یا سایر ارزهای دولتی پشتیبانی می‌شوند. در این مکانیزم، به ازای هر استیبل کوین صادر شده، ارز فیات نگه داشته می‌شود. این پشتوانه می‌تواند به صورت همان دارایی باشد که ارزش استیبل کوین مورد نظر متناظر با آن است و به صورت سپرده بانکی یا سایر اندوخته‌های نقد نگه داری شود.

برای مثال، تتر و USD Coin هر دو به دلار آمریکا میخکوب شده‌اند. هر دوی این کوین‌ها پشتوانه فیات دارند اما نمی‌توان گفت که صددرصد توسط دلار آمریکا پشتیبانی شده‌اند. USDT و USDC هر دو با دلار آمریکا و مقادیر معادلی پول نقد پشتیبانی می‌شوند. بنابراین، با اینکه این دارایی‌ها صددرصد با ارز میخکوب شده پشتیبانی نمی‌شوند، اما صادر کننده آنها نقدینگی معادل با ارزش توکن‌های توزیع شده را در اختیار دارد.

مزایای استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات

استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات، یک نوع پشتوانه با ارزش دارند. وجود پشتوانه‌ای با نسبت 1 به 1، حفظ ارزش استیبل کوین را تضمین می‌کند. این روش نسبت به حفظ ارزش با استفاده از الگوریتم و کد مطمئن‌تر است؛ چون دارایی‌های مورد استفاده، واقعاً وجود داشته و جایی پس‌انداز شده‌اند.

بعلاوه، استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات، حکم ارز فیات درون زنجیره‌ای را دارند که از قابلیت‌های بین مرزی و امنیت بلاک‌چین بهره مند هستند. چنین کوین‌هایی می‌توانند راهکاری ساده و آسان برای کسب سود از طریق اکسچنج‌ها باشند چون ارزش آنها، به ارزش ارزهای فیات گره خورده است.

از آنجایی که این پشتوانه تحت کنترل دولت قرار داشته و یک مرجع مرکزی آن را تحت نظارت دارد، از امنیت و ثبات سیستم‌های متمرکز بهره می‌برد.

معایب استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات

یکی از معایب مهم استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات به ماهیت متمرکز آنها مربوط است. متصل کردن ارزش یک کوین دیجیتال به یک ارز فیات، ریسک شخص ثالث را تشدید کرده و با ماهیت بی‌نیاز به اعتماد و اهداف ضد سانسور دنیای کریپتو در تضاد است. استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات، متکی بر یک سازمان متمرکز هستند و این باعث آسیب‌پذیری آنها در برابر فشار مقرراتی، سوء مدیریت یا فساد می‌شود. اگر توزیع کوین‌ها یا اندوخته آنها به درستی مدیریت نشوند، ممکن است ارتباط بین ارزش کوین و پشتوانه آن از بین برود.

ریسک طرف مقابل، بزرگترین ریسک برای استیبل کوین‌های دارای پشتوانه فیات محسوب می‌شود. چنین کوین‌هایی، متکی بر اندوخته‌های موجود در بانک هستند. اگر بانک دچار مشکل شود، اندوخته‌ها هم از دست خواهند رفت. بدون پشتوانه، صادرکننده کوین هیچ نقدینگی در اختیار ندارد؛ در نتیجه ارزش استیبل کوین از پشتوانه آن جدا می‌شود. این ریسک، ناشی از ضرورت اعتماد به طرف مقابل (یعنی بانکی) است که صادر کننده از آن استفاده می‌کند.

در نهایت، استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات، متکی بر ارزهای تورمی دولت‌ها هستند و باید قوانین و مقررات مربوطه را رعایت کنند. اگر قوانین ناگهان تغییر کنند، ممکن است صادرکننده مجبور به توقف عملیات شده و استیبل کوین مورد نظر ارزش خود را از دست بدهد.

مهم‌ترین استیبل کوین‌های موجود در بازار

از نظر فنی، چیزی به نام بهترین استیبل کوین وجود ندارد بلکه شما باید یک (یا چند) استیبل کوین را بسته به نیازهای خودتان انتخاب کنید. برای انجام این کار، بهتر است که با انواع استیبل کوین‌های موجود در بازار و کاربرد، ویژگی‌های امنیتی و رویکرد آنها نسبت به تمرکززدایی آشنا باشید.

تتر (USDT)

تتر (USDT) یک استیبل کوین با وثیقه فیات است که توسط شرکت Tether Limited متعلق به iFinex صادر شده است. این کوین که در ابتدا در جولای 2014 تحت عنوان RealCoin رونمایی شد، در نوامبر 2014 به تتر تغییر نام پیدا کرد و توانست تبدیل به بزرگترین استیبل کوین بازار رمزارزها شود.

USD Coin (USDC)

USD Coin (USDC) استیبل کوینی با پشتوانه فیات است که به دلار آمریکا میخکوب شده و در 26 سپتامبر 2018 و در اثر اتحادی بین شرکت‌های سیرکل و کوین بیس راه‌اندازی شد. USDC طوری طراحی شده که دلار آمریکا را توکنیزه کند تا امکان استفاده از آن در بلاک‌چین‌های عمومی و اینترنت فراهم شود.

Dai (DAI)

DAI یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که در دسامبر ۲۰۱۷ توسط MakerDAO رونمایی شد. این استیبل کوین به روش نرم به دلار آمریکا میخکوب شده و مارکت کپ آن بیشتر از 5 میلیارد دلار است. DAI روی بلاکچین اتریوم و به صورت یک توکن ERC-20 کار می‌کند اما از طریق پل‌های بین زنجیره‌ای در بلاک‌چین‌های دیگر هم قابل دسترس است.

First Digital USD (FDUSD)

FDUSD استیبل کوینی است که توسط شرکت مالی هنگ کنگی «فرست دیجیتال تراست لیمیتد» رونمایی شد. این کوین که در اول ژوئن 2023 معرفی شد، به سرعت افزایش بها پیدا کرده و تا می 2024 به مارکت کپ 3.85 میلیاد دلار رسید. اخیراً FDUSD به شبکه Sui هم توسعه یافته و تبدیل به اولین استیبل کوین بومی 1:1 در Sui شد. ثبات FDUSD با پشتوانه اندوخته‌های نقد و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده روی اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا حفظ می‌شود اما طبق داده‌های S&P Global Ratings قابلیت این کوین برای حفظ ارزش آن متناسب با دلار آمریکا، محدود است.

USDD (USDD)

USDD یک استیبل کوین غیرمتمرکز تحت حاکمیت TRON DAO Reserve است که وابستگی نزدیکی به بلاک‌چین ترون دارد. این توکن توسط جاستین سان، کارآفرین چینی رونمایی شد و مارکت کپ آن 725 میلیون دلار است. USDD که در ابتدا روی شبکه ترون راه‌اندازی شده بود، حالا در سایر بلاک‌چین‌های مهم و برجسته هم در دسترس است.

TrueUSD (TUSD)

TUSD یک ارز دیجیتال میخکوب شده به دلار آمریکا است که با ارایه گواهی‌های بلادرنگ راجع به اندوخته آن، ثبات و شفافیت این کوین حفظ می‌شود. این کوین در اواسط سال 2018 توسط TrustToken رونمایی شد که حالا تحت عنوان Archblock فعالیت دارد. شفافیت این پلتفرم با بازرسی‌ها و گواهی‌های شرکت‌های حسابداری مستقل تقویت می‌شود.

Frax (FRAX)

FRAX یک استیبل کوین منحصربفرد است که جنبه‌های مختلف استیبل کوین‌های الگوریتمی و دارای پشتوانه را ترکیب کرده تا به یک ارز درون زنجیره‌ای مقیاس پذیر، بی‌نیاز به اعتماد و پایدار برسد. این کوین در دسامبر 2020 توسط Frax Finance رونمایی شد. امنیت و تمرکززدایی این پروتکل با یک ساختار حاکمیتی حمایت می‌شود که به دارندگان FXS امکان می‌دهد بر تصمیمات کلیدی و پارامترهای درون این سیستم تأثیرگذار باشند تا امکان مشارکت و نظارت قوی از سمت جامعه کاربران فراهم شود.

PayPal USD (PYUSD)

PYUSD که تیکر استیبل کوین پی پال است، توسط Paxos Trust در آگوست 2023 رونمایی شد. PYUSD پشتوانه کامل دلاری، اوراق خزانه آمریکا و پول نقد دارد تا نسبت 1 به 1 ارزش آن در مقابل دلار آمریکا حفظ شود. از نظر امنیت و تمرکززدایی، PYUSD از نظارت‌های قانونی دفتر خدمات مالی ایالت نیویورک بهره می‌برد اما با توجه به اینکه توسط یک شرکت واحد صادر شده و مدیریت می‌شود، یک نوع استیبل کوین متمرکز محسوب می‌شود.

Pax Dollar (USDP)

USDP یک نوع استیبل کوین با وثیقه فیات است که در سپتامبر 2018 توسط Paxos رونمایی شد. نماد این کوین، USDP است و به طور کامل توسط دلارهای متعلق به Paxos در حساب‌های بانکی آمریکایی پشتیبانی می‌شود تا نسبت ارزش یک به یک آن با دلار آمریکا حفظ شود. از آنجایی که این کوین هم توسط یک شرکت خاص صدور و مدیریت می‌شود، یک نوع استیبل کوین متمرکز محسوب می‌شود.

Liquidity USD (LUSD)

LUSD یک استیبل کوین غیرمتمرکز رونمایی شده توسط لیکوئیدیتی پروتکل در سال 2021 است. این کوین طوری طراحی شده تا ارزش هر یک عدد از آن، یک دلار باشد و فقط از اتریوم به عنوان وثیقه استفاده می‌کند. مارکت کپ LUSD نشان دهنده افزایش میزان پذیرش و استقبال از آن بین علاقمندان به کریپتو است که به ثبات و مقاومت در برابر سانسور اهمیت می‌دهند. LUSD به عنوان یک استیبل کوین کاملاً غیرمتمرکز، جایگزین قدرتمندی برای استیبل کوین‌های متمرکز و دارای پشتوانه فیات است که امنیت و تمرکززدایی آن از طریق لیکوئیدیتی پروتکل حفظ می‌شود.

USDA (USDA)

بر خلاف رمزارزهای پرنوسانی مثل بیت کوین یا اتریوم، USDA از قیمت دلار آمریکا تبعیت کرده و ثبات را برای تریدرهای بلاک‌چین تأمین می‌کند. این کار با استفاده از اوراق خزانه توکنیزه شده، اوراق قرضه دولتی، اتریوم، بیت کوین و سایر استیبل کوین‌های دلاری انجام می‌شود و مکانیزم‌های ثبات ارزش این کوین هم توسط قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند. به غیر از ثبات قیمت، USDA یک نوع دلار درون زنجیره‌ای آزاد را در اختیار کاربران قرار داده و به آنها امکان می‌دهد که بدون فعالیت زیاد، به بازده خوبی برسند.

ملاحظات کلیدی برای انتخاب کوین‌های باثبات

امنیت

امنیت استیبل کوین اهمیت بسیار زیادی دارد. اول از همه مطمئن شوید که کوین انتخابی، معتبر باشد. از خریدن استیبل کوین‌هایی که آشنایی قبلی با آنها ندارید، خودداری کنید چون ممکن است امنیت لازم را نداشته باشند.

لازم به ذکر است که استیبل کوین‌هایی که متکی بر قراردادهای هوشمند هستند، می‌توانند در برابر باگ‌های نرم افزاری آسیب‌پذیر باشند. به خصوص این ریسک برای استیبل کوین‌های الگوریتمی و دارای پشتوانه کریپتو جدی‌تر است.

برای مثال، پروتکل استیبل کوین Beanstalk از طریق حمله وام فلش مورد سوء استفاده قرار گرفت. در این حمله، مهاجم مقدار زیادی توکن حاکمیتی Beanstalk را با استفاده از وام فلش از Aave قرض گرفت و به این ترتیب، قدرت رأی دهی لازم را برای تصویب یک پیشنهاد مخرب جهت سرقت موجودی پروتکل به دست آورد.

در نهایت، درک شیوه مدیریت و بازرسی اندوخته‌ها ضروری است. بنابراین، استیبل کوین‌های مشهور و معتبر یکسری بازرسی مثل اثبات اندوخته را طی کرده و برای حفظ شفافیت، اطلاعات مربوط به اندوخته‌های خودشان را هر چند مدت یک بار منتشر می‌کنند.

تمرکززدایی

هر کدام از کوین‌های باثبات، تمرکززدایی را به نحو متفاوتی ایجاد می‌کنند. بعضی کوین‌های باثبات پشتوانه فیات داشته و توسط نهادهایی متمرکز صادر و مدیریت می‌شوند اما بعضی دیگر الگوریتمی بوده و توسط سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) مدیریت می‌شوند. این رویکردها هر کدام تأثیر متفاوتی بر تمرکززدایی دارند.

کوین‌های الگوریتمی، بیشترین میزان تمرکززدایی دارند اما یکسری از کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو هم سعی دارند راهکارهایی غیرمتمرکز ارایه دهند. در عین حال، اینکه استیبل کوینی توسط یک ارز دیجیتال پشتیبانی می‌شود، لزوماً به معنای غیرمتمرکز بودن آن نیست.

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه کریپتو معمولاً توسط طیفی از ارزهای دیجیتال مختلف پشتیبانی می‌شوند که بعضی از آنها می‌توانند شامل کوین‌های باثبات هم باشند. در نتیجه، این کوین‌ها متکی به امنیت و تمرکززدایی ارزهای دیجیتالی هستند که توسط آنها پشتیبانی می‌شوند.

اگر استیبل کوینی توسط یک ارز سنتی پشتیبانی شده، نوسان شدید می‌تواند باعث جدا شدن ارزش آن از ارز پایه شود. همچنین، اگر پشتوانه استیبل کوینی، یک استیبل کوین دارای پشتوانه فیات با یک صادر کننده متمرکز باشد، نمی‌توان آن را غیرمتمرکز محسوب کرد. چنین کوینی مثل پشتوانه آن در معرض ریسک طرف مقابل قرار دارد – اما کمی کمتر.

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز معمولاً توسط DAOها مدیریت می‌شوند نه سازمان‌های متمرکز. با استفاده از این مدل، مالکان توکن‌های حاکمیتی می‌توانند راجع به مسائل مهمی مثل تغییرات پروتکل، نوع وثیقه و مکانیزم ثبات و پایداری آن اظهار نظر کنند. برای مثال در MakerDAO، دارندگان توکن MKR در تصمیم گیری‌های حاکمیتی تأثیرگذار بر استیبل کوین DAI نقش دارند.

اما دخالت و حضور DAO می‌تواند ریسک‌های خاصی به همراه داشته باشد. چنین سازمان‌هایی به دنبال تمرکز زدایی از کنترل و دموکراتیزه کردن حاکمیت هستند اما می‌توانند معایب و مشکلات خاصی داشته باشند. مثلاً ممکن است تعداد کمی از توکن داران بزرگ (نهنگ‌ها) بر تصمیم گیری‌های DAO تأثیرگذار باشند که در چنین شرایطی، پتانسیل دستکاری و متمرکزشدن قدرت وجود دارد. بعلاوه، قراردادهای هوشمند مورد استفاده در این سیستم هم می‌توانند حاوی باگ و آسیب‌پذیری باشند که سوء استفاده از آنها خساراتی جدی را به همراه خواهد داشت. پیاده سازی غلط قراردادهای هوشمند، می‌تواند باعث فروپاشی DAO شود.

چرا استیبل کوین‌ها نقش مهمی در چشم‌انداز کریپتو دارند؟

استیبل کوین‌ها راهی برای استفاده از ارزهای فیات همزمان با بهره مندی از مزایای فناوری بلاک‌چین هستند. با استفاده از والت‌هایی مثل دستگاه‌های لجر، می‌توانید به روش امن و ساده از این کلاس دارایی استفاده کنید و از سرمایه خودتان در برابر تهدیدات آنلاین و فیزیکی حفاظت کنید.

سوالات پرتکرار

استیبل کوین‌ها چه اهمیتی دارند؟

استیبل کوین‌ها، یک نوع دارایی پایدار، با پشتوانه فیات و کم نوسان را روی زنجیره بلاک‌چین در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

استیبل کوین‌ها چطور کار می‌کنند؟

استیبل کوین‌ها، با میخکوب کردن ارزش کوین مجازی به یک دارایی اندوخته مثل ارز فیات، کالا یا سایر ارزهای دیجیتال کار می‌کنند که این کار با استفاده از تأمین وثیقه یا کدنویسی انجام می‌شود.

آیا استفاده از کوین‌های باثبات بی‌خطر است؟

در مجموع، استفاده از کوین‌های باثبات امن است اما امنیت آنها بستگی به فناوری مربوطه، شفافیت اندوخته پشتیبان و شیوه‌های مدیریتی صادرکننده کوین دارد.

کوین‌های باثبات چطور تولید و نگهداری می‌شوند؟

استیبل کوین‌ها با واریز وثیقه (فیات، کریپتو یا دارایی‌های دیگر) توسط صادرکننده‌ها ایجاد می‌شوند. صادرکننده، اندوخته پشتیبان را نگهداری می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که ارزش و قیمت استیبل کوین با دارایی پشتیبان آن یکسان است.